Antik Çağlarda Doğu Karadeniz - Surmene.Net

Ege sahillerindeki Bergama kentini yeni yönetim merkezi olarak belirlemiştir. MÖ.110
yılına doğru, Trapezos kentininin yanısıra, Kolha ülkesini de egemenliği altına alan
Mithridat, bu ülkeyi valileri aracılığıyla yönetmeye başlamıştır. Mithridat
egemenliğinde Kolha ülkesinin durumu ile ilgili bilgiler oldukça yetersiz olmakla
birlikte, MÖ.83 yılında, Kolhalıların ayaklanması ve valinin değiştirilmesi talebinde
bulunmaları, bu dönemde, bölgeye ilişkin tarihsel kayıtlarda yer almaktadır. 72
MÖ.65 yılında Romalılara karşı yürüttüğü savaşı kesin olarak kaybeden ve
Anadolu’daki egemenliğinden vazgeçmek zorunda kalan Mithridat, son çare
olarak Kırım bölgesindeki topraklarına giderek, hükümranlığını orada sürdürmeye
karar verir. Bu yolculuğunda, Roma donanmasının Karadenizdeki varlığı nedeniyle,
kara yolunu tercih eder ve Karadeniz’in doğusundan, Kolha ülkesi toprakları
üzerinden geçerek, Kırım bölgesine ulaşır. Onun bu maceralı yolculuğu ile ilgili
olarak aktarılan rivayetlerde, özellikle Kolha’nın kuzeyindeki sahillerde karşılaştığı yerli
kabilelere ve onlarla olan ilşkilerine de değinilir;
“…Mithridat’ın, kendi ülkesini terk edip, Bosphorus’a kaçtığı dönemde Heniohi’lerin dört kralı
vardı. Mithridat, onların ülkesinden herhangi bir engelleme ile karşılaşmadan geçebilmiş; ancak
Zygi kabilesinin topraklarından geçerken, bu memleketin engebeli, sarp arazisi ve sakinlerinin
vahşiliği nedeniyle, yolun büyük bir kısmında ancak denizin kenarından yürüyerek ileryebilmiş,
Akhai topraklarına zorlukla ulaşabilmişti.” Strabon (11.2.13) 73
Roma Egemenliği Dönemi
MÖ.64 yılında, Roma imparatoru Pompeius, Mithridat’a karşı kazandığı zaferin
ardından, daha önce Mithridat’ın egemenliği ya da etkisi altında olan ülkelerin
yönetimlerini, savaşta kendisini destekleyen müttefik dostlarına paye olarak
dağıtmıştır. Bu paylaşım sırasında, Kolha ülkesi de, Aristarkhus adıyla bilinen yerli bir
derebeyinin mülkiyetine verilmiştir. Kendisini Kolha kralı olarak ilan etmiş ve adına
sikkeler bastırmış olmasına rağmen, Aristarkhus’un Kolha ülkesinde merkezi bir otorite
kuramadığı ve doğrudan Roma’ya bağlı yerel bir vali olmanın ötesine geçemediği
düşünülmektedir. Bastırmış olduğu sikkelerden birinin üzerinde yer alan “onikinci yıl”
ibaresi, onun, MÖ.52 yılında da saltanatını devam ettirmekte olduğunu
göstermektedir. 74 En eski çağlardan beri Kolha kültüründe önemli bir olgu olan
“Güneş tanrı” kültü onun sikkelerinde de izlerini devam ettirmiştir. Sonraki yıllarda,
Roma imparatorluğunda Pompeius ile Sezar arasındaki iktidar mücadelesi, bağlı
devletleri de kapsayan büyük bir iç savaşa dönüşmüş ve bu dönemde Kolha ülkesi
de bu gelişmelerden etkilenmiştir. Latin şairi Lucan, Roma iç savaşını konu alan
“Pharsalia” isimli eserinde, Pompeius’un müttefikleri arasında Kolhi ve Heniohileri de
saymaktadır. Yine aynı dönemde, MÖ.48 yılına doğru, Mithridat’ın oğlu Pharnak,
Roma’daki iç karışıklıklardan yararlanarak Kolha ülkesini istila etmiş ve ardından
Romalılarca yenilgiye uğratılmıştır. 75
72 Dundua, G.F. ve Lordkipanidze, G.A. (1979)
73 Jones, H.L. (1917)
74 Golenko, K.V. (1974)
75 Braund, D. (1994)