Antik Çağlarda Doğu Karadeniz - Surmene.Net

“Bunlar konuşulduğu anda, iftiracılardan biri olan John, farklı bir görüşün ifade edilmesini,
İran taraftarlığına ve bozgunculuğa dair yeterli kanıt olarak kabul etmiş ve hançerini sessizce
çıkararak Gubaz’ın göğsüne saplamış. Ama onu bir vuruşta öldürememiş. Ayaklarını atının
boynuna dolamış durumda olan Gubaz, dengesini kaybederek yere düşmüş ve umulmadık bir
şekilde, hala yaşamaya devam ediyormuş. O yerde sürünüp, ayağa kalkmaya çalışırken,
Rustikus’un adamlarından biri, başına bir vuruşta kılıcını indirip, yaşamına son vermiş. En
sağlam ve en güvenilir kaynaklar, Gubaz’ın işte böyle bir planla ve bu şekilde öldürüldüğünü
bildirmektedirler.” (Agathias, 3.4.5) 199
MS.555 yılında gerçekleştirilen bu suikast, Kolha ülkesinde büyük bir infiale neden
olmuş ve Agathias’ın ifadesiyle, Lazların toplumsal prestijleri bir anda yok olmuştu.
Ona göre Lazlar, böyle bir gelişmeyi hak etmeyecek kadar asil bir toplumdu;
“Lazlar büyük ve gururlu bir halktır ve onlar, oldukça önemli başka kavimlere
hükmetmektedirler. Kolkhidalıların antik isimlerine bağlı olmaları ile abartılı bir şekilde gurur
duyarlar ve muhtemelen kibirli yaklaşımları da bundan kaynaklanmaktadır. Eminim ki, bize
bağlı kavimler arasında, böyle bol insan gücü kaynaklarına sahip olan, bu şekilde gereğinden
fazla bir zenginlik ihsan edilmiş olan, bu kadar ideal bir coğrafi konuma sahip olan, böylesine
bolluk içinde bir yaşam biçimleri olan ve böylesine yüksek bir medeniyete ve inceliğe sahip olan,
bir başka kavim daha yoktur.”
(Agathias, III.5.1) 200
Bu suikasttan bir süre sonra, Kafkas dağlarının yamaçlarında bir vadide, gizlice,
bütün Kolhalıların temsil edildiği büyük bir şura toplanır. Bu gizli toplantıda, Gubaz’ın
öldürülmesinden sonra takip edilecek politikalar ve Laz hanedanının geleceği
tartışılır. Tüm Kolha ileri gelenlerinin ve büyüklerinin katıldığı tartışmalarda, iki farklı
görüş ön plana çıkmıştır. Aiet isimli bir liderin başını çektiği bir grup, Gubaz’ın, Bizans
imparatorunun haberi olmadan öldürülemeyeceğini, dolayısıyla suikastin arkasında
imparatorun olduğunu, bu nedenle Bizans’a karşı açık bir tavır alınması gerektiği, bu
amaçla tekrar İranla işbirliği yapılması gerektiğini savunmaktaydı.
Her ne kadar “gizli” bir toplantı olsa da, ilginç bir şekilde, bu toplantıda yapılan
önemli konuşmaların kayıtlarına eksiksiz bir şekilde kitabında yer veren Agathias,
karşı görüşte olanların sözcülüğünün de, yine önde gelen Kolhalı liderlerden biri
olan Partaz tarafından yapıldığını bildirir. Bu lider de konuşmasında, daha akılcı ve
mantıklı düşünülmesi gerektiğini, bu suikastle Bizans imparatorunun bir ilgisi
olamayacağını, Bizans’a karşı tavır almak yerine, asıl katillerin cezalandırılması
gerektiğini, ayrıca, bu olay yüzünden tekrar İran’la ittifak kurmanın da pek akılcı
olmadığını belirtir.
Toplantı sonucunda, Partaz’ın önerdiği politikaların uygulanmasına karar verilir ve
İstanbul’a bir elçi heyeti gönderilerek, Kolhalıların talepleri iletilir. Buna göre, Gubaz’ı
öldüren generaller cezalandırılacak, ayrıca, geleneklere göre II.Gubaz’ın yerine kral
olması gereken ve hanedanın en büyük erkek üyesi olan, Gubazın küçük kardeşi
II.Tzat', kral olarak tanınacaktı.
199 A.g.e.
200 A.g.e.