Przeczytaj wydanie - Stowarzyszenie im. Ludwiga van Beethovena

ARCHIWUM STOWARZYSZENIA IM. L. VAN BEETHOVENA
CINCINNATISYMPHONY.ORG
Po niezwykłym sukcesie z symfoniami Ludwiga
van Beethovena, estoński dyrygent Pa avo Järvi
i Die Deut sche Kam mer phil har mo nie Bre men
przygotowali kolejny projekt – komplet czterech
symfonii Ro ber ta Schu man na.
Paavo
Järvi
Po Beethovenie –
Schumann
26 lu te go
– IV i I Sym fo nia
oraz Kon cert
wio lon cze lo wy a -moll,
so li sta Truls Mørk.
27 lu te go
II i III Sym fo nia
Zdaniem Paavo Järviego, przejście od Beethovena
do Schumanna to logiczny krok: „Wszystko, co nastąpiło
po Beethovenie, wypływało wprost od niego,
każdy kompozytor musiał się do niego odnieść” – mówił
w wywiadach. Strategia była podobna. Najpierw
długa, jeszcze niezakończona, seria koncertów na całym świecie,
następnie nagrania pod szyldem Sony Music (symfonie
B-dur i Es-dur są już w sprzedaży). Podobnie jak w przypadku
Beethovena pojawiły się entuzjastyczne recenzje. Świat ponownie
zachwycił się wykonaniami orkiestry Paavo Järviego, mimo
że romantyk z Zwickau siłą rzeczy nie budzi tak silnych emocji
– zwłaszcza jako symfonik – jak geniusz z Bonn. Beethoven
uniesie najgorsze wykonanie, do Schumanna trzeba wrażliwości
i zrozumienia.
Orkiestrowych dzieł Schumanna nie doceniano bardzo długo
– pozostawały w tle jego twórczości fortepianowej i pieśniowej.
Uważano go za mistrza form cyklicznych, budową zbliżonych
do pieśni, nowatorskich w stosunku do spuścizny klasycyzmu;
kompozytora intymnych zwierzeń, prawdziwie romantycznych
– często niesamowitych – nastrojów; twórcę muzyki o niezwykle
esencjonalnej ekspresji, dla której najlepszym medium był
fortepian solo. Schumann zmagający się z architekturą formy
symfonicznej oraz instrumentacją był traktowany dość pobłażliwie
– podziwiał Beethovena, pisał trafne artykuły o jego symfoniach,
ale sam jako symfonik nie dorastał twórcy Eroiki
do pięt. A jednak w ostatnich latach częściej dostrzega się walory
jego czterech symfonii. Z pewnością przyczynił się do tego
ruch stylowego wykonawstwa – na instrumentach z epoki Schumann-symfonik
pokazał swoje oblicze kolorysty.
Paavo Järvi – szef artystyczny Orchestre de Paris, a od 2004 r.
lider bremeńskiej orkiestry – bardzo mocno inspiruje się historycznymi
wykonaniami oraz charakterystycznym dla tego nurtu
pietyzmem w odtwarzaniu partytury i intencji kompozytora.
Wprawdzie Die Deutsche Kammerphilharmonie Bremen gra
na instrumentach dzisiejszych, ale muzycy mają świadomość
stylowego brzmienia. – Ulegliśmy wpływom wykonań autentycznych
i tego, co określa się angielskim mianem „hipp – historically
informed performance practice”. Jesteśmy „historycznie
podbudowani”, zarazem nie staramy się być częścią żadnego
z obozów, podzielonych ze względu na użycie instrumentów autentycznych
czy nieautentycznych. Staramy się do tego podchodzić
twórczo. Jeśli dawne praktyki wykonawcze zastosuje się bez
silnego przekonania do muzyki, to takie wykonanie nigdy nie
zabrzmi naturalnie – tłumaczył Järvi Marcinowi Majchrowskiemu
w wywiadzie udzielonym „Beethoven Magazine”.
Estoński dyrygent w wielu wywiadach podkreślał, że Schumann
wymaga innych środków. „W jego symfoniach zespół pokazuje
zupełnie inne emploi. Beethoven, od którego zaczęliśmy naszą
współpracę, także był dla nas idealny, choć w innym stylu – wymaga
wewnętrznej siły, sprężystości, energii, umiejętnego różnicowania
dynamiki. Natomiast Schumanna nie da się grać bez
dogłębnego zrozumienia, czym był romantyzm w muzyce. Precyzja
gry jest mniej istotna niż umiejętność konstruowania silnych,
często skrajnych emocji i napięć, w które obfituje muzyka
neurotycznego Schumanna” – uważa szef bremeńskich filharmoników.
Chyba się udało, skoro recenzent „The New York Times’a”,
relacjonując koncert z Alice Tully Hall, napisał, że był
to „Hanax-free performance”. ASD
B E E T H O V E N MAGAZINE
festiwal
9