Partijske borbe u Srbiji u postoktobarskom ... - Izborna Reforma

Partijske borbe u Srbiji u postoktobarskom razdoblju
statusa quo najčešće organizovane na principu stroge subordinacije
nižih organa u odnosu na više i da nastoje da uključe u svoje redove
što veći broj članova. Nasuprot tome, partije koje podržavaju
postojeći politički sistem u razdoblju kada on nije ugrožen visoko
su decentralizovane i angažuju manji broj članova. Treće, ideološka
usmerenost vrši snažan upliv na tip partije što Kitschelt rezimira na
sledeći način: ”Ideologija koja se zalaže za univerzalne vrednosti
verovatnije će podstaći obrazovanje programatske partije nego
ideologija koja ističe partikularističke grupne zahteve« (2001,
103-114). Idelogija usredsređena na partikularističke interese će,
prema citiranom piscu, stimulisati obrazovanje klijentelističkih i
harizmatskih partija (o tipovima partija: Goati 2004, 149-158).
Ideološka konvergencija partija u zemljama stabilne demokratije
koja se uočava od početka šezedesetih godina dvadesetog stoleća
rezultat je njihovog nastojanja da se približe prosečnom biraču.
U postkomunističkim zemljama Centralne i jugoistočne Evrope,
uključujući Srbiju, programska raznovrsnost partija prigušena je
uticajem međunarodnog okruženja, pre svega ekonomsko-politički
moćnih država. Te države, preko Međunarodnog monetarnog
fonda i Međunarodne banke za obnovu i razvoj i drugih važnih
međunarodnih organizacija, uslovljavaju neophodnu finansijsku
pomoć vladama postokumunističkih zemalja - bez obzira na njihovu
ideološku boju, striktnim poštovanjem prethodno dogovorene stope
inflacije, rasta plata, povećanja zaduženosti, obaveze privatizacije
određenih sektora, smanjivanja subvencija javnim preduzećima i
dr. Arhetipski primer za to je Mađarska socijalistička partija (MSP)
koja je na izborima 1994. privukla 37 odsto glasova i osvojila preko
40 odsto mandata u parlamentu zahvaljujući obećanjima veće
socijalne pravde, pomoći siromašnima i socijalnim gubitnicima.
Međutim, Vlada koju je obrazovala MSP u koaliciji sa liberalima bila
je prisiljena pod pritiskom zahteva MMF-a na masovna otpuštanja,
drastično stezanje kaiša i smanjivanje socijalnih davanja. Kao
rezultat takve politike raspon između najvišeg i najnižeg prihoda
povećan je sa 1: 3 na 1: 8! (Bogdanović 2005, 101-102). Reč je o
nekoj vrsti međunarodne »naddeterminacije« zbog koje se politika
vlada postkomunističkih zemalja odvija u velikoj meri nezavisno
od ideološke orijentacije partija koje su ih obrazovale. U takvim
okolnostima differentia specifica između partija sve je manja u
14