Ekofiziologija (skripta) - Ishrana bilja
Ekofiziologija (skripta) - Ishrana bilja
Ekofiziologija (skripta) - Ishrana bilja
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
6<br />
Sustav je u ravnoteži kad je dN/dt = 0:<br />
N<br />
r<br />
0<br />
N(1<br />
− ) = 0 K<br />
Treba naglasiti kako stabilnost ekosustava sustava ovisi o većem broju faktora<br />
pa postoji i više složenih ekoloških modela koji pokušavaju utvrditi mjeru stabilnosti<br />
nekog ekosustava, odnosno kad će doći do neravnoteže koja može<br />
dovesti do cikličnih promjena u sustavu ili pak sukcesije. Dva su osnova pristupa<br />
proučavanju dinamike homeostaze ekosustava: deterministički i kaotični<br />
pri čemu treba naglasiti da se fenomen kaotične dinamike ekosustava javlja<br />
samo kod višegodišnjih ciklusa populacijske dinamike, a nikad unutar jedne<br />
godine. Agrofitocenoze, u principu imaju vrlo malu stabilnost jer nedostaje<br />
većina faktora autoregulcije, ali moguće ih je održati stabilnim neprestanim<br />
intervencijama čovjeka.<br />
2.3.3. Fazni model rasta<br />
Većina živih organizama pokazuje jasnu ritmiku rasta, odnosno postoje razdoblja<br />
njihovog života u kojia je brzina rasta različitog intenziteta i tipa. Najčešće<br />
takav fazni rast rezultira krivuljom u obliku slova S ili sigmodnom krivuljom<br />
koja ima početni eksponencijalni dio, srednji linearan i završni asimptotskog<br />
tipa (saturacijska faza). Richardova funkcija objedinjuje sva tri modela rasta:<br />
Ovisna varijabla [F(t)]<br />
F asp(t)=-1+e t<br />
t1<br />
F lia(t)=b 0+b 1(t-t1)<br />
E<br />
t2<br />
Neovisna varijabla (t)<br />
F sat(t)=b 2+b 3(1-e -(t-t1) )<br />
⎧Fexp<br />
( t)...<br />
za t0<br />
≤ t ≤ t1⎫<br />
⎪<br />
⎪<br />
y = F(<br />
t)<br />
= ⎨ Flin<br />
( t)...<br />
za t1<br />
< t ≤ t2<br />
⎬<br />
⎪<br />
⎪<br />
⎩ Fsat<br />
( t)...<br />
za t > t2<br />
⎭<br />
Fazni model rasta jasno pokazuje značaj vremena kao fizikalne veličine<br />
(posebna dimenzija rasta populacije) koja se označava kao fiziološko vrijeme.<br />
Kakav je odnos između vremena i dinamike rasta nekog ekološkog sustava,<br />
posebice agrofitocenoze i da li vrijeme za ekosustav ima značenje Newtonovog<br />
absolutnog i univerzalnog vremena? Ne, jer biološko vrijeme određuje<br />
biološki sat kojim se mjeri fiziološko vrijeme odgovorno za rast i razvitak<br />
svih živih organizama i životnih zajednica. Na fiziološko vrijeme utječe velik<br />
broj biotskih (teperatura, svjetlost itd.) i abiotskih faktora (npr. koncentracija<br />
hormona, intenzitet metabolizma itd.) pa rast i razvitak mogu imati u nekom<br />
trenutku oblik linearne, logističke, Weibullove, normalne ili pak neke druge<br />
funkcije.<br />
2.4. Raspoloživost hraniva i visina prinosa<br />
Rast <strong>bilja</strong>ka i tvorba prinosa je paralelan proces koji se odvija prema složenim<br />
prirodnim zakonitostima pri čemu su promjene u rastu i dakako visini prinosa<br />
pod snažnim utjecajem ekoloških činitelja biotske i abiotske naravi. Rast <strong>bilja</strong>ka<br />
(prirast organske tvari ili neto produkcija) odvija se u funkciji vremena<br />
(biološkog vremena) i ima općenito oblik sigmoidne krivulje. Od davnina je<br />
poznato da povećanjem gnojidbe raste visina prinosa, ali je porast sve manji u<br />
odnosu na povećanje količine hraniva. Isprva je to formulirao Turgot kao pravilo<br />
opadajućeg prirasta priroda. Naime, nasuprot dodavanju sve većih količina<br />
gnojiva, postiže se sve manje povećanje priroda.<br />
Pokušaj kvantitativne procjene činitelja rasta prisutno je dugo vremena u ishrani<br />
<strong>bilja</strong> pa je težnja da se unaprijed utvrdi utjecaj nekog činitelja na povećanje<br />
priroda vidljiva iz velikog broja različitih "zakona" ili "pravila".<br />
Richardova funkcija faznog rasta
Change language