03.05.2013 Views

Reklamoni bizneset dhe prodhimet tuaja në hapësirat e ... - albsuisse

Reklamoni bizneset dhe prodhimet tuaja në hapësirat e ... - albsuisse

Reklamoni bizneset dhe prodhimet tuaja në hapësirat e ... - albsuisse

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

<strong>në</strong>ntOr / nOVeMber 2011<br />

Hieroglifët (rrjedh nga gjuha<br />

greke që <strong>në</strong>nkupton Shkrimet e<br />

Shenjta). Hieroglifët ja<strong>në</strong> shkrime<br />

që <strong>në</strong> vete ngërthej<strong>në</strong> një<br />

rëndësi aq të ma<strong>dhe</strong> historike,<br />

sa e<strong>dhe</strong> vetë historia e njerëzimit.<br />

Këto shkrime datoj<strong>në</strong> qysh<br />

nga shekulli i katërt para Krishtit.<br />

Qytetërimi i lashtë egjiptian ka bërë që<br />

këto shkrime të je<strong>në</strong> ushqim shpirtëror <strong>dhe</strong><br />

psikik për kulturën, traditën ndërshekullore<br />

të Egjiptit <strong>në</strong> veçanti <strong>dhe</strong> asaj botërore <strong>në</strong><br />

përgjithësi. Ndërsa emrin hieroglif këtyre<br />

shkrimeve ua ka<strong>në</strong> lë<strong>në</strong> grekët e vjetër <strong>dhe</strong><br />

këtu del që nga ajo kohë ekzistonin Shkrimet<br />

e Shenjta, jo vetëm <strong>në</strong> Egjipt por e<strong>dhe</strong><br />

<strong>në</strong> mbarë popujt që kishin kulturë <strong>dhe</strong> traditë<br />

<strong>në</strong> të gjitha fushat. Në këto shkrime<br />

paraqiteshin figura të ndryshme si ato të<br />

Farao<strong>në</strong>ve, të kafshëve, të luleve, por paraqiteshin<br />

e<strong>dhe</strong> figura të perëndive të ndryshme<br />

që ekzistonin <strong>në</strong> atë kohë <strong>në</strong> Egjipt.<br />

Karakteristikë e Hieroglifëve është shkrimi<br />

nga ana e majtë <strong>në</strong> të djathtë <strong>dhe</strong> anasjelltas,<br />

me qëllim të ruajtjes së këtyre shkrimeve.<br />

Po ashtu, një rol të veçantë ka luajtur e<strong>dhe</strong><br />

shkrimi <strong>në</strong> “Hedike”, ku dy persona shkruanin<br />

Hieroglifët <strong>në</strong> Hedike, ndërsa personi<br />

i tretë e kontrollonte pu<strong>në</strong>n e bërë nga këta<br />

dy persona. Krahas këtyre shkrimeve, ekzistonin<br />

e<strong>dhe</strong> shkrimet e quajtura “Shkrimet<br />

Demotike” që ishin pothuajse të ngjashme<br />

me Hieroglifët. Ndërsa farao<strong>në</strong>t që ishin me<br />

famë <strong>në</strong> atë kohë <strong>në</strong> Egjipt, pas vdekjes së<br />

tyre <strong>në</strong> varre (zakonisht farao<strong>në</strong>t kur vdisnin<br />

varroseshin <strong>në</strong>për piramida) <strong>dhe</strong> këto<br />

ndërtesa për Farao<strong>në</strong>t ndërtoheshin nga<br />

skllevërit e asaj kohe, ku <strong>në</strong> çdo Piramidë<br />

shkruhej me Hieroglif emri i Faraonit të<br />

vdekur. Një rol të rëndësishëm te egjiptia<strong>në</strong>t<br />

ka luajtur e<strong>dhe</strong> përpunimi i Papirusit<br />

si material për të shkruar. Për vjetërsi<strong>në</strong> e<br />

shkrimeve egjiptiane <strong>dhe</strong> rëndësi<strong>në</strong> e tyre<br />

flet egjiptologu K.A. Kiçen ku ndër të tjera<br />

thekson: Sipas llogaritjeve, 99% të papiruseve<br />

ja<strong>në</strong> të shkruara pothuajse para 3000<br />

vjetëve, ku deri <strong>në</strong> fillim të epokës grekoromake<br />

ja<strong>në</strong> shpërbërë të gjitha këto shkrime.<br />

Mirëpo bëhet pyetja rreth zhdukjes të<br />

www.<strong>albsuisse</strong>.ch<br />

hIeroGlIfët<br />

papiruseve: Pse ka<strong>në</strong> mbijetuar kaq pak<br />

dokumentime të lashtësisë të shkruara <strong>në</strong><br />

Papirus? Sepse, materialet që shpërbëhen<br />

si papirusi, lëkura ose ndonjë material tjetër<br />

i zakonshëm, dekompozohen aq shpejt,<br />

dërgohen <strong>në</strong> vende me klimë të lagështa.<br />

Po ashtu, tregohet qartë se për shkak të<br />

klimës, dokumentet <strong>në</strong> papirus nga periudha<br />

(Mijëvjeçari i parë p.e.s), deri <strong>në</strong> ditët<br />

e sotme dokumentet mund të ruhen <strong>në</strong> një<br />

shkretëtirë të thatë, brenda një shpelle ose<br />

brenda një vendi të mbrojtur. Në vitin 1799<br />

Napoleon Bonaparta pushtoi Egjiptin. Gjatë<br />

pushtimeve të ushtrisë franceze <strong>në</strong> Egjipt, u<br />

zbulua “Guri i Rozetës. Qëllimi i zbulimit<br />

të këtij guri është që të ruhen Shkrimet e<br />

Shenjta që ishin të shkruara <strong>në</strong> tri gjuhë mbi<br />

këtë gurë. Ky zbulim ishte i rëndësishëm<br />

jo vetëm për francezët por e<strong>dhe</strong> për egjiptia<strong>në</strong>t,<br />

pasi që gurë të tillë ishin të njohur<br />

për ndërtimet e ndryshme të objekteve të<br />

banimit <strong>në</strong> Egjiptin e lashtë. Fatkeqësisht,<br />

me pushtimin e Egjiptit nga Britania e Ma<strong>dhe</strong>,<br />

ushtria franceze arriti që të humb gurin<br />

e zbuluar. Në këtë gur që sot gjendet <strong>në</strong><br />

njërin nga muzetë angleze është shkruar <strong>në</strong><br />

tri gjuhë: <strong>në</strong> Gjuhën Hieroglife, Demotike<br />

e Greke. Rreth gjuhës së hieroglifëve ja<strong>në</strong><br />

bërë hulumtime të ndryshme. Gjatë periudhës<br />

së Mesjetës, shumë filozofë <strong>dhe</strong> dijetarë<br />

ja<strong>në</strong> munduar që t'i kuptoj<strong>në</strong> këto shkrime,<br />

histori<br />

ku disa prej tyre bënin dallimin e gjuhës demotike<br />

<strong>dhe</strong> asaj greke, ku gjenin e<strong>dhe</strong> disa<br />

fjalë që shkruheshin <strong>dhe</strong> lexoheshin njëjtë<br />

<strong>në</strong> të dy gjuhët për ta pasur më lehtë e<strong>dhe</strong><br />

zbulimin e sekreteve të Hieroglifëve. Filozofë,<br />

historia<strong>në</strong>, egjiptologë, ndër ta e<strong>dhe</strong><br />

egjiptologu i njohur Kerkel, mendoj<strong>në</strong> që<br />

nga fillimi i krijimit të shkrimeve, deri <strong>në</strong><br />

ditët e sotme, kurrë nuk do të arrihet që të<br />

kuptohen karakteristikat <strong>dhe</strong> fshehtësitë e<br />

botës së mistershme të Hieroglifëve. Nuk<br />

është çudi atëherë që <strong>në</strong> hollësitë e fshehura<br />

brenda alfabetit to<strong>në</strong> sot qëndroj<strong>në</strong> mbeturinat<br />

e këtyre formave të lashta, shumë prej të<br />

cilave pasqyroj<strong>në</strong> marrëdhëniet e hershme<br />

midis njeriut <strong>dhe</strong> natyrës. Për të dalluar ato,<br />

njeriut sot i duhet vetëm të shikojë pak më<br />

afër. Ndryshe nga Perëndimi, ata (egjiptia<strong>në</strong>t)<br />

nuk e shkruan histori<strong>në</strong> që t'i shkonte<br />

për shtat ideve fetare të kohës, gjë që e<br />

bën rrëfimin e tyre më të besueshëm. Ata<br />

ishin gjithashtu të prirë drejt universalitetit<br />

të historisë njerëzore, të bazuar <strong>në</strong> unitetin<br />

e origji<strong>në</strong>s së qenieve njerëzore <strong>dhe</strong> diversitetin<br />

e paraqitjes <strong>dhe</strong> gjuhëve të tyre. Për<br />

më tepër, ka shumë gjasa që të ekzistoj<strong>në</strong><br />

shumë dorëshkrime të fshehura <strong>në</strong>për botë,<br />

të cilat mund të kontribuoj<strong>në</strong> shumë për<br />

kuptimin e botës së lashtë.<br />

Argjira Ukimeri<br />

21

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!