1. Książka "Jakość życia i jakość szkoły" - Wydział Nauk Pedagogiki ...

20 Jadwiga Daszykowska
nurt badań i dyskusji związany z postrzeganiem jej w sensie obiektywnym
(występującym głównie w socjologii i ekonomii) i subiektywnym (fenomenologicznym
– typowym dla podejścia psychologicznego) (zob. Wachowiak,
2001, s. 30-41). Trzeci nurt – mieszany – uwzględnia obiektywne i subiektywne
kryteria oceny jakości życia. Sposoby ujmowania kategorii „jakość życia”
można dodatkowo (poza wymienionymi) podzielić na szerokie i wąskie.
Aktualnie pojawia się tendencja do poszerzania perspektywy, w ramach
której rozpatrywane jest to zagadnienie. Jakości życia nie odnosi się już jedynie
do wyznaczników obiektywnych, przede wszystkim do stopnia zaspokojenia
potrzeb ludzkich poprzez warunki materialne (takie podejście ogranicza
postrzeganie ludzkiej egzystencji do wymiaru posiadania dóbr „wysoki
standard życia, bogactwo” i konsumpcji, która wprawdzie jest domeną dzisiejszej
rzeczywistości, jednak ma określony pułap możliwości). Holistyczne
postrzeganie człowieka i jego życia, szczególnie popularne na gruncie nauk
humanistycznych, spowodowało powiększenie interpretacji jakości życia o sferę
subiektywną. Stąd w jej zakres włączono wartości niematerialne, takie jak:
zdrowie, wolność, edukacja, itp. Jakość życia postrzegana jest tu w węższym
zakresie w odniesieniu do indywidualnych oczekiwań człowieka w kwestii
wymiarów życia antycypowanych na podstawie obiektywnych warunków
istniejących w danym kraju (Rapley, 2003, s. 28).
Płaszczyzn, na których jakość życia poddawana jest naukowej interpretacji
jest wiele. Z zastosowania specyficznych dla danej dyscypliny narzędzi i metod
pomiaru, wynika wielość kierunków jej rozważań i badań, a te podejmowane
są przede wszystkim na gruncie psychologii, socjologii, ekonomii i medycyny,
od niedawna także pedagogiki.
Omawiane zagadnienie jest szczególnie bliskie psychologii, pomimo iż
jest ono stosunkowo nowe (w psychologii klasycznej termin „jakość życia”
nie był używany wprost), zaadaptowanie go do tej nauki spowodowało powstanie
sporów, czy jakość to cecha – a więc własność obiektu, rzeczy, podmiotu,
procesu – czy jest to relacja cech na przykład typu: dobry, użyteczny.
Drugi spór dotyczy różnicy między jakością w wymienionym wyżej sensie
deskryptywnym, a jakością w sensie normatywnym. Kolejną wątpliwość (w
związku z nieostrością pojęcia) nasuwa używanie terminu „jakości” w odniesieniu
do człowieka, jego osobowości. Człowiek jest jakością samą w sobie i w