OCHRONA ŚRODOWISKA I ZASOBÓW NATURALNYCH nr 35/36

Ochrona Środowiska i Zasobów Naturalnych nr 35/36, 2008 r.
WSKAŹNIKI ROLNOŚRODOWISKOWE JAKO NARZĘDZIE OCENY
ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU OBSZARÓW WIEJSKICH
PODKARPACIA*
WPROWADZENIE. Do oceny wdrażania zasad zrównoważonego rozwoju w ujęciu lokalnym,
regionalnym i globalnym wykorzystuje się wiele indeksów, określanych jako wskaźniki
zrównoważonego rozwoju. Dokonując agregacji wspomnianych wskaźników, można
wyróżnić ich trzy zasadnicze grupy: wskaźniki stanu, presji i działań zapobiegawczych [Kozłowski
2005]. Borys [1999] wyróżnia dziewięć podstawowych grup wskaźników realizacji
ekorozwoju. Są to następujące wskaźniki:
● cech ekorozwoju,
● celów ekorozwoju,
● zasad ekorozwoju,
● ładu zintegrowanego,
● skali,
● sektorowe,
● stopnia agregacji,
● zakresu kompetencji
oraz
● czasu.
W literaturze obcojęzycznej można znaleźć także wiele odniesień do praktycznego
określania własnego wpływu na środowisko (ecological footprint) [Chambers i in.
2001].
Na skutek rozwoju gospodarczego oraz zmian społeczno-kulturowych, obszary wiejskie
tracą stopniowo swój rolniczy charakter. Wymaga to ciągłego analizowania procesów
zachodzących w tym środowisku. Komisja Europejska zaproponowała 35 wskaźników rolnośrodowiskowych,
które mogą służyć do monitorowania zależności między stosowanymi
praktykami rolniczymi i ich wpływem na stan środowiska oraz do oceny efektów polityki rolnej
i jej powiązania z koncepcją zrównoważonego rozwoju [Duer 2007].
CEL BADAŃ. Celem niniejszej pracy była próba wykorzystania wybranych wskaźników
rolnośrodowiskowych do oceny stopnia wdrażania koncepcji zrównoważonego rozwoju na
obszarach wiejskich województwa podkarpackiego.
MATERIAŁY I METODY. Materiał badawczy do pracy stanowiły dane statystyczne zamieszczone
w Rocznikach Statystycznych Województwa Podkarpackiego [2004-2006]. Posłużono
się również danymi Biura Regionalnego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji
* Dr hab. Joanna Kostecka, prof. nadzw.; dr inż. Janusz R. Mroczek – Zakład Przyrodniczych
Podstaw Rolnictwa, Wydział Biologiczno-Rolniczy, Uniwersytet Rzeszowski.
48