Przeczytaj wydanie - Stowarzyszenie im. Ludwiga van Beethovena

Od wydawcy
Obyś żył w ciekawych czasach!
Temat przewodni 16. Wielkanocnego Festiwalu
Ludwiga van Beethovena jest odbiciem naszych,
pełnych konfliktów czasów. Kipiące niepokojami
społeczeństwa Bliskiego Wschodu i północnej
Afryki; niebezpieczeństwo kryzysu paliwowego
wywołanego narastającym konfliktem Iran
– Zachód; reżim północnej Korei grożący
nuklearną zagładą reszcie świata. W Europie jest
niewiele lepiej: kryzys ekonomiczny powoduje
rozruchy wstrząsające posadami Eurolandu.
Coraz ostrzejszy język dominuje w publicznej
debacie – grupę zagrożonych gospodarek
państwowych nazwano wdzięcznym akronimem
PIGS. Zauważmy także narastające postawy
roszczeniowe, ksenofobiczne i anarchistyczne,
spór o ACTA. Taka polaryzacja postaw
i poglądów napawa niepokojem, każe rozpatrywać
współczesny świat w kategoriach już nie
antagonizmu i kompromisu, ale wojny i pokoju.
Historia uczy, że światowe konflikty, niosące
śmierć i nędzę milionom, nieraz przekładają się
na późniejsze skoki cywilizacyjne: gdyby
nie II wojna światowa, nie mielibyśmy wypraw
kosmicznych, przyspieszonego rozwoju
medycyny, skomplikowanej elektroniki czy
energetyki jądrowej. XX wiek pokazał też
najdobitniej, że świat po globalnym konflikcie
nigdy nie będzie już taki sam. Tę cezurę widać
również w sztuce – by wspomnieć chociażby
dzieła Messiaena (Kwartet na koniec czasu),
Pendereckiego (Tren ofiarom Hiroszimy)
czy Góreckiego (III Symfonia).
XXI wiek, czas Internetu, Facebooka
i iPhone’a pokazuje, że każdy konflikt jest globalny
– jeśli nie swoim bezpośrednim zasięgiem,
4
Od redakcji
to na pewno natychmiastowym rozgłosem
w mediach. Jeszcze sto lat temu słynna fraza
Wyspiańskiego – „Cóz tam, panie, w polityce?
Chińcyki trzymają się mocno!?” – budziła
śmiech na widowni; dziś wszyscy niepokoimy się,
oglądając bezpośrednie transmisje z walk
oddalonych o tysiące kilometrów. Sztuka
współczesna nauczyła się reagować równie
błyskawicznie na te doniesienia, niekiedy zresztą
w jeszcze bardziej szokujący sposób.
Czy zatem wojna to zjawisko dobre dla sztuki
i inspirujące jej twórców? Czy chcemy czy nie,
taka konstatacja może mieć swoich wyznawców.
Już XIX wiek, czas Beethovena i jego
Dwa oblicza wojny
„Wojna i pokój” – tak brzmi motto 16. Wielkanocnego Festiwalu Ludwiga
van Beethovena. Jest to zarazem temat 14. numeru magazynu, w którym
skupiamy się na wątkach wojennych w muzyce, operze, malarstwie, fotografii,
filmie, a także w Internecie. Zorganizowane zabijanie przedstawiano w sztuce
albo sławiąc męstwo w scenach batalistycznych, gdzie najważniejszy był
szczęk oręża, albo – niejako od kulis – pokazując potworności, towarzyszące
konfliktom zbrojnym. Zwłaszcza w kinematografii coraz bardziej widać tę
ludzką, „cywilną” perspektywę, jak ostatnio choćby w filmie Agnieszki
Holland W ciemności i Róży Wojciecha Smarzowskiego.
Artyści nie byliby sobą, gdyby temat wojny nie stał się dla nich pretekstem
do eksperymentów z dźwiękiem, kolorem, perspektywą, światłem. Tak było
zawsze. Nie powstałyby zapewne tzw. czarne obrazy Goi, pierwszy krok ku
abstrakcjonizmowi, gdyby nie jego wcześniejszy cykl Okropności wojny
„Beethoven Magazine”,
wydawany przez Stowarzyszenie
im. Ludwiga van Beethovena,
jest laureatem nagród
Izby Wydawców Prasy:
GrandFrontu 2009,
za najlepszà okładk´
prasowà w kategorii
czasopism.
POLFILM/EAST NEWS
Jest tak˝e zdobywcà
ArtFrontu 2010
oraz presti˝owej Stevie
Award w 2010 i 2011 r.
w kategorii „Najlepsza
gazeta bran˝owa”,
przyznanej w konkursie
American International
Business Awards.
Samuel Aranda („The New York Times”), Jemen, 2011
bezpośrednich następców, wydał takie
osobowości jak Chopin i Wagner, Dostojewski
i Mickiewicz, Delacroix i Monet – geniuszy
naznaczonych konfliktami swojej epoki
i przeczuciem nadchodzącej burzy. I wracając
do Państwa Środka: chyba tylko w kraju, w którym
zarówno wojenna, jak i filozoficzna tradycja liczą
tysiące lat, mogło zrodzić się powiedzenie
„Obyś żył w ciekawych czasach!”. Możemy je
pojmować jako klątwę, ale też obietnicę;
albo po prostu zapowiedź nieuniknionego.
BEETHOVEN MAGAZINE
Wydawca: Stowarzyszenie
im. Ludwiga van Beethovena
Prezes Zarzàdu, Dyrektor Generalny:
El˝bieta Penderecka
ul. Długa 19/4, 31-147 Kraków
Reklama: andrzej@beethoven.org.pl
Dyrektor wydawniczy i pomysłodawca:
Andrzej Giza
Prenumerata: www.beethoven.org.pl
Andrzej Giza
Dyrektor Stowarzyszenia im. Ludwiga van Beethovena
(Goya byłby zresztą świetnym fotoreporterem wojennym). Czy wojna jest
zgodna z ludzką naturą? Nie ma na to jednej odpowiedzi. Lew Tołstoj,
weteran wojny krymskiej, pisze o napoleońskiej ofensywie na Rosję,
otwierając trzeci tom swej epopei: „12 czerwca 1812 roku zaczęła się wojna,
czyli dokonało się wydarzenie sprzeczne z rozsądkiem człowieka i jego
naturą”. Zdaniem Tołstoja, autora wspaniałych opisów bitewnych, wielcy
wodzowie, którzy lekką ręką posyłali ludzi na śmierć, byli jedynie
marionetkami w fatalnych planach Historii. Pytanie, skąd się w takim razie
bierze przyjemność, której doznają widzowie, ochoczo oglądający w mediach
relacje z epicentrum walk i zdjęcia pokiereszowanych ofiar ludzkiego
okrucieństwa, o czym pisze Susan Sontag w eseju Widok cudzego cierpienia?
Aż strach domagać się odpowiedzi.
Anna S. Dębowska
Redaktor Naczelna „Beethoven Magazine”
Redaktor naczelna: Anna S. D´bowska
Dyrektor artystyczny: Witold Siemaszkiewicz
Redakcja: Bogdan Rudnicki
Tłumaczenie: HOBBIT Piotr Krasnowolski,
Ben Koschalka
Okładka: Honza Zamojski
ISSN: 2080-1076
© 2012 Stowarzyszenie im. Ludwiga
van Beethovena