Antik Çağlarda Doğu Karadeniz - Surmene.Net

Kolha Krallığı
Arkeolojik bulgular, Yunan tüccarların, yerli halkla alışveriş yapmak için oluşturdukları
geçici küçük pazar yerleri dışında, bölgede kalıcı ticaret kolonileri kurmalarının çok
daha geç dönemlerde gerçekleştiğini göstermektedir. Geç bronz çağından sonraki
zamanlarda da uzunca bir süre, coğrafi izolasyon nedeniyle, nispeten diğer
kültürlerden kopuk bir tarih süreci yaşayan Kolha kültürü, oldukça geç sayılabilecek
dönemlerde dışa açılmaya başlamıştır.
Pers imparatoru II.Kuruş'un MÖ.546 yılında gerçekleştirdiği Lidya seferinden
bahseden ve o dönemlerde yaşayan kralların sahip oldukları zenginliklere değinen
Plinius, bu zengin krallar arasında Kolha ülkesinin Saulak isimli kralına da yer
vermiştir ;
“Aietes’in soyundan gelen Kolkhis kralı Saulakes, Suani bölgesinde ve diğer bölgelerde sahip
olduğu el değmemiş geniş arazilerde, büyük miktarlarda altın ve gümüş madeni elde etmişti.
Onun krallığı ayrıca “Altın post” nedeniyle de meşhurdu.” (Naturalis Historia XXXIII. xv) 8
Plinus’un aktardığı bu bilgi; Saulak isimli kralın, muhtemelen Kuruş döneminde ya da
daha önceki çağlarda Kolha ülkesinde hüküm sürdüğü izlenimini vermektedir. Kolha
sikkeleri konusunda önemli bir uzman olan G.F.Dundua da, Karadeniz’in kuzey
sahillerinde bulunan Kolha menşeli sikkeler arasında, üzerinde kısmen okunabilen
“Kral Sau…” şeklinde bir ibare içeren sikke örneğinin, kral Saulak dönemine ait
olabileceğini ifade etmektedir. 9
Arkeolojik bulgular da, Kolha ülkesinde merkezi bir devlet örgütlenmesinin, bu
yüzyılın ikinci yarısında ortaya çıkmış olabileceğini göstermektedir. Muhtemelen, bu
yıllarda güçlü bir krallık çatısı altında birleşen Kolha derebeylikleri, doğu komşuları
olan güçlü İran Hahameniş imparatorluğunun sınırları dışında, bağımsız bir devlet
olarak varlıklarını devam ettirmişler, ama aynı zamanda İranlılarla yakın ittifak ilişkileri
içinde olmuşlardır. 10 Aynı döneme tarihlenen eski bir Kolha sikkesinde, yerde uzanmış
ve ağzı açık bir şekilde başını arkaya dönmüş olan bir arslan tasvir edilmiştir. 11 Pers
egemenliği dönemindeki Milet sikkeleri ile benzerlik gösteren bu örnekler, Kolha
ülkesinin o yıllardaki ekonomik ve siyasi etkinliğiyle birlikte, aynı zamanda karşılıklı
kültürel etkileşimlerini de yansıtmaktadır. 12
Doğu Karadeniz sahillerinde ilk Yunan ticaret kolonilerinin kurulması da yine aynı
döneme rastlamaktadır. Bölgedeki en önemli iki Yunan ticaret kolonisi, Trapezus ve
Dioskuria, ­farklı yazılı kaynaklarda geçmişleri daha eskilere dayandırılsa da­,
gerçekte bu yüzyılda kurulmuşlardır. Dioskuria kenti civarında, bugünkü Krasny
Mayak yakınlarında yapılan kazılarda elde edilen, Yunan yerleşimine dair en eski
arkeolojik bulgular bu yüzyılın ortalarına aittir. 13
8
Rackham, E. (1952)
9
Golenko, KV. (1972) ; Braund, D. (1994)
10
Tsetskhladze, G. R. (1993)
11
Head, B.V. (1911)
12
Tsetskhladze, G. R. (1994)
13 A.g.e.