Reklamoni bizneset dhe prodhimet tuaja në hapësirat e ... - albsuisse
Reklamoni bizneset dhe prodhimet tuaja në hapësirat e ... - albsuisse
Reklamoni bizneset dhe prodhimet tuaja në hapësirat e ... - albsuisse
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
<strong>në</strong>ntOr / nOVeMber 2011<br />
Prof. Nexhmije Mehmetaj,<br />
mësuese <strong>në</strong> Jura<br />
Gruaja është edukatorja e parë e njeriut.<br />
Gruaja është zemra e familjes. Zhvillimi i<br />
një kombi matet e<strong>dhe</strong> me nivelin zhvillimor<br />
- arsimor të femrës. Shkrimtari i kohëve të<br />
hershme Haki Stërmilli do të dëshmonte<br />
se “femra që përkund djepin, ajo rrotullon<br />
e<strong>dhe</strong> fatin e njerëzisë”.<br />
Gruaja shqiptare u gjend <strong>në</strong> Zvicër <strong>në</strong> kohë<br />
<strong>dhe</strong> mënyra të ndryshme, si e vetme apo me<br />
një pjesë të familjes së saj. Akoma pa iu<br />
mbyllur mirë plagët fizike, sidomos morale,<br />
këto gra ka<strong>në</strong> filluar një jetë të re këtu. Një<br />
sfidë e vërtetë për një të ardhme më të mirë.<br />
Shpesh, që prej shumë vitesh, grave shqiptare<br />
<strong>në</strong> Zvicër u vihej <strong>në</strong> dukje mënyra e<br />
tyre e jetesës e mbyllur, ku merrej vetëm me<br />
pu<strong>në</strong>t e shtëpisë. Mosnjohja e gjuhës shpesh<br />
paraqet e<strong>dhe</strong> vetizolim për to. Mësimi <strong>në</strong><br />
gjuhë të re paraqet një periudhë të vështirë.<br />
Kjo <strong>në</strong><strong>në</strong> ofshante me tërë forcën e shpirtit<br />
të saj, kur nuk mund të komunikonte dot me<br />
mësuesit/et e fëmijëve të saj. Kjo grua nuk<br />
mund të kërkojë ndihmë kur keqtrajtohej<br />
<strong>në</strong> familje. Kjo mënyrë jetese për shumë kë<br />
parasheh një problem për integrim <strong>në</strong> shoqëri<strong>në</strong><br />
pritëse. Anketimi y<strong>në</strong> është bërë me<br />
gra nga Kosova, Maqedonia, Kosova Lindore.<br />
Ato jetoj<strong>në</strong> <strong>në</strong> Zvicër prej: 8, 12, 18, 20,<br />
34, 39 vjet. Të gjitha këto gra nuk i takoj<strong>në</strong><br />
brezit të parë të mërgimit. Gratë e brezit të<br />
parë rikujtoj<strong>në</strong> të kaluarën e dhimbshme e të<br />
hidhur për atë që ka<strong>në</strong> përjetuar <strong>në</strong> vendin e<br />
tyre. Brezi i dytë i grave nuk ka probleme<br />
arsimore e gjuhësore sikurse brezi i parë.<br />
Ato pak nga pak po marrin pjesë <strong>në</strong> jetën e<br />
vendit ku jetoj<strong>në</strong>, duke hasur nganjëherë <strong>në</strong><br />
moskuptim, si <strong>në</strong> shtëpi ashtu e<strong>dhe</strong> jashtë<br />
saj. Ky punim na tregon se si ato përpiqen ta<br />
ruaj<strong>në</strong> traditën shqiptare duke folur shqip <strong>në</strong><br />
familje, duke i dërguar fëmijët <strong>në</strong> mësimin<br />
plotësues të gjuhës shqipe <strong>dhe</strong> si ja<strong>në</strong> integruar<br />
<strong>në</strong> shoqëri<strong>në</strong> zvicerane.<br />
Femra shqiptare e lidhur fort e<strong>dhe</strong> me paragjykimet<br />
tradicionale të marra me vete<br />
www.<strong>albsuisse</strong>.ch<br />
kohë barDhë e zI e Gruas<br />
shqIPtare <strong>në</strong> zvIcër<br />
nga vendlindja, <strong>në</strong> hapat e parë të mërgimit,<br />
nuk ka qe<strong>në</strong> e angazhuar drejtpërdrejt <strong>në</strong> asnjë<br />
formë pu<strong>në</strong>simi, përveç amvisës së mirë<br />
që kujdeset për fëmijët, për shtëpi<strong>në</strong> <strong>dhe</strong> për<br />
burrin.<br />
Me kalimin e kohës, bashkëshortët e tyre e<br />
ka<strong>në</strong> parë se është shumë e vështirë, thuajse<br />
e pamundur që vetëm me një burim të ardhurash<br />
të kënaqin nevojat e tërë familjes.<br />
Prandaj, më shumë për nevojë ekonomike<br />
<strong>dhe</strong> mbijetese, burri shqiptar, ka filluar t’i<br />
japë më shumë hapësirë bashkëshortes së<br />
tij, duke e lejuar të përfshihet <strong>në</strong> tregun e<br />
pu<strong>në</strong>s.<br />
Prandaj, kohët e fundit e<strong>dhe</strong> pozicioni i<br />
femrës shqiptare <strong>në</strong> Zvicër po ndryshon,<br />
sepse sot, femra shqiptare nuk është vetëm<br />
një grua e mirë, që kujdeset vetëm për burrin,<br />
shtëpi<strong>në</strong> <strong>dhe</strong> fëmijët, por po bëhet gjithmo<strong>në</strong><br />
e më aktive e<strong>dhe</strong> jashtë mureve të<br />
shtëpisë, duke sjellë të ardhura ekonomike,<br />
duke ushtruar profesione të ndryshme. Shumica<br />
e grave bëj<strong>në</strong> pu<strong>në</strong> të rënda që të tjerat<br />
me qejf nuk i bëj<strong>në</strong>. Dhe kur kthehen <strong>në</strong><br />
mbrëmje pra<strong>në</strong> familjes të lodhura, ato, rinisin<br />
pu<strong>në</strong> <strong>në</strong> një mënyrë tjetër, përgatitjen<br />
e ushqimit, larjen e ndërresave sportive të<br />
fëmijëve (sporti jo i obliguar) por ka kërkesa<br />
të mëdha, hekurosjen e rrobave, mirëmbajtjen<br />
e shtëpisë.<br />
Një nga problemet që parashtroj është e<strong>dhe</strong><br />
barazia <strong>në</strong> mes të burrit <strong>dhe</strong> femrës <strong>në</strong> shoqëri<strong>në</strong><br />
shqiptare, a ekziston ajo? (Pa)Barazia<br />
<strong>në</strong> mes të burrit <strong>dhe</strong> gruas është një dukuri e<br />
gjithë botës, si të arrihet deri aty? Qeveritë e<br />
shteteve të përparuara të botës angazhohen<br />
për mirëqenien e femrës që ajo t'i gëzojë të<br />
drejtat e saj njerëzore. Në Zvicër sistemi ligjor<br />
garanton barazi<strong>në</strong> <strong>në</strong> mes të gjinive.<br />
Por <strong>në</strong> shoqëri<strong>në</strong> shqiptare <strong>në</strong> Zvicër realiteti<br />
është ndryshe, <strong>në</strong> shumicën e rasteve<br />
femra është e pabarabartë me mashkullin <strong>në</strong><br />
sfera të ndryshme të jetës. Në të shumtën<br />
e rasteve e<strong>dhe</strong> pse gruaja bashkëjeton me<br />
burrin, të drejtat e saj <strong>në</strong>përkëmbën. Nga<br />
emancipim<br />
autoriteti i burrit <strong>dhe</strong> kërkesa e të drejtave<br />
nga gruaja vjen dhuna <strong>në</strong> familje. Ku është<br />
lumturia? Dhuna <strong>në</strong> familje sjell edukimin e<br />
keq të fëmijëve. Së pari paragjykimi, pastaj<br />
mungesa e përkulshmërisë <strong>dhe</strong> pavarësia<br />
ekonomike. Pavarësia ekonomike e gruas<br />
do ta përmirësonte rrugën kundër dhu<strong>në</strong>s.<br />
Shkaktarët e dhu<strong>në</strong>s duhen shmangur. Komuniteti<br />
shqiptar duhet ta ketë një organizim<br />
të mirëfilltë që do të përpiqet t’i bëjë<br />
ballë kësaj dukurie. Duhet bërë programe<br />
ndërgjegjësimi për mirëqenien e femrës,<br />
<strong>në</strong> këtë përpjekje duhet të përfshihen burrat<br />
<strong>dhe</strong> djemtë që ata të mësohen ta kundërshtoj<strong>në</strong><br />
këtë lloj sjelljeje, sepse dhuna është e<br />
papranueshme - nuk është kulturore, as private,<br />
është një çështje kriminale, është një<br />
dhunim i së drejtës njerëzore.<br />
Në çdo ditë të re koka e kthyer mbrapa na<br />
sjell <strong>në</strong> mendje ngjarje nga më të ndryshmet<br />
që li<strong>dhe</strong>n me atë datë. Ngjarje të lumtura,<br />
me kujtimin e të cilave mund të nisë një ditë<br />
e gëzueshme, si <strong>dhe</strong> ngjarje tragjike, të cilat,<br />
e<strong>dhe</strong> pse do të dëshironim t’i harronim,<br />
na vë<strong>në</strong> përpara detyrën e kujtimit të tyre si<br />
pjesë e dinjitetit të sotëm qytetar.<br />
Gjatë këtij viti na takoi fati i hidhur që së<br />
bashku ta ndajmë pikëllimin e thellë që na<br />
pushtoi zemrat tona. Kur <strong>në</strong> qytetin Einsiedeln<br />
të kantonit Schwyz ( Zvicër ) më datën<br />
30 maj 2011, burri vret gruan <strong>dhe</strong> të bijën.<br />
Dhe më 16 gusht 2011 <strong>në</strong> Pfäffikon, Cyrih,<br />
(Zvicër) një burrë vret gruan <strong>dhe</strong> një pu<strong>në</strong>tore<br />
sociale zvicerane. Me këtë rast Bashkësia<br />
shqiptare humbi tri bijat e veta të çmuara,<br />
<strong>dhe</strong> Zvicra mike humbi bijën e vet fort<br />
të çmuar, një pu<strong>në</strong>tore të zellshme, kurse ne<br />
shqiptarët mbetëm pa një motër zvicerane.<br />
Prandaj, mendoj se femra meriton ta ketë<br />
një pozicion më të fortë <strong>dhe</strong> më të rëndësishëm<br />
<strong>në</strong> shoqëri, duke pasur parasysh iniciativën<br />
e sakrificës <strong>dhe</strong> guximit që e ka marrë<br />
mbi supe për të bërë një jetë më të mirë si<br />
<strong>dhe</strong> <strong>në</strong> aftësitë intelektuale që ajo mbart.<br />
5
Change language