DREKE PER KONSENSUS - Gazeta Express

E premte, 22 tetor 2010 25
kompjuterit. Kjo sindromë është
duke prekur me të madhe, ndoshta
edhe më me vrull, edhe
familjen kosovare dhe fëmijët.
Prandaj, do të ishte e rrugës që të
parandalojmë ndikimin negativ
të TV-së, duke u përkujdesur për
kohën e qëndrimit të fëmijëve
para televizorit dhe lojërave
elektronike. Prindërit, por edhe
edukatorët, janë faktorë kryesorë
në këtë drejtim. Prindërit duhet t’i
ndihmojnë fëmijët e tyre në aspektin
pozitiv, duke u përfshirë në
shikimin e përbashkët të TV-së,
duke përzgjedhur programet dhe
së bashku me fëmijët duke diskutuar
për atë çfarë shohin - për të
mirat, por edhe për anët e këqija.
Ata duhet të përcaktojnë rregullat
në raport me shikimin dhe kohën
e qëndrimit para televizorit, si dhe
ambientet ku qëndrojnë fëmijët
kryesisht të ketë libra, revista të
fëmijëve, lodra të ndryshme, etj.
Por, assesi që në dhomat e gjumit
të ketë TV dhe gjatë ngrënies të
shikohet ai. Në qoftë se fëmijët
duan të shohin TV-në, sugjeroni
fëmijëve ndonjë lojë, shëtitje të
vogël, lexoni së bashku me ta, le
të vizatojnë ose të kenë ndonjë
aktivitet që fëmijët kanë dëshirë
të bëjnë, e pse jo edhe të dëgjoni
muzikë e të vallëzoni së bashku
me ta, etj. Pra, përdorni taktikën
e orientimit pozitiv të dëshirave
dhe të kërkesave të fëmijës. Samiu
ynë i madh pat thënë: ”Fëmijës
duhet dhënë atë që i duhet, jo atë
që e kërkon”. Duhet shmangur
situatën kur ne biem në pozitën
e fëmijës, e fëmija në pozitën
e prindit. Nëse ata përfitojnë
ndjenjat dhe emocionet tona
dhe në një mënyrë marrin frenat
e komandimit në dorë, ndërsa
ne si prindër vetëm plotësojmë
dëshirat e tyre, nuk do të arrijmë
që të ndërtojmë personalitete
të përshtatshme për shoqërinë.
Me këtë nuk do të nënkuptonim
tutorizmin ose ndonjë formë të
kontrollit të përhershëm mbi ta,
por një zhvillim normal, mjedis
kreativ dhe mbjellje të ndjenjës
së përgjegjësisë në varësi me pozitën
që zë fëmija në familje, kopsht,
shkollë, e më vonë në rrethin
e gjerë shoqëror. Jeta pa rregulla
dhe papërgjegjësi nuk garanton
ndërtimin e brezit të shëndoshë.
Këtu bën pjesë patjetër edhe krijimi
i mjedisit pedagogjik në raport
me mjetet audiovizuele si dhe raportin
e tyre me fëmijët, kohën e
qëndrimit para ekranit, llojin dhe
cilësinë e emisionit çfarë bën dhe
nuk bën të jetë material edukativ
për fëmijët.
Edhe pse nganjëherë gjërat
teorike është vështirë të zbatohen
në praktikë nuk do të thotë
se nuk është e domosdoshme
të punojmë, të përpiqemi që të
gjejmë rrugë, të debatojmë e të
diskutojmë që ta ndërtojmë një
urë, duke ndihmuar fëmijët që në
këtë drejtim të zhvillojnë aftësitë
dhe predispozitat e tyre.
Një histori shqiptaro-europiane
Leart Kola
Së fundi, nga një sondazh i bërë
në Ballkan për të matur mbështetjen
që popujt kanë për integrimin
në strukturat e BE-së, rezultoi që
shqiptarët ishin më lart në përqindje
se cilido vend tjetër. Aq i lartë
është entuziazmi, saqë mund të
themi se në Shqipëri nuk bëhet
më fjalë për mbështetje, se kjo
do të implikonte një lloj racionaliteti
logjik. Mbështetje do të thotë
që ti e ke të qartë projektin, e di
se çfarë humb e çfarë fiton, e në
fund vendos ta mbështesësh apo
jo këtë projekt, që në rastin tonë
është ai i Bashkimit Europian.
Në Shqipëri bëhet fjalë për
dashuri pa kushte, për një lloj
magjepsjeje, e cila nëse do e dekonstruktonte
në terma socialekonomikë
projektin europian
do ia prishte magjinë dashurisë.
Kështu që shqiptarët vendosin
që Bashkimin Europian ta dashurojnë
pa kushte prej 20 vjetësh,
pavarësisht se jo gjithmonë kanë
marrë shenja reciproke nga vetë
Bashkimi.
Kjo sjellje politike në botën
shqiptare nuk është e re, në fillim
donim jugosllavët, madje dhe pse
sot mund të duket e pamundur,
në një intervistë për “Nju Jork
Tajms” në vitin ‘45 Enver Hoxha i
quante jugosllavët vëllezër të një
gjaku me shqiptarët. Më pas pasoi
dashuria pa kushte me Bashkimin
e madh Sovjetik, e për ta mbyllur
romancë maoiste, nën tam-tamet
e vëllazërisë mes popullit shqiptar
dhe atij kinez. Sheshi që qëndron
në mes të Tiranës, që quhet
“Skënderbej”, ka pritur e përcjellë
turma të mëdha njerëzish e liderë
popujsh që janë adhuruar me të
njëjtën dashuri e janë sulmuar
me të njëjtën urrejtje. Gjithë kjo
ka ndodhur në një hapësirë kohore
jo më shumë se 60-vjeçare. Pra
nëse përdorim një shembull simbolik,
një shqiptar me jetëgjatësi
mesatare është stacionuar në atë
shesh sistematikisht për të urryer
apo dashuruar popuj, kultura e
politika që përfaqësoheshin nga
vende të ndryshme, pa e kuptuar
realisht as pse po i dashuronte e
as pse po i urrente.
Pas viteve ’90, i vetmi diell që
ndriçonte fytyrat e mendjet e
shqiptarëve ishte Perëndimi. E
ashtu si dhe me parë, diskutimi
politik u mbush me shprehje
për dashurinë ndaj Perëndimit,
duke i konsideruar europianët e
Brukselit si miqtë shekullorë të
Shqipërisë!!!
Në diskursin politik shqiptar
të këtyre 20 vjetëve pluralizëm,
jo vetëm që nuk ekziston ndonjë
rrymë euroskepticizmi, jo vetëm
që nuk ka një debat teknik mbi
kushtet e integrimit në BE, por situata
tashmë ka dalë nga kontrolli,
duke u zhvendosur nga rrafshi
logjik në atë metafizik.
Liderët shqiptarë akuzojnë sot
njëri-tjetrin për mungesë dashurie
për Europën e Amerikën.
Socialistët deklarojnë që ishin
ata që e nisën procesin e asocimstabilizimit,
pra janë ata dashuria
ontologjike e Perëndimit, ndërsa
liderët e Partisë Demokratike deklarojnë
që janë ata që Perëndimi
do më shumë, sepse në mandatin
e tyre po jepet liberalizimi i vizave.
Situata precipitoi aq shumë, sa
pati festa e gëzime edhe në kohën
e pranimit të aderimit të Shqipërisë
në NATO, një institucion i një
sikleti të domosdoshëm edhe
për vetë europianët, që në thelb
promovojnë vlera të paqes dhe
humanizmit, pra u gëzuam edhe
kur u bëmë pjesë e institucionit
më paradoksal perëndimor.
Pikërisht aderimi në këtë institucion
në Tiranë u prit me festë e
hare, koncerte që organizoheshin
nga të katër anët e Shqipërisë. Një
gosti gjigante për hyrjen në një koalicion
ushtarak që eventualisht
do të bëjë luftëra. Pra ne jo vetëm
dashurojmë pa kushte Perëndimin
dhe vlerat që ai propagandon,
por dhe paradokset e tij.
Kjo situatë orgjie ekzaltuese
dashurie pro-perëndimore i shërben
shumë lidershipit të sotëm
politik në Shqipëri që nëpërmjet
kartës së Bashkimit Europian
krijon hegjemoninë e domosdoshme
jo vetëm për të shtypur çdo
lloj debati apo diskutimi për politikat
që ata ndërmarrin (zakonisht
justifikimi i politikave që nxjerrin
në rrugë mijëra njerëz, mbyllin
vendet e punës, apo shkatërrimin
e pronës publike e quajnë
kusht nga Bashkimi Europian).
Shpeshherë kjo eurofili përdoret
si mburojë e mirë për aferat jo
shumë legjitime që zhvillon politika
në pushtet, që nuk druhet të
lakojë lehtazi direktivat e BE-së.
Një shembull klasik për këtë
është rasti i Gërdecit. Në një nga
direktivat e NATO-s, kërkohej që
Shqipëria të shkatërrojë armatimet
e saj të vjetra. Menjëherë
ministri i Mbrojtjes ia dha këtë
të drejtë një kompanie shqiptare
me bashkëpunëtorë amerikanë.
Një prej fabrikave të demontimit
shpërtheu duke vrarë 26 njerëz
e duke plagosur qindra të tjerë
vetëm pak km nga Tirana. Fabrika
ishte e ndërtuar në një vend
të banuar, pa asnjë kusht sigurie,
ndërsa demontimi bëhej nga
fshatarët e zonës, të cilët ishin të
paspecializuar. Kjo sillte përfitime
për politikanët në Shqipëri dhe
bashkëpunëtorët e tyre amerikanë.
Ministri i Mbrojtjes e justifikoi
shpejtësinë me të cilën e dha
këtë licencë, me kushtet që, sipas
tij, paskësh vendosur NATO, duke
ia veshur kështu me një shpullë
perëndimore fytyrës së atyre që
vendosën të vinin në diskutim një
iniciativë të tillë.
Fshati shqiptar sot është në
një degradim total, prodhimet
bujqësore shqiptare nuk e arrijnë
dot tregun. Që pas marrëveshjes
së imponuar të heqjes së tarifave
doganore fqinjët tanë, por dhe
vende të tjera të BE-së, zaptojnë
çdo lloj tregu. Shqipërisë i ndalohet
subvencionimi apo ndihma
për fshatarët, gjë që nuk ndodh
në vende të tjera. Në këto kushte,
bujqësia shqiptare, një prej kolonave
të pakta ende funksionale të
ekonomisë sonë, është në një kolaps
total. Gjendja po e shtyn fshatarin
drejt një varfërimi ekstrem.
Megjithatë, ajo që e rëndon
situatën është perversiteti i imponimit
të kësaj ideologjie në
kushte gati utopike. Rregullat
e BE-së nuk diskutohen, ata e
kanë dashur këtë e ne nuk kemi
rrugë tjetër veçse t’ua japim. Pra,
fshatari shqiptar jo vetëm që nuk
ndërhyn dot përballë kësaj hegjemonie,
në mënyrë që të ndryshojë
termat ekonomikë për të garantuar
mbijetesën, por as që mundet
t’i diskutojë ato në rrafsh publik.
Ditët e fundit, nga Parlamenti
Europian u hap drita jeshile
për liberalizimin e vizave për
Shqipërinë. Shpresa e fundit që
po gatuhet në tryezat bosh të
shqiptarëve është fakti që eventualisht
në një të ardhme shqiptarët
do të jenë pjesë e një tregu
të madh pune, e kjo do të mund
ta amortizojë plagën 20-vjeçare
të shqiptarëve, atë të papunësisë.
Ky “plan”, jo vetëm deklarohet nga
politika zyrtare, por ka gjithashtu
një mbështetje të madhe në
popull. Në mendje mbahet ende
Europa e pasur që do të pasurojë
këdo që është në të.
Mirëpo ky plan për punësimin
është i kotë, jo vetëm kur shkojnë
shqiptarët jashtë, por edhe kur
vijnë të huajt këtu, për të investuar.
Një shembull është eksperienca
e kompanisë “Bechtel” në
Shqipëri, kompani e kontraktuar
nga shteti për të ndërtuar veprën
më të madhe që pas rënies
së komunizmit. Një rrugë që
lidh Tiranën me skajin verior të
vendit, kufirin me Kosovën dhe
eventualisht me Prishtinën. Në
ndërtimin e kësaj vepre kompania
u detyrua të eksportonte
forcë punëtore nga Turqia, edhe
pse zona në të cilën po ndërtohej
është më e varfra në Shqipëri, me
nivelin më të lartë të papunësisë,
25 deri në 30%. Por kompania nuk
mund t’i punësonte vendasit, sepse
rezulton që ata nuk kanë asnjë
aftësi. Janë vetëm të papunë dhe
kaq, totalisht të patrajnuar për t’u
përshtatur me cilëndo industri
moderne. Shqiptarët e papunë
nuk dinë të përdorin asnjë mjet
teknologjik e në shumicën e rasteve
nuk kanë as patentë për drejtimin
e makinës. Janë punëtorë
krahu, si në Mesjetë. Kështu që në
tregun e modernizuar europian
kjo klasë e lënë në mëshirë të fatit
nga shteti shqiptar, pa asnjë aftësi,
do të rezultonte sërish e papunë
dhe pse kësaj here e integruar në
një territor gjeografik më të madh.
Nuk ka asnjë dyshim nga ana
tjetër, që Perëndimi, me vlerat e
tij politike, sociale dhe kulturore,
është sot rruga e vetme për t’u
ndjekur nga shqiptarët. Nocioni
modernist që propozon Perëndimi
dhe filozofia përfaqësuese e tij
është në thelb emancipimi dhe
progresi shoqëror. Por në kushtet
e gjendura, Shqipëria, siç do thoshte
Stiglitz, është një varkë letre
që përpiqet të kalojë oqeanin.
Mbytja është e sigurt.
Në këto kushte, shteti shqiptar,
por mbi të gjitha institucionet
europiane që janë ndërtuar për
zhvillimin e këtij projekti, duhet
domosdoshmërish ta zhvendosin
vëmendjen prej diskursit thjesht
legjislativ e të shkojnë në propozimet
konkrete në terren. Programe
trajnimi që do të krijonin aftësi për
klasën punëtore shqiptare që të
përshtatet me tregun e ri në të cilin
po futet. Duhet synuar zhvillimi
i kësaj klase jo vetëm në aspektin
teknik, por dhe atë politik,
nëpërmjet përfaqësimit sindikal.
Kjo do të thotë që Europa duhet ta
shohë urgjentisht përqasjen e saj
neo-liberale të tregut të lirë, kur
flitet për Shqipërinë. Kjo përqasje,
nëse me vende të zhvilluara
ka sjellë probleme, me vendin
tonë do të ishte tragjike. Integrimi
i Ballkanit në këto kushte do
të sillte një amplifikim të rastit
rumun në shumë celula të tjera,
të cilat eventualisht do të sillnin
një atmosferë të pakëndshme në
Europë e do të shtynin drejt pushtetit
parti të ekstremit të djathtë,
një “luks” që Europa sot nuk ia lejon
dot vetes.
Pasionimi ynë me tregun e lirë
e me politikat neoliberale mund
të sjellë në afatshkurtër një përfitim
për ekonominë e shteteve
të zhvilluara europiane, por asgjë
të qëndrueshme dhe afatgjatë.
Nëse Ballkani nuk transformon
ekonominë e tij, nga një ekonomi
magazinimi dhe konsumi në një
ekonomi prodhuese, atëherë do
të krijohet një peshë që Europa
nuk e mban dot, e Ballkani do jetë
gjithmonë i paqëndrueshëm. Për
këtë arsye, më shumë sesa krijimi
i një tregu të madh europian, do
të duhej që vështrimi të hidhej
në krijimin e tregjeve të vogla
europiane të partikulariteteve
për çdo vend. Shqipëria në Bashkimin
Europian do të thotë një
vend për njerëzit që punojnë dhe
ndërtojnë këtu, e jo një mundësi
arratisje nga vendi i tyre. E për
fat të keq, ky proces nga mënyra
se si trajtohet sot nga politikat
neoliberale europiane në raport
me Ballkanin e posaçërisht
Shqipërinë, po e transformon nga
një problem lokal në një problem
global, si në aspektin social, ashtu
dhe në atë kulturor e politik.