Pełen tekst pracy (~3,8MB)

ROZDZIA̷L 2. POLSKI J ↩ EZYK MIGANY 13
moca↩ znaku ideograficznego bez końcówek fleksyjnych. Dla prawid̷lowego funkcjonowania
systemu jezykowo-migowego ↩ konieczna jest synchronizacja mowy i przekazu
migowego. Dlatego w porozumiewaniu si ↩ e osób nies̷lysz ↩
acych znacznie wi ↩ eksze za-
stosowanie ma wariant u˙zytkowy, gdy˙z nie pozwala na opó´znienia toru miganego w
stosunku do mowy. Wariant ten zosta̷l przyjety ↩ w niniejszej pracy.
W PJM no´snikiem informacji jest znak migowy. Wyró˙zniamy znaki migowe
ideograficzne i daktylograficzne. Znaki ideograficzne odpowiadaja↩ poszczególnym
s̷lowom lub niekiedy krótkim zwrotom. Na znaki daktylograficzne sk̷lada sie: ↩ alfabet
palcowy, znaki liczebników g̷lównych i porzadkowych, ↩ znaki u̷lamków zwyk̷lych
i dziesietnych ↩ oraz znaki interpunkcyjne [24]. Znaki ideograficzne stanowia↩ g̷lówna↩ cze´sć ↩ przekazu migowego, podczas gdy znaki daktylograficzne pe̷lnia↩ funkcje↩ pomocnicza↩
i uzupe̷lniajac ↩ a. ↩ Poniewa˙z znaki ideograficzne nie odmieniaja↩ sie↩ przez
przypadki i osoby, struktury gramatyczne wyra˙zane sa↩ za pomoca↩ odpowiedniego
szyku wyrazów i lu´znych gestów pomocniczych. T̷lumaczenie wypowiedzi z klasycznego
j ↩ ezyka migowego na ojczysty j ↩ ezyk foniczny nie mo˙ze zatem odbywać si ↩ e s̷lowo
po s̷lowie i wymaga uwzgl ↩ ednienia odmienno´sci gramatyk obu j ↩ ezyków. Nieco ponad
30% znaków Polskiego J ↩ ezyka Miganego to znaki ikoniczne czyli takie, w których
uk̷lad d̷loni i palców jest podobny do opisywanego kszta̷ltu albo ruch wykonywany
d̷lońmi jest zbli˙zony do ruchu charakterystycznego dla opisywanej czynno´sci. Oko̷lo
40% stanowia↩ znaki ezoteryczne, w których analogie do opisywanego przedmiotu
albo czynno´sci nie sa↩ ̷latwo dostrzegalne ale istnieja↩ i moga↩ zostać wyt̷lumaczone.
Pozosta̷le 30% to znaki arbitralne, dla których nie mo˙zna dopatrzeć sie↩ ˙zadnych
analogii do rzeczywisto´sci. Gest migowy mo˙ze zostać scharakteryzowany za pomoca↩
tzw. cech dystynktywnych, do których zaliczymy: kszta̷lt d̷loni, orientacje↩ d̷loni i palców, po̷lo˙zenie d̷loni, charakter wykonywanego ruchu i udzia̷l drugiej reki. ↩
Kszta̷lt, orientacja i po̷lo˙zenie okre´slaja↩ statyczna↩ konfiguracje↩ d̷loni.
Kszta̷lt d̷loni okre´sla po̷lo˙zenie palców wzgl ↩ edem siebie. W PJM wyró˙znia si ↩ e 48
ró˙znych uk̷ladów palców dla ka˙zdej z rak ↩ (rys. 2.1). 22 uk̷lady d̷loni odpowiadaja↩ znakom Polskiego Alfabetu Palcowego (PAP). Sa↩ to znaki liter: A, B, C, CZ, E,
F, G, H, I, K, L, M, N, O, P, R, S, T, U, W, Y i Z. Pieć ↩ konfiguracji odpowiada
znakom liczebników g̷lównych: 1, 2, 4, 5 i 100. Siedem uk̷ladów d̷loni to znaki
miedzynarodowego ↩ alfabetu palcowego oznaczone w literaturze dodatkowa↩ litera↩ m.
Sa↩ to znaki: Bm, Cm, Em, Om, Tm, Um i Xm. Dziesieć ↩ kszta̷ltów d̷loni powstaje
w wyniku modyfikacji liter polskiego alfabetu palcowego. Zmodyfikowane znaki
oznacza si ↩ e: Aw, Bk, Bz, Bkz, Cw, Eo, Ik, Nw, Ps i Yk. Pozosta̷le cztery uk̷lady to
zmodyfikowane znaki liczebników g̷lównych, oznaczane w literaturze odpowiednio:
1z, 4z, 5s i 5z. Teoretycznie, dla dwóch d̷loni daje to wi ↩ ec 48 2 = 2304 mo˙zliwo´sci.
W praktycznym przekazie migowym wykorzystuje sie↩ oko̷lo 200 ró˙znych kszta̷ltów
d̷loni. Przy rozpoznawaniu gestów migowych uk̷lady d̷loni sa↩ czesto ↩ grupowane w
pewne klasy kszta̷ltów, np.: piastka, ↩ d̷loń p̷laska, pojedynczy wysuniety ↩ palec, itp.
Do jednoznacznego okre´slenia u̷lo˙zenia d̷loni w stosunku do pionu i poziomu
konieczne jest okre´slenie jej orientacji oraz orientacji poszczególnych palców. W
PJM istnieja↩ 32 ró˙zne u̷lo˙zenia d̷loni, co oznacza 322 = 1024 ró˙znych orientacji dla
gestów dwurecznych. ↩ W praktyce wykorzystuje sie↩ oko̷lo 180 mo˙zliwo´sci.
Po̷lo˙zenie d̷loni, zwane te˙z miejscem artykulacji, okre´sla sie↩ podajac ↩ cze´sć ↩ cia̷la,