Viá»t Nam - Kulturzentrum Faust eV

THÔNG TIN Nr.65, 

Info-Vietnam-Zentrum-Hannover e.V. 

Postfach 6266, D-30062 Hannover 

Tel: 0511/12607813, Fax: 0511/12607822 

Email: trungtamvietnam@gmail.com 

04.2013 

TIN VIỆT NAM 

CSVN “sửa đổi Hiến pháp 1992” 

nhằm duy trì chế độ độc tài, độc 

đảng 

Kề từ đầu năm 2013, nhà cầm quyền 

đảng CSVN đã phát động chiến dịch 

“sửa đổi Hiến Pháp 1992” (1.1.2013). 

Trong nước nhiều tổ chức dân sự và tôn 

giáo, cùng hàng ngàn nhân sỹ trí thức, 

sinh viên, công dân tự do, bất chấp đe 

dọa của đảng CSVN, đã lên tiếng đòi 

dân chủ, bác bỏ độc quyền chính trị của 

đảng CS. Kiến nghị của 72 nhân sĩ trí 

thức (19.1.2013) và một bản dự thảo 

Hiến Pháp dân chủ (4.2.2013) phản biện 

với bản dự thảo sửa đổi Hiến Pháp của 

đảng CS cũng được đưa ra trong dịp 

này. Đảng CS lo sợ trước phong trào đòi 

dân chủ dâng cao, họ tìm cách dập tắt 

những góp ý trái lệnh của Đảng, đồng 

thời sửa soạn thông qua sửa đổi Hiến 

Pháp theo ý Đảng, ép người dân ký tên 

đồng ý dự thảo “sửa đổi HP” của nhà 

nước. 

Hiến Pháp 1992 của chế độ đã được 

“sửa đổi” không dân chủ năm 2001. Căn 

cứ vào bản “dự thảo sửa đổi”, các điều 

khoản của bản HP 1992 (“sửa đổi” năm 

2001) đều được “tu chính”. Đảng CSVN 

cho đây là môt bản HP “mới” và nghĩ 

rằng bản HP “sửa đổi” lần này sẽ giúp 

Đảng kéo dài chế độ độc tài đảng trị 

thêm một thời gian nữa, tiếp tục ngăn 

chận các quyền căn bản của người dân 

muốn có tự do dân chủ thực sự. Việt 

Nam cần có một bản Hiến Pháp dân chủ. 

Đây là một nhu cầu thực tế đáp ứng khát 

vọng của đại đa số nhân dân Việt Nam 

hiện nay, kể cả nhiều cán bộ, đảng viên 

CS. Bản Hiến Pháp dân chủ phải bảo 

đảm đầy đủ, triệt để những quyền căn 

bản của người dân như tự do tư tưởng, 

tự do báo chí, tự do họat động chính trị, 

tự do chọn lựa và bãi miễn các chức vụ 

lãnh đạo chính quyền… Để có được một 

bản Hiến Pháp dân chủ như thế, một 

Quốc hội lập hiến phải được bầu ra qua 

một cuộc bầu cử tự do đa đảng, có giám 

sát quốc tế và do một Ủy Ban bầu cử 

độc lập tổ chức. Người dân trong nước 

nhìn rõ âm mưu sửa đổi Hiến Pháp hiện 

nay của chế độ chỉ là bài ca của các ông 

“Vũ Như Cẩn”, “Nguyễn Như Vân”… 

Trung Quốc bắn tàu ngư dân 

Quảng Ngãi 

Ngày 20.3.2013 tàu cá của ngư dân tỉnh 

Quảng Ngãi mang số hiệu QNg 96382 

TS trong lúc hoạt động tại quần đảo 

Hoàng Sa của Việt Nam đã bị tàu Trung 

Quốc truy đuổi không chỉ chĩa súng đe 

dọa ngư dân, còn nổ súng bắn cháy 

cabin của tàu. Thêm một hành động sai 

trái và vô nhân đạo, vi phạm các nguyên 

tắc của luật pháp quốc tế, vi phạm thỏa 

thuận về những nguyên tắc cơ bản chỉ 

đạo giải quyết vấn đề trên biển giữa Việt 

Nam và Trung Quốc, đi ngược tinh thần 

Tuyên bố ứng xử Biển Đông (DOC). TQ 

phải bồi thường thiệt hại cho ngư dân 

VN. Dù nhà cầm quyền CSVN có lên 

tiếng phản đối lấy lệ, nhưng ai cũng biết 

vì quá lệ thuộc và hèn yếu trước TQ, đã 

không thực tâm bảo vệ ngư dân mà còn 

tìm cách kiểm duyệt các thông tin „nhậy 

cảm“ nầy. 

Blogger Huỳnh Ngọc Chênh được 

trao giải Công Dân Mạng 2013 

Ngày 12.3.2013 tại Paris, Blogger 

Huỳnh Ngọc Chênh đã được tổ chức 

Phóng Viên Không Biên Giới (RSF) trao 

tặng giải Công Dân Mạng 2013. 

Trong buổi nhận giải, Blogger HNC đã 

nhắc đến cuộc vận động dân chủ và nhân 

quyền trong nước, cho biết tại VN 

không có tự do báo chí, không có báo 

chí tư nhân, tất cả nằm trong tay Đảng. 

Tiếng nói và nguyện vọng của nhiều 

người dân vì thế không có nơi để xuất 

hiện. Nhiều người trong số họ phải trả 

giá cho sự dũng cảm ấy, đã và đang bị 

ngồi trong nhà tù, trong trại cải tạo, bị 

quản thúc và thậm chí bị cưỡng bức vào 

nhà thương điên. Đó là các blogger và 

các nhà đấu tranh dân chủ ôn hòa: Thích 

Quảng Độ, Nguyễn Văn Lý, Nguyễn 

Đan Quế, Phạm Bá Hải, Nguyễn Văn 

Đài, Hà Sỹ Phu, Bùi Minh Quốc, Tiêu 

Dao Bảo Cự, Cù Huy Hà Vũ, Đỗ thị 

Minh Hạnh, Bùi Thị Minh Hằng, Phạm 

Thanh Nghiên, Tạ Phong Tần, Điếu cày 

Nguyễn Văn Hải, Phan Thanh Hải, 

Phạm Minh Hoàng, Lê Công Định, Trần 

Huỳnh Duy Thức, Nguyễn Tiến Trung, 

Lê Thăng Long, Trần Anh Kim, Nhạc sỹ 

Việt Khang, Trần Vũ Anh Bình, Lê Anh 

Hùng,…. Và lớp trẻ sau nầy như 

Nguyễn Phương Uyên, Paul Lê Sơn và 

Hận thù nên quên – Nhưng tội 

ác đời đời phải nhớ để tránh lặp 

lại trong tương lai và hơn hết là 

hóa giải nỗi thù hận chưa 

nguôi… 

Cùng nhau chúng ta tiếp tục vận 

động tích cực để chuyển hóa 

Việt Nam từ độc tài sang dân 

chủ đa nguyên, mang lại tự do, 

hạnh phúc cho người dân và 

phát triển đất nước. 

THÔNG TIN số 65 

1. Tin Việt Nam - 5. Chỉnh sửa Hiến 

pháp…–HỒ CƯƠNG QUYẾT 7. Hiến 

pháp, những “trò khỉ”…–ĐỒNG PHỤNG 

VIỆT 8. Thắng mình trước đã– ĐỒNG 

PHỤNG VIỆT 10. Mù quáng giả, mù 

quáng thật – GOCOMAY 12. Suy nghĩ về 

việc kiến tạo… – TIÊU DAO BẢO CỰ 13. 

Lương thiện, điều không thể thiếu…–BÙI 

ĐỨC LẠI 14. Lộ trình xây dựng một Hiến 

pháp dân chủ- MAI THÁI LĨNH 17. Góp ý 

sửa đổi…–J.B: NGUYỄN HỮU VINH. 19. 

Phân tích và nhận xét dự thảo Hiến 

pháp… VŨ NGỌC YÊN 20. Điều 88… – 

TÚ ANH pv VŨ QUỐC DỤNG 22. Bên 

đang thua cuộc– THỤC QUYÊN 27. Hệ 

lụy của một dự án…- BAUXITE VN 28. 

Góp phần “giải mã”… HÀ SĨ PHU 31. Câu 

chuyện của niềm tin –GIÁP VĂN DƯƠNG 

32. Đừng khuyên người khác… - THỤC 

QUYÊN 33. Mệnh lệnh từ trái tim – Bs. 

NGUYỄN QUÝ KHOÁNG 35. Nhân cách 

cao quý… - MẶC LÂM 37. Nhạc sĩ Phạm 

Duy… - 38. Huế - của anh và của tôi- 

NGUYỄN KHOA TỪ. 39. THƠ…. BÙI 

VĂN BỒNG, NGUYỄN TRỌNG TẠO, 

NGUYỄN ĐẮC KIÊN 43. TRANG TIẾNG 

ĐỨC… Bunt, traditionell, modern: das 

vietnamesische Tết-Fest – 44. 

Pressemitteilung des Aktionsnetzwerks 

“Save Vietnam´s Nature“… 44. Über das 

„Vietnam-Zentrum-Hannover e.V.“ 

Thư từ liên lạc: 

THÔNG TIN 

Postfach 6266 

D-30062 Hannover 

Germany 

Phụ trách: Đặng Lâm 

* Bài viết có tên tác giả không nhất thiết 

phản ánh lập trường Thông Tin 

ISBN: 978-3-936230-08-6 

IIK Verlag Hannover

THÔNG TIN 65 TRANG 2 

nhóm thanh niên công giáo ở Vinh… 

Ông cho biết ngày nay những blogger và 

những người đấu tranh cho dân chủ đã 

phát triển lên thành một lực lượng lớn 

mạnh và rộng khắp mà nhà cầm quyền 

không thể nào ngăn cản nổi. Hàng trăm 

trang blog cổ xúy cho đổi mới, cổ xúy tự 

do ngôn luận, cổ xúy dân chủ thu hút 

lượng người đọc khổng lồ và kết nối với 

nhau thành một hệ thống báo chí mà 

trong nước gọi là báo lề dân, tồn tại lớn 

mạnh song song bên cạnh hệ thống báo 

chí do nhà nước kiểm soát được gọi là 

Theo nhận định của ông thì các giới 

chức Việt Nam đã tỏ thái độ cởi mở, sẵn 

sàng đối thoại với phía Hoa Kỳ về các 

vấn đề tế nhị, kể cả vấn đề nhân quyền 

và vấn đề tranh chấp đất đai. Ông nói 

ông được rộng chân để thực hiện những 

gì muốn làm trong chuyến đi. 

Tờ The New York Times, số ra hôm 

nay, cũng đăng một bài viết tựa đề: 'Bị 

áp lực về vấn đề nhân quyền, Việt Nam 

cho phép Hội Ân xá Quốc Tế đi thăm 

Việt Nam'. 

Thông tín viên Gerry Mullany của tờ 

trưởng John Kerry, thời hai ông Biden 

và Kerry còn là các Thượng nghị sĩ. 

Ông cũng thường tiếp xúc mật thiết với 

Thượng nghị sĩ John McCain và các cơ 

quan chính quyền Mỹ. Ông Frank 

Januzzi nói ông hy vọng Hội Ân xá 

Quốc Tế trong thời gian tới sẽ có một 

đại diện thường trực tại Việt Nam, và tỏ 

ý muốn thực hiện một cuộc khảo sát chi 

tiết về các vấn đề nhân quyền tại Việt 

Nam, điều mà ông và Hội Ân xá Quốc 

Tế đã làm tại Miến Điện, đưa đến những 

kết quả hết sức tốt đẹp. 

báo lề đảng. 

báo này nói rằng cuộc đối thoại diễn ra Nguồn: VNHCR, New York Times, Conversation 

with dissidents in Vietnam 

Chế độ đang tuyên truyền „sửa đổi HP“, giữa lúc Việt Nam đang trong tiến trình 

http://boxitvn.blogspot.fr/2013/03/hoi-xa-quoc-tetiep-xuc-voi-cac-nha-bat.html 

nhưng đã có hàng chục ngàn chữ ký đòi tham khảo để soạn một Hiến Pháp mới 

xóa bỏ „điều bốn“ phản dân chủ. để tìm cách giải quyết các quan tâm về * * * 

Ân Xá Quốc Tế (AI) tiếp các quyền dân sự và tinh thần khoan Bản Tin Liên Hội Nhân Quyền 

dung tôn giáo, là những lĩnh vực mà giới 

xúc với các nhà bất đồng lãnh đạo Việt Nam đã bị các nước Tây 

Việt Nam ở Thụy Sĩ 

chính kiến ở Việt Nam phương, và các tổ chức bênh vực nhân Văn Bút Quốc Tế đòi 

Lần đầu tiên nhà cầm quyền Việt Nam quyền quốc tế cực lực đả kích trong thời 

mở một cuộc đối thoại với Hội Ân xá gian qua. 

trả tự do tức khắc và vô 

Quốc Tế và cho phép tổ chức bênh vực Hội Ân xá Quốc Tế từng gay gắt chỉ điều kiện cho nhà thơ 

nhân quyền này gặp gỡ các nhà bất đồng trích Việt Nam, và mới đây nhất đã chỉ 

chính kiến ở trong nước được nhiều trích vụ kết án tù 13 nhà hoạt động công Nguyễn Hữu Cầu 

người biết tiếng nhất. Trong các cuộc giáo. Hội Ân xá Quốc Tế, coi bản án đó 

tiếp xúc được Hội Ân xá Quốc Tế đánh nằm trong khuôn khổ một cuộc đàn áp Trong một Thông cáo/Kháng Nghị thư 

giá là mang ý nghĩa quan trọng vì theo ngày càng leo thang của nhà nước Việt phổ biến toàn cầu chiều ngày 28 tháng 3 

Hội, đây là các cuộc tiếp xúc đầu tiên Nam, nhắm vào quyền tự do phát biểu. năm 2013, Ủy Ban Văn Bút Quốc Tế 

như thế này “kể từ sau chiến tranh Việt Theo New York Times, ông Frank Bênh Vực Nhà Văn bị đàn áp và cầm tù 

Nam”. 

Januzzi thừa nhận rằng Việt Nam hãy (International PEN CODEP/WIPC) đã 

Ủy Ban Nhân Quyền Việt Nam, một tổ còn phải cố gắng nhiều trong một thời bày tỏ mối quan ngại sâu xa về tình 

chức vận động cho nhân quyền, phổ biến gian dài trước khi có thể giải quyết các trạng sức khỏe quá đổi suy yếu của nhà 

tin này hôm 4 tháng Ba, nói rằng lần đầu quan tâm đó, nhưng theo ông Frank thơ Nguyễn Hữu Cầu. Văn Bút Quốc Tế 

tiên Việt Nam đã mời ông Frank Januzzi thì các nỗ lực nhằm tu sửa Hiến phản đối việc nhà cầm quyền cộng sản 

Januzzi, Phó Giám đốc điều hành của pháp là một dấu hiệu cho thấy là giới tiếp tục giam nhốt một nhà thơ, một 

Hội Ân xá Quốc Tế, đến Việt Nam. lãnh đạo Việt Nam sẵn sàng xử lý các nghệ sĩ và một nhà tranh đấu cho Nhân 

Trước chuyến thăm kéo dài 6 ngày kết vấn đề về nhân quyền. 

Quyền. 

thúc vào hôm thứ Bảy, ông Frank Ban Việt ngữ - VOA đã tiếp xúc với một Văn Bút Quốc Tế đòi trả tự do tức khắc 

Januzzi đề nghị Hà nội rằng ngoài sự số nhân vật bất đồng chính kiến với Hà và vô điều kiện cho nhà thơ tù chung 

làm việc với các cơ quan chính quyền, nội đã gặp ông Frank Januzzi trong thân Nguyễn Hữu Cầu. Văn Bút Quốc 

ông yêu cầu được gặp các nhà đấu tranh chuyến đi vừa rồi. Câu trả lời chung của Tế nêu lên lý do nhân đạo vì ông 

cho nhân quyền và dân chủ ở trong những nhân vật này là giới đấu tranh cho Nguyễn Hữu Cầu có cơ nguy lớn sẽ chết 

nước. Ông đặc biệt nêu danh hai nhà bất dân chủ ở trong nước đang “lạc quan trong trại giam nếu không được khẩn 

đồng nổi tiếng là Luật sư Nguyễn văn một cách thận trọng”, và tình hình đang cấp trị bệnh và được tự do tiếp nhận sự 

Đài và Bác sĩ Phạm Hồng Sơn, và Hà có những diễn tiến hết sức tế nhị. Theo chăm sóc y tế cần thiết. Văn Bút Quốc 

nội đã chấp nhận đề nghị của ông. Ủy Ban Nhân quyền Việt Nam, trong Tế còn nhấn mạnh rằng khi giam nhốt 

Theo tường trình của Ủy Ban Nhân cuộc tiếp xúc với ông Frank Januzzi, bác ông Nguyễn Hữu Cầu, nhà nước cộng 

Quyền Việt Nam thì ông Frank Januzzi sĩ Phạm Hồng Sơn và Luật sư Nguyễn sản vi phạm không thể chối cãi Điều 19 

cho biết mục đích chuyến đi của ông là văn Đài đã đại diện giới đấu tranh cho Công Ước Quốc Tế về các Quyền Dân 

để hỗ trợ và thiết lập các cuộc đối thoại dân chủ tại Việt Nam, nhấn mạnh rằng Sự và Chính Trị mà họ đã ký kết. 

về nhân quyền giữa Hoa Kỳ với Việt nếu các vấn đề nhân quyền Việt Nam Người cựu sĩ quan Việt Nam Cộng Hòa 

Nam, đồng thời thăm dò các kênh đối được giải quyết thích đáng, thì hơn 90 Nguyễn Hữu Cầu, biệt hiệu Quảng Kiên, 

thoại khác nhau để cải thiện tình trạng triệu người dân Việt Nam sẽ được sinh năm 1945, nguyên quán Rạch Giá, 

nhân quyền ở Việt Nam, và giúp người hưởng các quyền tự do và bình đẳng. tỉnh Kiên Giang. Ông vốn là một nhà 

Việt trong nước được hành sử các quyền Điều đó, theo lời hai nhà đấu tranh dân thơ, soạn nhạc cùng viết lời ca tiếng hát. 

làm người căn bản, kể cả các quyền tự chủ này, “sẽ có lợi không những cho Tháng tư năm 1975, ông bị quân đội 

do tôn giáo, tự do ngôn luận và tự do hội nhân dân Việt Nam, mà còn phục vụ cho cộng sản Bắc Việt bắt làm tù binh cho 

họp. 

hòa bình và thịnh vượng tại khu vực đến năm 1980. Ông trở về quê hương bị 

Sau các cuộc thảo luận tại các cơ quan Châu Á-Thái bình dương”, trong đó có chiếm đóng, sống qua ngày. Ông chứng 

chính phủ, ông Frank Januzzi tỏ ra lạc cả Hoa Kỳ. 

kiến xã hội thời cộng sản đi dần lên đỉnh 

quan về triển vọng mở đối thoại về nhân Ông Frank Januzzi từng làm việc cho cao của bất công, áp bức, vong thân, 

quyền với Việt Nam trong tương lai. Phó Tổng thống Joe Biden và Ngoại nhũng lạm...Ông tiếp tục sáng tác, làm


thơ và viết nhiều bài hát để bày tỏ tâm 

tư, ghi lại những chứng tích của bạo lực 

và tội ác. Đã là ngụy quyền, nhứt là 

cộng sản, thì không bao giờ chấp nhận 

những ngòi bút chân chính, liêm sĩ và 

bất khuất. Năm 1981, ông Nguyễn Hữu 

Cầu viết đơn, làm thơ tố cáo nhiều hành 

vi tội ác của viện trưởng viện Kiểm sát 

nhân dân và phó chủ tịch ủy ban nhân 

dân tỉnh Kiên Giang. Tháng 10 năm 

1982, theo lệnh của hai kẻ tội phạm, 

công an cộng sản làm chứng cớ giả mạo 

để bắt ông Nguyễn Hữu Cầu. Ông bị 

đánh đập, tra tấn, bỏ đói để buộc phải 

nhận tội. Ngày 19 tháng 5 năm 1983, tòa 

sơ thẩm Kiên Giang tuyên án tử hình 

ông về tội ‘’phá hoại’’. Cần nhắc lại, sau 

tháng tư năm 1975, cộng sản Bắc Việt 

cho áp dụng tại miền Nam bộ ‘’luật 

rừng’’ của cái gọi là nước Việt Nam Dân 

Chủ Cộng Hòa. Người dân sống trong 

một nước không có điều luật hợp pháp 

nào, trên nguyên tắc (thôi), đúng với tiêu 

người tù chung thân còn sống sót để chờ 

ngày về với gia đình phải là một phép lạ. 

Ba mươi năm qua, ông Nguyễn Hữu 

Cầu đã viết hàng trăm đơn khiếu nại về 

bản án tù bất công và vô nhân đạo. Từng 

bị bạo lực phi nhân nghĩa bắt làm tù 

binh, trải qua ba thập niên hành trình 

vạn lý tận cùng khốn khổ, người chiến sĩ 

Việt Nam Cộng Hòa Nguyễn Hữu Cầu 

vẫn luôn luôn là một kẻ sĩ. Cho nên ông 

không nhận có tội và không xin khoan 

hồng, ân xá. Nhưng lịch sử dân tộc Việt 

Nam và thế giới sẽ ghi chép rằng cộng 

sản Việt Nam, đội quân tiên phong của 

tân đế quốc bành trướng Bắc Kinh, chỉ 

muốn nhà thơ nhân bản, yêu nước, 

thương đồng bào, dấn thân và bất khuất 

đó – nhà thơ lớn và nhà nghệ sĩ tài hoa, 

nhà tranh đấu cho Nhân Quyền và Công 

Bằng xã hội Nguyễn Hữu Cầu – phải 

chết trong lao tù tối tăm, giữa rừng sâu 

nước độc, vì tàn tạ, kiệt sức, với đôi mắt 

mù lòa nhìn đời quên lãng ông. Không, 

chuẩn quốc tế. Bộ hình luật guồng máy trấn áp khổng lồ và kinh 

CHXHCNVN chỉ mới được đưa ra năm 

1986, dưới áp lực quốc tế, tiếp theo cuộc 

sụp đổ của ý thức hệ cộng sản Âu châu 

và hậu quả Liên Sô ngưng viện trợ các 

nước chư hầu. Nhưng trong thực tế, vẫn 

chỉ có luật của đảng cộng sản cốt để bảo 

vệ chế độ độc tài tham nhũng, đi ngược 

lại nguyện vọng chính đáng của người 

dân, bịt miệng Công lý và chà đạp Tự do 

và Nhân quyền. Điều luật ‘’còng số 8’’ 

là một thí dụ điễn hình quái dị và ghê 

tởm. Trở lại vụ án tù tử hình của ông 

Nguyễn Hữu Cầu, gia đình ông, nhứt là 

bà mẹ ông, cương quyết kháng án. Cuối 

cùng, ngày 25 tháng 5 năm 1985, tòa 

phúc thẩm cộng sản cải án tử hình thành 

tù giam chung thân. Ông Nguyễn Hữu 

Cầu bị lưu đày, hành hạ, đối xử khắc 

nghiệt tại trại giam Z30A Xuân Lộc, 

tỉnh Đồng Nai cho đến nay. Bị nhốt mấy 

chục năm, nhứt là biệt giam, nhà thơ tù 

chung thân mắc nhiều thứ bệnh. Đau dạ 

dày, áp huyết cao, tim suy yếu. Mắt mờ, 

tai điếc, răng rụng gần hết. Thế giới đều 

biết dưới chế độ Việt cộng, một khi bị 

kết án, hầu hết các tù nhân chính trị, 

ngôn luận và lương tâm bị đưa đến các 

trại lao động cưỡng bức. Họ bị giam kín 

hoặc bị nhốt chồng chất trong những 

phòng giam bẩn thỉu, cùng với các tù 

nhân đại hình có thái độ hiềm thù hung 

dữ khác. Họ sẽ phải chịu đựng tra tấn, 

nhục hình, đối xử dã man, vô nhân tính 

hoặc làm hạ thấp phẩm giá con người. 

Tình trạng sức khỏe của phần đông 

những người tù chính trị hoặc ngôn luận 

và lương tâm đều rất xấu tệ. Trong 

những điều kiện giam cầm vô nhân đạo 

như trường hợp ông Nguyễn Hữu Cầu 

khiếp của cộng sản sẽ không bao giờ 

khuất phục được Quảng Kiên Nguyễn 

Hữu Cầu với bản án tù chung thân áp đặt 

bằng bạo lực. Hỡi những cai tù, chủ 

ngục goulag Việt Nam và những ủy viên 

bộ chính trị cộng sản nào còn một chút 

điểm sáng trong lương tâm mỗi con 

người. Hãy vận động trả lại tự do cho 

nhà thơ Nguyễn Hữu Cầu, tức khắc và 

vô điều kiện. Mong rằng Khổ nạn ông 

đang gách vác, cũng như những bạn tù 

tử hình đã gục ngã trước hay sau ông, 

xuyên qua hai thế kỷ đau thương của 

dân tộc, với hàng ngàn câu thơ và tiếng 

hát viết trong ngục tù sẽ trở thành một di 

sản văn hóa trân quý cho quê hương 

trong trí nhớ và cho bạn bè, văn thi hữu 

ở khắp năm châu. ‘’Bạn hỡi bè ơi ! hồi 

sinh đời lên men’’ (thơ Nguyễn Hữu 

Cầu). * 

Trong mấy ngày vừa qua, người con gái 

của nhà thơ tù chung thân, bà Nguyễn 

Thị Anh Thư cũng như em trai của bà là 

ông Trần Ngọc Bích, cả hai chị em đồng 

thanh lên tiếng báo động với bà con, 

thân hữu về tình trạng sức khỏe kiệt quệ 

nguy kịch của người cha thân yêu của 

mình. Đi thăm hồi đầu tháng, bà Nguyễn 

Thị Anh Thư được người cha cho biết 

ông đau tim nặng, máu không lên não, 

ông bị xỉu nhiều lần. Ông nói ít và thở 

nhiều, đi đứng rất mệt mỏi. Đôi mắt ông 

hầu như không còn nhìn thấy rõ gì nữa. 

Ông có thể sẽ chết trong trại tù cộng sản, 

như người tù thế kỷ Trương Văn Sương 

hay là người bạn tù nhân giam 15 năm 

Nguyễn Văn Trại và còn nhiều người 

nữa...Trừ phi ông Nguyễn Hữu Cầu 

được ra khỏi trại tù tức khắc để được 

và một số bạn tù từng trải qua thì sự kiện 

chữa trị tại một bệnh viện tim chuyên 

khoa, có sự chăm sóc của thân nhân. 

Chúng tôi được biết Văn Bút Quốc Tế 

đã gởi Kháng Nghị thư đến nhà cầm 

quyền Hà Nội. Văn Bút Quốc Tế cũng 

yêu cầu các Trung tâm Văn Bút sớm gởi 

Kháng Nghị thư tương tự để 

* bày tỏ mối quan ngại sâu xa về tình 

trạng sức khỏe của nhà thơ và nhà tranh 

đấu cho Nhân Quyền Nguyễn Hữu Cầu, 

đồng thời đòi cho ông được tiếp nhận tất 

cả những sự trị liệu, chăm sóc y tế cần 

thiết, coi như là một vấn đề vô cùng 

khẩn thiết; 

* thúc giục nhà cầm quyền cộng sản 

phải trả tự do tức khắc và vô điều kiện 

cho nhà thơ tù chung thân vì lý do nhân 

đạo và viện dẫn Điều 19 Công Ước 

Quốc Tế về các Quyền Dân Sự và Chính 

Trị mà nhà nước cộng sản Việt Nam đã 

ký kết. 

Nguồn tin và tài liệu: Liên Hội Nhân Quyền Việt 

Nam ở Thụy Sĩ và Nguyên Hoàng Bảo Việt, phó 

chủ tịch Văn Bút Thụy Sĩ Pháp Thoại (đặc trách 

Ủy ban Bênh vực Nhà Văn bị đàn áp và cầm tù), 

hội viên Trung Tâm Nhà Văn Việt Nam Lưu Vong, 

Hội Nhà Văn Liên Hiệp Quốc – Genève, Hội Nhà 

Văn và Nhà Phiên Dịch Vùng Á châu – Thái Bình 

dương. 

Genève ngày 28 tháng 3 năm 2013 

Liên Hội Nhân Quyền Việt Nam ở Thụy Sĩ 

Ligue Vietnamienne des Droits de l'Homme en 

Suisse 

Vietnamese League for Human Rights in 

Switzerland. 

* * * 

Tổ chức Theo dõi Nhân quyền (HRW) 

Việt Nam: Leo thang 

đàn áp những người 

phê phán chính quyền 

World Report 2013: Việt Nam 

January, 2013 

(Luân Đôn) — Hôm nay, Tổ chức Theo 

dõi Nhân quyền (HRW) nhận xét trong 

bản Phúc trình Toàn cầu 2013, chính 

quyền Việt Nam đang đàn áp các quyền 

tự do ngôn luận, lập hội và nhóm họp ôn 

hòa một cách có hệ thống, đồng thời trấn 

áp những người lên tiếng chất vấn chính 

sách nhà nước, phanh phui các vụ tham 

nhũng của giới quan chức hoặc kêu gọi 

các giải pháp dân chủ thay thế cho chế 

độ độc đảng. 

Trong bản phúc trình dài 665 trang của 

mình, Tổ chức Theo dõi Nhân quyền 

đánh giá tiến bộ về nhân quyền tại hơn 

90 quốc gia trong năm vừa qua, có kèm 

theo phần phân tích về tác động của Mùa 

xuân Ả-rập. 

Trong năm 2012, các nhà hoạt động vẫn 

bị chính quyền tùy tiện bắt giữ, giam giữ 

cách ly trong thời gian dài mà không 

được tiếp xúc với nguồn trợ giúp pháp lý 

hoặc gia đình, bị tra tấn và xét xử tại các 

phiên tòa có chỉ đạo chính trị với các


mức án tù nặng nề vì đã vi phạm các 

điều luật về an ninh quốc gia hoặc các 

điều khoản hình sự khác có nội dung mơ 

hồ. 

“Tình hình nhân quyền ở Việt Nam lại 

thụt lùi thêm một bước nữa trong năm 

2012, khi chính quyền theo đuổi chính 

sách cứng rắn để đối phó với những biểu 

hiện bất mãn về chính trị, xã hội và kinh 

tế trong nước đang ngày một gia tăng,” 

ông Brad Adams, Giám đốc Ban Á châu 

của Tổ chức Theo dõi Nhân quyền phát 

biểu. “Trong lúc một quốc gia láng 

giềng, đồng thành viên ASEAN là Miến 

Điện đang trải qua những thay đổi sâu 

sắc, chính quyền Việt Nam càng thể hiện 

rõ nét sự tương phản, qua các chính sách 

lạc hậu, các hành vi đàn áp những nhà 

hoạt động, kìm hãm sự phát triển của đất 

nước.” 

Trong năm ngoái, có sự gia tăng chưa 

từng thấy của các tiếng nói phê phán 

nhằm vào Đảng Cộng sản đang cầm 

quyền. Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng 

phải chịu liên tiếp nhiều đợt công kích 

từ nội bộ giới lãnh đạo và Quốc hội, dẫn 

đến ý kiến công khai kêu gọi ông Dũng 

từ chức do đại biểu quốc hội Dương 

Trung Quốc đưa ra trong tháng Mười 

một. Những tiếng nói phê phán xuất hiện 

giữa lúc một số đại gia và cán bộ doanh 

nghiệp nhà nước nhiều quan hệ quyền 

thế bị bắt vì tình nghi tham nhũng và các 

tội phạm kinh tế khác, tỷ lệ tăng trưởng 

kinh tế của Việt Nam rớt xuống mức 

thấp nhất trong 13 năm, và đang có một 

cuộc đấu đá nội bộ giữa ông Dũng với 

các lãnh đạo cao cấp khác, trong đó có 

Tổng Bí thư Đảng và Chủ tịch nước 

Trương Tấn Sang. 

Các blogger và nhiều người khác tham 

gia đóng góp tiếng nói phê phán quan 

chức và chính sách nhà nước, để rồi 

nhiều người bị bắt và xử tù. Tính đến 

cuối năm 2012, có ít nhất 40 nhà hoạt 

động bị kết án và xử nhiều năm tù theo 

các điều 79 (lật đổ), 87 (phá hoại đoàn 

kết), 88 (tuyên truyền chống nhà nước), 

89 (phá rối an ninh) và 258 (xâm phạm 

lợi ích nhà nước) của bộ luật hình sự, 

cho thấy sự gia tăng đáng kể so với năm 

2011. Ngoài ra, có thêm ít nhất 31 người 

khác bị bắt và tạm giam chưa xét xử, 

tính đến hết năm 2012. 

Chính quyền cố gắng khống chế tự do 

internet bằng dự thảo Nghị định về Quản 

lý, cung cấp, sử dụng dịch vụ Internet và 

nội dung thông tin trên mạng, với các 

quy định cấm đăng tải những nội dung 

bị coi là chống nhà nước hay đi ngược 

lại lợi ích an ninh quốc gia, tiết lộ bí mật 

nhà nước hay quảng bá các ý tưởng 

đến các trang mạng nhạy cảm về chính 

trị, và yêu cầu các chủ đại lý internet 

phải theo dõi và lưu trữ thông tin về các 

hoạt động trên mạng của khách hàng. 

Trong tháng Chín, ông Dũng ra lệnh 

phải siết thêm một bước nữa, yêu cầu Bộ 

Công an điều tra các blog và trang mạng 

không vừa ý chính quyền, và trừng phạt 

những người đã lập ra các trang này. 

“Việc các nhà tài trợ và những ai quan 

tâm đến sự phát triển của Việt Nam 

phóng tay chi những khoản tài trợ khổng 

lồ và đầu tư to lớn mà không hề sử dụng 

vị thế của mình để yêu cầu chấm dứt đàn 

áp đã kéo dài quá lâu,” ông Adams nói. 

“Cứ mỗi ý kiến công khai phê phán về 

tình hình nhân quyền Việt Nam được 

một chính phủ nước ngoài đưa ra, lại có 

hàng chục phái đoàn sang thăm để tạo 

cơ hội chụp hình và quảng bá cho một 

chính quyền vốn có thành tích tồi tệ về 

nhân quyền.” 

Gia tăng đàn áp 

Chỉ dấu cho thấy xu hướng đàn áp đang 

gia tăng, nhằm đối phó với những tiếng 

nói bất đồng chính kiến ngày càng 

nhiều, là một loạt các vụ xử án trong 

năm 2012 dẫn đến án tù cho những 

người chỉ thực thi các quyền tự do cơ 

bản của mình, được nêu chi tiết trong 

Phúc trình Toàn cầucủa Tổ chức Theo 

dõi Nhân quyền. Đơn cử, vào tháng Ba, 

Mục sư Tin lành bất đồng chính kiến 

Nguyễn Công Chính bị kết án 11 năm tù 

với tội danh “phá hoại khối đoàn kết dân 

tộc.” Hai nhà hoạt động vì quyền lợi đất 

đai Hồ Thị Huệ và Nguyễn Bích Thủy 

phải nhận mỗi người hai năm tù vì tham 

gia biểu tình phản đối trưng thu đất đai ở 

tỉnh Tây Ninh. Trong các vụ án điểm 

khác vào tháng Ba, tháng Năm và tháng 

Chín, năm nhà hoạt động Công giáo – 

Võ Thị Thu Thủy, Nguyễn Văn Thanh, 

Đậu Văn Dương, Trần Hữu Đức và Chu 

Mạnh Sơn bị kết án từ 2 năm 6 tháng 

đến 4 năm tù mỗi người vì phát tán các 

truyền đơn ủng hộ dân chủ. Trong một 

phiên xử chớp nhoáng vào ngày 24 

tháng Chín, tòa án kết tội ba blogger bất 

đồng chính kiến nổi tiếng nhất Việt Nam 

là Nguyễn Văn Hải (bút danh Điếu Cày), 

Tạ Phong Tần, và Phan Thanh Hải (bút 

danh Anhbasg) vi phạm điều 88 bộ luật 

hình sự và xử họ lần lượt là 12, 10 và 4 

năm tù (sau đó mức án của Phan Thanh 

Hải được giảm xuống còn ba năm). 

Chính quyền cũng vận dụng điều 88 để 

dập tắt tiếng nói của các nhà vận động 

nhân quyền và blogger khác. Vào tháng 

Mười, hai nhạc sĩ Trần Vũ Anh Bình và 

Võ Minh Trí (nghệ danh Việt Khang) bị 

kết án lần lượt là sáu năm và bốn năm 

Năm 2012 kết thúc với một cú đòn nặng 

nề nữa giáng vào nhân quyền: việc bắt 

giam luật sư bảo vệ nhân quyền Lê Quốc 

Quân ở Hà Nội vào ngày 27 tháng Chạp 

với cáo buộc trốn thuế có vẻ có động cơ 

chính trị, vì trước đó ít ngày ông viết 

một bài phê bình vai trò lãnh đạo được 

trao cho Đảng Cộng sản trong hệ thống 

chính trị của Việt Nam. 

Đất đai vẫn là vấn đề nóng bỏng, khi 

nông dân và cư dân nông thôn phải đối 

mặt với nạn trưng thu đất đai tùy tiện 

của quan chức chính quyền và các doanh 

nghiệp thuộc khối tư nhân. 

“Mâu thuẫn về đất đai liên tiếp dẫn đến 

các vụ xung đột bạo lực giữa người dân 

và các lực lượng an ninh, và nếu chính 

quyền không giải quyết các khiếu tố của 

người dân một cách thỏa đáng, việc các 

xung đột xã hội tiếp tục bùng nổ là điều 

không thể tránh khỏi,” ông Adams nói. 

Tổ chức Theo dõi Nhân quyền cũng bày 

tỏ quan ngại về nạn tra tấn và các hình 

thức ngược đãi khác của công an. Theo 

số liệu của báo chí do nhà nước kiểm 

soát, có ít nhất 15 người chết trong khi 

bị công an giam giữ, chỉ tính riêng trong 

chín tháng đầu năm 2012, trong đó có 

những người bị đánh đến chết. Công an 

sử dụng bạo lực quá mức cần thiết để 

đối phó với các cuộc biểu tình đông 

người. Ví dụ như, vào ngày mồng 5 

tháng Tám, chính quyền sử dụng vũ lực 

giải tán những người tuần hành ôn hòa ở 

Hà Nội để phản đối cách ứng xử của 

chính quyền Trung Quốc về chủ quyền ở 

hai quần đảo Trường Sa và Hoàng Sa, 

nơi Việt Nam cũng tuyên bố chủ quyền. 

Nghị định 92 của Chính phủ ban hành 

ngày mồng 8 tháng Mười một có tác 

dụng tăng cường kiểm soát tự do tôn 

giáo qua việc đặt ra những quy định mới 

về điều kiện cho các nhóm tôn giáo 

được công nhận chính thức, như phải 

chứng minh chưa từng vi phạm an ninh 

quốc gia trong quá khứ. Chính quyền 

thường hạn chế tự do tôn giáo bằng các 

quy định pháp luật, yêu cầu về đăng ký, 

và bằng hành động sách nhiễu và đe dọa 

các nhóm không được công nhận hoặc 

có nghi vấn chính trị, trong đó có các 

nhóm Phật giáo, Tin lành, Công giáo và 

các cộng đồng tín ngưỡng khác. 

“Phải coi năm 2012 vừa qua như một 

hồi chuông thức tỉnh những người, ví dụ 

như chính phủ Nhật Bản, vẫn làm ăn 

bình thường với chính quyền Việt Nam 

trong lúc các công dân Việt Nam thường 

xuyên bị kết các mức án tù nhiều năm 

chỉ vì đơn thuần bày tỏ ý kiến của 

mình,” ông Adams phát biểu. 

http://www.hrw.org/vi/news/2013/02/01/vi-t- 

“phản động” trên mạng internet. Chính tù, vì đã viết các ca khúc phê phán chế nam-leo-thang-dan-ap-nh-ng-ng-i-phe-phan- 

chinh-quy-n 

quyền tiếp tục ngăn chặn đường truy cập độ.


Trong khi đó, theo lời của Tổng Biên tập 

Bản đồ mới TQ Sinomaps Press, Từ Căn Tài được tờ báo 

Ấn Độ trích dẫn, thì "các bản đồ mới 

'thâu tóm' hàng theo chiều dọc đánh dấu rõ ràng các hòn 

Chỉnh sửa Hiến 

pháp, hay là vét 

đảo lớn của Trung Quốc," với liên kết 

trăm đảo 

chủ quyền với quốc gia này, và thể hiện đáy ngăn kéo các 

các quan hệ về mặt địa lý của các hòn 

đảo đó với phần còn lại ở khu vực tranh thế lực bảo thủ? 

chấp trên các vùng biển với các quốc gia 

xung quanh các biển, đảo đó. 

Trang báo điện tử china.org.cn của 

Trung Quốc, hôm thứ Bảy 12/01 còn 

cho hay thêm: "Ở góc trái phía dưới, 

cũng có một phần minh họa thu nhỏ của 

Quần Đảo Điếu Ngư (Nhật Bản gọi kà 

Senkaku,) thể hiện các quan hệ vị trí và 

các quan hệ với các đảo nhỏ khác thuộc 

về Trung Hoa lục địa và Đài Loan." 

Bản đồ 'lưỡi bò' của TQ bị nhiều quốc 

gia khu vực phản đối 

Trung Quốc tiếp tục có động thái được 

cho là gây căng thẳng thêm ở khu vực 

khi công bố một bản đồ mới 'thâu tóm' 

tới hơn 130 đảo ở các vùng biển mà 

nước này đang tranh chấp, trong đó có 

Biển Đông và vùng biển tiếp giáp với 

Nhật Bản. 

Tờ HindustanTimes của Ấn Độ đưa tin 

từ Bắc Kinh hôm 12/1/2013 nói: "Trong 

lúc có các căng thẳng với các quốc gia 

láng giềng, Trung Quốc lần đầu tiên xuất 

bản các bản đồ với hơn 130 đảo ở Nam 

Hải (theo cách gọi của Trung Quốc) 

cũng như các hòn đảo gây tranh cãi với 

Nhật Bản, liên kết chúng với Trung Hoa 

lục địa theo các tỷ lệ xích tương ứng." 

Tờ báo điện tử này dẫn lời của Cục Đo 

lường, Bản đồ và Thông tin Địa chất 

Quốc Gia của Trung Quốc (NASMG), 

nói phần lớn trong số 130 đảo lớn, nhỏ 

mà cơ quan ấn bản của Trung Quốc, 

Sinomaps Press, dự kiến phát hành rộng 

rãi vào cuối tháng 01/2013 "chưa từng 

thể hiện trong các bản đồ từ trước của 

Trung Quốc." 

Tờ này cũng nói ngoài Việt Nam, các 

quốc gia có liên quan khác là 

Philippines, Malaysia, Brunei và Đài 

Loan từng "phản đối mạnh mẽ" các 

tuyên bố chủ quyền của Trung Quốc đối 

với các hòn đảo trên Biển Đông. 

"Việc cho in Bản đồ với các tuyên bố 

chủ quyền của Trung Quốc trên nhiều hộ 

chiếu điện tử của Trung Quốc đã gặp 

phải các phản ứng mạnh mẽ từ Việt 

Nam và Phillipnes," tờ báo viết. 

Trung Quốc cho hay sẽ ấn bản rộng rãi 

bản đồ mới này trong cuối tháng 1/2013 

Tờ này cho hay, các bản đồ cũ định dạng 

theo chiều ngang, chỉ thể hiện các quần 

đảo lớn như Tây Sa và Nam Sa mà Việt 

Nam gọi là quần đảo Hoàng Sa. 

'Ngang nhiên' 

Hiện chưa thấy có phản ứng chính thức 

của chính quyền Việt Nam, khi trên các 

trang mạng của Văn phòng Chính phủ 

và Bộ Ngoại giao không thấy xuất hiện 

một thông báo hay phản ứng chính thức 

nào về các nội dung của bản đồ kể trên 

liên quan các khu vực biển đảo mà Việt 

Nam tuyên bố chủ quyền. 

Đây không phải là lần đầu tiên, Trung 

Quốc 'gây tranh cãi' về chủ quyền trên 

Biển Đông, dù dưới hình thức các 

phương tiện, lực lượng trên biển, hay 

thông qua các kênh truyền thông, phi 

quân sự hay ngoại giao, với nhiều động 

thái có vẻ hay xuất hiện ngay trước hai 

ngày cuối tuần, mà Hà Nội được cho là 

"phản ứng chậm trễ" ngay trong bối 

cảnh thông tin toàn cầu với tốc độ cao 

như hiện nay. 

Tuy nhiên, một số tờ báo của Việt Nam 

đã có phản ứng về các bản đồ mới của 

Trung Quốc, với tờ Thanh Niên Online 

hôm thứ Bảy, 12/01 gọi đây là động thái 

"ngang nhiên" và phi lý" trong một bài 

viết với tựa đề: "Trung Quốc ngang 

nhiên phát hành bản đồ phi lý về biển 

Đông." 

Cùng ngày, tờ VietnamNet cũng lên 

tiếng với một bài báo ngắn: "Trung 

Quốc ngang nhiên ra bản đồ từng đảo ở 

Biển Đông." 

Còn trên tờ PetroTimes, bài viết "Trung 

Quốc ngang nhiên công bố bản đồ mới 

về Biển Đông" viết: "Trung Quốc vừa 

trắng trợn đánh dấu thể hiện rõ các đảo ở 

Biển Đông trên các bản đồ chính thức 

của nước này với tỷ lệ xích tương đương 

với Trung Quốc đại lục trong một động 

thái hòng chiếm giữ chủ quyền toàn bộ 

vùng biển này." 

http://www.bbc.co.uk/vietnamese/vietnam/20 

13/01/130112_china_disputed_map.shtml 

* * * 

Hồ Cương Quyết - André 

Menras 

Phạm Toàn dịch 

Áp lực của những con ó Bắc Kinh vào 

lúc đang cơn bành trướng và xâm lăng 

Việt Nam và các nước láng giềng đã đặt 

Đảng Cộng sản Việt Nam (ĐCSVN) vào 

một vị thế càng ngày càng quá sức chịu 

đựng. Thấy rõ rành rành một bên là các 

lợi ích của người Tàu được ĐCSVN 

bênh vực trên thực tế và một bên là các 

lợi ích của người Việt Nam chẳng được 

ĐCSVN bênh vực tẹo nào, bởi lẽ trong 

cái đường lối đã được áp đặt thì hai phía 

lợi ích hoàn toàn trái ngược nhau. Kẻ 

thù bên trong là nạn tham nhũng trong 

“một bộ phận không nhỏ” các cán bộ 

của ĐCSVN đã được Bắc Kinh sử dụng 

rộng rãi làm tay trong [nguyên văn: làm 

con ngựa thành Troie] nhằm đào sâu 

thêm cái hố đã vô cùng sâu người Việt 

Nam phân chia ra, một bên là các lợi ích 

quốc gia dân tộc và một bên là lợi ích 

của những cá nhân và những nhóm đang 

béo múp lên nhờ trực tiếp hoặc gián tiếp 

ăn theo vào công việc hợp tác kinh 

doanh với người anh lớn phương Bắc. 

Đây là mặt trái của tấm huy chương, khi 

ĐCSVN tự xưng trong bản Hiến pháp 

1992 rằng họ là “đảng lãnh đạo” của 

quốc gia dân tộc, khi đó họ cũng tự đưa 

mình lên vị trí hàng đầu chịu trách 

nhiệm và thực hiện các nghĩa vụ mà chỉ 

có làm đầy đủ những điều đó thì mới 

chứng minh được vị trí đế vương như 

được ghi trong Hiến pháp đó. Và như 

thế là Đảng cũng buộc mình phải thành 

công trong phát triển kinh tế, phải chống 

lại mọi cuộc tiến công để bảo vệ cho 

được những thành tựu của nhiều thế kỷ 

hy sinh của nhân dân Việt Nam, đặc biệt 

là bảo vệ sự toàn vẹn lãnh thổ và độc lập 

quốc gia. Khi gặp thất bại không phủ 

nhận được, Đảng phải là kẻ duy nhất bị 

kết tội một cách chính thức. 

Được đem sử dụng vừa làm tấm mộc 

che chắn lại vừa làm cái dùi cui giữa 

Bắc Kinh và nhân dân của mình, lại bị 

săm soi đến mất mặt sau mỗi vụ xìcăng-đan 

tài chính hoặc kinh tế, Đảng 

trở thành đối tượng của cao trào ngày 

càng mạnh mẽ bộc lộ những khát vọng 

thay đổi, ấy thế nhưng câu trả lời duy 

nhất của Đảng hiện nay lại chỉ còn là 

dọa dẫm và đàn áp. Do chỗ Đảng không


muốn hoặc không có khả năng thay đổi 

tình hình đến độ không chịu đựng được 

này, Đảng càng ngày càng dấn sâu vào 

cái ngõ cụt ở đó lý lẽ và thành lũy co 

cụm duy nhất của họ chỉ còn là Cảnh sát 

và Quân đội. Làm cho Quân đội xa rời 

khỏi bản chất nhân dân của nó, biến nó 

thành một công cụ chỉ phục vụ cho 

Đảng, và mọi người thấy rõ rằng người 

ta đã tính đến chuyện dùng bạo lực để 

trả lời những khát vọng thay đổi của 

nhân dân. 

Phong trào yêu nước và dân chủ đang 

hình thành được hiện hình trên bề mặt 

và đang phát triển theo bề sâu nhằm 

phản ứng lại những bất công có thật, 

những bạo hành có thật mà người dân 

đang chịu đựng, những vụ tịch thu đất 

đai có thật theo kiểu mafia, những vụ 

quỳ gối cúi đầu xấu hổ trước những lấn 

chiếm có thật của người Tàu, những 

hành xử chuyên quyền độc đoán của các 

quan lại ở cơ sở hoặc của những thế lực 

đen tối không dám xưng tên … 

Không một điều ác nào trong số những 

cái ác xã hội đó đã được bịa đặt ra bởi 

những kẻ chuyên bịa chuyện hoang 

đường nào đó nhằm làm lung lay chế độ. 

Chính là bản thân chế độ, giời đất ạ, 

chính chế độ đã tự mình làm cho mình 

lung lay. 

Không thể tránh khỏi hiện tượng phản 

ứng cứu nguy cho cảnh suy thoái của đất 

nước này, phản ứng chỉ có thể ngày càng 

gia tăng từ phía một nhân dân kiêu hùng 

từng chứng rõ một cách dũng cảm cái độ 

kiên nhẫn mà tới mức đó con người sẽ 

chẳng thể nào nhượng bộ thêm được 

nữa. Cho tới lúc này, cần thấy là, ngoại 

trừ vài phản ứng phòng vệ mang tính 

bạo hành và giận dữ của những người 

nông dân bị mất tài sản chống lại bọn 

đầu gấu được chính quyền thuê, người 

dân vẫn luôn luôn giữ được một cách 

hành xử hòa bình, đầy phẩm giá, họ vẫn 

hy vọng vào đối thoại, vào kiến nghị, 

vào các đoán đại diện, vào sự phán xét 

của một nền công lý công minh trong 

một Nhà nước pháp quyền... Cách hành 

xử này trái ngược rành rành với tệ bạo 

hành ngày càng gia tăng và đôi khi là sự 

tàn bạo trong những câu “trả lời” nhân 

dân. 

Cái thực tại kinh hoàng đang hiện dần là 

như sau: ở Việt Nam hiện nay, người 

Việt Nam đang hành xử như những 

người xa lạ thực sự với nhau, thậm chí 

như là những kẻ thù thực thụ của nhau. 

Bắc Kinh đã hoàn thành công việc phá 

lường được đầy đủ hệ quả chính sách 

của họ suốt hai chục năm qua, thì hẳn là 

họ sẽ tỏ ra thực sự khôn ngoan để bớt 

cứng rắn khư khư giữ Điều 4 Hiến pháp 

liên quan đến “đảng lãnh đạo”. Không 

thể dùng văn bản pháp luật để làm cho 

một vai trò lãnh đạo được trở thành 

chính danh: cái vai trò đó chỉ có thể có 

được dần dần ngày này qua ngày khác, 

trong hành động cụ thể, minh bạch, tại 

hiện trường trên thực địa. Bằng cách 

bênh vực những kẻ yếu hèn nhất, bằng 

cách xây dựng con đường phát triển mà 

không bỏ mặc hàng triệu người nghèo 

khó bên vệ đường… Và, bản tổng kê thế 

là đã quá rõ, ĐCSVN đã không thắng 

được vụ đặt cược mà lẽ ra họ rất có thể 

đã thắng. 

Trong khi tình hình ngày càng tồi tệ đi 

và thấy rõ là cần chọc cho cái nhọt vỡ ra, 

việc cải cách Hiến pháp chính là một 

thời đoạn cực kỳ quan trọng để lấy lại 

niềm tin và sức mạnh quốc gia dân tộc. 

Thế nhưng, họ lại làm như ông Tổng Bí 

thư ĐCSVN đâm đầu chê trách các công 

dân – những người được chính họ mời 

đối thoại – khi những công dân này nói 

lên những ý kiến muốn thay đổi, muốn 

cải cách, muốn hiện đại hóa đầy tính xây 

dựng, thì đó không phải là một dấu hiệu 

sức mạnh, hoặc hòa hoãn, hoặc cởi mở. 

Ngược lại, điều đó chứng tỏ sự thất bại 

và cô lập của một đường lối chính trị và 

một cách quản lý kinh tế. Còn làm như 

Thủ tướng đã làm hồi đầu năm là kêu 

gọi Cảnh sát “lập lại toàn bộ trật tự” để 

giải tán các “nhóm chống đối” và đập 

tan các mạng internet “xấu”, cả điều đó 

cũng chẳng cho thấy chút gì rằng chế độ 

này đang tràn đầy sức khỏe. 

Trong tình hình như thế mà lại tiến hành 

lùng sục tìm tung tích những người ký 

kiến nghị như “nhóm nhà báo chính trị” 

của báo Đại Đoàn Kết cơ quan Trung 

ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam đã làm 

kết hợp với các cơ quan an ninh tỉnh Hà 

Tĩnh, là một việc chả có gì đáng ngạc 

nhiên. 

Sau khi đã huy động các “nhà tư tưởng” 

đáng ngờ và các nhà Sử học “đã quên 

mọi điều”, các giáo sư trong Quân đội 

và các cơ quan khác, huy động tất cả 

những người bảo thủ để vét váy quét 

quáy các ô kéo chính trị hòng xoay 

chệch hướng cuộc tranh luận toàn quốc 

không cho đi vào mục tiêu đích thực 

nữa: cuộc đối thoại tự do về nội dung, về 

những gì là căn bản của bản Hiến pháp. 

Chỉ vì cuộc đối thoại này tỏ ra là nguy 

vô cùng độc lập để dĩ nhiên là đạt tới 

những kết luận bóp méo bẻ queo bôi bác 

những người ký kiến nghị. Đó là một 

chiến dịch chỉ có mắt mù mới không 

nhìn thấy: nó vừa là vu khống lại vừa là 

khiêu khích nhằm đẩy những người 

quản trị chữ ký người ký kiến nghị trưng 

ra các địa chỉ cho họ đàn áp dễ dàng 

hơn. 

Song cũng thật thù vị khi ta thấy điều 

này, ấy là vừa mới đây thôi, khi có vô số 

xì-căng-đan ngân hàng, xì-căng-đan tài 

chính và xì-căng-đan kinh tế, những vụ 

việc như ngẫu nhiên đều dừng lại trước 

cánh cổng các nhà đại quyền lực đương 

chức, thì chả ai thấy ma nào trong đám 

nhà báo ấy, những người hôm nay đang 

đóng vai trò nhà điều tra nổi danh, chẳng 

thấy đâu tên tuổi thực sự, địa chỉ thực 

sự, tài sản thực sự và các số tài khoản 

của những kẻ ở cấp cao nhất có dính líu 

vào vụ việc… 

Này, cho mình biết đi, cậu điều tra ai và 

điều tra vấn đề gì, và mình sẽ cho cậu 

biết cậu là hạng người như thế nào. 

Nhưng cái nhóm “nhà báo” ấy không 

đáng cho chúng ta bàn tán lâu về sự vô 

tư và căn cứ đích đáng của “cuộc điều 

tra” bọn đó tiến hành. Ngược lại, hành 

động của họ cho thấy quá rõ ràng cái 

chính quyền này định đi tới đâu trong 

cuộc thảo luận Hiến pháp này và họ 

muốn áp đặt gì cho báo chí trong bàn tay 

kiểm soát của họ. 

Trong giai đoạn hiện nay, khi tất cả các 

đối tác xã hội và chính trị đều tuyên bố 

sẵn sàng tham gia vào cuộc Đại tranh 

luận toàn quốc, cuộc tranh luận tuyệt đối 

cần thiết nơi mỗi công dân có quyền và 

có nghĩa vụ được cung cấp đầy đủ thông 

tin và được nói lên ý kiến của mình, thì 

lúc này vai trò tối thiểu của tất cả các 

phương tiện thông tin xứng đáng với 

danh hiệu đó cần phải phản ánh những 

suy tư, những quan điểm, những chứng 

cứ, đã được biểu đạt một cách đa dạng 

và tôn trọng nhau. 

Ti vi cần phải được sử dụng vào mục 

đích này bằng cách phân bố công bằng 

thời gian được lên tiếng trong khung khổ 

các diễn đàn công dân. 

Thế nhưng, liệu “Đảng lãnh đạo” có ưng 

thích cái dưỡng khí này và và cái ánh 

sáng này không? Liệu “Đảng ta” đã sẵn 

sàng nhận thách thức một cách lương 

thiện? 

Thực tế hình như đang chứng minh điều 

ngược lại. 

H. C. Q. - A. M. 

hoại và chia rẽ! Và trong tình thế này, hiểm đối với quyền lực tuyệt đối. 

như hiện thân trong một số nhà lãnh đạo Và họ tung vào cuộc chiến những tên Tác giả gửi trực tiếp cho BVN. 

cao nhất của họ, ĐCSVN lại không tỏ ra lính đánh thuê mới: những “nhà báo http://boxitvn.blogspot.fr/2013/03/chinh-suahien-phap-hay-la-vet-ay-ngan.html 

có đủ danh dự và tự trọng. Nếu những chính trị” đang mặc bộ đồ nhà điều tra 

người lãnh đạo cộng sản Việt Nam này lân la làm bạn với những thế lực an ninh 

* * *


* Công an giả dạng „xã hội đen“ 

hành hung đe dọa người đối kháng 

Hiến pháp, những 

– Trường hợp CAO LẬP và 

“trò khỉ” và 

NGUYỄN QUỐC THÁI… 

Thư gửi ông Lê Minh Trí... 

chuyện góp ý hay 

...Phó Chủ Tịch Ủy Ban Nhân 

Dân Thành phố Hồ Chí Minh, 

không 

về việc bị xâm phạm an ninh cá 

nhân và an toàn tính mệnh 

Thư gửi ông Lê Minh Trí 

Cao Lập 

Thành phố Hồ Chí Minh 16-01-2013 

Kính gởi : ông Lê Minh Trí, 

Phó Chủ Tịch Ủy Ban Nhân Dân Thành 

phố Hồ Chí Minh 

V/v : Bị xâm phạm an ninh cá nhân và 

an toàn tính mệnh 

Tôi tên là Cao Lập, hưu trí, thường trú 

tại 218/6 Trần Hưng Đạo B, Phường 11, 

Quận 5, sau khi sự việc đe dọa đến an 

toàn của tôi xảy ra hôm qua, do trình bày 

với ông qua điện thoại không được đầy 

đủ, tôi xin phép được trình bày rõ ràng 

và đầy đủ hơn như sau : 

Vào khoảng 16g ngày 15-01-2013, tôi đi 

từ trung tâm thành phố theo đại lộ Võ 

Văn Kiệt về nhà, khi về cách nhà 

khoảng hơn 1km, một thanh niên chạy 

qua mặt và đạp vào xe tôi, may mắn tôi 

giữ được tay lái. Tôi có nói với cậu ta : “ 

Sao cháu chạy kỳ vậy ? ”. Cậu ta bổng 

nhiên sừng sộ “ Sao ông tông vào xe tôi 

? ” dù cả hai xe không bị trầy sướt cậu ta 

vẫn la toáng lên tôi đã làm trầy xe của 

cậu ta và xông tới định hành hung tôi. 

Tôi nghĩ đến trường hợp của anh 

Nguyễn Quốc Thái ngày 16-12-2013 

trước đây (đã bị cảnh sát hình sự và cảnh 

sát giao thông phối hợp dàn dựng vụ 

đụng xe sau đó đưa về tạm giữ tại công 

an Quận 3 từ 6g30 đến hơn 10 giờ mới 

trả lại tự do) và nghĩ đến trường hợp một 

số vụ dàn dựng va chạm dẫn tới đâm 

chém chết người nên tôi chạy nhanh về 

nhà. Cậu ta vẫn bám theo và chận đầu xe 

tôi tại đầu ngõ hẻm vào nhà tôi và lại tỏ 

thái độ muốn hành hung tôi hung hãn 

hơn. 

Cậu ta gọi điện thoại thông báo tình hình 

với ai đó và gọi điện thoại cho công an 

Phường 11 Quận 5. Đây là chi tiết đáng 

lưu ý vì rất ít dân thường có số điện 

thoại của Công an được lưu trong máy. 

Tôi loại trừ cậu này là xã hội đen vì dân 

xã hội đen không hành xử với công an 

thân thiện và thạo việc như thế. Trong 

khi giằng co tôi có báo cho vợ tôi, khi 

vợ tôi ra đầu hẻm tôi kể cho vợ tôi nghe 

sự việc, hai bên có lời qua tiếng lại và 

cậu ta đã xô ngã vợ tôi. Công an Phường 

11 Quận 5 sau đó có xuống nắm sự việc 

và bảo tôi đi về công an Phường. Tôi 

thiết nghĩ sự việc không xảy ra tại 

phường và không muốn gặp phiền phức 

nên tôi thoái thác không đi và đồng ý 

với Công an phường không đưa vấn đề 

đến cơ quan công an giải quyết. 

Qua sự việc của tôi và anh Nguyễn Quốc 

Thái (một trong những người có tên 

trong danh sách 42 công dân Thành phố 

đề nghị tổ chức biểu tình chống Trung 

Quốc gây hấn mà phần lớn bị chính 

quyền cử Công an và nhân viên an ninh 

theo dõi, bao vây nhà và ngăn chận tham 

gia biểu tình suốt thời gian dài vừa qua) 

tôi nghĩ có thể lãnh đạo Thành phố 

không có chủ trương bức hại những 

công dân bày tỏ lòng yêu nước như ông 

đã có dịp chia sẻ tình cảm thiêng liêng 

này khi đại diện Thành ủy, Ủy ban làm 

việc với chúng tôi, nhưng những hành 

động manh động của anh em công an và 

nhân viên an ninh cấp dưới phải được 

kiểm soát, ngăn chận có hiệu quả. Trong 

lần làm việc với ông trước đây tôi có 

trình bày ý kiến với ông là những hành 

động đàn áp, bắt bớ, đe dọa hay gây 

nguy hiểm của chính quyền Thành phố 

với những người yêu nước và đặc biệt là 

những người từng hy sinh tuổi trẻ và đã 

từng đứng cùng chiến tuyến trước đây 

với lãnh đạo Thành phố là điều trái đạo 

lý và không thể biện minh trước nhân 

dân và công luận. Tôi rất mong những ý 

kiến của tôi được Thành ủy và Ủy ban 

nhân dân Thành phố quan tâm và có 

biện pháp bảo vệ sự an toàn của tôi cũng 

như những công dân yêu nước khác 

trong thời gian tới. 

Trân trọng 

Ký tên 

Cao Lập 

Đồng kính gởi : 

- 42 công dân kiến nghị tổ chức biểu 

tình chống Trung Quốc gây hấn 

http://www.diendan.org/viet-nam/thu-guiong-le-minh-tri.. 

* * * 

“Kiến nghị 72” cũng có thể sẽ tiếp tục 

vào sọt rác như nhiều kiến nghị khác 

nhưng với mình, tất cả các kiến nghị đã 

bị Đảng xem như rác đều có giá trị. Nó 

là hình thức nhắc nhở Đảng một cách 

công khai và rất đường hoàng rằng, 

càng ngày, càng nhiều nhân sĩ, trí thức, 

công chúng thuộc đủ mọi vùng, miền, 

thành phần xã hội, tôn giáo, kể cả cán 

bộ, Đảng viên của Đảng, không đồng 

tình với những việc Đảng làm. Rằng các 

hình thức trấn áp không còn hiệu quả 

nữa. Rằng tất cả các trò bịp bợm sẽ bị 

vô hiệu hóa, sẽ trở thành phản tác dụng 

và tất nhiên, “mỡ nó” sẽ được dùng để 

“rán nó”… 

Đồng Phụng Việt 

Năm 2013 khởi đầu bằng một sự kiện 

mà tới bây giờ vẫn còn rất “nóng”, đó là 

chuyện Ủy ban dự thảo sửa đổi Hiến 

pháp 1992 của Đảng, công bố “Dự thảo 

sửa đổi Hiến pháp 1992” để công chúng 

góp ý. 

Xét về tính chất thì đây là một “sinh 

hoạt chính trị” do Đảng đề xướng và 

thực tế cho thấy là đến giờ, Đảng đã đạt 

được một số “thành quả nhất định” từ 

đợt “sinh hoạt chính trị” này. 

Nhiều blogger, facebooker đã nêu ý 

kiến, thảo luận về các góp ý cho “Dự 

thảo sửa đổi Hiến pháp 1992”. Trong đó, 

đáng chú ý nhất là “Kiến nghị về Sửa 

đổi Hiến pháp” do 72 nhân sĩ, trí thức 

khởi xướng (ở đây, mình xin tạm gọi là 

“Kiến nghị 72”). 

Ngoài 7 đề nghị cụ thể, 72 vị nhân sĩ, trí 

thức khởi xuớng “Kiến nghị 72” còn 

giới thiệu một bản Hiến pháp do họ tự 

soạn thảo với 9 chương và 81 điều (1). 

Tính đến ngày 5 tháng 2, sau 12 đợt thu 

thập chữ ký, “Kiến nghị 72” có hơn 

2.500 công dân thuộc đủ các vùng, 

miền, thành phần xã hội, tôn giáo, tuyên 

bố ủng hộ. 

Tuy nhóm khởi xướng “Kiến nghị 72” 

vẫn còn tổ chức thu thập chữ ký ủng hộ 

“Kiến nghị 72” nhưng hôm 4 tháng 2 

vừa qua, họ đã cử 15 vị đại diện đến 

Văn phòng Ủy ban dự thảo sửa đổi Hiến 

pháp, để trao “Kiến nghị 72”. 

Nói cách khác, nhóm khởi xướng “Kiến 

nghị 72” và những công dân tuyên bố 

ủng hộ kiến nghị này đã làm xong công 

việc của họ, theo đúng đề nghị của 

Đảng. Phải chờ “hồi sau mới rõ” Đảng 

sẽ thực thi trách nhiệm của phía “xin 

góp ý” với bên đã tích cực “cho ý kiến” 

như thế nào. 

Dù chưa biết Đảng sẽ tiếp nhận “Kiến 

nghị 72” và ứng xử với cả “Kiến nghị 

72” lẫn những người tuyên bố ủng hộ 

kiến nghị ra sao, song mình vẫn thấy 

việc soạn thảo, tuyên bố ủng hộ, gửi 

“Kiến nghị 72” cho Ủy ban dự thảo sửa 

đổi Hiến pháp là điều hết sức cần thiết. 

1. 

Trong 68 năm ở vị trí tổ chức chính trị 

nắm giữ quyền lãnh đạo nhà nước và xã 

hội tại Việt Nam (1945-2013), Đảng đã 

“chế tạo thành công và đưa vào sử 

dụng” năm bản Hiến pháp (1946, 1959,


1980, 1992, 2001 – bản sửa đổi bản 

pháp hiện hành). 

nhân loại, lẫn pháp chế sử của loài 

là thứ rất khó nuốt nhưng không nuốt thì 

khỉ” của “trò khỉ”, được đặt tên là “sửa 

hạ thêm chán ghét hơn.. 

1992 và đây mới thật sự là bản Hiến 

Nếu mình không lầm thì cả trong lịch sử 

người, Đảng CSVN là tổ chức chính trị 

cũng giống như tự khắc họa cho “tính 

đổi Hiến pháp 1992” rõ nét hơn và thiên 

“Kiến nghị 72” cũng có thể sẽ tiếp tục 

Thắng mình trước 

đã! 

Đồng Phụng Việt 

duy nhất lập – giữ kỷ lục về “chế tạo và 

sử dụng Hiến pháp”. Dưới “sự lãnh đạo 

tài tình và sáng suốt” của Đảng, “Hiến 

pháp” trở thành một thứ áo khoác, 

thường xuyên được cắt – may “cho phù 

hợp với tình hình và nhiệm vụ trong giai 

đoạn mới”, “bảo đảm vai trò lãnh đạo 

toàn diện, tuyệt đối của Đảng” tại Việt 

Nam. 

Khi “Hiến pháp” không còn nguyên 

nghĩa và được “chế tạo, sử dụng” như 

một thứ áo khoác, có lẽ không ngoa nếu 

gọi đó là “trò khỉ”. Riêng với Hiến pháp, 

Đảng đã có năm lần chơi… “trò khỉ” và 

hình như Đảng toan giở “trò khỉ” thêm 

một lần nữa. 

Sở dĩ mình nói như thế vì lần này, kế 

hoạch “sửa đổi Hiến pháp” cũng có đầy 

đủ các dấu hiệu của một thứ “trò khỉ”. 

Nếu không có thời gian đọc, phân tích 

nhưng muốn biết “trò” này “khỉ” đến 

mức nào, các bạn ít theo dõi thời sự có 

thể tìm xem “Teo dần quyền con người 

trong Hiến pháp” của bác Hoàng Xuân 

Phú (2). 

Dẫu thấy và đã chỉ ra rất rõ, rất thuyết 

phục về “tính khỉ” trong trò khỉ mang 

tên “sửa đổi Hiến pháp 1992” nhưng bác 

Phú vẫn tham gia nhóm soạn thảo, gửi 

“Kiến nghị 72”. Vì sao? Phải chăng cả 

bác Phú lẫn 71 vị còn lại trong nhóm 

soạn thảo, gửi “Kiến nghị 72” và hơn 

2.500 công dân đã chính thức tuyên bố 

ủng hộ kiến nghị này đều ngây thơ và 

làm chuyện hết sức vô ích như bạn Kami 

nhận định trong bài “Vì sao tôi không 

góp ý và ký kiến nghị sửa đổi Hiến 

pháp?” (3) Suy nghĩ mà bạn Kami trình 

bày qua “Vì sao tôi không góp ý và ký 

kiến nghị sửa đổi Hiến pháp?” khá phổ 

biến nhưng theo mình, lối suy nghĩ và 

cách hành xử đó không đúng trong bối 

cảnh như hiện nay. 

Tên tuổi, lai lịch của từng vị trong danh 

sách 72 vị khởi xướng “Kiến nghị 72” 

cho thấy, có ráng cũng không thể xếp 

bất kỳ ai vào diện “ngây thơ”. Tất cả đều 

thuộc nhóm “dư hiểu biết và thừa kinh 

nghiệm” cả về Đảng lẫn hiện tình chính 

trị Việt Nam. Mình không tin có vị nào 

trong số 72 vị này tin chắc, rằng Đảng sẽ 

vào sọt rác như nhiều kiến nghị khác 

nhưng với mình, tất cả các kiến nghị đã 

bị Đảng xem như rác đều có giá trị. Nó 

là hình thức nhắc nhở Đảng một cách 

công khai và rất đường hoàng rằng, càng 

ngày, càng nhiều nhân sĩ, trí thức, công 

chúng thuộc đủ mọi vùng, miền, thành 

phần xã hội, tôn giáo, kể cả cán bộ, 

Đảng viên của Đảng, không đồng tình 

với những việc Đảng làm. Rằng các hình 

thức trấn áp không còn hiệu quả nữa. 

Rằng tất cả các trò bịp bợm sẽ bị vô hiệu 

hóa, sẽ trở thành phản tác dụng và tất 

nhiên, “mỡ nó” sẽ được dùng để “rán 

nó”… 

Thành ra, nếu bạn cũng muốn nhắc nhở 

Đảng một cách công khai và rất đường 

hoàng như vậy, hãy tuyên bố ủng hộ 

“Kiến nghị 72” bằng chữ ký của bạn. 

2. 

Sẵn dịp Đảng mời gọi góp ý “sửa đổi 

Hiến pháp 1992”, mình muốn thưa riêng 

với các bác lãnh đạo Đảng đôi lời. 

Thưa các bác, trong chính trị, niềm tin là 

một loại “vốn đặc biệt”. Do ngu dốt, chủ 

quan, lại còn tham và ác, các bác đã tiêu 

sạch khoản “vốn đặc biệt” này. Lẽ ra 

nên ngừng “chơi”, các bác vẫn muốn 

“gỡ gạc” bằng cách bày thêm một ván 

bài nữa. Trong ván bài “củng cố và giữ 

quyền lực”, các bác không chỉ đã “cháy 

túi” mà thiên hạ còn tỏ tường việc các 

bác chuyên đánh “bạc bịp”. Trò “sửa đổi 

Hiến pháp 1992” do các bác bày ra 

giống như chuyện “lột nốt” và “đặt 

cược” bằng “cái quần đùi”. Nó vừa thảm 

hại, vừa nhiều rủi ro. 

Ở tình thế như hiện nay, các bác nên làm 

cho thiên hạ thương, đừng tiếp tục hành 

xử theo kiểu vừa gian, vừa láo. Các bác 

cũng nên thôi hoang tưởng về khả năng 

“Muôn năm trường trị. Nhất thống giang 

hồ” như Nhậm Ngã Hành trong “Tiếu 

ngạo giang hồ” của Kim Dung. Hãy xem 

“Kiến nghị 72” là một cơ hội. Bỏ qua cơ 

hội cuối cùng này, các bác sẽ mất luôn 

cái “quần đùi”, hoàn toàn trần truồng, ở 

không được mà về cũng chẳng còn lối. 

Đ.P.V. 

Chú thích 

(1) Kiến nghị về Sửa đổi Hiến pháp 1992 

Vừa có hai sự kiện, cùng liên quan đến 

cuốn “Bên thắng cuộc” làm mình chú ý: 

(1) Tờ Pháp luật TP.HCM đăng “Cái 

nhìn thiên kiến về lịch sử” của Nguyễn 

Đức Hiển. Và (2) Liên Ủy ban chống 

Cộng sản, tay sai và chống tuyên vận 

Cộng sản ở Mỹ gửi thư mời họp để bàn 

bạc về chuyện tổ chức biểu tình chống 

tờ Người Việt phát hành cuốn sách này. 

Sự kiện (1) mình biết qua trang web Ba 

Sàm. Sự kiện (2) mình biết qua email 

của một người bạn, kèm câu hỏi: Ông 

nghĩ sao?.. 

Thay vì trả lời riêng bạn qua email, 

mình viết vài dòng trên facebook để có 

thể chia sẻ với cả bạn và các bạn khác 

vài điều mà mình nghĩ… 

1. 

Hồi nhỏ, ở nhà mình có vài cuốn album 

để cất ảnh. Mấy cuốn album này do 

trường Võ bị Quốc gia ở Đà Lạt dùng 

làm quà. Nếu mình nhớ không lầm thì 

cuốn nào trên góc trái, phía trên cùng, 

cũng in chìm hình một sinh viên sĩ quan, 

kèm dòng chữ “Tự thắng - Chỉ huy”. 

Lúc đó, xem – nhớ nhưng thật tình, 

mình không hiểu tại sao trường Võ bị 

Quốc gia (một nơi danh giá, đào tạo sĩ 

quan chuyên nghiệp cho quân đội miền 

Nam Việt Nam trước tháng 4 năm 1975, 

vốn là chỗ không dễ vào, nếu vào và ra 

được thì vừa là sĩ quan, vừa có văn bằng 

cử nhân khoa học – một thời đã từng là 

mơ ước của mình), lại chọn “Tự thắng – 

Chỉ huy” làm slogan. 

Lớn lên thì mình hiểu tại sao trường Võ 

bị Quốc gia lại chọn “Tự thắng – Chỉ 

huy” làm slogan. Không tự thắng chính 

mình thì làm người tử tế còn khó, nói gì 

đến chuyện chỉ huy! 

2. 

Khi sinh ra mình là công dân Việt Nam 

Cộng hòa nhưng lúc lớn lên, mình trở 

thành công dân Cộng hòa Xã hội chủ 

nghĩa Việt Nam. Cũng tại vậy mà mình 

có nhiều người thân, người quen bị gọi 

là “ngụy quân, ngụy quyền”. Sau ngày 

“Giải phóng miền Nam, thống nhất đất 

nước”, phần lớn “ngụy quân, ngụy 

quyền” mất sạch mọi thứ: nhà cửa, tài 

sản, tương lai, một số người mất cả sinh 

tiếp nhận “Kiến nghị 72” một cách vui (2) Teo dần quyền con người trong Hiến mạng. Gia đình mình cũng thế. 

vẻ, trọng thị và xem xét kiến nghị đó pháp 

Nếu ai hỏi mình: có oán Cộng sản 

một cách nghiêm túc. Vậy thì tại sao họ 

(3) Vì sao tôi không góp ý và ký kiến nghị 

không? Mình sẽ trả lời rằng: Có! Song 

sửa đổi Hiến pháp? 

vẫn soạn – giới thiệu – kêu gọi ủng hộ – 

đối tượng của sự oán hận đó đã khác 

http://anhbasam.wordpress.com/2013/02/08/ 

gửi? 

hien-phap-nhung-tro-khi-va-chuyen-gop-yhay-khong/#more-92533 

Lúc đầu, mình ghét tất cả những người 

nhiều so với trước. 

Mình không dám võ đoán nhưng nếu 

mình là Đảng thì rõ ràng “Kiến nghị 72” * * * 

từ ngoài Bắc vào. Rồi oán hờn thu hẹp,


mình chỉ còn căm giận cán bộ, đảng 

viên, bộ đội, công an. Sự căm giận này 

bây giờ không còn. Chính xác hơn, sự 

căm giận này vẫn còn nhưng nó hướng 

vào chủ nghĩa cộng sản và sự tồn tại của 

thể chế chính trị là con đẻ của nó trên xứ 

sở này. 

Sở dĩ nhận thức của mình thay đổi liên 

tục như thế là nhờ sách vở, tài liệu và 

thực tế cuộc sống. Hồi đọc “Những thiên 

đường mù” của Dương Thu Hương, 

Theo mình, nhìn, nghe, đọc, hỏi, nghĩ là 

điều cần thiết mà ai cũng nên làm. Mình 

tin, do đặc điểm nghề nghiệp, một nhà 

báo cần làm những điều này gấp nhiều 

lần những người bình thường, đặc biệt là 

khi máy tính, Internet đã trở thành 

phương tiện đại chúng. Tiếc là bạn Hiển 

ít nhìn, ít nghe, ít đọc, ít nghĩ, chỉ quen 

bông phèng, chớt nhả, nhận được vài lời 

khen, lại tưởng mình hơn người, thành 

ra làm điều quá phận. 

ta chỉ mới thôi tự hào về sự tự nguyện 

đảm nhận vai trò “tiền đồn của phe 

XHCN ở Đông Nam Á” chừng 20 năm 

nay thôi bạn Hiển à! 

Bạn Hiển, 

Làm báo ở Cộng hòa XHCN Việt Nam 

quả thật là rất khó nhưng nếu bạn không 

muốn, chẳng ai có thể bắt bạn làm bồi. 

Ngay cả khi chấp nhận làm bồi thì ít 

nhất cũng có hai loại bồi. Một loại hiểu 

và xấu hổ vì chuyện làm bồi nên chỉ 

mình choáng váng vì hóa ra người dân Vì bạn Hiển bảo: “Bóp méo sự thật lịch dùng bút danh. Loại còn lại 

miền Bắc còn khổ hơn người dân miền 

Nam. Mình dùng hai chữ “khổ hơn” vì ít 

ra, người dân miền Nam đã từng có lúc 

được sống “cho ra hồn người”, trước khi 

cùng khốn khổ, khốn nạn như nhau. Sau 

này, hỏi thăm một số người lớn tuổi đã 

từng sống ở miền Bắc trước tháng 4 năm 

1975, họ bảo, thật ra, “Những thiên 

đường mù” chỉ khắc họa một phần sự 

thật, chưa lột tả được toàn bộ môi trường 

xã hội miền Bắc trước tháng 4 năm 

1975... Tương tự, sự căm giận bộ đội 

giảm dần khi cuộc chiến ở Campuchia 

biến một mớ bạn bè mình thành bộ đội, 

thương binh, có đứa trở thành liệt sĩ. 

Còn một thực tế khác, chẳng riêng mình 

mà ai cũng thấy, đó là, đa số những 

người đóng góp tuổi trẻ, sức lực, máu 

xương, thân nhân cho việc tạo lập ra 

chính quyền này cũng chẳng sung sướng 

gì hơn. Đến giờ, đâu có ít gia đình liệt sĩ, 

thương binh, có công cũng đã mất sạch 

mọi thứ. Xét cho đến cùng, tất cả đều là 

nạn nhân. Ngay cả cán bộ, đảng viên 

cũng là nạn nhân, họ cắn răng chịu đựng 

đủ thứ bất toàn của hệ thống, ngửa tay 

nhận đồng lương chết đói và để tồn tại 

phải tìm đủ cách để “ăn”, vừa phải 

chuốc sự khinh bỉ của người bị “ăn”, 

vừa phải chấp nhận cho các đồng liêu 

sử dù với bất cứ lý do gì thì đều là tệ 

hại” nên mình cung cấp cho bạn hai 

chuyện mà bạn có thể xác minh ngay và 

sắp tới, mong bạn cho mình biết thêm 

suy nghĩ của bạn về bản chất cuộc chiến, 

mà bạn muốn biện minh rằng chính 

đáng: 

- Chuyện thứ nhất là vụ ném lựu đạn vào 

buổi lửa trại, tổ chức cho các Hướng đạo 

sinh, thành viên Gia đình Phật tử và học 

sinh các trường trung học ở Quy Nhơn, 

tại sân vận động Quy Nhơn (nay là 

thành phố Qui Nhơn, tỉnh Bình Định), 

vào đêm 9 tháng 1 năm 1972, để giết 

tỉnh trưởng Nguyễn Văn Chức nhưng 

ông Chức không chết, chỉ có vài chục 

người là giáo viên, học sinh chết, bị 

thương. Người tổ chức vụ ném lựu đạn 

này là bà Huỳnh Thị Ngọc đã được 

Đảng và Nhà nước Cộng hòa XHCN 

Việt Nam phong tặng danh hiệu “Anh 

hùng Lực lượng Vũ trang” hồi Quốc 

khánh năm 1995, báo Quân đội Nhân 

dân có bài ca ngợi (tựa là “Giả điên 

trong tù”, đưa lên Internet hôm 16 tháng 

7 năm 2007). Sau khi đọc “Giả điên 

trong tù”, bạn có thể tìm gặp những 

người dân Quy Nhơn, nay trong độ tuổi 

khoảng 60, để hỏi thăm và nghe thêm về 

bản chất – kết quả thật sự của một 

vừa hám lợi, vừa chuộng hư danh tới 

mức mụ mẫm, nên sẵn sàng vỗ ngực, 

xưng tên. Nguyễn Đức Hiển, bạn thuộc 

loại nào vậy? 

Nếu thật sự bạn vẫn muốn nuốt thêm 

một hoặc nhiều lần nữa những luận điệu 

cũ rích mà Đảng đã nhai đi, nhai lại, ụa 

ra, cho các loại bồi nuốt vào, rồi phun 

phe phè suốt mấy chục năm qua, muốn 

hãnh diện vì bạn vẫn còn thích làm gia 

súc, vẫn tự nguyện giữ bản năng tiêu 

hóa, “kiên quyết” không thèm tiến hóa 

như thế thì nó là quyền của bạn, song 

đừng mửa mớ luận điệu ấy ra, nó khiến 

nhiều người cảm thấy phiền bởi sự “kiên 

quyết” ấy! 

3. 

Giống nhiều người, mình cũng ráng 

kiếm một bản “Bên thắng cuộc” nhưng 

thú thật là mình chỉ mới lướt qua. Mình 

đọc chưa kỹ, do còn chờ phần sau. 

Đọc chưa kỹ nhưng mình tin “Bên thắng 

cuộc” có khiếm khuyết, thiếu sót, thậm 

chí có cả những điểm chưa chính xác. 

Đó là điều đương nhiên, không thể tránh 

khỏi đối với những cuốn sách thuộc loại 

như “Bên thắng cuộc”. Do vậy, phân 

tích hay – dở, góp ý đúng – sai, đưa ra 

đề nghị này – khác, để cả tác giả lẫn 

người đọc cùng xem xét – ngẫm nghĩ 

khác “ăn” lại. Một kiểu “ăn lẫn nhau”, “chiến công”, trong cuộc chiến được bảo thêm là điều cần thiết. 

một thứ bi kịch kéo dài từ đời cha sang 

đời con và có thể còn tiếp tục kéo dài 

sang đời cháu. Họ có muốn như vậy 

không? Mình nghĩ là không nhưng họ 

chẳng có lựa chọn nào khác. 

Lý do mình tóm tắt quá trình định hình 

và chuyển đổi nhận thức của mình, vì 

mình tin nó tương đồng với quá trình 

định hình và chuyển đổi nhận thức của 

nhiều người khác, trong số hàng chục 

triệu dân miền Nam Việt Nam trước và 

sau tháng 4 năm 1975. Mình chỉ là một 

trong hàng chục triệu số phận na ná như 

thế do thời cuộc tạo ra. Dù muốn hay 

không, hàng chục triệu số phận này đã 

và sẽ là một phần của lịch sử. 

Bài “Cái nhìn thiên kiến về lịch sử” của 

Nguyễn Đức Hiển không những không 

đếm xỉa gì đến phần này của lịch sử mà 

còn bóp méo nó, nên có thể vì vậy mà bị 

nhiều người chửi. 

là chính nghĩa đó. 

- Chuyện thứ hai là vụ pháo kích vào 

Trường Tiểu học Cộng đồng ở thị trấn 

Cai Lậy, tỉnh Định Tường (nay là huyện 

Cai Lậy, tỉnh Tiền Giang), ngày 9 tháng 

3 năm 1974, khiến 32 học sinh chết tại 

chỗ và 55 học sinh khác bị thương. 

Những người dân Cai Lậy, Tiền Giang, 

nay trong độ tuổi khoảng 55, cũng có thể 

kể để bạn biết thêm về “chiến công” tệ 

hại này. 

Những “chiến công” kiểu như vậy đã 

được lập trên xác rất nhiều thường dân, 

trong đó chủ yếu là người già, phụ nữ và 

trẻ em ở miền Nam (mình muốn nhấn 

mạnh yếu tố này). Khi thân nhân của các 

nạn nhân vẫn còn, làm sao có thể bảo 

với họ rằng, cuộc chiến do miền Bắc 

khởi xướng, mục tiêu chính là thiết lập 

“tiền đồn của phe XHCN ở Đông Nam 

Á” lại là cần thiết và chính đáng. Người 

Với mình, dẫu cho còn khiếm khuyết, 

thiếu sót, thậm chí có cả những điểm 

chưa chính xác thì “Bên thắng cuộc” vẫn 

là một cuốn sách cần đọc, vì loại sách 

này giúp người đọc có một cái nhìn bao 

quát về chính trường – xã hội Việt Nam 

sau tháng 4 năm 1975. Khi đã có thể 

nhìn một cách bao quát, hiểu rõ hơn về 

những chuyện vốn chỉ nghe nói loáng 

thoáng, từng người có thể ngẫm nghĩ – 

tìm kiếm thêm thông tin để tự lý giải tại 

sao xã hội chúng ta đang sống lại như 

thế này? Mình tin “Bên thắng cuộc” còn 

có tác dụng như một gợi ý, kích thích 

những người khác, đặc biệt là những 

người trong “cung đình” kể lại, nói thêm 

về những chuyện họ biết cho mọi người 

cùng biết. Mình vẫn tin rằng, mọi thay 

đổi tích cực cho xứ sở và dân tộc này 

khởi đầu từ từng người. Trước hết là kể 

những điều mình biết, chia sẻ những


điều mình nghĩ với mọi người quanh 

mình. Chỉ thế thôi. Không cần phải chỉ 

dẫn hay thuyết phục ai rằng họ nên nghĩ 

gì, làm gì. Khi đã có thông tin, từng cá 

nhân sẽ tự đối chiếu chúng với thực tế 

xã hội và hoàn cảnh, cũng như nhu cầu 

cá nhân của họ. Tự họ sẽ thấy họ nên 

làm gì, làm như thế nào. Có lẽ đó mới là 

giá trị thực của “Bên thắng cuộc” và là 

làm những chuyện có vẻ như rất mâu 

thuẫn ấy. Đó là điều khiến miền Nam 

Việt Nam khác xa miền Bắc Việt Nam. 

Miền Nam Việt Nam hồi đó mà mình 

biết, không có những kẻ “bảo vệ chính 

nghĩa quốc gia” bằng cách “đụ mẹ”, 

“đéo bà” người khác chỉ vì họ không 

nói, không làm điều những kẻ đó muốn 

nghe, muốn thấy. Cũng không có những 

món quà quý. Chúng đã và đang được sử 

dụng để minh họa cho những lời răn đe, 

kêu gọi kiểu như: “Bỏ điều 4 Hiến pháp 

là tự sát”; “Còn Đảng, còn mình”; 

“Quân đội là của Đảng và phải bảo vệ 

Đảng”; “Bảo vệ chế độ XHCN là bảo vệ 

sổ hưu”. 

Đ.P.V. 

https://www.facebook.com/dongphung.viet.5 

đóng góp đáng ghi nhận của Huy Đức. kẻ, một tay giương cao quốc kỳ Việt /posts/129869700509295 

* * * 

Điều đáng ngạc nhiên là không chỉ Đảng Nam Cộng hòa, tay còn lại tụt quần, 

cầm quyền thù ghét những thứ như “Bên chổng mông vào mặt người khác giữa 

Mù quáng giả, mù 

thắng cuộc” mà ngay cả một số người nơi công cộng để khẳng định quyết 

chống Đảng này ở bên ngoài Việt Nam tâm… chống Cộng sản. 

quáng thật 

cũng tỏ ra thù ghét nó. Mình đã thử tìm Miền Nam Việt Nam hồi đó mà mình 

hiểu tại sao và rất ngao ngán khi nhận ra biết, tuy chống Cộng nhưng vẫn tiếp 

rằng, có những người thù ghét Cộng sản nhận “Tiếng gọi công dân” (tên nguyên 

Gocomay 

nhưng lối suy nghĩ, cách hành xử của họ 

y hệt như Cộng sản. 

Đọc những bài họ viết, xem những ý 

kiến họ bày tỏ, những video clip quay 

chuyện họ làm, nghe họ nói, mình thấy 

phẫn nộ khi họ nhân danh “chính 

nghĩa”. Miền Nam Việt Nam mà mình 

biết không có thứ “chính nghĩa” đó. 

Nửa đầu thập niên 1970 là giai đoạn 

miền Nam Việt Nam đỏ máu và trắng 

khăn tang. Hết Hạ Lào tới An Lộc, 

Quảng Trị, Phước Long,… Trong bối 

cảnh ấy, dân miền Nam vừa nghe “Thề 

không phản bội quê hương” (của Cục 

Chính huấn Quân lực Việt Nam Công 

hòa) với những: “…Quyết chiến! Thề 

quyết chiến! Quyết chiến! Đánh cho 

cùng dù mình phải chết. Để mai này về 

sau con cháu ta sống còn…”, vừa hát 

“Kỷ vật cho em” (thơ Linh Phương, 

Phạm Duy phổ nhạc): “…Anh trở về 

trên đội nạng gỗ. Anh trở về bại tướng 

cụt chân…”, vừa ngâm “Ngày mai đi 

nhận xác chồng” (thơ Lê Thị Ý, Phạm 

Duy phổ nhạc thành “Tưởng như còn 

người yêu”): “…Dài hơi hát khúc 

thương ca. Thân côi khép kín trong tà áo 

đen. Chao ơi thèm nụ hôn quen. Ðêm 

đêm hẹn sẽ chong đèn chờ nhau. Chiếc 

quan tài phủ cờ màu. Hằn lên ba vạch đỏ 

au phũ phàng…”. Hay đọc “Chiều mệnh 

danh Tổ quốc” (thơ Nguyễn Tất Nhiên): 

“…Chiều quân đội nghĩa trang. Chiều 

mệnh danh tổ quốc. Có muôn ngàn câu 

kinh. Có muôn ngàn tiếng khóc. Có 

chuyến xe nhà binh. Đưa ‘Thiên Thần’ 

xuống đất…”. 

Miền Nam Việt Nam hồi đó mà mình 

biết cũng có tham nhũng, hối lộ, phe 

phái và nhiều điều bất toàn khác nhưng 

đó là chỗ mà những “Thề không phản 

bội quê hương”,… có thể đứng chung 

cùng những “Kỷ vật cho em”, “Ngày 

thủy là “Thanh niên hành khúc”) của 

Lưu Hữu Phước – một cán bộ Cộng sản 

cao cấp - làm Quốc ca, sau khi kế thừa 

chính thể Cộng hòa Tự trị Nam kỳ. 

Mình nghĩ chỉ chi tiết này thôi có lẽ 

cũng đủ để biết tinh thần, quan niệm của 

miền Nam Việt Nam hồi đó ra sao. 

Với những gì mới biết về những cá 

nhân, những nhóm cựu công dân miền 

Nam Việt Nam, bây giờ đang chống 

Cộng theo kiểu chống hết mọi thứ, bất 

kể tình – lý, chỉ để thiên hạ biết mình 

đang “bảo vệ chính nghĩa quốc gia”, 

mình tự hỏi, không biết bao giờ thì 

những ông, những bà này sẽ chống hát 

Quốc ca Việt Nam Cộng hòa, vì tác giả 

của bài hát này là một Việt cộng cao 

cấp? Có nên xem chuyện hát “Tiếng gọi 

công dân” đã và đang diễn ra ở những 

nơi có cựu công dân Việt Nam Cộng hòa 

là một hình thức tuyên vận của Cộng sản 

và rất cần chống ngay lập tức hay 

không? Mình tin sẽ không có ai trong số 

các ông, các bà đó dám cổ súy chuyện 

này. Nếu không dám và chắc là không 

dám thì “chính nghĩa” mà qúy vị tạo ra, 

nhảy múa để “bảo vệ” rõ ràng là chưa 

(không thể) ổn. Xin qúy vị hãy xem lại 

lối nghĩ, cách hành xử của qúy vị. 

Tuy số lượng của những vị này chẳng 

đáng là bao trong khối người Việt đang 

phải sống bên ngoài Việt Nam nhưng 

mình không thể không nói. Kiểu chống 

hết mọi thứ chỉ để thiên hạ biết mình 

đang “bảo vệ chính nghĩa quốc gia” của 

những vị này, không chỉ làm hoen ố 

hình ảnh miền Nam Việt Nam ngày xưa. 

Chúng đang được Đảng CSVN khai thác 

triệt để nhằm chống nguy cơ “tự diễn 

biến”, “tự chuyển hóa” trong cán bộ, 

đảng viên của họ. Đặc biệt là vào lúc 

này, khi hệ thống đã mục ruỗng, thông 

tin đa chiều đang làm cho nhận thức cán 

Mù quáng được từ điển Tiếng Việt định 

nghiã như sau: “Thiếu trí sáng suốt tới 

mức không biết phân biệt phải trái, hay 

dở… ” 

Chính vì vậy tôi không tin, một ông nghị 

có ăn có học đàng hoàng từ thời VNCH 

như ông Hoàng Hữu Phước (TP Hồ Chí 

Minh) lại phê phán nặng nề cuốn sách 

Bên thắng cuộc (BTC) của Huy Đức khi 

“không thèm” đọc tác phẩm. Phải chăng 

đây là tuýp tiêu biểu của hạng người 

“mù quáng giả” chăng? 

Ta thử coi ý kiến của ông Phước, viết 

trên blog cá nhân xem sao: 

“Tôi đã không thèm đọc bất kỳ trang 

nào của cái “tác phẩm” mà Huy Đức từ 

Mỹ mới tung ra trên mạng. Song, những 

âm thanh ồn ào của phía hồ hởi hân 

hoan tận dụng và bên nghiêm chỉnh 

phán phê đã khiến tôi, người học trò của 

bậc kỳ tài, đang tu theo cái thần và cái 

dũng của thánh nhân không thể không 

yêu cầu nhân viên kể tóm lược nội dung 

và tôi đã nhận ra ngay chân tướng sự 

việc khiến phải viết ra đây sự thật trụi 

trần” (*) 

Cũng giống như y chang Nghị Phước, 

hàng trăm công dân cũ của VNCH đang 

tỵ nạn cộng sản ở Mỹ đã tụ họp biểu tình 

mai đi nhận xác chồng”, “Chiều mệnh bộ, đảng viên thay đổi và nhiều người vào chiều ngày 19.01.2013 tại 

danh Tổ quốc”,… Nhiều “Thiên Thần” 

chấp nhận ra trận, rồi đi luôn vào lòng 

đất để những người còn lại được quyền 

bắt đầu “muốn làm một cái gì đó” thì 

những bài viết, ý kiến, hành động cực 

đoan của những vị này trở thành một 

Westminster, California, trước cửa trụ 

sở Nhật báo Người Việt. Trong đó đa 

phần chưa coi (hay “ không thèm đọc”)


với lý do tác giả có xuất xứ Việt Cộng “Khi mình ở trong một xứ dân chủ thì 

và Nhật báo Người Việt là thân cộng, là phải đánh giá cuốn sách qua nội dung 

sản phẩm của Nghị quyết 36 của VC… của nó chứ chưa đọc cuốn sách mà nói 

Những lời của họ bày tỏ trước phóng là cuốn sách này thân cộng, làm lợi cho 

viên Nhật báo Người Việt thế này: cộng sản… trong khi báo Công An 

- “không có nhu cầu đọc quyển sách đó Thành phố đang chửi và đánh ông tác 

nhưng biết cuốn sách đó viết cái gì”; giả này thì tôi nghĩ đây là một chuyện 

“Ðối với tôi, khi mình đọc một quyển không hay. 

sách thì mình phải nhận định nó một Bao giờ cũng vậy, dân chủ phải đi song 

cách rõ ràng. Nghĩa là nhìn tựa là thấy song với trách nhiệm. Thành ra muốn 

nó chỉ có một phía thôi, không thể nói chỉ trích hay muốn khen thì phải dựa 

lên toàn diện được. Nó có nói những trên những chứng cớ rõ ràng. Vì vậy 

chuyện nhiều người biết, nhưng có chúng ta phải thoát khỏi cái cùm, khi 

những chuyện nhiều người cần biết thì nghe tới cộng sản thì thấy sợ rồi. 

nó chưa bao giờ nói, vì nó không biết để Nhiều người hiện nay cũng đã về Việt 

nói. Vì vậy đối với tôi quyển sách đó Nam lấy vợ rồi cộng sản hết hay sao? 

không có giá trị gì hết”; “Tôi có mặt Đối với tôi bao giờ cũng vậy tự do phải 

trong đoàn biểu tình là để làm bổn phận đi song song với trách nhiệm và khi 

của một công dân, một người tị nạn sinh mình muốn khen hay chê, chỉ trích gì thì 

sống ở đây, để chứng minh rằng cuốn phải dựa trên nội dung mà mình làm”. 

sách đó không cần thiết. Chỉ vậy thôi.” Đó là ý kiến rất công tâm của tiến sỹ 

(ông Lê Ba, cư dân thành phố Garden Đinh Xuân Quân, một kinh tế gia về 

Grove, có mặt trong số những người phát triển và tổ chức cơ chế. Ông từng bị 

biểu tình) 

tù cải tạo, vượt biển tìm tự do tại Hoa 

- “chưa đọc Bên Thắng Cuộc”; “nghe Kỳ để rồi sau đó có dịp về làm việc tại 

trên đài nói thì tôi cũng hiểu một phần Việt Nam trong chương trình phát triển 

nào… Chỉ cần đọc mấy chữ ‘Bên Thắng của Liên Hiệp Quốc (UNDP). (***) 

Cuộc’ là đã biết những người viết trong Còn ý kiến của một cư dân mạng trên 

cuốn sách không hiểu gì hết, không hiểu Dân luận thì cho rằng: 

gì về VNCH, chứ không cần phải đọc “đám biểu tình và Hoàng Hữu Phước có 

hay đi sâu vào đọc”. (Bà Thương cùng điểm tương đồng: Không đọc 

Trương, cư dân thành phố Garden nhưng mà cứ chống. Giống như chuyện 

Grove) 

2 thằng mù cùng phê phán người đẹp, 

- “Cái đồ này tôi đọc làm cái gì! Nhưng thằng nào cũng cóc thấy, thậm chí chưa 

mà tôi biết là nó xuyên tạc, nó bênh vực sờ tới nhưng cứ lu loa! 

Việt Cộng mà thứ Việt Cộng là tôi không “Người VN mình nó thế!” 

chơi, vậy thôi.” (một biểu tình viên Thật ấu trĩ nhảm nhí …..” (**) 

không xưng danh) 

- “Tôi không đọc quyển sách và tôi 

muốn nói rằng cuộc biểu tình hôm nay 

không phải là vì cuốn sách.” (Ông Phan 

Kỳ Nhơn, đại diện Ban Tổ Chức) (**) 

Như vậy, cả những người chống cộng 

hăng hái ở Hải ngoại và các tờ báo VC 

thứ thiệt ở trong nước như: Pháp Luật 

Thành Phố (PLTP); Dân Việt (DV); Sài 

Gòn Giải Phóng (SGGP); Công An 

Thành Phố (CATP)… và những tác giả 

rất tiếng tăm như Nghị Phước; Nguyễn 

Đức Hiển; Đông La; Song Huy – Ngọc 

Điệp; Lưu Đình Triều… cùng có chung 

quan điểm lập trường nhằm chống lại sự 

xuất hiện của BTC? Có khác chăng 

những người ở bên này (phe Việt 

Cộng) thì nguỵ biện, chối bỏ lịch sử, tiếp 

tục bưng bít sự thật để ngu dân. 

Nhóm này là đám mù quáng giả? 

Còn phía đối diện (phe chống cộng) thì 

do còn nặng lòng thù hận, định kiến đã 

không còn tỉnh táo và sáng suốt để phân 

biệt đâu chính đâu tà. Do không còn 

kiểm soát được hành vi của mình, họ trở 

thành đám người mù quáng thật? 

Cá nhân tôi, mới đọc xong quyển I (Giải 

Phóng), đã thấy cuốn sách rất có giá trị. 

Mặc dù nhiều sự kiện tôi đã biết qua các 

cuốn hồi ký của Đoàn Duy Thành; Trần 

Độ và Trần Quang Cơ. Nhưng qua sự 

tổng hợp rất khoa học và nghiêm cẩn 

của Huy Đức, độc giả đã được ngắm lại 

bức tranh toàn cảnh đa sắc màu. Dưới 

một cái nhìn điềm tĩnh, vô tư của một 

nhà báo đầy tâm huyết. 

Có ý kiến chưa thật thoả mãn. Cho rằng 

cuốn sách mới khắc hoạ được 1/3 sự thật 

của lịch sử. Nhưng khắc hoạ lịch sử của 

một dân tộc, không chỉ bởi một cuốn 

sách, dù của bất kỳ ai mà thành được. 

Nó cần nhiều sự đóng góp (cả chính 

thống và phi chính thống) cùng bắt tay 

vào thực hiện. Với một tiêu chí bất di 

bất dịch: tôn trọng sự thật khách quan. 

Chứ không phải thứ lịch sử mang tính 

tuyên truyền cho mục tiêu chính trị của 

bất kỳ phe nhóm nào. Như sử quan xưa, 

trong khi đang chép sử, ngay cả đấng 

quân vương cũng không được phép can 

gián hay bóp méo theo chủ kiến riêng 

của mình. Từ đó ta có thể hiểu sản phẩm 

lịch sử mà các sử gia Mác-xít ở xứ ta 

làm ra trong hàng chục năm qua là như 

thế nào?! 

Người không biết lịch sử dân tộc mình 

như con trâu đi cày ruộng, cày với ai 

cũng được mà cày ruộng nào cũng được 

(lời nhà văn Nguyễn Huy Tưởng) 

Việc ru ngủ cả một thế hệ và lường gạt 

một dân tộc bằng những thứ lịch sử 

nguỵ tạo (theo định hướng của kẻ cai trị) 

thì có khác gì cái sự cày với ai cũng 

được và cày ruộng nào cũng được kia 

chứ? 

Trở lại với những chống báng xung 

quanh Bên thắng cuộc của Huy Đức, tôi 

hoàn toàn không giận (chỉ trách) những 

người do nhận thức còn hạn chế mà trở 

thành mù quáng thứ thiệt. Nhưng tôi 

không thể chấp nhận được những kẻ có 

học trí trá dối trên lừa dưới, giả ngô giả 

ngọng… giả mù giả quáng nhằm bôi bác 

và hãm hại người ngay để vinh thân phì 

gia và bắt cả dân tộc khốn khổ này mãi 

lầm than trong kiếp trâu cày! 

Gocomay 

(*) Bức Tâm Thư Gửi Người Dân Việt 

“Thiệt” – Nhân Nghe Về Huy Đức – 

http://hhphuoc.blog.com/?p=121 

(**) Biểu tình chống sách Bên Thắng Cuộc 

và chống báo tại Người Việt – 

http://www.nguoiviet.com/absolutenm2/templates/viewarticles 

NVO.aspx?articleid=160682&zoneid=3#.UP 

04fidfCIk 

(***) “Bên Thắng Cuộc” dưới cái nhìn của 

một nhà kinh tế - 

http://www.rfa.org/vietnamese/programs/Lite 

ratureAndArts/benthangcuoc-dxquan-ml- 

01192013130421.html 

http://gocomay.wordpress.com/2013/01/21/7 

66-mu-quang-gia-mu-quang-that/ 

* * * 

* Tiến trình dân chủ hóa đất nước 

không cho phép độc quyền chân 

lý. Hô hào đa nguyên thì đừng bao 

giờ nói theo kiểu “ai không theo ta 

là sai lầm, chống ta”. 

* Mỗi cách làm có tác dụng riêng, 

tập hợp lực lượng riêng và góp 

phần nâng cao dân trí, đóng góp 

vào chuyển động chung gây sức ép 

lên chế độ toàn trị, ngoại trừ 

những hình thức giả mà mục đích 

là để củng cố chứ không phải 

chuyển hóa chế độ này. 

* Cuộc dấn thân hôm nay là sự 

đồng hành của nhiều thế hệ, thế hệ 

trẻ hiện nay và những thế hệ dấn 

thân trước đây còn tồn tại, cùng 

thức tỉnh và hỗ trợ nhau bằng thế 

mạnh riêng của mình, trong một 

giai đoạn đầy khó khăn gai góc. 

(TDBC)


Bố. Có thể nó sẽ theo kịp hoặc vượt qua Một số lực lượng lâu nay đã từng bước 

con số hưởng ứng cũng rất nhanh chóng lộ diện: trí thức, văn nghệ sĩ, blogger, 

đối với Kiến nghị sửa đổi hiến pháp sinh viên, đảng viên, nông dân (đặc biệt 

1992 (gọi tắt là Kiến Nghị 72 vì có 72 là dân oan), công nhân, các tôn giáo… 

người ký đầu tiên) cũng mới được tung Trong từng thành phần mới chỉ có một 

ra không lâu do các trí thức, văn nghệ sĩ bộ phận nhỏ tiên phong nhưng cũng đã 

và cựu quan chức chủ xướng. 

bộc lộ những khác biệt về quan điểm và 

Lời Tuyên Bố có nội dung mạnh mẽ bị chia cắt nên chưa tạo nên sức mạnh. 

hơn, người ký vào có thể “gặp nguy Đặc biệt đối với các đảng viên, họ phải 

hiểm” nhiều hơn, vì nó công khai bác bỏ hứng chịu nhiều lời phê phán: nào 

toàn bộ nền tảng của chế độ chính trị hưởng thụ đầy đủ mọi quyền lợi rồi, bây 

hiện hành và tốc độ gia tăng của số giờ về hưu mới nói; nào bản chất cộng 

người hưởng ứng cho thấy một khía sản không thể nào thay đổi, làm gì có 

cạnh mới của tình hình. Ấy là sự chán người cộng sản chân chính… Có thể 

ngán và thất vọng cùng cực đối với chế những phê phán này đúng trong một 

độ toàn trị lâu nay và thái độ dứt khoát chừng mực nào đó nhưng không phải vì 

muốn thay đổi từ cơ bản, gốc rễ. Điều thế mà không thấy được vai trò rất tích 

này là một bằng chứng hiển nhiên, một cực của các đảng viên này trong cuộc 

sự mô tả bằng giấy trắng mực đen không đại đoàn kết trên tiến trình dân chủ hóa. 

ai có thể chối bỏ. 

Có “người cộng sản chân chính” hay 

Đây là một hiện tượng bất ngờ, xuất không chỉ là một cách nói, một vấn đề 

hiện ngay sau ý kiến của Tổng bí thư ngôn từ dù có phân tích chi ly đến cùng. 

Nguyễn Phú Trọng khi nói về việc góp ý Nếu trong thực tế có những người như 

sửa đổi Hiến pháp. Sự hớ hênh hay thế (do người khác nói hay họ tự nhận), 

hoảng hốt (?!) của Tổng bí thư, cùng với nghĩa là có một số phẩm chất tốt, dù 

sự chỉ đạo tuyên truyền rập khuôn cho hiểu theo nghĩa phẩm chất con người 

toàn hệ thống, là cái cớ, cơ hội ngàn hay phẩm chất cộng sản, và họ đóng góp 

vàng cho sự phản ứng bùng phát. Có thể cho công cuộc chuyển hóa đất nước thì 

về sau, khi lịch sử trải qua nhiều đổi cớ sao lại không hoan nghênh? Chưa kể 

thay, người ta sẽ phải nghiền ngẫm trở ngay đối với những người cộng sản 

lại “cú đột phá” này. Nó không giống không phải là “cộng sản chân chính” 

cách mạng màu, cách mạng nhung hay cũng phải có phương cách hóa giải, nếu 

cách mạng hoa hồng, hoa lài… mà nó là không, 4 triệu đảng viên cộng sản và 

“đặc thù Việt Nam”. Còn quá sớm để hàng chục triệu người liên quan, gắn bó 

nói đến những gì tiếp theo nhưng nhất với họ sẽ ở đâu trong tiến trình này? Đặt 

định sự việc này sẽ trở thành một dấu họ vào vị trí đối địch trong một cuộc nội 

mốc. 

chiến và khi thắng lợi sẽ tiêu diệt, bỏ tù, 

Quan điểm của Nguyễn Đắc Kiên và hay buộc họ vượt biên… để lại lặp lại 

những người ủng hộ có thể xem là tiên cái vòng lẩn quẩn của dân tộc trong mấy 

phong nhất trong các quan điểm về vấn chục năm qua?! Chỉ mường tượng ra 

đề dân chủ hóa đất nước, nhưng chắc như vậy để thấy rằng không thể cực 

chắn chỉ lực lượng này không thể làm đoan một chiều. 

nên sự thay đổi mà cần phải có sức Cũng không nên dồn ai vào chân tường 

mạnh của toàn dân tộc. Bởi so với các bằng thuần lý thuyết, rằng anh phải trả 

chế độ độc tài toàn trị đã có ở các nước thẻ đảng, phải ăn năn hối hận, phải từ bỏ 

trên thế giới, dù là quân chủ, quân phiệt, mọi bổng lộc đang được hưởng mới 

phát xít, phân biệt chủng tộc hay cộng xứng đáng đứng vào hàng ngũ dân chủ 

sản, thì có lẽ chưa có chế độ toàn trị nào (!). Cần quan niệm như thế nào để đừng 

khôn ngoan đáo để và thích ứng nhanh làm yếu đi thế lực của dân tộc và tăng 

nhạy như chế độ cộng sản Việt Nam. thêm sức mạnh cho quyền lực độc tài, 

Bên cạnh đó, dân tộc Việt Nam đã trải khi quyền lực này còn viện tới cả “cái sổ 

qua hai cuộc chiến tranh, với tâm lý cầu hưu” để củng cố lực lượng. Vả lại ngay 

sinh, cầu an, cam phận, nếu không nói là đối với những người phê phán, ở trong 

khiếp nhược và tâm lý hưởng thụ, đã nước có ai đã và đang không dính líu ít 

làm cho phong trào dân chủ hóa đất nhiều đến guồng máy toàn trị vì guồng 

nước gặp vô vàn khó khăn sau gần bốn máy này đang bao trùm toàn xã hội? 

thập niên từ khi đất nước thống nhất. Cho nên tôi rất tán đồng việc Nguyễn 

Muốn thay đổi chế độ toàn trị này nhất Đắc Kiên nói về tha thứ và hòa giải. 

định phải có sức mạnh tiên tiến và tổng Theo tôi, trước đó còn cần có sự bao 

hợp của toàn dân tộc, bao gồm tất cả dung, không cực đoan, khắc nghiệt hay 

mọi lực lượng, bất kể quá khứ như thế hận thù. Bao dung trong quan điểm về 

nào, trong hay ngoài nước, nhất là trong những vấn đề lịch sử, bao dung khi xử lý 

nước, phải có sự đoàn kết và thống nhất những vấn đề hiện tại và tương lai, bao 

về mục tiêu chung trước mắt và lâu dài. dung với con người đã từng có lỗi lầm. 

Suy nghĩ về việc 

kiến tạo sức mạnh 

dân tộc để dân chủ 

hóa đất nước 

(Từ hiện tượng Nguyễn Đắc Kiên và 

Lời Tuyên Bố của các Công Dân Tự 

Do) 

Tiêu Dao Bảo Cự 

Vừa mới xuất hiện, Nguyễn Đắc Kiên có 

thể được xem như một hiện tượng. Bài 

viết ngắn gọn của anh thẳng như một 

mũi lao phóng trúng đích. Rõ ràng, 

chính xác, cương quyết, không ai có thể 

hiểu lầm hay diễn giải khác. Nó cũng thể 

hiện phẩm chất của một con người sáng 

suốt, rạch ròi, dũng cảm, biết và dám 

phản kháng. Bài viết như đúc kết ước 

mong, khát vọng của rất nhiều người mà 

từ trước đến nay chưa ai có thể diễn đạt 

rõ ràng hơn. 

Đây là thế mạnh của một người trẻ tuổi, 

dù anh đã 30, không còn trẻ lắm. Lịch sử 

Việt Nam nếu kể từ truyền thuyết Thánh 

Gióng “lên ba chưa biết nói biết cười” 

trở thành dũng sĩ phá giặc, đến Trần 

Quốc Toản 16 tuổi “bóp nát quả cam lúc 

nào không biết”, cho đến các chàng trai, 

cô gái 18-20 các giai đoạn sau này, 

không ít người đã làm những chuyện 

“kinh thiên động địa” ngay từ khi còn rất 

trẻ. Tuy nhiên nhìn vào phong trào vận 

động dân chủ hóa đất nước hiện nay mà 

phần lớn những người tham gia đều ở độ 

tuổi trung niên, sắp già hay thậm chí rất 

già thì Nguyễn Đắc Kiên vẫn còn khá 

trẻ. Và ở độ tuổi này anh đã có sự chín 

chắn cần thiết khi tung ra một ngón đòn 

ngoạn mục cùng với những cách ứng xử, 

quan điểm được bộc lộ tiếp theo sau đó. 

Đề nghị của anh về việc bỏ cụm từ “sát 

cánh bên nhà báo Nguyễn Đắc Kiên” 

trong Lời Tuyên Bố của các Công Dân 

Tự Do là một sự tế nhị, khiêm tốn và 

khôn ngoan. Các ý kiến tiếp theo trong 

lá thư ngỏ và bài viết của anh về tha thứ 

và hòa giải, phản động, chưa kể những 

gì thể hiện trong tập thơ “Những số 

không vòng trắng” với cách cảm nhận 

đau đớn về dân tộc và phận người của 

một tâm hồn thi sĩ, cho thấy anh đã dành 

nhiều thời gian suy niệm về những vấn 

đề lớn của đất nước. 

Hầu như ngay lập tức sau khi bài viết 

của anh được tung ra, một số blogger trẻ 

đã hình thành Lời Tuyên Bố của các 

Công Dân Tự Do, dùng ngay chính nội 

dung bài viết của anh để tập hợp những 

người ủng hộ. Trong thời gian vài ngày 

đã có vài ngàn người hưởng ứng. Bản 

thân tôi cũng đã ký tên vào Lời Tuyên


Tiến trình dân chủ hóa đất nước không 

cho phép độc quyền chân lý. Hô hào đa 

nguyên thì đừng bao giờ nói theo kiểu 

“ai không theo ta là sai lầm, chống ta”. 

Về những sự kiện lịch sử đã kết thúc mà 

vẫn còn tranh cãi, bất đồng, làm sao 

trong tiến trình mò mẫm tìm đường lại 

có thể độc quyền chân lý hay kích bác 

nhau?! Lời Tuyên Bố Công Dân Tự Do 

phủ định việc sửa chữa Hiến pháp nhưng 

không phải vì thế mà đối nghịch với 

Kiến nghị 72 về góp ý sửa đổi Hiến 

pháp hay các loại ý kiến tìm đường 

khác. Mỗi cách làm có tác dụng riêng, 

tập hợp lực lượng riêng và góp phần 

nâng cao dân trí, đóng góp vào chuyển 

động chung gây sức ép lên chế độ toàn 

trị, ngoại trừ những hình thức giả mà 

mục đích là để củng cố chứ không phải 

chuyển hóa chế độ này. 

Cũng như không nên chỉ lớn tiếng chê 

trách thanh niên sinh viên hiện nay là ích 

kỷ, thờ ơ, vô cảm, vô trách nhiệm đối 

với vận nước. Có thể có tình hình này so 

với các thế hệ dấn thân trước đây, nhưng 

thanh niên chính là sản phẩm của xã hội, 

của chế độ, của truyền thống, của nền 

giáo dục, trong đó có trách nhiệm của 

những người đi trước. Thế hệ nào cũng 

có những anh hùng, những người đi tiên 

phong và thế hệ trẻ hiện nay cũng đã có 

những người như thế xuất hiện. 

Cuộc dấn thân hôm nay là sự đồng hành 

của nhiều thế hệ, thế hệ trẻ hiện nay và 

những thế hệ dấn thân trước đây còn tồn 

tại, cùng thức tỉnh và hỗ trợ nhau bằng 

thế mạnh riêng của mình, trong một giai 

đoạn đầy khó khăn gai góc. Các phẩm 

chất yêu nước, trong sáng, nồng nhiệt, 

phản kháng, khao khát tự do dân chủ và 

hòa bình là phẩm chất tinh hoa của nhiều 

thế hệ cần được khôi phục và phát huy 

hơn bao giờ hết để kiến tạo sức mạnh 

mới của dân tộc trên con đường dân chủ 

hóa đất nước. 

Đà Lạt 3/3/2013 

T.D.B.C. 

* * * 

khác là những hành vi khó nhận diện và 

luận tội hơn nhiều so với tham nhũng, ăn 

cướp, giết người… Thế mà có khi những 

việc làm thiếu lương thiện như vậy đó 

gây ra tai hoạ cho xã hội không kém 

nặng nề. Không phải là vô cớ mà người 

xưa nói: “Một lời nói một đọi máu”. 

Không bao giờ có một cuộc thảo luận 

đúng nghĩa nếu người tham gia thiếu 

lương thiện. Để tham gia xây dựng Hiến 

pháp của đất nước, càng cần sự lương 

thiện và cẩn trọng từ mọi người, nhất là 

những người nắm quyền phát ngôn, 

những cái “miệng có gang có thép” trên 

các phương tiện thông tin chính thống. 

Nếu không như vậy, thì là làm hại cho 

chính việc xây dựng Hiến pháp và công 

việc chung, cũng là tự hại mình. 

Gần đây việc xây dựng Hiến pháp đã thu 

hút được sự quan tâm rộng rãi hơn trong 

các tầng lớp nhân dân, là hiện tượng 

đáng mừng. Qua đó mỗi người nhận biết 

sâu hơn những vấn đề của đất nước và 

trách nhiệm công dân, người dân biết rõ 

hơn về những người lãnh đạo; ngược lại, 

những người lãnh đạo cũng hiểu dân 

hơn. Những hiểu biết đó là quan trọng, 

không chỉ đối với việc xây dựng Hiến 

pháp, mà sâu xa hơn, đối với việc toàn 

dân nỗ lực tìm kiếm đường đi nước bước 

tối ưu cho đất nước. Kết quả đó sẽ lớn 

hơn nhiều, nếu không có một số biểu 

hiện có thể gọi là thiếu lương thiện trong 

xây dựng Hiến pháp, như kể ra dưới đây. 

1- Lạm dụng quyền lực thay cho đối 

thoại lý lẽ. Trách nhiệm và quyền hạn 

của Quốc hội, của Đảng lãnh đạo đã 

được thể hiện trong việc quyết định 

chương trình, kế hoạch sửa đổi Hiến 

pháp và nội dung Dự thảo sửa đổi. Đưa 

toàn bộ Dự thảo ra để lấy ý kiến nhân 

dân, đồng nghĩa với việc trình tất cả các 

nội dung của Dự thảo ra công luận, để 

được nhân dân, công luận phán xét. 

Công dân có ý kiến như thế nào, tán 

thành hay phản đối điều này điều khác là 

quyền hợp hiến, hợp pháp của họ, cũng 

là điều các cơ quan có trách nhiệm, cụ 

Phản ứng của những người bị vu cáo, 

lăng mạ là chính đáng và có thể hiểu 

được. Nhưng đáp trả bằng việc mạ lỵ, xỉ 

vả, gắn “hỗn danh”…cho những người 

lăng mạ mình là việc không thể đồng 

tình. 

Các phương tiện thông tin đại chúng 

cũng có thể bị coi là lạm dụng quyền lực 

nếu chỉ nghiêng về việc tán dương 

những ý kiến, lý lẽ tán thành với Dự 

thảo, vô cớ phê phán thô bạo những 

người có ý kiến khác. Không đăng tải 

nguyên văn những ý kiến không tán 

thành với Dự thảo trên thực tế làm mất 

không khí đối thoại, biến nó thành độc 

thoại một chiều, làm méo mó việc trao 

đổi ý kiến xây dựng Hiến pháp trên các 

phương tiện thông tin đại chúng, làm 

giảm ý nghĩa và hiệu quả của việc lấy ý 

kiến nhân dân xây dựng Hiến pháp. 

2- Đánh tráo vấn đề, suy diễn chụp mũ, 

thêm thắt tuỳ tiện, cố tình tường thuật 

sai lệch ý kiến người khác. 

Có một số người có thể lợi dụng diễn 

đàn xây dựng Hiến pháp, để chống phá 

chính thể. Họ chỉ là số ít, không được 

tuyệt đại đa sô nhân dân đồng tình. Nếu 

vì sợ ảnh hưởng của họ mà hạn chế việc 

khuyến khích công dân công khai thảo 

luận về các nội dung của Dự thảo thì 

chính là việc làm vô tình hỗ trợ cho hoạt 

động chống phá vốn chỉ rất èo uột. Việc 

vội vàng bênh vực một cách vụng về, 

thiếu lý lẽ thuyết phục, một số những 

điểm bất toàn, đáng tranh cãi của Dự 

thảo cũng có tác dụng ngược như vậy. 

Nhận định và đánh giá tình hình không 

đúng dẫn tới cách tiếp cận và xử lý tình 

huống thiếu chuẩn mực, thiếu nhất quán. 

Gạt tất cả những ai có ý kiến khác với 

Dự thảo, nhất là trên một số điểm được 

cho là hệ trọng, về một phía đối lập 

“ảo”, đồng nghĩa với việc phải mặc 

nhiên thừa nhận tất cả những ai nhất 

mực đồng tình với Dự thảo là sáng suốt, 

kiên định, trung thành với chính thể. 

Làm như thế là cấp “chứng chỉ” để một 

số người tự cho phép mình bỏ qua sự 

thể là Quốc hội và Uỷ ban Dự thảo, chờ lương thiện, trung thực cần có trong đối 

Lương thiện, điều đợi và hoan nghênh. Trong việc nói ra thoại giữa những công dân yêu nước, để 

quan điểm riêng, nhận xét và phản biện sử dụng những thủ đoạn đối với kẻ thù 

không thể thiếu Dự thảo và phản biện lẫn nhau, mọi và thế lực đối lập. Nét chung nhất của 

người đều bình đẳng trong tư cách công các thủ đoạn này là cắt xén ý kiến khác 

khi tham gia xây dân, dù là dân thường hay quan chức có với Dự thảo, đắp điếm những điều gán 

cương vị cao hay thấp. Trong thảo luận ghép, suy diễn.. để dựng lên một “kẻ thù 

dựng Hiến pháp không ai được giao quyền hoặc tự cho là tư tưởng ảo”, rồi bằng cách “tiêu diệt kẻ 

Bùi Đức Lại 

Mọi cuộc thảo luận tử tế đều rất cần sự 

lương thiện. Ranh giới thiện ác, đen 

trắng ở đây rất mong manh, khó nắm 

bắt. Dùng xảo thuật ngôn từ để “ăn 

gian” trong thảo luận, tệ hơn nữa là quy 

kết vu vạ để hăm doạ, hãm hại người 

có quyền quy kết tội lỗi chính trị, hình 

sự hay đạo đức đối với người khác ý 

kiến hay không đồng ý với Dự thảo. 

Làm như vậy, có thể bị xem là vu cáo, 

lăng mạ người khác; và đối với người 

có quyền lực còn có thể bị quy kết là 

lạm dụng quyền lực để thực hiện các 

hành vi nói trên. 

thù ảo” đó, thủ tiêu ý kiến được nêu ra 

và bôi nhọ tác giả của nó. 

Lấy việc thảo luận xung quanh Điều 4 

làm ví dụ. 

Điều 4 chỉ được ghi trong Hiến pháp từ 

1980, một bản Hiến pháp sao chép mô 

hình nước ngoài, chịu ảnh hưởng của tư 

duy chủ quan duy ý chí mà Đại hội VI


đã phê phán. Trước và sau sự kiện có với chính quyền diễn trò mỵ dân, lừa 

Điều 4 trong Hiến pháp, địa vị chính trị đảo công luận, hèn nhát… Lộ trình xây dựng 

thực tế của Đảng trong chính thể không Một biến thể khác của cách làm thiếu 

có gì thay đổi. Điều đó chứng tỏ rằng, lương thiện nói trên là việc bôi nhọ một Hiến pháp 

vốn dĩ từ ban đầu, Điều này không hề có những người trước đây từng giữ cương 

ý nghĩa “sống còn” như quan niệm của vị có trách nhiệm khi họ phát biểu chính dân chủ 

một số người. Lời qua tiếng lại, ý nghĩa kiến của mình. Bằng cách đặt ra một câu 

của Điều 4 đã bị kích lên giả tạo như hỏi móc máy “Sao trước đây khi còn Mai Thái Lĩnh 

điểm nút của đấu tranh bảo vệ chính thể, đương chức ông/bà không nói”, để gán Hạ tuần tháng 1 năm 2013, trước Tết 

làm bóp nghẹt mọi việc thảo luận ghép tính chất cơ hội chủ nghĩa cho tất Nguyên đán, đã xảy ra một sự kiện gây 

nghiêm túc về nó. Nhiều công dân có trí cả những người đó để bịt mồm và giảm chấn động dư luận. Đó là việc 72 vị 

tuệ và thiện chí thực tâm muốn bàn một giá trị ý kiến của họ, tự giành cho mình nhân sĩ, trí thức đã cùng nhau ký một 

cách khách quan các khía cạnh của Điều “độc quyền” được có ý kiến khác. bản kiến nghị có tên là “Kiến nghị về 

4 như: Xem xét lợi hại của việc nên để 4- Tham gia ý kiến “ẩn danh”. Không ai sửa đổi Hiến pháp 1992” (đề ngày 19-1- 

hay nên bỏ một Điều như vậy đối với đất bắt buộc phải tham gia xây dựng Hiến 2013)[1]. Điều đáng chú ý là trong danh 

nước và chính thể, nên giữ hay nên sửa pháp, nhưng tham gia thì phải thể hiện sách những người khởi xướng, có ít nhất 

Điều này trong Dự thảo, về sự cần thiết chính kiến và phải chịu trách nhiệm tinh một nửa là đảng viên cộng sản, trong đó 

phải sớm có luật về Đảng…Đó là việc thần về chính kiến đó. Biểu hiện hiện có những người đã từng giữ chức vụ cao 

làm đúng đắn và có trách nhiệm, lẽ ra đơn giản và tối thiểu là công khai danh hoặc đã từng làm cố vấn cho các nhà 

phải được tôn trọng và lắng nghe, dù tính khi viết bài hoặc phát biểu ý kiến. lãnh đạo cao cấp trong hệ thống chính trị 

đồng tình hay không. Muốn phản bác, Nếu công luận ít nhiều có thể thông cảm hiện hành. Lướt qua nội dung của kiến 

cần làm một cách làm trung thực, lương với một số người dân không muốn để lộ nghị cũng như bản dự thảo Hiến pháp 

thiện là đưa ra lý lẽ phải trái, dẫn chứng danh tính do lo ngại bị làm khó dễ, thì đính kèm (được coi như một tài liệu để 

thực tiễn để phân tích, thuyết phục. lại nhất thiết đòi hỏi tác giả những bài tham khảo và thảo luận), chúng ta dễ 

Nhưng cũng có những người không đủ viết tranh luận quan điểm trên các dàng nhận thấy những người ký kiến 

tự tin và lý lẽ, vẫn cố “xông ra trận địa” phương tiện thông tin đại chúng phải nghị đã bày tỏ một quan điểm về hiến 

để lập công, ghi điểm đã không làm như luôn luôn chính danh. Ký những bút pháp chẳng những vượt ra khỏi khuôn 

vậy. Họ chọn một cách làm thiếu lương danh lạ hoắc làm giảm giá trị của bài khổ của hiến pháp hiện hành (tức Hiến 

thiện là tuỳ tiện gán cho những người có viết và người viết. 

pháp 1992 - bản sửa đổi năm 2001) mà 

ý kiến đề nghị bỏ Điều 4 là mưu toan Lương thiện là bản tâm, là điều không còn vượt xa bản hiến pháp đầu tiên do 

phủ nhận sự lãnh đạo, phủ nhận vai trò thể được ai cho hay cấp chứng chỉ. Tuy Đảng Cộng sản soạn thảo dưới danh 

lịch sử của Đảng, là dao động, “trở cờ”, nhiên xã hội có thể tạo ra các điều kiện nghĩa của tổ chức Việt Minh (tức Hiến 

chống Đảng…Lập luận đánh tráo như để lương thiện phát triển, không lương pháp 1946). 

vậy nhằm đánh lừa một bộ phận công thiện bị hạn chế. Đối với việc lấy ý kiến Được công bố trên trang mạng Bauxite 

luận, kích động tâm trạng của cả một số nhân dân xây dựng Hiến pháp hiện nay, Vietnam đầy uy tín, chỉ tính cho đến 

người trung thực nhưng không có điều xin có mấy kiến nghị: 

ngày 28-2-2013, tức là chưa đầy một 

kiện tiếp cận vấn đề một cách đầy đủ, - Các tổ chức có trách nhiệm, trước hết tháng rưỡi kể từ ngày công bố, đã có 

không nghe được các tiếng nói khác là Quốc hội và các tổ chức Đảng công hơn 6 ngàn chữ ký được thu thập để ủng 

nhau. Trong điều kiện những người bị khai hoan nghênh, khuyến khích các hộ bản kiến nghị này. Đây là một kết 

vu vạ không có diễn đàn để trình bày và tầng lớp nhân dân tham gia xây dựng quả không thể xem thường, nhất là trong 

tự bảo vệ quan điểm của mình, việc “ăn Hiến pháp; công khai khẳng định một hoàn cảnh của một chế độ toàn trị nổi 

gian” nói trên không phải không có tác lần nữa không có vùng cấm; sẵn sàng tiếng là khắt khe bậc nhất trên thế giới. 

dụng. 

chấp nhận đối thoại công khai về một số Không thể giữ im lặng trước sự kiện 

Thủ thuật nói trên cũng được áp dụng chủ đề có ý kiến khác nhau. 

này, vào hạ tuần tháng 2 năm 2013, 

tương tự cho một số trường hợp khác, - Các cơ quan thông tin đại chúng bên trong một chuyến thăm và làm việc tại 

như đổ vấy cho những ý kiến muốn bảo cạnh việc phổ cập rộng rãi Dự thảo trong tỉnh Vĩnh Phú, Tổng bí thư Nguyễn Phú 

lưu Điều 45 của Hiến pháp 1992 “Các nhân dân, phải làm tốt vai trò diễn đàn Trọng đã phát biểu như sau: 

lực lượng vũ trang nhân dân phải tuyệt của nhân dân tham gia xây dựng Hiến “…Vừa rồi đã có các luồng ý kiến thì 

đối trung thành với Tổ quốc và nhân pháp, đăng tải những ý kiến khác nhau, cũng có thể quy vào được là suy thoái tư 

dân…” là “phi chính trị hoá quân đội”; đồng tình và không đồng tình với các tưởng chính trị, đạo đức, lối sống chứ gì 

đổ vấy cho những ai đề nghị không thừa nội dung của Dự thảo, tổ chức các buổi nữa… Xem ai có tư tưởng là muốn bỏ 

nhận kinh tế nhà nước là chủ đạo, hoặc toạ đàm, đối thoại giữa những người có Điều 4 Hiến pháp không, phủ nhận vai 

kiến nghị thừa nhận đa sở hữu về đất là ý kiến khác nhau. 

trò lãnh đạo của đảng không? Muốn đa 

“lệch lạc, chệch hướng”… 

- Nghiêm cấm mọi việc làm xuyên tạc nguyên đa đảng không? Muốn “tam 

3- Phỉ báng người tham gia xây dựng mục đích của việc lấy ý kiến nhân dân, quyền phân lập” không? Hả? Muốn 

Hiến pháp. 

cũng như mọi hành vi kỳ thị, phân biệt “phi chính trị hóa quân đội” không? 

Tham gia ý kiến xây dựng Hiến pháp là đối xử, hăm doạ, trấn áp, lăng mạ người Người ta đang có những quan điểm 

lựa chọn cá nhân của công dân. Chẳng ai có ý kiến khác Dự thảo. 

đấy!… Đưa cả lên phương tiện thông tin 

có thể phỉ báng những người không B.Đ.L. 

đại chúng đấy. Thì như thế là suy thoái 

tham gia; nhưng càng không thể chấp 6.3.2013 

chứ còn gì nữa! Chỉ ở đâu nữa nào? … 

nhận được những ý kiến phỉ báng những http://hienphap.net/2013/03/06/luong-thien- 

Tham gia đi khiếu kiện, biểu tình, ký 

người tham gia với những lời lẽ khiếm dieu-khong-the-thieu-khi-tham-gia-xay- 

dung-hien-phap-bui-duc-lai/ 

đơn tập thể … thì nó là cái gì?! … Cho 

nhã như: ngây thơ về chính trị, phối hợp 

* * * 

nên các đồng chí quan tâm xử lý cái 

này”.


Qua phát biểu của người đứng đầu đảng 

cầm quyền, chúng ta có thể thấy rõ sự 

khác biệt về quan điểm trong nội bộ 

những người cộng sản, một khoảng cách 

chênh lệch rất xa giữa một bên là quan 

điểm thủ cựu của Bộ Chính trị Đảng 

Cộng sản – bộ máy quyền lực cao nhất 

của Đảng, và phía bên kia là quan điểm 

của những đảng viên cộng sản có tư 

tưởng cởi mở, tiến bộ – phản ánh phần 

nào ý chí, nguyện vọng của nhân dân. 

Nhưng một sự kiện khác xảy ra sau đó 

lại làm nổi bật mâu thuẫn trầm trọng hơn 

giữa ý chí của Đảng và nguyện vọng của 

nhân dân: ngay sau khi kênh truyền hình 

trung ương VTV1 phát đoạn video này 

trong chương trình thời sự 19h ngày 25- 

2-2013, nhà báo Nguyễn Đắc Kiên làm 

việc tại báo Gia Đình & Xã Hội đã phản 

ứng bằng một bài viết đăng trên blog của 

anh, qua đó anh công khai phản đối ý 

kiến của ông Tổng bí thư và tuyên bố 

ủng hộ đa nguyên, đa đảng. Trong vòng 

chưa đầy 24 giờ, anh bị tòa báo đuổi 

việc. 

Điều đáng chú ý là trong bài viết của 

mình, nhà báo Nguyễn Đắc Kiên đã đưa 

ra lời tuyên bố gồm 5 điểm trong đó 

điểm đầu tiên thể hiện một lập trường 

hết sức dứt khoát về vấn đề hiến pháp: 

“Tôi không chỉ muốn bỏ Điều 4 trong 

Hiến pháp hiện hành, mà tôi muốn tổ 

chức một Hội nghị lập hiến, lập một 

Hiến pháp mới để Hiến pháp đó thực sự 

thể hiện ý chí của toàn dân Việt Nam, 

không phải là ý chí của đảng cộng sản 

như Hiến pháp hiện hành”[2]. 

Đây không phải chỉ là ý kiến riêng của 

nhà báo trẻ Nguyễn Đắc Kiên mà còn là 

ý kiến của rất nhiều người Việt yêu 

nước, yêu dân chủ. Chính vì thế, chỉ vài 

ngày sau đó, vào ngày 28-3-2013, lời 

tuyên bố của công dân Nguyễn Đắc 

Kiên đã trở thành Lời tuyên bố của các 

công dân tự do với 5 điểm có nội dung 

tương tự, chỉ khác nhau một điểm căn 

bản: thay cho đại từ “tôi” là đại từ 

“chúng tôi”. Kết thúc bản tuyên bố là 

một lời mời gọi: “Xin hãy chung tay để 

cho LỜI TUYÊN BỐ CÔNG DÂN TỰ 

DO này trở thành sợi dây bền vững kết 

nối hàng triệu triệu trái tim Việt Nam”. 

Cùng với bản kiến nghị do 72 nhân sĩ, trí 

thức đề xướng, lời tuyên bố này – xuất 

phát từ sáng kiến của các blogger trẻ, 

càng thể hiện rõ nguyện vọng thật sự của 

toàn thể nhân dân Việt Nam trong vấn 

đề hiến pháp[3]. 

Bài viết này được viết với mục đích 

cung cấp thêm những nền tảng lý luận 

và cơ sở thực tế của vấn đề sử dụng 

quyền lập hiến, một mặt cốt để làm rõ 

vấn đề “sửa đổi hiến pháp hay viết lại 

hiến pháp”, và đó cũng là cách góp phần 

tìm kiếm một giải pháp, một lộ trình phù 

hợp với hoàn cảnh của đất nước ta trong 

giai đoạn đặc biệt quan trọng hiện nay. 

Phần I: SỬA ĐỔI HIẾN PHÁP HAY 

VIẾT LẠI HIẾN PHÁP? 

Trước tiên, để có thể hiểu rõ sự xung đột 

về quan điểm xung quanh vấn đề hiến 

pháp, chúng ta cần tìm hiểu đôi chút về 

khái niệm “quyền lập hiến”. Mặc dù 

ngành luật học ở nhiều quốc gia trên thế 

giới đều có bộ môn Luật hiến pháp 

(droit constitutionel, constitutional law), 

nhưng không phải ở đâu giới luật học 

cũng quan tâm đến vấn đề “quyền lập 

hiến”. Trong bài này, tôi sẽ dựa vào 

những nghiên cứu luật học của nước 

Pháp, một quốc gia tuy là cái nôi của 

cuộc cách mạng vĩ đại làm rung chuyển 

toàn bộ thế giới, nhưng lại là một trong 

những quốc gia phải trải qua rất nhiều 

truân chuyên trên con đường ổn định hệ 

thống chính trị dân chủ (tính từ cuối thế 

kỷ 18 đến nay, nước Pháp đã có tổng 

cộng 17 bản Hiến pháp). 

Hai loại quyền lập hiến: 

Emmanuel-Joseph Sieyès (một lý thuyết 

gia của cuộc Cách mạng Pháp) là người 

đầu tiên nêu ra khái niệm “quyền lập 

hiến”. Trong tác phẩm nổi tiếng Đẳng 

cấp thứ ba là gì? (Qu'est-ce que le Tiers- 

État?) công bố năm 1789, ông viết: 

“Trong mỗi bộ phận, Hiến pháp không 

phải là kết quả của quyền hiến định, mà 

là kết quả của quyền lập hiến”. 

Sự khác biệt là ở chỗ: quyền lập hiến 

(pouvoir constituant) là “quyền làm ra 

Hiến pháp”, trong khi quyền hiến định 

(pouvoir constitué) là “quyền lực được 

tạo ra bởi Hiến pháp”. Như chúng ta đã 

biết, do ảnh hưởng chủ yếu của 

Montesquieu, người ta thường chia 

quyền lực Nhà nước thành ba nhánh 

chính: quyền lập pháp, quyền hành pháp 

và quyền tư pháp. Ba quyền lực đó là 

quyền lực hiến định, chúng được tổ chức 

và vận hành dựa theo Hiến pháp, trong 

khuôn khổ của Hiến pháp. Quyền lập 

hiến là nguồn gốc của các quyền hiến 

định, đương nhiên phải cao hơn các 

quyền lập pháp, hành pháp và tư pháp. 

Tuy nhiên, quyền lập hiến không phải 

lúc nào cũng thể hiện giống nhau. Nếu 

quan sát kỹ lịch sử của các quốc gia trên 

thế giới, chúng ta thấy có khi quyền lập 

hiến được sử dụng để “làm ra một hiến 

pháp mới”, có khi chỉ được sử dụng để 

“sửa đổi, bổ sung một hiến pháp đã có 

sẵn”. 

Việc phân biệt hai loại quyền lập hiến 

này là thành quả nghiên cứu của thế kỷ 

20, và người đầu tiên khám phá ra sự 

khác biệt này là Raymond Carré de 

Malberg (1861-1935) – nhà luật học và 

hiến pháp học nổi tiếng đã khởi xướng 

trường phái thực nghiệm trong luật học 

(positivisme juridique) tại Pháp. Trong 

tác phẩm Góp phần vào lý thuyết tổng 

quát về Nhà nước (Contribution à la 

théorie générale de l'Etat) xuất bản năm 

1922, Carré de Malberg phân biệt giữa 

“quyền lập hiến trong việc thiết lập hiến 

pháp đầu tiên của Nhà nước” và “quyền 

lập hiến trong một Nhà nước đã hình 

thành”. Theo ông, vấn đề quyền lập hiến 

trong việc thiết lập hiến pháp đầu tiên 

của Nhà nước không phải là vấn đề 

thuộc lĩnh vực pháp lý: “việc hình thành 

đầu tiên của một Nhà nước, cũng như tổ 

chức đầu tiên của nó, chỉ có thể được 

xem như một sự kiện thuần túy – không 

thể xếp vào bất kỳ phạm trù pháp lý nào, 

vì sự kiện đó không bị chi phối bởi 

những nguyên tắc của luật học”. 

“Quyền lập hiến trong việc thiết lập hiến 

pháp đầu tiên của Nhà nước” về sau 

được đặt tên là quyền lập hiến nguyên 

thủy (pouvoir constituant originaire) và 

“quyền lập hiến trong một Nhà nước đã 

hình thành” được gọi tên là quyền lập 

hiến phái sinh (pouvoir constituant 

dérivé). Nói một cách dễ hiểu hơn, 

quyền lập hiến nguyên thủy là quyền 

làm ra một bản hiến pháp mới, còn 

quyền lập hiến phái sinh là quyền sửa 

đổi một bản hiến pháp đang có hiệu lực. 

Nhiều nhà luật học sau đó (như Georges 

Burdeau, Roger Bonnard, Guy Héraud, 

Georges Vedel) đã góp phần làm rõ các 

đặc điểm của hai loại quyền lập hiến 

này: 

Quyền lập hiến nguyên thủy là một 

quyền lực không có giới hạn, bởi vì khi 

làm ra một hiến pháp mới, nó không bị 

hạn chế bởi bất cứ bản hiến pháp nào có 

trước nó, không bị lệ thuộc vào bất cứ 

quy định pháp lý nào có trước nó. Nó 

sinh ra từ một khoảng trống pháp lý 

(vide juridique), do chỗ không có một 

hiến pháp hoặc hiến pháp đã bị hủy bỏ. 

Còn quyền lập hiến phái sinh là một 

quyền lực bị hạn chế, bởi lẽ nó là một 

quyền lực sinh ra từ quyền lập hiến 

nguyên thủy, có được thẩm quyền pháp 

lý là nhờ vào trật tự pháp lý hiện hành – 

trước hết là dựa vào một bản hiến pháp 

có trước. Những điều kiện để sửa đổi 

hiến pháp (ví dụ: ai được quyền sửa đổi 

hiến pháp, sửa đổi hiến pháp phải dựa 

theo thủ tục nào, v.v.) thường đã được 

quy định bởi chính bản hiến pháp sẵn 

có. 

Các nhà luật học người Pháp phân biệt 

hai loại khoảng trống pháp lý: 

- Loại thứ nhất được gọi là khoảng trống 

pháp lý đã hiện hữu (vide juridique déjà 

existant) xuất hiện trong những hoàn 

cảnh nảy sinh một Nhà nước mới, một 

quốc gia mới. Trong tình hình như thế,


quyền lập hiến nguyên thủy lấp đầy 

khoảng trống pháp lý bằng cách làm ra 

một hiến pháp mới, thiết lập một nhà 

nước mới. Nhà nước mà nó thành lập là 

một Nhà nước hoàn toàn mới không tồn 

tại trước đó; hiến pháp mà nó thiết lập 

cũng là hiến pháp đầu tiên của Nhà 

nước. Một khoảng trống pháp lý như thế 

có thể xảy ra trong các hoàn cảnh như: 

chiến tranh, giải trừ chủ nghĩa thực dân, 

chiến tranh giành độc lập, sự hợp nhất 

giữa các quốc gia độc lập thành một liên 

bang, sự giải thể của một Nhà nước, v.v. 

- Loại khoảng trống pháp lý thứ hai 

được gọi là khoảng trống pháp lý được 

tạo ra (vide juridique créé), xuất hiện 

trong hoàn cảnh thay đổi chế độ trong 

một Nhà nước đã tồn tại. Trong trường 

hợp này, đã có sẵn một trật tự pháp lý 

hiện hành. Quyền lập hiến nguyên thủy 

trước hết phải hủy bỏ một hiến pháp đã 

tồn tại, tạo ra một khoảng trống pháp lý 

và sau đó, lấp đầy khoảng trống ấy bằng 

cách làm ra một hiến pháp mới. Nói 

cách khác, quyền lập hiến nguyên thủy 

trước hết làm động tác phá hủy, sau đó 

mới làm động tác tái xây dựng. Hiểu 

theo nghĩa đó, người ta có thể nói quyền 

lập hiến nguyên thủy có hai mặt: một có 

tính phủ định (hủy bỏ hiến pháp) và một 

có tính xây dựng (thiết lập hiến pháp). 

Guy Héraud gọi phương diện phủ định 

của quyền lập hiến nguyên thủy là quyền 

Trước hết, cuộc “sửa đổi Hiến pháp 

1992” mà Đảng Cộng sản Việt Nam 

đang tiến hành hiện nay chỉ gói gọn 

trong phạm vi “sửa đổi Hiến pháp”, tức 

là phạm vi của quyền lập hiến phái sinh. 

Trong “Thông báo Hội nghị lần thứ 5 

BCHTW Đảng khoá XI” (tháng 5 năm 

2012), Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng 

đã nói rõ: “… sau 20 năm thi hành Hiến 

pháp năm 1992 (có bổ sung, sửa đổi 

năm 2001), Đại hội XI của Đảng đã 

thông qua Cương lĩnh xây dựng đất 

nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa 

xã hội (bổ sung, phát triển năm 2011), 

có nhiều vấn đề mới được đặt ra, một số 

quy định của Hiến pháp năm 1992 đã bị 

thực tiễn vượt qua, không còn phù hợp. 

Việc sửa đổi, bổ sung Hiến pháp năm 

1992 là yêu cầu khách quan, cần thiết để 

thể chế hoá Cương lĩnh của Đảng và là 

công việc đặc biệt quan trọng, nhạy cảm 

phải có quan điểm toàn diện, biện 

chứng, lịch sử cụ thể và thực tiễn. 

Ban Chấp hành Trung ương đã thảo 

luận, phân tích toàn diện và nhấn mạnh 

việc nghiên cứu sửa đổi Hiến pháp phải 

căn cứ vào Cương lĩnh, Nghị quyết Đại 

hội XI của Đảng, tình hình của đất nước; 

trên cơ sở tổng kết thực tiễn 20 năm thi 

hành Hiến pháp năm 1992 và kế thừa 

những quy định còn phù hợp của các 

bản Hiến pháp (1946, 1959, 1980, 

1992)”. 

Hiến pháp 1992 của các nhân sĩ, trí thức 

cũng như sự xuất hiện Lời tuyên bố của 

công dân ngày 28-2-2013 càng cho thấy 

rõ điều đó. 

Cách đây hai năm, trong một bài phỏng 

vấn của đài VOA, tôi đã nêu nhận định: 

“Hiến pháp phải được sửa đổi một cách 

căn bản chứ không thể chỉ sửa đổi một 

cách lặt vặt hay chỉ dừng lại ở một số 

chi tiết nhỏ nhặt”[6]. Căn cứ vào diễn 

biến của quá trình sửa đổi hiến pháp do 

Đảng Cộng sản tiến hành trong thời gian 

vừa qua, căn cứ vào lý thuyết lập hiến 

của các luật gia nổi tiếng của nước Pháp 

vừa được trình bày tóm lược trên đây, và 

nhất là căn cứ vào nguyện vọng của 

nhân dân thể hiện qua các ý kiến cực kỳ 

phong phú được thể hiện trên mạng 

Internet, tôi nghĩ rằng cần phải diễn đạt 

lại ý kiến nói trên một cách rõ ràng và 

phù hợp với khoa học hơn: 

“Đã đến lúc cần phải viết lại một Hiến 

pháp mới thay vì sửa đổi Hiến pháp cũ”. 

Có một số lý do khiến cho nước ta cần 

phải viết một bản Hiến pháp mới: 

- Tất cả các bản hiến pháp do Đảng 

Cộng sản Việt Nam soạn thảo và ban 

hành từ trước đến nay đều phạm phải 

những khuyết điểm nghiêm trọng. Ngay 

cả những nhân vật cao cấp nhất như ông 

Nguyễn Văn An (nguyên Ủy viên Bộ 

Chính trị, nguyên Chủ tịch Quốc hội) 

cũng phải thừa nhận: các bản hiến pháp 

giải trừ hiến pháp (pouvoir Ông nhấn mạnh : “Chỉ sửa đổi những về sau như các Hiến pháp 1959, 1980 và 

déconstituant). Trong giả thuyết này, 

người ta không tạo ra một Nhà nước mới 

mà chỉ làm mới lại nền tảng của Nhà 

nước hay nói cách khác, thay đổi chế độ 

trong một Nhà nước đã tồn tại. Các nhà 

luật học ghi nhận rằng một khoảng trống 

pháp lý như thế có thể xảy ra sau một 

cuộc cách mạng, một cuộc đảo chính 

hay một cuộc chiến tranh đã lật đổ chế 

độ chính trị hiện hành. 

Điều cần nhấn mạnh là trong khi quyền 

lập hiến phái sinh rút thẩm quyền pháp 

lý từ quyền lập hiến nguyên thủy, từ trật 

tự pháp lý hiện hành, từ một bản hiến 

pháp đã có hiệu lực, thì quyền lập hiến 

nguyên thủy không cần dựa vào bất cứ 

cái gì khác ngoài bản thân nó. Mặt khác, 

trong khi quyền lập hiến phái sinh (tức 

là quyền sửa đổi hiến pháp) là một đối 

tượng nghiên cứu của luật học thì quyền 

lập hiến nguyên thủy (tức là quyền làm 

ra một bản hiến pháp hoàn toàn mới) lại 

là một sự kiện nằm ngoài phạm vi của 

luật học. 

Sửa đổi hiến pháp hay viết lại hiến pháp 

mới? 

Vận dụng quan niệm về hai loại quyền 

lập hiến vào hoàn cảnh hiện nay của 

nước ta, chúng ta thấy điều gì? 

vấn đề đã rõ, được thực tế chứng minh là 

đúng, đã đủ cơ sở và tạo được sự thống 

nhất cao”[4]. 

Điều đó cho thấy việc sửa đổi Hiến pháp 

1992 có một số đặc điểm như sau: 

- Vẫn dựa vào quan niệm truyền thống 

của tất cả các đảng cộng sản xưa nay 

(Hiến pháp chỉ là cụ thể hóa, thể chế hóa 

Cương lĩnh của Đảng Cộng sản cầm 

quyền); 

- Vẫn dựa vào truyền thống lập hiến của 

Đảng Cộng sản Việt Nam từ trước đến 

nay (các bản Hiến pháp 1946, 1959, 

1980 và 1992); 

- Thủ tục sửa đổi vẫn căn cứ bản hiến 

pháp hiện hành (Hiến pháp 1992, phiên 

bản sửa đổi năm 2001). Điều 147 của 

bản hiến pháp này ghi rõ: “Chỉ Quốc hội 

mới có quyền sửa đổi Hiến pháp. Việc 

sửa đổi Hiến pháp phải được ít nhất là 

hai phần ba tổng số đại biểu Quốc hội 

biểu quyết tán thành”[5]. 

Ngược lại, xét về yêu cầu khách quan 

của sự phát triển của đất nước và nguyện 

vọng chung của nhân dân thì việc sửa 

đổi Hiến pháp theo tinh thần như trên là 

hoàn toàn bất cập. Tất cả những ý kiến 

trên các trang mạng phi-chính thống 

hiện nay đã cho thấy rõ điều đó. Và hàng 

ngàn chữ ký ủng hộ Kiến nghị sửa đổi 

1992 đều kém hơn so với Hiến pháp 

1946. Mà ngay cả bản hiến pháp đầu 

tiên (Hiến pháp 1946) thì cũng đã phạm 

phải những khuyết điểm nghiêm trọng, 

như tôi đã phân tích trong bài viết 

“Những khuyết điểm nghiêm trọng của 

Hiến pháp 1946” công bố cách đây nửa 

năm[7]. 

- Tất cả các bản hiến pháp nói trên đều 

không mở đường cho sự hình thành một 

chế độ pháp trị hiện đại (rule of law)[8]. 

Bất cứ trong giai đoạn nào (kể cả giai 

đoạn 1946-1954) cũng đều có những cá 

nhân hay tổ chức đứng trên luật pháp, 

định đoạt luật pháp. Có thể lấy ngay bản 

Hiến pháp 1946 làm ví dụ. Luật cải cách 

ruộng đất năm 1953 là do sự đề xuất của 

Chủ tịch Chính phủ Hồ Chí Minh (chức 

vụ Chủ tịch Chính phủ thực chất là Chủ 

tịch Nước kiêm Thủ tướng), bản dự thảo 

luật là do Phó Thủ tướng Phạm Văn 

Đồng chịu trách nhiệm. Thế nhưng, vào 

năm 1956, khi tiến hành kiểm điểm về 

những sai lầm trong công tác cải cách 

ruộng đất, người ta chỉ thấy kiểm điểm 

về phía Đảng chứ không thấy kiểm điểm 

nghiêm túc nào về phía Chính phủ. Vào 

ngày 30-10-1956, tại cuộc họp của Mặt 

trận Tổ quốc Hà Nội, Luật sư Nguyễn 

Mạnh Tường đã đề nghị thành lập “một


ủy ban điều tra gồm các vị đại biểu Điều đáng nói là trong khi cởi mở về [1] “Kiến nghị về sửa đổi Hiến pháp 1992”, 

Quốc hội, Mặt trận, Đảng Lao động với kinh tế để thu nhặt từng đồng đô-la, Bauxite Vietnam, 28/02/2013: 

sự cộng tác của các vị thẩm phán cao Đảng vẫn quyết tâm siết chặt trong lĩnh http://www.boxitvn.net/bai/44588 

cấp, giàu kinh nghiệm để lập một hồ sơ vực chính trị cũng như trong lĩnh vực 

[2] Nguyễn Đắc Kiên, “Vài lời với TBT ĐCS 

VN Nguyễn Phú Trọng”, Blog Anh Ba Sàm 

theo phương pháp pháp lý để nhận định, văn hóa - tư tưởng. Đó chính là nguyên 

26-2-2013: 

trên quá trình đi từ lãnh đạo qua chỉ đạo nhân sâu xa khiến cho nền giáo dục ngày http://anhbasam.wordpress.com/2013/02/26/ 

đến chỗ thực hiện chính sách, trách càng suy đồi, luân lý đạo đức xuống cấp vai-loi-voi-tbt-dcs-vn-nguyen-phu-trong/ 

nhiệm ở chỗ nào và do những ai phải trầm trọng, nạn tham nhũng có cơ hội [3] Chỉ tính đến 9h40 ngày 02.03.2013, đã có 

chịu”[9]. Đề nghị hợp lý này đã hoàn 

toàn bị bỏ qua. Việc kiểm điểm và thi 

phát triển tràn lan. 

Có thể nói những hạn chế của bản Hiến 

1.400 người ký vào Lời tuyên bố của các 

công dân tự do (tháng 2 dương lịch chỉ có 28 

hành kỷ luật cũng chỉ làm cho chiếu lệ, pháp 1992 cũng như của bản Dự thảo ngày). 

không đúng với nguyên tắc của một Nhà sửa đổi do Quốc hội hiện hành soạn thảo [4] “Thông báo Hội nghị lần thứ 5 BCHTW 

nước tự nhận là “dân chủ cộng hòa”. đều bắt nguồn từ chỗ: Cương lĩnh của 

Đảng khoá XI”, Cổng Thông tin điện tử 

Chính phủ, 15/05/2012: 

Kể từ bản Hiến pháp 1959 trở về sau, Đảng quyết định Hiến pháp của quốc 

http://baodientu.chinhphu.vn/Home/Thong- 

tình trạng Đảng đứng trên pháp luật gia. Một khi cương lĩnh của Đảng chưa bao-Hoi-nghi-lan-thu-5-BCHTW-Dang- 

khoa-XI/20125/138101.vgp 

ngày càng lộ liễu, thậm chí còn được thay đổi thì Hiến pháp cũng không bao 

hợp pháp hóa bằng điều 4 của các Hiến giờ có thể thay đổi. Đó chính là hậu quả [5] Cần lưu ý: người ký vào bản Hiến pháp 

pháp 1980 và 1992, một điều khoản 

công khai bác bỏ nguyên tắc “thượng 

của chế độ “đảng trị” – một chế độ mà 

Đảng đứng trên Nhà nước, Cương lĩnh 

1992 sửa đổi này chính là ông Nguyễn Văn 

An, vào năm 2001 là Ủy viên Bộ chính trị, 

tôn pháp luật” (la primauté du droit) – của Đảng đứng trên Hiến pháp, kỷ Chủ tịch Quốc hội. 

nguyên tắc căn bản của mọi chế độ pháp cương của Đảng đứng trên pháp luật. [6] “Hiến pháp Việt Nam cần được sửa đổi 

trị hiện đại. 

Chính vì thế, để có một bản hiến pháp 

một cách căn bản” (Phỏng vấn ông Mai Thái 

Lĩnh về vấn đề sửa đổi hiến pháp và trưng 

- Nhìn chung, tất cả các bản hiến pháp đáp ứng được các yêu cầu khách quan 

cầu dân ý), Duy Ái – VOA Thứ Ba, 1 tháng 

trong quá khứ đều bị vô hiệu hóa ở một của sự phát triển của đất nước, vừa đáp 3 năm 2011: 

mức độ nào đó, vì Hiến pháp không phải ứng được nguyện vọng của nhân dân http://www.voanews.com/vietnamese/news/f 

là văn bản pháp lý cao nhất ở nước ta. vừa phù hợp với các yêu cầu của thời ocus/hien-phap-viet-nam-can-duoc-sua-doi- 

Trong thực tế, bên trên Hiến pháp còn 

có một văn bản pháp lý cao hơn nữa: đó 

đại, không thể dừng lại ở việc sửa đổi 

Hiến pháp mà phải viết lại hoàn toàn 

1-cach-can-ban-03-01-11-117157143.html 

[7] Mai Thái Lĩnh, Những khuyết điểm 

là Cương lĩnh của Đảng. Mỗi lần Đảng một bản Hiến pháp mới. Và để viết một nghiêm trọng của Hiến pháp 1946, 

thay đổi cương lĩnh (tức là một chương bản Hiến pháp mới, không thể sử dụng Pro&Contra 13-7-2012: 

trình hành động trong một thời gian dài), quyền lập hiến phái sinh (tức quyền sửa 

http://www.procontra.asia/?p=743 

[8] Song song với quan niệm chế độ pháp trị 

Đảng lại chỉ đạo sửa đổi hiến pháp, đổi hiến pháp) mà phải sử dụng quyền 

(rule of law) của các quốc gia theo hệ thống 

nghĩa là viết lại hiến pháp để phục vụ lập hiến nguyên thủy – tức là quyền viết thông luật (common law) như Anh và Hoa 

cho một “giai đoạn cách mạng mới”. một bản hiến pháp mới, không lệ thuộc Kỳ, tại các quốc gia châu Âu theo hệ thống 

Hiến pháp 1946 ra đời nhằm phục vụ vào bất cứ bản hiến pháp nào có trước. dân luật (civil law), đã hình thành một quan 

cho một giai đoạn trong đó Đảng Cộng 

sản khoác chiếc áo “dân tộc” để giành 

Như trên đã nói, quyền lập hiến nguyên 

thủy chỉ được thực hiện trong hoàn cảnh 

niệm được gọi là Nhà nước pháp quyền 

(Rechtsstaat trong tiếng Đức, État de droit 

quyền lãnh đạo cuộc đấu tranh chống có sự thay đổi về tương quan lực lượng trong tiếng Pháp). Ngày nay, hai quan niệm 

chủ nghĩa thực dân. Sau khi đã nắm chính trị trong thực tế, ví như sau một này ngày càng gần gũi nhau, có thể gọi 

quyền trên một nửa nước, cảm thấy cuộc đảo chính (tức chuyển đổi quyền 

chung là chế độ pháp trị hiện đại (rule of 

law) – để phân biệt với chế độ pháp trị thời 

chiếc áo “dân tộc” không đủ ấm, Đảng lực từ bên trên) hay một cuộc cách mạng 

thượng cổ và trung cổ (rule by law). 

đã tiến hành thay thế hiến pháp cũ bằng (tức là chuyển đổi quyền lực từ bên [9] Trăm hoa đua nở trên đất bắc, Mặt trận 

một bản hiến pháp mới nhằm thiết lập dưới). Nhưng ở nước ta, cho đến nay, Bảo vệ Tự do Văn hóa, Saigon 1959, trang 

chế độ tập trung dân chủ trên toàn miền vẫn chưa xảy ra một cuộc cách mạng 311. 

Bắc, khoác thêm chiếc áo “chủ nghĩa xã hay một cuộc đảo chính nào cả. Vậy làm http://boxitvn.blogspot.fr/2013/03/lo-trinh-xaydung-mot-hien-phap-dan-chu.html 

hội” để công khai nhận viện trợ của Liên thế nào để có thể thực hiện quyền lập 

Xô, Trung Quốc nhằm tiếp tục cuộc hiến nguyên thủy mà không diễn ra * * * 

chiến tranh chiếm trọn quyền lực trong những xáo trộn không cần thiết, những 

Góp ý sửa đổi Hiến 

cả nước - dưới danh nghĩa “chống Mỹ, đổ vỡ không đáng có nhằm tạo điều kiện 

cứu nước”. Năm 1980, sau khi giành cho việc thực hiện quyền lập hiến 

pháp: Cái bẫy và 

được chính quyền trong cả nước, Đảng nguyên thủy, thiết lập một bản hiến pháp 

công khai mặc chiếc áo “chủ nghĩa xã mới? 

tác dụng ngược 

hội” cho cả nước bằng bản Hiến pháp Để trả lời câu hỏi đó, cần vạch ra một lộ 

1980 – trong đó có Điều 4 hợp pháp hóa trình phù hợp với tình hình hiện tại, một 

vai trò độc quyền lãnh đạo của Đảng. lộ trình khả thi nhưng phải bảo đảm J.B Nguyễn Hữu Vinh 

Khi tình trạng kinh tế ngày càng suy 

thoái, hệ thống cộng sản sụp đổ trên 

phạm vi toàn thế giới, Đảng đành phải 

quay trở lại với con đường phục hồi kinh 

tế thị trường, từng bước hội nhập vào 

nền kinh tế toàn cầu để hòng cứu vãn 

“sự lãnh đạo của Đảng”; đó chính là lý 

được quyền làm chủ của nhân dân, 

không dựa trên cơ chế “xin-cho”, không 

khoán trắng tương lai đất nước cho bất 

kỳ một cá nhân hay một lực lượng chính 

trị nào cả. Chúng ta sẽ bàn đến lộ trình 

ấy trong phần sau của bài viết. 

Đà Lạt ngày 2 tháng 3 năm 2013 

Những cái bẫy 

Cái bẫy, thường là vật dụng để dụ đối 

tượng mắc vào trạng thái bất lợi mà 

mình mong muốn. Thông thường, cái 

bẫy được dùng để bẫy thú vật, chim 

chuột hoặc đi săn thú rừng. Thế nhưng, 

do ra đời của bản Hiến pháp 1992. M.T.L. 

trong đời sống xã hội không thiếu gì các 

loại bẫy dùng để bẫy người. Thứ bẫy


này tinh vi hơn, đa dạng hơn và tác hại 

hơn nhiều những thứ bẫy thông thường 

kia. Nhất là trong xã hội chúng ta hiện 

nay. 

Cái bẫy đó có thể là một sự việc đơn 

giản nhưng cũng có thể là một chính 

sách, một chủ trương. Cũng có thể là 

“Đảng gắn bó mật thiết với nhân dân, 

tôn trọng và phát huy quyền làm chủ, 

chịu sự giám sát của nhân dân”… cũng 

có thể là một câu slogan như “Vì nhân 

dân phục vụ” nhưng lại “Còn đảng, còn 

mình”. Hoặc Quân đội nhân dân, từ 

nhân dân mà ra, vì nhân dân mà chiến 

đấu, song lại “Trung với đảng”. 

Tất cả đều dụ nhân dân, những người 

được đảng và nhà nước coi là “dân trí 

thấp” để thực hiện các mưu đồ của đảng 

mà gọi một cách rất văn minh là “Chủ 

trương, chính sách”. 

Chẳng hạn, cái bẫy “hai bao cao su đã 

qua sử dụng” đã đưa Cù Huy Hà Vũ vào 

tù 7 năm vì tội tuyên truyền chống nhà 

nước trong cái bẫy lớn “Người dân có 

quyền tự do ngôn luận, tự do tư tưởng và 

tự do báo chí”. Cái bẫy “Nhìn thẳng vào 

sự thật” “chấp nhận sự khác biệt” đã đưa 

nhiều người vào nhà tù vì dám nói lên 

chính kiến của mình. Cái bẫy đó cũng có 

thể là mụ “tổ trưởng dân phố” đến chửi 

bới thô tục một người dân, khi người 

dân nói lại thì alê hấp, công an bắt vào 

đồn làm việc vài ngày. Có thể là đám 

“quần chúng tự phát” được chính quyền 

tổ chức, công an bảo trợ để bao vây, 

xông vào nhà thờ hò hét, đập phá, đánh 

người mà hoàn toàn vô tội. Cũng có thể 

cái bẫy là cuộc mời họp trịnh trọng, cảm 

ơn đầy đủ lịch sự để rồi sau đó mấy 

tiếng đồng hồ cắt nửa câu nói biêu riếu 

đánh đòn hội đồng, đẩy cả đám người 

dân thất học lên đồng tập thể vì “lòng 

yêu nước và tự hào dân tộc”. 

Về kinh tế, gần dây nhất, dễ thấy nhất là 

cái bẫy “Nhà máy Dung Quất hiện đại 

nhất Đông Nam Á”, người dân vì “dân 

trí thấp” cứ vậy mà sướng, mà vui. 

Thậm chí để chắc ăn hơn, tờ Thông Tấn 

Xã Việt Nam còn tự sướng: “Dung Quất 

– khu kinh tế thành công nhất cả nước”. 

Nhưng đến lúc sự thật phơi bày là mỗi 

năm, dân cứ nộp vào đó 120 triệu đô la 

để nuôi báo cô cho cái “thành công nhất 

cả nước” ấy. 

Mới đây, cái bẫy Bôxit Tây Nguyên là 

ví dụ nóng bỏng. Ngay từ đầu, nhiều 

tầng lớp nhân dân cứ tin vào câu “chịu 

sự giám sát của nhân dân” mà cứ can 

ngăn, ngăn chặn. Nhưng bằng một câu 

ráo hoảnh “Đây là chủ trương lớn của 

Đảng”, sự giám sát của nhân dân chỉ là 

cái… đinh. Thế rồi hôm nay, Bôxit Tây 

Nguyên trở thành gánh nặng mà nhân 

dân cứ thế oằn lưng trả cho việc phá môi 

trường, làm nát bét nền văn hóa Tây 

Nguyên, làm suy yếu nền anh ninh, quốc 

phòng, đào tài nguyên bán… để rồi chịu 

lỗ. Cứ mỗi năm, dân nộp thuế để nuôi 

dự án này khoảng 75 triệu đôla cho nó 

tiếp tục phá Tây Nguyên và người dân 

ngồi thấp thỏm chờ tai họa. 

Thành công của những cái bẫy đó là chỗ 

nào? Có ai muốn giăng bẫy để mình 

chịu thiệt thòi hay không? Xin thưa là 

không. Sự thiệt thòi của đất nước, của 

nhân dân, của đất nước thì đã rõ. Còn 

với bộ máy “tham nhũng lan tràn” và có 

“bộ phận không nhỏ” đã trở thành những 

bầy sâu, thì những bầy sâu đục khoét 

nhân dân hiển nhiên hưởng lợi. 

Chiếc bẫy không mới, thò ra chiếc 

lưỡi câu quá sớm 

Mới đây nhất, Quốc hội của đảng lại đã 

có “chủ trương lớn” là “lấy ý kiến nhân 

dân về sửa đổi Hiến Pháp. 

Mới nghe qua chủ trương này, đã có 

nhiều người lập tức bỉu môi: Lại trò 

mèo, lại lập lờ nhằm xây lô cốt trú ẩn 

cho đảng chắc thêm mà thôi. Đã bao lần 

bầu cử, lấy ý kiến nhân dân… tất cả đều 

“dân chủ”, đều “minh bạch” đều “công 

khai” và “được tuyệt đại đa số nhân dân 

ủng hộ, đồng tình” nhưng mèo vẫn hoàn 

mèo đó sao. Thế rồi cũng có những 

người quyết định: Tẩy chay, không có 

góp ý góp tứ gì hết, góp ý cho việc trước 

sau cũng là trò mèo, thì hẳn là mình đã 

công nhận trò mèo đó sao? Và người ta 

đứng ra ngoài cuộc. Thậm chí, có người 

còn trích dẫn hẳn câu nói của một cộng 

sản gộc đã cay đắng thốt lên: “Cộng sản 

chỉ có thể thay thế chứ không thể thay 

đổi được” – Boris Yeltsin. Nhưng, thay 

thế như thế nào thì chưa ai đưa ra được 

phương án. 

Cũng không thiếu những người “dân trí 

thấp” thì hớn hở: Lần này, thêm lần này 

nữa thì chắc Đảng sẽ thành tâm đấy. Hết 

cơ hội giăng bẫy rồi, chẳng lẽ lại giở trò 

bẩn lần nữa sao. Chẳng là ông Phan 

Trung Lý – Chủ nhiệm UB Pháp luật 

QH, Trưởng ban biên tập dự thảo sửa 

đổi Hiến pháp 1992 đã từng phát biểu: 

“Không có cấm kỵ khi góp ý sửa Hiến 

pháp” đó sao. Thậm chí, ông còn nói rõ 

““nhân dân có thể cho ý kiến đối với 

điều 4 Hiến pháp như với tất cả các nội 

dung khác trong dự thảo, không có gì 

cấm kỵ cả”. Mà Quốc Hội là cơ quan 

quyền lực cao nhất, Đảng cũng phải thực 

hiện theo pháp luật chứ. Thế rồi họ tin 

và góp ý chân thành. 

Thế nhưng, khi thấy nhân dân hưởng 

ứng rầm rầm việc góp ý, thậm chí là có 

nhiều tiếng nói trung thực, được nhiều 

người ủng hộ rằng thì là không nhất thiết 

phải quy định trong Hiến Pháp về sự 

lãnh đạo của Đảng CS, nếu Đảng CS 

thật sự là “đội quân tiên phong” là “trí 

tuệ nhân loại” là “lương tri”, là “tinh 

hoa” thì chẳng cần nói nhiều dân vẫn 

theo chứ không việc gì phải luật hóa 

rằng “tao là bố mày” thì mới giữ được vị 

trí của mình. Thế rồi, những người dân 

đã mở mắt ra thấy rằng: À, thì ra trước 

đến nay mình không thấy cái đống đất 

đá chắn đường mình thật, phải dọn dẹp 

nó để mà đi. 

Tai hại thay, miếng mồi Đảng đưa ra rất 

ngon đó đã được nhiều người bu vào rỉa 

gần hết mà bẫy thì chưa thể sập. Sợ lỗ 

nặng khi miếng mồi còn trơ xương lòi ra 

chiếc lưỡi câu trong đó, ông TBT 

Nguyễn Phú Trọng đã phải lên tiếng: 

“… Vừa rồi đã có các luồng ý kiến cũng 

có thể quy vào được là suy thoái chính 

trị, tư tưởng, đạo đức, … Xem ai có tư 

tưởng muốn bỏ Điều 4 Hiến pháp 

không, phủ nhận vai trò lãnh đạo của 

đảng không? Muốn đa nguyên đa đảng 

không? Có tam quyền phân lập không? 

Có phi chính trị hóa quân đội không? 

Người ta đang có những quan điểm như 

thế, đưa cả lên phương tiện thông tin đại 

chúng đấy. Thì như thế là suy thoái chứ 

còn gì nữa! … Tham gia khiếu kiện, 

biểu tình, ký đơn tập thể … thì đó là cái 

gì? …”. 

Đến đây, thì cái cửa bẫy đã phải sập 

xuống. Đảng sợ lỗ miếng mồi? 

Thì ra, cái trò Góp ý đó không phải là để 

góp ý, mà là để “Xem ai có tư tưởng 

muốn bỏ Điều 4 Hiến pháp không, phủ 

nhận vai trò lãnh đạo của đảng không? 

Muốn đa nguyên đa đảng không? Có 

tam quyền phân lập không? Có phi 

chính trị hóa quân đội không?”. Cái ông 

TBT này quả là thâm hậu, thế mà dân 

gian cứ tặng cho ông xú danh là Lú thì 

quả không hẳn đúng. 

Quả thật, để xem người ta hàng ngày ăn 

gì, mỗi tháng được bao nhiêu lương mà 

mua nhà, mua xe, có hàng đống tiền cho 

con đi học nước ngoài, tiêu tiền như xé 

giấy… thì dễ, chứ còn để biết ai “muốn” 

cái gì thì là rất khó, vì trong xã hội Việt 

Nam thời Cộng sản, việc nói dối, làm 

dối, báo cáo dối, xử sự dối… đã thành 

nét “văn hóa mới”. Càng như vậy thì đọc 

được ý muốn, ý nghĩ người khác đâu 

phải dễ dàng. Vì vậy mà Đảng mới giở 

trò “Góp ý mà không có vùng cấm” này 

đây chăng? Tưởng rằng trò tương tự này 

đã được thể hiện trong các cuộc “lấy ý 

kiến nhân dân” cho Dự tháo Báo cáo 

chính trị mỗi kỳ Đảng họp rồi cơ mà? 

À, thì ra thế, cứ không theo ý Đảng, thì 

là suy thoái về chính trị, đạo đức? Vậy 

suy thoái là suy thoái thế nào? Có phải 

nếu ủng hộ quyền làm chủ thật sự của 

người dân là suy thoái, có phải nếu 

không để quân đội chỉ bảo vệ đất nước


là nhiệm vụ cao nhất mà để bảo vệ Đảng 

mới là nhiệm vụ chính thì mới là không 

suy thoái? Có phải cần có sự canh tranh, 

giám sát để cái “đỉnh cao trí tuệ” đỡ làm 

bậy, đỡ đốt tiền dân nuôi một lũ tham 

nhũng thì là suy thoái? Có phải muốn 

xây dựng một hệ thống pháp luật, xây 

dựng nhà nước pháp quyền, xét xử đúng 

người, đúng tội, đúng luật mà đảng 

không can thiệp được bằng những vụ án 

bỏ túi là suy thoái? 

Xin thưa, đó không phải là suy thoái về 

Chính cái bẫy này là một cơ hội để 

người dân tận dụng nói lên ý nguyện của 

mình cách rõ ràng nhất, nhưng bẫy 

không thể sập nhốt cả hàng ngàn, hàng 

vạn con người. 

Và như vậy, thì cái bẫy đã không sập 

vào nạn nhân, trái lại chính kẻ giương 

bẫy đã tự mắc vào chiếc bẫy của mình. 

Thói đời là vậy, “Hại nhân, nhân hại sự 

nào tại ta” – Truyện Kiều, Nguyễn Du. 

J.B N.H.V. 

http://jbnguyenhuuvinh1962.wordpress.com/ 

bản dự thảo Hiến pháp năm 1992 (sửa 

đổi năm 2013). Bản dự thảo gồm Lời 

mở đầu và 124 điều, khoản được phân 

chia ra 11 chương. Chương 1: Chế độ 

chính trị; Chương 2: Quyền con người 

và nghĩa vụ cơ bản của công dân; 

Chương 3: Kinh tế, xã hội, văn hóa, giáo 

dục, khoa học, công nghệ và môi trường; 

Chương 4: Bảo vệ tổ quốc; Chương 5: 

Quốc hội; Chương 6: Chủ tịch nước; 

Chương 7: Chính phủ; Chương 8: Tòa 

án nhân dân, viện kiểm sát nhân dân; 

đạo đức, mà đó là sự suy thoái uy tín, vị 2013/02/26/caibay-tacdungnguoc/ 

Chương 9: Chính quyền địa phương; 

trí của sự độc tài, tham nhũng mất lòng 26/02/2013 

Chương 10: Hội đồng hiến pháp, hội 

dân. 

* * * 

đồng bầu cử quốc gia, kiểm toán nhà 

Tác dụng ngược của cái bẫy 

nước; Chương 11: Hiệu lực của hiến 

Phân tích và nhận 

Ngoài những người tẩy chay, những 

pháp và việc sửa đổi hiến pháp. 

người chân thành góp ý, cũng có những 

Đặc điểm dự thảo Hiến pháp nước 

xét dự thảo Hiến 

người đã hiểu rằng cái bẫy được sản 

CHXHCNVN 

xuất ra đợt này cũng như bao đợt khác 

- Nhà nước CHXHCN do đảng CSVN 

pháp nước Cộng 

mà thôi. Song họ vẫn cứ vào cái bẫy đó, 

thành lập: 

sử dụng nó có ích cho mình. 

Điều 2 HP ghi: ‘‘Nhà nước Cộng hòa xã 

hòa xã hội chủ 

Nhóm nhân sĩ trí thức được khởi xướng 

hội chủ nghĩa Việt Nam là Nhà nước 

bởi 72 người đã hưởng ứng “chủ trương 

pháp quyền xã hội chủ nghĩa của nhân 

nghĩa Việt Nam 

lớn” này ngay từ đầu. Bằng trí tuệ của 

dân, do nhân dân, vì nhân dân…‘‘. 

mình, đây là dịp để các nhân sĩ, trí thức 

Nhưng đảng lại khẳng định công khai 

được thể hiện ý kiến của mình với lời Vũ Ngọc Yên 

quốc: ‘‘...Đảng Cộng sản Việt Nam …. 

hứa của quan chức của Đảng là “Không Tính chính danh dân chủ và ý nghĩa đã lãnh đạo nhân dân tiến hành Cách 

có vùng cấm”. Và như vậy, Bản Kiến pháp quyền của Hiến pháp mạng Tháng Tám thành công, lập nên 

nghị sửa đổi Hiến pháp đã ngang nhiên Hiến pháp (HP) là văn kiện chính trị - nước Việt Nam Dân chủ cộng hoà (nay 

được phát động và kêu gọi mọi người pháp lý quan trọng quy định cách tổ là nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt 

đọc, hiểu, ký tên đồng tình. Thậm chí, chức và điều hành những định chế cơ Nam),…‘‘ (Điều lệ Đảng). Như vậy trên 

một bản Hiến Pháp được nêu ra tham bản của quốc gia, bảo đảm sự ổn định thực tế, nhà nước CHXHCNVN là của 

khảo đã đàng hoàng gửi đi. 

chính trị - xã hội và chủ quyền quốc gia. đảng, do đảng, vì đảng. 

Nếu như trước đây hai năm, Cù Huy Hà Một bản Hiến pháp có chính danh dân - Đảng độc quyền lãnh đạo đất nước 

Vũ bị kết tội “đòi đa nguyên đa đảng, chủ sẽ tùy thuộc: 

và ý thức hệ: 

đòi xóa bỏ điều 4 Hiến pháp quy định sự - Mức độ tham gia và đồng thuận của Trong sinh hoạt chính trị, đảng CSVN là 

lãnh đạo của Đảng” và được vào tù, Lê các tầng lớp nhân dân vào việc làm và chính đảng duy nhất hoạt động hợp 

Công Định đã bị kết tội năng nề vì tham ban hành hiến pháp. 

pháp. Và mọi nhận định, mọi chủ trương 

gia viết Tân Hiến Pháp, nếu một số - Nội dung HP phải có các điều khoản rõ về triết lý đều phải căn cứ trên thuyết 

người vẫn trả giá bằng những năm tháng ràng quy định đảm bảo các quyền tự do Mác-Lê. Quan điểm này được thể hiện 

tù tội chỉ vì “dám kêu gọi từ bỏ điều 4” và nhân quyền của công dân cũng như qua điều 4 HP: “Đảng Cộng sản Việt 

và những bản án không khoan nhượng xác định tính độc lập và thẩm quyền của Nam, đội tiên phong của giai cấp công 

đó đã làm khiếp sợ bất cứ ai dám nghĩ các định chế dân chủ và pháp quyền của nhân, đồng thời là đội tiên phong của 

đến việc đụng đến điều 4, thì ngay trong quốc gia. 

nhân dân lao động và của dân tộc Việt 

cái bẫy này, những trí thức đã ngang Cơ cấu pháp quyền rất cần thiết cho xã Nam, đại biểu trung thành lợi ích của 

nhiên đưa bản Hiến pháp tham khảo hội dân chủ và một nhà nước hoạt động giai cấp công nhân, nhân dân lao động 

đàng hoàng không còn nội dung điều 4 hiệu quả. 

và của cả dân tộc, lấy chủ nghĩa Máckia 

nữa. 

Nhà nước pháp quyền dân chủ có nghĩa Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh làm nền 

Nếu như những cuộc biểu tình chống là: 

tảng tư tưởng, là lực lượng lãnh đạo Nhà 

Trung Quốc, chỉ với những lời dọa nạt, - Tam quyền phân lập (hành pháp, lập nước và xã hội‘‘. 

bắt bớ mà mỗi cuộc chỉ có vài ba trăm, pháp, tư pháp). 

- Không tam quyền phân lập: 

dăm trăm người tham gia trong cái thành - Tôn trọng nhân quyền và dân quyền. Tam quyền phân lập là một trong những 

phố 7 triệu dân, dù lòng yêu nước của - Công dân được đối xử bình đẳng trước nguyên tắc quan trọng nhất của một 

người Việt Nam vẫn nồng nàn. Thì việc pháp luật. 

quốc gia lập hiến. Hiến pháp 

bản Kiến nghị sửa đổi Hiến Pháp chỉ - Tòa án độc lập. 

CHXHCNVN không theo nguyên tắc 

trong vòng một tháng có đến 6000 người - Giới hạn và giám sát quyền lực công phân quyền. Đảng nhìn nhận sự phân 

ký tên có ý nghĩa hết sức quan trọng. quyền. 

biệt chức năng giữa các cơ quan lập 

Điều đó, chứng tỏ đất nước này, người - Đa nguyên chính trị. 

pháp, hành pháp và tư pháp, nhưng phải 

dân này không phải vì “dân trí thấp” mà - Bầu cử tự do. 

duy trì nguyên tắc thống nhất quyền lực 

chỉ vì nỗi sợ hãi truyền kiếp và những - Tự do báo chí, truyền thông và tự do nhà nước dưới sự lãnh đạo của đảng. 

ngón đòn bạo lực khủng khiếp đã ngấm tôn giáo. 

Điều 2 HP qui định: ‘‘...Quyền lực nhà 

sâu vào phản xạ của họ. Và đây là một Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa nước là thống nhất, có sự phân công, 

cơ hội để họ bày tỏ ý kiến của mình. Việt Nam (CHXHCNVN) đã công bố phối hợp, kiểm soát giữa các cơ quan


nhà nước trong việc thực hiện các quyền 

lập pháp, hành pháp, tư pháp…“, và 

thêm điều 8 HP: ‘‘Nhà nước tổ chức và 

hoạt động theo Hiến pháp và pháp luật, 

quản lý xã hội bằng Hiến pháp và pháp 

luật, thực hiện nguyên tắc tập trung dân 

chủ“. Theo điều 9 của điều lệ, Đảng 

CSVN tổ chức theo nguyên tắc tập trung 

dân chủ. Nội dung cơ bản của nguyên 

tắc đó là: Tổ chức đảng và đảng viên 

phải chấp hành nghị quyết của Đảng. 

Thiểu số phục tùng đa số, cấp dưới phục 

tùng cấp trên, cá nhân phục tùng tổ 

chức, các tổ chức trong toàn Đảng phục 

tùng Đại hội đại biểu toàn quốc và Ban 

Chấp hành Trung ương. Hậu quả của 

nguyên tắc tập trung dân chủ là không 

phân quyền bằng những thể thức pháp lý 

và minh bạch. 

- Quốc hội thiếu thực quyền: 

Điều 74 HP ghi: ‘‘Quốc hội là cơ quan 

đại biểu cao nhất của nhân dân, cơ quan 

quyền lực Nhà nước cao nhất của nước 

Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam“. 

Nhưng điều 4 HP lại khẳng định đảng 

thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ của Tổ 

quốc, an ninh quốc gia và trật tự, an toàn 

xã hội; bảo vệ Đảng…“. 

- Hiến định hóa Mặt trận tổ quốc: 

Mặt trận Tổ quốc Việt Nam là một tổ 

chức quần chúng ngoại vi của đảng 

CSVN, được hiến định hóa thành bộ 

phận của hệ thống chính trị của nước 

Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam do 

Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo. 

Điều 9 HP ghi: „Mặt trận Tổ quốc Việt 

Nam là cơ sở chính trị của chính quyền 

nhân dân. Mặt trận phát huy truyền 

thống đại đoàn kết toàn dân tộc, tăng 

cường sự nhất trí về chính trị và tinh 

thần trong nhân dân; tham gia xây dựng 

và củng cố chính quyền nhân dân, cùng 

Nhà nước chăm lo và bảo vệ lợi ích 

chính đáng của nhân dân, vận động nhân 

dân thực hiện quyền làm chủ, nghiêm 

chỉnh chấp hành pháp luật, giám sát và 

phản biện xã hội đối với hoạt động của 

cơ quan nhà nước, đại biểu dân cử và 

cán bộ, công chức, viên chức. Đảng áp 

đặt đưa các tổ chức ngoại vi vào Hiến 

đích đặt ra những cơ chế đảm bảo thực 

thi. 

Kết luận 

Tổng quát, nội dung dự thảo HP không 

đáp ứng được những tiêu chuẩn tối thiểu 

trên phương diện dân chủ và pháp 

quyền. Ngày nào đảng còn duy trì độc 

quyền lãnh đạo, độc tôn ý hệ và không 

chấp nhận tam quyền phân lập thì Việt 

Nam còn lâu mới trở thành một quốc gia 

lập hiến. Như vậy việc sửa đổi HP chỉ 

nhằm các mục đích: 

- Tái lập chính danh lãnh đạo đất nước 

vốn đã mất trong hàng thập niên qua. 

- Trấn an khuynh hướng bảo thủ là đảng 

trước sau vẫn kiên trì khẳng định chính 

sách ba không: Không chấp nhận đa 

nguyên ý hệ; không chấp nhận đối lập 

chính trị; không chấp nhận chính đảng 

ngoài đảng CSVN. 

- Dùng Hiến pháp để thể chế hóa liên 

minh ba thành phần „Đảng - Mặt trận Tổ 

quốc Việt Nam - Lực lượng vũ trang„. 

V.N.Y. 

* * * 

CSVN là lực lượng lãnh đạo, nên theo 

phải phục tùng đảng. Trên thực tế, quốc 

sản, chỉ là cơ quan thi hành nhiệm vụ thể 

lãnh vực. Cơ quan quyền lực thực sự là 

đảng và Thủ tướng là hai chức vụ có 

pháp là nhằm củng cố và hiến tính hóa 

quần chúng – lực lượng vũ trang“ trong 

hành động đối kháng, đối lập và sự 

- Thiếu cơ chế đảm bảo nhân quyền 

Quyền con người là những quyền gắn 

nguyên tắc tập trung dân chủ, Quốc hội 

hội với 90% dân biểu đảng viên cộng 

chế hóa các quyết định của đảng về mọi 

Bộ chính trị đảng CSVN. Tổng bí thư 

quyền thế hơn Chủ tịch nước và Quốc 

liên minh ba thành phần „đảng - tổ chức 

chủ trương ngăn chặn mọi tiếng nói, 

thành hình các tổ chức công dân độc lập. 

và dân quyền: 

liền với nhân phẩm, là những quyền phổ 

Điều 88 bộ Luật 

Hình Sự Việt 

Nam: "Cố ý tạo ra 

một sự sợ hãi 

thường trực" 

hội. Một Quốc hội có thực quyền phải 

có quyền truy tố hành pháp (Chủ tịch 

nước, Thủ tướng, các Bộ trưởng, các 

thẩm phán và các công nhân viên) đã vi 

phạm Hiến pháp và luật lệ. 

- Biến quân đội, công an, hệ thống 

hành chánh nhà nước thành công cụ 

của đảng: 

Điều 10 trong điều lệ đảng xác định: 

“Hệ thống tổ chức của Đảng được lập 

tương ứng với hệ thống tổ chức hành 

chính của Nhà nước, và tổ chức cơ sở 

đảng được lập tại đơn vị cơ sở hành 

chính, sự nghiệp, kinh tế hoặc công tác, 

đặt dưới sự lãnh đạo của cấp uỷ huyện, 

quận, thị xã, thành phố trực thuộc 

tỉnh...”, và điều 25 điều lệ đảng nêu rõ: 

“Đảng lãnh đạo Quân đội nhân dân Việt 

Nam và Công an nhân dân Việt Nam 

tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt; sự lãnh 

đạo của Đảng được tập trung thống nhất 

vào Ban Chấp hành Trung ương mà trực 

tiếp, thường xuyên là Bộ Chính trị, Ban 

Bí thư...“. Nội dung điểm này được 

chính thức chép lại vào điều 70 HP: 

“...Lực lượng vũ trang nhân dân phải 

tuyệt đối trung thành với Đảng Cộng sản 

Việt Nam, Tổ quốc và nhân dân, có 

nhiệm vụ bảo vệ độc lập, chủ quyền, 

quát, bất khả xâm phạm và bất khả 

nhượng. Dự thảo HP thừa nhận quyền 

con người và quyền công dân, nhưng 

không quy định nghĩa vụ, trách nhiệm 

thi hành của Nhà nước trong việc bảo vệ 

các quyền cơ bản đó. Thậm chí, còn tìm 

cách giới hạn bằng các luật lệ và quy 

định một cách tùy tiện. Điều 16 HP: 

„không được lợi dụng quyền con người, 

quyền công dân để xâm phạm lợi ích 

quốc gia, lợi ích dân tộc, quyền, lợi ích 

hợp pháp của người khác„. 

Về quyền tự do tôn giáo, dự thảo HP 

vừa ban phát vừa nhắc nhở: “Mọi người 

có quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo, 

theo hoặc không theo một tôn giáo nào. 

Các tôn giáo bình đẳng trước pháp luật. 

Không ai được xâm phạm tự do tín 

ngưỡng, tôn giáo hoặc lợi dụng tín 

ngưỡng, tôn giáo để vi phạm pháp 

luật...“ (điều 25 HP). 

Dân quyền được ghi vào điều 26 HP: 

„Công dân có quyền tự do ngôn luận, tự 

do báo chí, được thông tin, hội họp, lập 

hội, biểu tình theo quy định của pháp 

luật...“. 

Nói chung, các quyền con người, và 

quyền công dân chỉ được liệt kê trong 

dự thảo HP cho có lệ, chứ không có chủ 

Tú Anh 

Nhân sĩ trí thức Việt Nam trong và ngoài 

nước thu thập chữ ký kêu gọi hủy bỏ 

điều 88 trong Bộ Luật Hình Sự. Báo 

Quân Đội Nhân Dân ngày 13/01/2013 

cho đây là một âm mưu xóa bỏ chế độ 

bằng diễn biến hòa bình. Theo lập luận 

này, các công ước Liên Hiệp Quốc công 

nhận quyền công dân là "bảo vệ chế độ" 

và cao hơn nhân quyền. RFI đặt câu hỏi 

với Tổng thư ký Hiệp hội Quốc tế Nhân 

quyền (ISHR) Vũ Quốc Dụng từ 

Frankfurt, Đức. 

RFI : Các trí thức Việt Nam cho rằng 

Điều 88 ‘‘bóp nghẹt quyền tự do ngôn 

luận” và “gây nguy hiểm cho trí thức”, 

ISHR đánh giá như thế nào? 

Vũ Quốc Dụng : Điều 88 ‘‘Tội tuyên 

truyền chống Nhà nước CHXHCN Việt 

Nam’’ thuộc về chương ‘‘Các tội xâm 

phạm an ninh quốc gia’’của Bộ Luật 

Hình Sự Việt Nam (BLHS) là một công 

cụ đàn áp chính trị chứ không phải là 

một điều luật bình thường. Chúng ta có 

nhiều minh chứng cho điều này. Trước 

hết các từ ngữ và nội hàm của điều này 

rất mơ hồ và không được sách luật nào ở 

Việt Nam giải thích cho thấu đáo.


Ngay cả các luật sư tại Việt Nam cũng 

bị bắt vì những cáo buộc vi phạm điều 

88. Chính luật sư tốt nghiệp ở Mỹ như 

Lê Công Định, luật gia tiến sĩ của Pháp 

là Cù Huy Hà Vũ, luật sư tốt nghiệp ở 

Việt Nam như Nguyễn Văn Đài và Lê 

Thị Công Nhân, Lê Trần Luật lẫn những 

luật gia mới tốt nghiệp như AnhBaSg 

Phan Thanh Hải và Tạ Phong Tần cũng 

không thể nào hiểu nổi điều 88. 

Sự mơ hồ này giúp cho công an, viện 

kiểm sát và tòa án tha hồ suy diễn tùy 

tiện để bắt giam và kết án. Hơn một trăm 

tù nhân chính trị tại Việt Nam hiện nay 

đều có dính dáng ít nhiều đến những cáo 

buộc về tội tuyên truyền chống nhà 

nước. Trong những bản kết luận điều tra, 

cáo trạng và bản án của họ chúng tôi 

thấy lúc nào cũng thấy ẩn hiện điều 88. 

Việc dùng tội danh nào để cuối cùng kết 

án họ lại là một vấn đề khác nhưng rõ 

ràng họ bị làm tội vì không cùng chính 

kiến với chế độ cộng sản tại Việt Nam. 

Cho nên điều 88 - mà nhiều nhà hí họa 

đã vẽ thành 2 cái còng số 8 khóa môi 

người Việt Nam – như một lưỡi kiếm 

Damoclès treo lơ lửng trên đầu mọi 

người. 

Việc áp dụng điều 88 tùy tiện đến nỗi họ 

không biết nó sẽ phập xuống lúc nào. 

Bắt họ hay xử tội họ lúc nào là quyền 

của công an. Hiệp hội Nhân quyền quốc 

tế (ISHR) cho rằng việc soạn thảo một 

điều luật 88 mơ hồ và việc áp dụng điều 

88 một cách tùy tiện là một sự cố ý, cố ý 

tạo ra một sự sợ hãi thường trực và 

không thể xác định được một cách rõ rệt. 

Chính sự sợ hãi này đã bóp nghẹt quyền 

tự do ngôn luận trên tất cả các lãnh vực 

từ báo chí, thông tin, truyền thông, 

internet, đến tư tưởng, tôn giáo, nghệ 

thuật, khoa học, nghiên cứu, giảng dạy ở 

Việt Nam chứ không phải chỉ trong lãnh 

vực chính trị và xã hội. 

Chính vì vậy mà chúng ta thấy trong 

danh sách của bản kêu gọi bỏ điều 88 

BLHS và Nghị định 38 vào ngày 

25/12/2012 vừa qua đã có chữ ký của 

những đại diện rất có uy tín trên tất cả 

những lãnh vực này. ISHR cho rằng 

những trí thức này đang thực sự lo sợ 

khi thấy những phản biện và kiến nghị 

hợp pháp về chính sách, bộ máy cầm 

quyền có thể dẫn đến việc truy tố họ. 

Việc họ lên tiếng tập thể sẽ nhắc nhở 

chính quyền Việt Nam nên rà soát lại 

những điều luật lỗi thời - nhất là những 

điều luật hình sự trong chương "Các tội 

xâm phạm an ninh quốc gia“. 

RFI : Việt Nam bị quốc tế chỉ trích về 

Điều 88. Vậy Điều 88 có vi phạm quyền 

tự do ngôn luận theo luật quốc tế 

không? 

Vũ Quốc Dụng : Việt Nam đã tham gia 

ký kết Công ước quốc tế về Quyền Dân 

sự và Chính trị (ICCPR) cho nên mọi 

người Việt Nam và các dân tộc khác trên 

thế giới chờ đợi chính quyền Việt Nam 

thành tâm và hoàn toàn tuân thủ những 

điều khoản ghi trong đó, kể cả điều 19 

về tự do ngôn luận. Liên Hiệp Quốc và 

các cơ chế của nó như Ủy ban Nhân 

quyền là uỷ ban đảm nhiệm việc giám 

sát thi hành ICCPR cũng như Hội đồng 

Nhân quyền đã có vô số văn bản để giải 

thích điều này. Cho nên việc tìm hiểu 

cho rõ và áp dụng cho đúng không phải 

là khó. 

Chúng tôi xin tóm tắt những vi phạm 

của điều 88. Trước hết theo luật quốc tế, 

quyền tự do ngôn luận gồm có 2 quyền: 

thứ nhất là quyền tự do có quan điểm 

riêng và thứ hai là quyền tự do bày tỏ 

quan điểm của mình. Xin lấy thí dụ chị 

Phạm Thanh Nghiên bị bắt khi đang 

ngồi trong nhà riêng và cầm trong tay 

một tấm giấy ghi chữ “Hoàng Sa, 

Trường Sa là của Việt Nam, Phản đối 

công hàm bán nước của Phạm Văn 

Đồng.” Xin nhấn mạnh là biên bản bắt 

chị Nghiên ghi rõ chị bị bắt vì cầm giấy 

ngồi trong nhà. Chị Bùi Thị Minh Hằng 

bị bắt đưa đi cải tạo vì đã đội nón lá và 

quàng khăn ghi chữ “Hoàng Sa – 

Trường Sa – Việt Nam” ra đứng trước 

Nhà thờ. Hai chị đã bị xâm phạm 

nghiêm trọng quyền tự do có quan điểm, 

mà theo luật quốc tế, là một nhân quyền 

tuyệt đối, nghĩa là một nhân quyền 

không thể bị giới hạn hay xâm phạm 

trong bất cứ hoàn cảnh nào. 

Về quyền bày tỏ quan điểm thì điều 19 

của ICCPR bao gồm quyền tìm kiếm, 

tiếp nhận và phổ biến mọi loại thông tin 

trong khi điều 88 thì cấm tuyên truyền, 

làm ra, tàng trữ, lưu hành tài liệu chống 

Nhà nước Việt Nam. Nhà nước Việt 

Nam là ai, bị thiệt hại quyền lợi gì thì 

đến giờ cũng không ai rõ. Tiến sĩ luật Cù 

Huy Hà Vũ yêu cầu được đối chất với 

đại diện Nhà nước, là người bị xem là bị 

hại trong vụ án của ông, nhưng không 

được. Công an Việt Nam bắt cả những 

người nhận được bài từ một địa chỉ 

email không quen biết, buộc tội cả 

những bài viết chưa phổ biến tìm thấy 

trên máy tính, và thường xuyên dẫn 

chứng bằng những bài viết và bài phỏng 

vấn trên các cơ quan truyền thông có uy 

tín quốc tế. 

Điều 88 đi ngược hoàn toàn với tinh 

thần của điều 19 của bản ICCPR và 

quyền tự do ngôn luận được diễn giải rất 

rõ trong các bình luận luật học của Uỷ 

Ban Nhân quyền LHQ. Việc giam giữ 

công dân Việt Nam theo điều 88 đã 

nhiều lần bị các cơ quan LHQ lên án, cụ 

thể, Cao ủy Nhân quyền LHQ và Tổ 

Công tác về Giam giữ Tùy Tiện của Hội 

đồng Nhân quyền LHQ đã phải nhiều 

lần can thiệp trong năm qua. Ngay cả 

Báo cáo viên Đặc biệt về Tự do Ngôn 

luận của LHQ cũng không được sang 

thăm Việt Nam mặc dù đã có yêu cầu từ 

năm 2002. 

Tôi còn nhớ trong đợt Cứu xét Báo cáo 

Định kỳ toàn Thế giới về Nhân quyền 

hồi năm 2009, đề tài vi phạm quyền tự 

do ngôn luận tại Việt Nam là đề tài bị 

nhiều quốc gia phê bình nhất. Chúng ta 

cần biết rằng Điều 88 ra đời năm 1999, 

nghĩa là, 17 năm sau khi Việt Nam gia 

nhập ICCPR. Tại sao lúc đó - năm 1999 

- và ngay cả đến bây giờ điều 88 không 

chịu thích ứng với điều ước quốc tế này 

cho thấy Việt Nam không nội luật hóa 

những cam kết quốc tế và rõ ràng không 

thực tâm thi hành những cam kết. 

RFI : Lý do an ninh quốc gia thường 

được chính quyền Việt Nam đưa ra để 

giới hạn quyền tự do ngôn luận. Vậy lý 

do này có xác đáng không ? 

Vũ Quốc Dụng : Chính luật quốc tế 

cũng không quan niệm rằng quyền tự do 

cá nhân phải tuyệt đối nên điều 19 của 

ICCPR cũng có đặt ra những giới hạn. 

Nhưng những giới hạn này phải hợp lý 

để không làm triệt tiêu chính cái quyền 

tự do ngôn luận. Luật quốc tế biết rằng 

việc giới hạn rất dễ bị lợi dụng và lạm 

dụng nên đã đưa ra những qui định rất 

chặt chẽ. 

Như đã trình bày ở trên, điều 19 của 

ICCPR không cho phép giới hạn quyền 

tự do có quan điểm vì nó là một quyền 

tuyệt đối. Đối với quyền bày tỏ quan 

điểm thì điều 19 cho phép giới hạn để 

bảo vệ an ninh quốc gia, nhưng bắt phải 

ra luật đặc biệt thích ứng với hoàn cảnh 

ngoại lệ này. Trước hết luật quốc tế hiểu 

“nhu cầu bảo vệ an ninh quốc gia” là khi 

có xảy ra tình trạng khẩn trương thực sự 

đe dọa sinh mạng toàn quốc gia và Nhà 

nước chính thức công bố tình trạng khẩn 

trương này. Thứ đến, trong đạo luật liên 

quan, mục đích của việc giới hạn phải 

được định nghĩa rõ ràng, những biện 

pháp đưa ra phải liên quan trực tiếp đến 

mục đích và mức độ của những biện 

pháp phải có chừng mực tương xứng với 

mục đích nêu ra. 

Điều 88 không thỏa mãn những điều 

kiện kể trên. Việt Nam đã có hòa bình 

trong bao năm nay và chưa bao giờ ban 

bố tình trạng khẩn trương vì quốc gia bị 

đe dọa toàn diện. Cho nên phải hiểu là 

cụm từ “an ninh quốc gia” được dùng 

trong BLHS chỉ là sự an toàn của chế độ 

cộng sản đương quyền và do đó không 

phải là trường hợp để áp dụng những


giới hạn theo khoản 3 của điều 19 

ICCPR. 

Có một bài trước đây trên tờ Quân Đội 

Nhân Dân cũng nêu ra quyền tự quyết về 

chính trị theo ICCPR để biện minh rằng 

chế độ chính trị hiện nay cần được bảo 

vệ. Trong luât quốc tế quyền tự quyết 

ghép khái niệm chỗ kia để biện hộ cho 

lập trường nhân quyền cá biệt của Việt 

Nam. Việc làm này sẽ làm cho người 

dân Việt Nam hiểu sai luật nhân quyền 

quốc tế và càng làm cho Việt Nam khó 

hội nhập với quốc tế về mặt nhân quyền. 

http://www.viet.rfi.fr/viet-nam/20130116- 

Chiến thắng “Hà Nội-Điện Biên Phủ 

trên không.” 

Tại buổi tiếp Phó thủ tướng Nguyễn 

Thiện Nhân khẳng định rằng Việt Nam 

mãi mãi trân trọng và biết ơn sâu sắc 

sự giúp đỡ chí tình, trong sáng về vật 

chất và tinh thần mà nhân dân và các 

dân tộc liên quan đến tư cách chính trị viet-nam-tach-nhan-quyen-ra-khoi-quyencong-dan-de-tran-ap-tu-do 

cho nhân dân Việt Nam trong những 

lực lượng vũ trang Trung Quốc đã dành 

trên trường quốc tế của một quốc gia, 

nghĩa là 1 trong 3 tư cách: Độc lập, bị đô 

* * * 

năm tháng khó khăn của cuộc kháng 

hộ hay bị bảo hộ; chứ không liên quan 

Bên đang thua 

chiến vì độc lập, tự do, thống nhất đất 

đến thể chế chính trị của một nước. Việc 

nước và xây dựng Tổ quốc. 

mạo xưng quyền tự quyết dẫn đến hiểu 

cuộc 

Phó Thủ tướng nhấn mạnh hợp tác quốc 

lầm cho rằng chính quyền có toàn quyền 

phòng là trụ cột quan trọng trong quan 

xử lý người dân và không cho bất cứ 

hệ đối tác chiến lược toàn diện giữa Việt 

quốc gia nào can thiệp vào. 

Thục-Quyên 

Nam và Trung Quốc; trong đó có trao 

RFI : Quyền công dân và nghĩa vụ công Còn có lối thoát nào cho dân tộc Việt đổi đoàn của Quân chủng Phòng khôngdân 

được hiểu thế nào trong quan niệm Nam hay không? 

Không quân hai nước và hợp tác đào 

nhân quyền ? 

Ngày 28/12/2012 Thông tấn xã Việt tạo giữa hai Bộ Quốc phòng, bao gồm 

Vũ Quốc Dụng : Quyền công dân là Nam đã đăng một bản tin tóm gọn một đạo tạo quân nhân Việt Nam tại các cơ 

quyền của những người có quốc tịch của sự thật lịch sử có lẽ có tính cách quyết sở đào tạo của Không quân Trung Quốc. 

một quốc gia và được Hiến pháp và luật định về số phận dân tộc Việt Nam. Bản Lòng mãi mãi biết ơn và trân trọng 

pháp nước đó bảo vệ. Nhân quyền là tin hòan tòan có gía trị chính thức vì Không biết ngôn từ TTXVN xử dụng 

quyền của con người, vì họ là người, có TTXVN được định nghĩa "Là cơ quan trong bản tin bằng tiếng Trung Hoa và 

giá trị đối với mọi người ở mọi nơi trên sự nghiệp thuộc Chính phủ, TTXVN tiếng Nga ra sao, chỉ biết trong các bản 

thế giới, và được luật pháp quốc tế định thực hiện chức năng thông tấn Nhà nước tiếng Anh,Pháp và Tây Ban Nha ,tiếp 

nghĩa và bảo vệ. Nói chung quyền công trong việc phát tin, văn kiện chính thức theo Phó thủ tướng NTNhân, đại tướng 

dân không được phép mâu thuẫn với của Đảng và Nhà nước." ̣(1) Xin trích Phùng quang Thanh, Bộ trưởng bộ quốc 

nhân quyền phổ quát. Nếu có mâu thuẫn một phần bản tin như sau: (2) 

phòng, cũng đã tiếp rước riêng hai viên 

hay khác biệt thì có thể xảy ra tình trạng Chiều 28/12, tại trụ sở Chính phủ, Phó tướng Nga và Trung Hoa kể trên , và 

vi phạm nhân quyền. 

Thủ tướng Nguyễn Thiện Nhân đã tiếp ngỏ lời mong muốn tiếp tục tăng cường 

Trong trường hợp này, nếu quốc gia đó Trung tướng Bondarev Viktor hợp tác quân sự chặt chẽ về nhiều mặt, 

là thành viên của một công ước quốc tế Nikolaevich, Tổng Tư lệnh Không quân đặc biệt là đào tạo quân nhân VN. 

thì cơ chế giám sát của công ước này sẽ Liên bang Nga, sang thăm Việt Nam và Những bản tin ngọai ngữ này đều bắt 

xem xét trường hợp vi phạm. Nếu không dự Lễ kỷ niệm 40 năm Chiến thắng “Hà đầu bằng những lời nhấn mạnh lòng biết 

tham gia bất cứ công ước nào và vụ vi Nội-Điện Biên Phủ trên không.” ơn vô tận của nhà cầm quyền VN cũng 

phạm nhân quyền là nghiêm trọng thì Phó Thủ tướng nhấn mạnh rằng Việt như long trọng xác nhận sự có mặt và 

Hội đồng Nhân quyền và các cơ chế của Nam mãi mãi trân trọng và biết ơn sâu đóng góp quan trọng của quân đội Nga 

nó vẫn tiến hành xem xét. Cho nên sắc sự giúp đỡ chí tình, trong sáng về và Trung Quốc trong cuộc nội chiến vì ý 

không thể tách quyền công dân ra khỏi vật chất và tinh thần mà nhân dân và thức hệ tại VN vừa qua, điều mà đảng 

nhân quyền được và một quốc gia không các lực lượng vũ trang Liên Xô trước cộng sản VN luôn gián tiếp phủ nhận 

thể tùy tiện mà xử lý công dân của mình đây, Liên bang Nga ngày nay đã dành trong suốt cuộc chiến cho đến nay, để có 

được. Lý luận cho rằng mỗi nước có cho nhân dân Việt Nam trong những thể mô tả sự có mặt của quân đội Mỹ tại 

quyền xét xử công dân phạm pháp của năm tháng khó khăn của cuộc kháng miền Nam VN như một sự xâm lăng 

mình theo luật riêng là đúng, nếu luật và chiến vì độc lập, tự do, thống nhất đất lãnh thổ một nước nhược tiểu bởi một 

việc xét xử không vi phạm luật nhân nước và xây dựng Tổ quốc... 

cường quốc trước dư luận thế giới . 

quyền quốc tế, và là sai nếu vi phạm luật Trung tướng Bondarev Viktor Đáng để ý là bản tiếng Pháp được kết 

nhân quyền quốc tế. 

Nhikolaevich khẳng định rằng hợp tác thúc bằng câu Il a demandé aux forces 

Trong tinh thần đó, điều 29 của Tuyên quốc phòng là trụ cột quan trọng trong armées russes et chinoises de rechercher 

ngôn Nhân quyền Quốc tế, đưa ra trách quan hệ đối tác chiến lược toàn diện et de fournir des documents relatifs à 

nhiệm hỗ tương giữa công dân và Nhà giữa Việt Nam và Liên bang Nga. Trong leur soutien au Vietnam pendant la 

nước. Theo đó, người công dân phải có đó có trao đổi đoàn của Quân chủng guerre / Ông ta (PQThanh) đã yêu cầu 

nghĩa vụ đối với "cái cộng đồng mà chỉ Phòng không-Không quân hai nước và quân đội Nga và Trung Quốc tìm kiếm 

trong đó họ mới có thể phát triển một hợp tác đào tạo giữa hai Bộ Quốc và cung cấp tài liệu về sự hỗ trợ của họ 

cách toàn vẹn tự do và nhân cách của phòng, bao gồm đào tạo quân nhân Việt trong cuộc chiến tranh Việt Nam. 

mình“ trong những giới hạn chính đáng Nam tại các cơ sở đào tạo của Không Hình thức xác nhận rõ ràng và tuyên 

của một xã hội dân chủ. Cho nên ở đây quân Nga... 

dương công trạng hai quân đội Nga và 

vấn đề nghĩa vụ công dân chỉ đặt ra khi Chiều cùng ngày, tại trụ sở Chính phủ, Trung Quốc bởi cả vị Phó tổng thống lẫn 

nhà nước cũng phải hoàn thành nhiệm Phó thủ tướng Nguyễn Thiện Nhân đã vị Bộ trưởng bộ quốc phòng VN, sau 38 

vụ bảo đảm đầy đủ các nhân quyền cho tiếp Thiếu tướng Wang Yi Sheng(Vương năm vênh vang chiến thắng vĩ đại chỉ 

công dân. 

Nghĩa Sinh), Phó Tham mưu trưởng bằng sự lãnh đạo tài tình của Đảng, 

Nói chung, những bài báo viết về nhân Quân chủng Không quân, Quân Giải Bác Hồ và Quân ủy Trung ương (3) 

quyền trên tờ Quân Đội Nhân Dân phóng Nhân dân Trung Quốc nhân dịp cho thấy những "chính phủ và nhân dân 

thường có cố tình cắt xén chỗ này, lắp sang thăm và dự Lễ kỷ niệm 40 năm các nước XHCN anh em" không cho


phép đảng CSVN quên ơn họ và đang 

nhắc nhở đòi nợ . 

Lời yêu cầu của đại tướng PQThanh 

không rõ sẽ được các đồng chí các nước 

đàn anh hiểu như một lời vô ơn bạc 

nghĩa ám chỉ sự hổ trợ của họ không 

đáng kể nên VN không hề có tài liệu liên 

quan, hay chỉ là một lời biện bạch ấu trĩ 

lý do đảng CSVN lỡ "quên" không ca 

tụng "sự giúp đỡ chí tình, trong sáng về 

vật chất và tinh thần " của họ bao nhiêu 

năm nay. Nhưng chắc chắn các đồng chí 

đàn anh sẽ tiếp tục kiên trì trong vấn đề 

thu nợ. 

Mạng lưới Trung Cộng 

Đằng đẵng 38 năm Trung Cộng đã thu 

nợ bằng đủ mọi cách và dưới đủ mọi 

hình thức.Người dân VN đã được mài 

dũa bằng những huyền thọai chiến thắng 

thực dân và quân xâm lăng để không còn 

đủ bén nhậy nhận định mối nguy. Ngày 

nay tỉnh dậy thấy "thực dân Vàng" là 

Trung cộng đã nắm trọn đời sống kinh 

tế đất nước, quân xâm lăng vì không mắt 

xanh mũi lõ nên đã tràn ngập quê hương 

, từ kín đáo tới lộ liễu, mà đã không gây 

"sốc" . 

Có ai, cơ quan nào đã lưu tâm tìm cách 

xác định con số những người Trung Hoa 

đang chính thức và không chính thức có 

mặt tại VN hay không? 

Chiếu bản đồ, Việt Nam "là một quốc 

gia nằm ở phía đông bán đảo Đông 

Dương, thuộc khu vực Đông Nam Á. 

Việt Nam phía bắc giáp Trung Quốc, 

phía tây giáp Lào và Campuchia, phía 

tây nam giáp vịnh Thái Lan, phía đông 

và phía nam giáp biển Đông và có hơn 

4.000 hòn đảo, bãi đá ngầm lớn nhỏ, 

gần và xa bờ, có vùng nội thủy, lãnh hải, 

vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa 

được Chính phủ việt Nam xác định gần 

gấp ba lần diện tích đất liền (khoảng 

trên 1 triệu km²). (4) 

Theo nhà nghiên cứu Mai Thái 

Lĩnh,"nếu tính tất cả các vi phạm lớn 

nhỏ, tính từ 1949 đến 1979 phía Trung 

Quốc (tức Trung Hoa cộng sản) đã lấn 

chiếm lãnh thổ Việt Nam ở 90 điểm trên 

toàn tuyến biên giới Việt-Trung . Như 

vậy không thể nói là quan hệ Việt-Trung 

chỉ xấu đi trong giai đoạn 1979-1989. 

Ngay từ giữa thập niên 1950, nghĩa là 

giữa lúc tình cảm cộng sản Việt-Trung 

còn nồng thắm, đã bắt đầu hình thành 

những mầm mống xấu, những âm mưu 

đen tối... 

Trong khi nhiều vị trí hiểm yếu ở vùng 

biên giới Việt-Trung đã trở thành “chợ 

trời biên giới” (ví dụ: cửa khẩu Tân 

Thanh), trong khi hai bên đang tích cực 

thúc đẩy sự ra đời của các “khu hợp tác 

kinh tế xuyên biên giới” thì bản đồ chi 

tiết về vùng biên giới Việt-Trung vẫn 

còn là “bí mật quốc gia”, thông tin về 

vùng này vẫn là thông tin một chiều, mù 

mờ và không có giá trị khoa học. Người 

ta có cảm tưởng các cấp có thẩm quyền 

vẫn tìm cách che giấu, không muốn cho 

ngýời dân hiểu biết rõ ràng, cụ thể về 

tình hình đường biên giới mới. Việc vội 

vã nhổ bỏ các cột mốc cũ để đưa vào 

“viện bảo tàng” lại càng làm tăng thêm 

sự nghi ngờ đó. (5) 

Theo Chân Mây trong bài "Diễn Biến Sự 

Kiện Thủ Tiêu Cột Mốc Biên Giới Việt 

Nam Trung Quốc" (6)Khi bộ văn 

bản “Trung Việt Lục Địa Biên Giới 

Điều Ước” hoàn thành, hai bên Trung- 

Việt tiếp tục đi vào công tác giải tỏa các 

khu vực gài mìn, tức là những vùng đất 

biên giới trên lãnh thổ Việt Nam. Một 

cách tự nhiên, những vùng trong qui 

hoạch gỡ mìn được dựng bảng bằng 

tiếng Trung và người dân trong khu vực 

trở thành công dân Trung Quốc. 

Trong thực tế, dọc theo biên giới 

TrungQuốc-Việt Nam phía Bắc gần như 

là vùng bỏ ngỏ, nơi sự qua lại buôn bán 

tại các chợ trời hay chợ biên giới như 

Mừờng Nhé, hòan tòan dễ dàng không 

kiểm sóat giấy tờ. Điều này cắt nghĩa 

nạn buôn người mà theo tin Quốc hội 

Âu Châu (7) có khỏang 4.500 đàn bà và 

trẻ em đã bị bắt cóc hoặc mua từ VN 

đem qua Trung Quốc trong khỏang thời 

gian từ 1998 cho tới đầu năm 2010. Cho 

tới nay các báo trong nước vẫn tiếp tục 

đều đặn đăng tin về những đường dây 

mãi dâm và ma túy, nhưng có vẻ câu hỏi 

về sự vắng mặt hay bất lực của công an 

cảnh sát VN không được đặt ra. Hay 

không dám đặt ra? 

Và lẽ dĩ nhiên không ai nhắc tới sự 

thâm nhập của người Hoa vào đất Việt. 

Sự kiện không được nhắc tới, những 

người dân biết suy nghĩ không được lên 

tiếng , nên nhà cầm quyền VN rảnh tay 

thi hành chương trình mãi mãi trân 

trọng và biết ơn sâu sắc đối với Trung 

Hoa. 

Phía Tây, VN giáp Lào và 

Campuchia.(Cam Bốt) 

Song song với việc xâm nhập VN, theo 

tin tức quốc tế (8) Trung Quốc đã biến 

Lào thành một nước chư hầu ,hay gần 

như một tỉnh của họ.Trung Quốc là 

nước đứng hàng đầu trong danh sách các 

nước đầu tư vào Lào trong nhiều ngành 

và nhiều nơi , như quặng mỏ, đập thủy 

điện, nông nghiệp...Thượng tuần tháng 

11/2012 đúng thời điểm hội nghị Á Âu 

(ASEM) lần thứ 9 tại Lào,Trung Hoa 

cho loan tải tin cho Lào vay 7tỉ USD để 

lập tuyến đường xe lửa cao tốc 400 cây 

số xuyên qua rừng núi Lào , nối tiếp 

đường cao tốc Trung Hoa từ Côn Minh 

(thủ phủ Vân Nam) để tới Viên Chăn 

(Vạn Tượng), do công ty Hoa và công 

nhân Hoa đảm nhận. Vì lên tiếng báo 

động nhà cầm quyền Lào áp bức dân 

phải nhượng đất với gía rẻ mạt trong 

vùng xây đường sắt, ngòai những nhân 

vật người Lào bị mất tích, ngay chính 

giám đốc của Helvetas,một tổ chức phi 

chính phủ NGO Thụy Sĩ đã bị trục xuất, 

chỉ trong thời hạn 48 tiếng sau khi được 

loan báo. 

Bên Cam Bốt, sau khi Thủ tướng Lý 

Bằng đem 150 "doanh gia" cán bộ của 

hệ thống kinh tế Trung Quốc qua VN 

tham dự đại hội đảng CS thứ 8 năm 

1996 , qua năm sau, giới đầu tư Đài 

Loan tại Cam Bốt cũng bị đẩy ra ngoài 

và Trung Quốc tiến sâu vào mặt trận 

kinh tế nắm hòan tòan ảnh hưởng chính 

trị tại nước này.(9) 

Từ 2010 Bắc Kinh đã tiến vào giai đọan 

2, tích cực viện trợ quân sự cho Cam 

Bốt với khỏan tiền hàng năm lên tới trên 

5 triệu USD. Năm 2012, Bắc Kinh cam 

kết đầu tư 8 tỷ đôla vào nước này, một 

lượng tương đương 2/3 toàn bộ nền kinh 

tế xứ Chùa tháp. Đầu năm 2013 các 

quan chức cao cấp của Bộ Hỏa xa Trung 

Quốc đã ký thỏa thuận thiết kế, cấp vốn 

và xây dựng một cảng biển và đường xe 

lửa dài 404km nối Đền Preah Vihear 

(nơi cuộc tranh chấp biên giới Cam Bốt- 

Thái Lan còn đang tiếp diễn) với tỉnh 

Koh Kong trên bờ Vịnh Thái Lan, giáp 

ranh với Hà Tiên. Người Hoa đã tràn 

ngập những thành phố và xây cả nhà 

máy, xửơng cưa trong rừng tại vùng này. 

Dọc theo biên giới Việt -Cam Bốt người 

Hoa nắm vững trong tay họ những sòng 

bạc, những ổ mãi dâm, và lác đác lại có 

những cuộc tấn công"bắn nhầm" người 

Việt. 

Âm mưu bành trướng về phía Nam của 

Trung Quốc đã đạt tới mục tiêu ôm dọc 

theo trọn chiều dài của VN từ Bắc xuống 

cực Nam ra tới biển.Và với Biển Đông 

đang dậy sóng vì hàng ngàn tàu bè trung 

cộng tung hoành ngang dọc,thì bất cứ 

lúc nào thế gọng kềm này cũng có thể 

xiết lại. 

Trong khi đó nhiều vùng đất trên lãnh 

thổ Việt đã lọt vào tay người Hoa: 

Mười tỉnh (10) Lạng Sơn, Quảng Ninh, 

Cao Bằng, Thanh Hóa , Nghệ An, Hà 

Tĩnh, Quảng Nam, Bình Định, Kon 

Tum, Bình Dương. đã cho các các 

doanh nghiệp nước ngoài thuê đất rừng 

dài hạn (50 năm) trồng rừng nguyên liệu 

với tổng diện tích dự kiến là 305.353 ha, 

trong đó các doanh nghiệp từ 

Hongkong, Đài Loan, Trung Quốc 

chiếm trên 264 ngàn ha, 87% ở các tỉnh 

xung yếu biên giới, bất kể đến vấn đề an 

ninh quôc phòng. Tại Nghệ An có


đường 7 và 8 sang Lào. Ở Quảng Nam, 

có đường thuận tiện đi lên Tây Nguyên, 

qua Cam Bốt.. 

Tài nguyên khóang sản VN phân bố rải 

rác khắp nước, từ than, apatít, bauxít, 

titan, đất hiếm,tới vàng, chì – kẽm, thiếc, 

vonfram, sắt, đồng, antimon, fluorít, cát 

thuỷ tinh, cao lanh, graphít, mangan, 

barít, niken, fenspat, điatomit, 

bentônít,……phần lớn được khai thác 

bởi các công ty và công nhân Hoa. 

Theo bài "NHỮNG ĐIỂM NÓNG MÔI 

TRƯỜNG TRONG HOẠT ĐỘNG 

KHAI THÁC MỎ Ở VIỆT NAM" (11) 

Các khoáng sản được khai thác chủ yếu 

là than, quặng sắt, titan, đồng; đá cát 

sỏi làm vật liệu xây dựng; nguyên liệu 

hoá chất, công nghiệp như apatit, 

pyrit,… Số lượng mỏ đang được khai 

thác một số khoáng sản chủ yếu bao 

gồm: than (53), than bùn (21), sắt (22), 

thiếc (12), vàng (11), mangan (10), chì 

kẽm (8), titan (17), đá vật liệu xây dựng 

thông thường (433), đá xi măng (37), đá 

ốp lát (27), đá phụ gia xi măng (5), sét 

gạch ngói (88), cát, sỏi xây dựng (81), 

sét xi măng (13), đôlômít (8), cao lanh 

(14),… 

và câu hỏi cấp bách là con số người và 

ảnh hưởng của Trung Quốc trong những 

vùng này trầm trọng tới mức nào? Có 

bao nhiêu tiếng kêu báo động của người 

dân đã tắt nghỉm như trường hợp đất Sa 

Vĩ, địa đầu tổ quốc, bị công ty Hoa thuê 

50 năm làm sân Golf? 

Ông Dương Văn Cơ, Phó Chủ tịch 

Thường trực Thành phố Móng Cái nhẩm 

tính, trên địa bàn đã có 25 dự án đầu tư 

nước ngoài, số vốn đạt gần 300 triệu 

USD. Trong đó, có tới 3/4 là dự án này 

của các nhà đầu tư Trung Quốc, còn lại 

là hình thức liên doanh giữa nhà đầu tư 

Trung Quốc và doanh nghiệp tại địa 

phương. 

Mạng lưới Liên Bang Nga 

Cho tới cuối năm 1991 Việt Nam luôn 

coi sự có mặt của Liên Xô là đối trọng 

chống lại mọi đe dọa tiềm tàng từ phía 

Trung Quốc. Sau khi Liên Xô tan rã , 

Liên Bang Nga đã phải trải qua nhiều 

giai đoạn khủng hỏang chính trị ,và nền 

kinh tế suy thoái không cho phép Nga 

duy trì ảnh hưởng cũ tại những nước 

đàn em .Tại VN đã có một sự cắt giảm 

quân đội cụ thể và năm 2002 thì Nga rút 

nốt số quân ít ỏi còn lại tại vịnh Cam 

Ranh. 

Dưới sự lãnh đạo của Tổng thống V. 

Putin, Nga đã tạm đi vào ổn định, phục 

hồi và trên đường phát triển. Với nhãn 

quan chính trị chiến lược, với kinh 

nghiệm dày dặn của một cựu sĩ quan 

tình báo KGB, Putin đẩy mạnh tham 

vọng lấy lại vị thế và tiếng nói của Liên 

Bang Nga trong khu vực và cao hơn nữa 

có thể là việc trở lại vị thế của Liên 

Bang Xô viết trong một hoàn cảnh hoàn 

toàn mới. 

Gần đây Putin công khai tuyên bố ưu 

tiên thể hiện vai trò của Nga trong khu 

vực phát triển năng động của châu Á- 

Thái bình Dương .Đồng thời Phó Thủ 

tướng Dmitry Rogozin tin tưởng sự phát 

triển của ngành công nghiệp quốc phòng 

sẽ đưa Nga trở lại vị thế của một nước 

công nghiệp hàng đầu.(12) 

Tham vọng của Putin rất phù hợp với 

ước mơ của VN trở lại thế tam giác 

Việt-Trung Quốc-Liên Xô ngày xưa và 

trong bối cảnh hiểm nghèo hiện nay của 

giấc mơ bá quyền Trung quốc, Việt Nam 

đã mừng rỡ chào đón Nga với hàng loạt 

hợp đồng lớn mua vũ khí (13) và trở 

thành khách hàng lớn thứ 3 trên thế giới 

của Nga, sau Ấn Độ và Venezuela. 

Đầu năm 2009, Nga đã ký với Việt Nam 

hợp đồng trị giá gần 400 triệu USD cung 

cấp 8 máy bay chiến đấu đa năng Su- 

30MK2 không có vũ khí kèm theo. 

Tháng 2/2010, hai bên ký hợp đồng thứ 

hai cung cấp 12 Su-30MK2 kèm theo vũ 

khí hàng không, trị giá gần 1 tỷ USD. 

Hợp đồng này còn cung cấp vũ khí hàng 

không và phụ tùng cho lô Su-30MK2 

đầu tiên đặt hàng năm 2009. Cuối năm 

2009 trong chuyến thăm chính thức của 

Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng tại Liên 

bang Nga ,Việt Nam đã đặt mua 6 tàu 

ngầm Kilo 636 với giá 2 tỷ USD. Đây 

là một trong những hợp đồng lớn nhất 

lịch sử xuất khẩu khí tài hải quân của 

Nga. 

Năm 2011, Việt Nam cũng lần lượt nhận 

2 tàu hộ vệ tên lửa Đinh Tiên Hoàng và 

Lý Thái Tổ. Hợp đồng này trị giá 350 

triệu USD được ký vào năm 2006. Vào 

năm 2010 và 2011, Việt Nam đã nhận 

được 2 hệ thống tên lửa phòng thủ ven 

bờ tiên tiến K-300P Bastion-P. 

Nga đáp lại tấm thạnh tình của VN bằng 

lời hứa hẹn sẽ (14) 

"Ưu tiên đơn đặt hàng tàu ngầm của 

Việt Nam" . Chuyên gia quân sự Victor 

Litovkin, biên tập viên tờ "Quan sát 

quân sự độc lập" của Nga quảng cáo: 

“Thật khó đánh giá hết ý nghĩa của 

những tàu ngầm này đối với Việt Nam. 

Với sự tham gia của tàu ngầm Kilo, Việt 

Nam sẽ bảo vệ hiệu quả hơn nữa lãnh 

hải và vùng biển kinh tế, các hải đảo và 

giàn khoan ngoài khơi. 

và những ký kết giữa Tổng thống Putin 

và Chủ tịch nước Trương Tấn Sang 

tháng 7/2012: 

... Hai Bên khẳng định sẽ tiếp tục tăng 

cường hợp tác trong lĩnh vực thăm dò 

khai thác dầu khí trên thềm lục địa Việt 

Nam, phù hợp với luật pháp quốc tế, 

trước hết là Công ước Liên Hợp quốc về 

Luật Biển năm 1982.Hai Bên ghi nhận 

rằng, hợp tác kỹ thuật quân sự và quan 

hệ đối tác trong lĩnh vực quốc phòng - 

an ninh không ngừng phát triển, phù 

hợp với các nguyên tắc cơ bản của luật 

pháp quốc tế và góp phần cùng nhau đối 

phó với các thách thức và nguy cơ an 

ninh mới, vì hòa bình, ổn định và phát 

triển bền vững ở khu vực châu Á-Thái 

Bình Dương… xây dựng một trật tự thế 

giới mới, dựa trên các nguyên tắc đa 

phương, tính tối thượng của luật pháp 

quốc tế, các nguyên tắc cơ bản của Hiến 

chương Liên Hợp Quốc, bao gồm tôn 

trọng chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ quốc 

gia và không can thiệp vào công việc nội 

bộ của các quốc gia... 

Chủ tịch nước Việt Nam Trương Tấn 

Sang tuyên bố ủng hộ đường lối chiến 

lược của Lãnh đạo Nga nhằm không 

ngừng củng cố vị thế của Liên bang Nga 

ở khu vực châu Á-Thái Bình Dương, vì 

lợi ích hòa bình và phát triển bền vững ở 

khu vực này. 

Hai Bên ủng hộ việc thành lập ở khu vực 

châu Á-Thái Bình Dương một cấu trúc 

an ninh mở, minh bạch, bình đẳng và 

hợp tác, được xây dựng trên các quy 

định của luật pháp quốc tế, nguyên tắc 

không liên minh và tính đến lợi ích hợp 

pháp của tất cả các nước... 

Cách loan tin của bộ ngọai giao VN 

nhằm quảng bá tình hình giao thiệp 

"không ngừng được củng cố và phát 

triển tốt đẹp" giữa Việt Nam và Liên 

bang Nga, nhất là việc " nâng cấp quan 

hệ đối tác chiến lược toàn diện" đang cố 

gắng gây hiệu lực tuyên truyền mạnh lên 

niềm tin của người dân Việt vào sự sáng 

suốt của chính phủ VN trong đường lối 

và chính sách đối ngoại, đặc biệt liên 

quan đến khu vực châu Á-Thái Bình 

Dương. 

Điển hình cho hiệu lực tuyên truyền này 

là số lượng bài trên các báo lề phải cũng 

như lề trái và cả trên mạng loan tin về 

sức mạnh quân sự cũng như công nghiệp 

phòng không của Nga. Những bài về 

những tranh chấp khi xưa giữa Liên Xô 

và Trung Cộng cũng đang được chú tâm 

khai thác với dụng ý nêu cao sức mạnh 

quân sự của Nga vượt xa Trung Quốc. 

Để đi tới kết luận gián tiếp là sự có mặt 

của Nga tại VN trong mọi lãnh vực là 

một lọai bảo hiểm để đối đầu với sự tràn 

ngập VN của Trung Quốc . 

Nhưng đối diện với mộng bá quyền và 

ảnh hưởng kinh tế vũ bão của Trung 

Quốc trong thế giới, Việt Nam cần chấm 

dứt thái độ tự ru ngủ và tỉnh táo nhận 

định khả năng cùng thế đứng của Nga để 

kịp thời tìm lối thóat cuối cùng.


Khả năng cùng thế đứng của Nga 

Nga không còn là Liên Xô nhưng cũng 

đã không trở thành một nước dân chủ tự 

do phù hợp với ước mơ cải cách của 

đầu thập niên 90. Các quan chức Nga 

chủ trương đường lối tạm gọi là "dân 

thống tuyên truyền nhưng vẫn không 

đánh bóng được hình ảnh theo ý 

muốn.Trong nước, những hệ thống 

tuyên truyền dựng lên những mối đe dọa 

từ phía ngoài để đánh mạnh vào lòng ái 

quốc ,nhưng không che dấu được tình 

hai mươi dự án quy mô lớn liên quan 

đến năng lượng, giao thông vận tải và 

viễn thông, và tổ chức các cuộc họp 

thường xuyên về an ninh, quân sự, quốc 

phòng, đối ngoại, kinh tế, và những cuộc 

tập trận chung giữa các quốc gia thành 

chủ định hướng" (démocratie trạng tham nhũng tràn lan và người dân viên 

souveraine, sovereign democracy) ,nghĩa 

là dân chủ tùy thuộc những đặc tánh văn 

hóa và lịch sử của Nga theo định nghĩa 

của Vladislav Surkov, người được coi là 

đã có rất nhiều cuộc biểu tình để tỏ thái 

độ bất mãn. 

Thế đứng trong Hội đồng Bảo an Liên 

Hiệp Quốc là lý do chính giữ cho Nga 

Tháng 7/2005 ,trong hội nghị thượng 

đỉnh lần thứ 5 tại Kazakhstan, với sự 

tham dự lần thứ nhất của những quốc gia 

quan sát viên Ấn Độ, Iran, Mông Cổ và 

"kiến trúc sư" đường lối chính trị hiện vẫn còn được coi là một cường quốc Pakistan ,tổng thống Nursultan 

tại của Moscow. 

Trong bài báo với tựa đề "Putin tìm cách 

đưa Nga trở lại vị trí một cừơng quốc 

trong thế giới", (15 )Alexander Gabuev, 

ký giả của tờ "Kommersant" một tờ nhật 

báo hàng đầu của Nga ,và cũng là một 

giảng viên tại Viện Nghiên cứu Moscow 

về Á và Phi Châu ,phân tách cho thấy 

tình trạng thật của Nga hòan tòan không 

phù hợp với hình ảnh đưa ra bởi hệ 

trong thế giới.Chiến thuật của Moscow 

là ủng hộ những quốc gia hiếu chiến như 

Iran và Syria để bảo vệ những hợp đồng 

bán vũ khí cho các nước này hoặc những 

ưu đãi khác. 

Năm 2011 đánh dấu một khúc quanh 

quan trọng: Vì những lợi tức buôn bán 

với các nước châu Âu và Mỹ vượt hẳn 

những hợp đồng với Libya, Moscow đã 

không phủ quyết cuộc can thiệp quân sự 

Nazarbayev đã tuyên bố "Các nhà lãnh 

đạo của các quốc gia đang ngồi ở bàn 

đàm phán này là đại diện của một nửa 

nhân loại" 

Năm 2009, những thành viên của SCO 

đã quy định "chiến tranh không gian 

mạng phổ biến thông tin có hại đến lĩnh 

vực tâm linh, đạo đức và văn hóa của 

các nước khác" được coi là một "đe dọa 

an ninh" ,và SCO đã ký một thỏa thuận 

thống tuyên truyền Putin. vào Libya. Lần đầu tiên trong lịch sử tuyên chiến về thông tin để ngăn chận 

Theo Gabuev, kế hoạch thành lập một ,những lý do kinh tế cũng đẩy Nga vào "bị một quốc gia khác làm suy yếu trong 

Liên Minh Âu Á năm 2015 cho thấy thế yếu đối với Trung Quốc, và hệ thống chính trị, kinh tế và xã hội". 

tham vọng của Putin muốn đứng ngang 

hàng với Liên minh châu Âu ,cũng như 

tìm cách hướng sự chú ý trong và ngòai 

nước vào những cố gắng khôi phục lại 

vinh quang cũ của Moscow chỉ để khỏa 

lấp những khó khăn hiện tại ,như tình 

trạng tham nhũng và tình hình đầu tư 

yếu kém. 

Chính sách ngọai giao Nga dựa trên tứ 

trụ là sức mạnh quân sự ( thứ 2 sau Mỹ), 

xuất khẩu dầu mỏ, hệ tư tưởng xã hội 

chủ nghĩa như một công cụ quyền lực 

mềm, và sự có mặt trong Hội đồng Bảo 

an Liên Hiệp Quốc, đang yếu thế vì tứ 

trụ bị lung lay. 

Quân đội Nga đang yếu dần. "Khối quân 

sự Bắc Đại Tây Dương" mỗi năm một 

vượt xa Nga hơn về mặt kỹ thuật. 

Trung Quốc trong thập niên 90 còn phần 

lớn dựa vào khí giới nhập cảng từ Nga 

nay đã phát triển nhanh chóng. Các cấp 

lãnh đạo và cựu sĩ quan tư lệnh Nga 

trong những cuộc trao đổi không chánh 

thức đã cho biết trong trường hợp khẩn 

cấp Nga chỉ có thể dựa vào vũ khí hạt 

nhân, và chính loại vũ khí này hiện nay 

Moscow vì cần trao đổi thương mại đã 

mất đi tính độc lập trong các quyết định 

ảnh hưởng đến quyền lợi của Trung 

Quốc trong tòan cầu. 

Trong khi Việt Nam đặt hy vọng vào 

Nga như một trọng lực đối đầu với 

Trung Quốc thì Nga và Trung Quốc 

đang có hàng lọat những cuộc đàm phán 

hợp tác mà lần họp thứ 8 vừa xảy ra 

ngày 9/01/2013 tại Peking. Kể từ khi 

tái nhận chức vụ tổng thống ngày 

7/5/2012, Putin đã chính thức tuyên bố 

mở rộng hợp tác với Trung Cộng, gián 

tiếp chấm dứt chiều hướng kết thân với 

Âu Châu của Boris Jelsin từ 1991.(16) 

Theo tin của Radio Stimme Russlands, 

Nga đang có tối thiểu 3 tầu ngầm thuộc 

loại "Borei" và phần lớn số lượng tầu 

Jasen (Severodvinsk) trụ tại Thái Bình 

Dương đồng thời trong năm 2012 Nga 

đã ký hợp đồng bán 4 tàu ngầm dieselđiện 

lọai 1650 Amur cho Trung Cộng để 

xử dụng trong mộng bá quyền của nước 

này tại Biển Đông.(17) 

Điều cần nhớ là Trung Quốc và Liên 

Bang Nga là hai thành viên sáng lập 

Truyền thông tây phương cho rằng một 

trong những mục đích chính của SCO là 

để đối trọng với NATO và Hoa Kỳ , đặc 

biệt để tránh những xung đột mà sẽ cho 

phép Hoa Kỳ can thiệp vào khu vực biên 

giới của hai nước Nga và Trung Quốc. 

Và mặc dù không phải là một quốc gia 

thành viên, Tổng thống Iran Mahmoud 

Ahmadinejad đã được phép sử dụng 

diễn đàn SCO để tấn công Hoa Kỳ. 

Hoa Kỳ đã bị từ chối vị trí quan sát SCO 

vào năm 2006. 

Tờ Nhân dân nhật báo ,cơ quan của Ban 

chấp hành Trung ương đảng Cộng Sản 

TQ khi tường thuật về SCO đã viết : 

"tín hiệu đáng chú ý nhất được đưa ra 

bởi Hội nghị thượng đỉnh là các nước 

thành viên SCO có khả năng và trách 

nhiệm để bảo vệ an ninh của khu vực 

Trung Á, và các nước phương Tây nên 

rời khỏi Trung Á." 

Mạng StopNATO.org tấn công mạnh mẽ 

hơn : "không thể quy chụp một mô hình 

phát triển chính trị, kinh tế, xã hội, văn 

hóa , đạo đức hay một hệ thống nghị 

viện đã phát minh ra ở quần đảo Anh thế 

cũng chưa phát triển đúng mức. chính của "Tổ chức Hợp tác Thượng kỷ trước ,hay một nền văn minh tiêu thụ, 

Giấc mộng là một siêu cường về năng 

lượng của Nga đã tan vỡ năm 2008 khi 

giá dầu hỏa không đứng vững. Các nước 

châu Âu bớt lệ thuộc Gazprom nhờ Khí 

dầu mỏ hóa lỏng (Liquefied Petroleum 

Gas LPG) đến từ các nước Ả Rập vùng 

Vịnh. 

Về khía cạnh "quyền lực mềm" những 

nước trong khối Liên Xô cũ đã quay 

lưng và đuổi theo mô hình có vẻ rất 

thành công của Trung Quốc . Nga đã đổ 

hàng triệu Mỹ kim để xây dựng một hệ 

Hải" 

( Shanghai Cooperation Organisation 

SCO) . SCO được hình thành theo sáng 

kiến của Bắc Kinh năm 1996 dưới tên 

"Nhóm Thượng Hải 5 " với nhiệm vụ 

ban đầu là giải quyết những vấn đề biên 

giới giữa Trung Quốc với các nước láng 

giềng thuộc LiênXô(cũ) gồm Nga, 

Kazakhstan, Kyrgyzstan, Tajikistan. 

SCO chính thức được thành lập sau khi 

kết nạp thêm Uzbekistan và có 25% dân 

số thế giới.Cho tới nay SCO đã có hơn 

một nền văn hóa giả tạo thiết kế tại 

Madison Avenue và Hollywood, lên 

88% của nhân loại sống bên ngoài thế 

giới Âu châu-Đại tây dương. Đại sứ Nga 

Viktor Chernomyrdin tại Ukraina đã 

khẳng định Nga không ủng hộ NATO 

hay bất cứ một thành viên Liên Xô (cũ) 

nào gia nhập NATO.Trong cuộc thăm 

viếng Kremlin năm 2008 của tổng thống 

Ukraina Viktor Yushchenko, Putin đã 

không ngần ngại đe dọa " Thật là khủng 

khiếp khi nghĩ rằng Nga có thể phải


nhắm hệ thống tên lửa của mình vào 

Ukraina..." 

mạnh kinh tế để ảnh hưởng sự chọn lựa 

của Nga. Đã nhiều lần từ năm 2011, Nga 

ngay cả người dân VN, để ý tới bên cạnh 

cảng Cam Ranh, cả một vùng rộng lớn 

Liên đoàn Quốc tế Nhân quyền đã chứng tỏ chỉ đặt lợi tức kinh tế lên tại Ninh Thuận đã được rào kín cấm dân 

(International Federation for Human 

Rights - FIDH) một trong những tổ 

chức nhân quyền quốc tế thành lập lâu 

đời nhất trên toàn thế giới và ngày nay 

đã có 164 tổ chức thành viên tại hơn 100 

quốc gia, đã kết án SCO là một "công 

cụ" cho những vi phạm nhân quyền.(18) 

Việt Nam, bên đang thua cuộc 

Bên cạnh tình trạng tham nhũng trầm 

trọng hiện nay đang đưa đến những cuộc 

cách chức, thanh tóan nhau trong quân 

đội cũng như chính phủ Liên Bang Nga, 

còn có những tin lọt ra ngòai màng lưới 

tuyên truyền liên quan đến vấn đề kỹ 

thuật và chất lượng kém của vũ khí Nga, 

như tàu ngầm Nerpa bị cháy khi chạy 

thử nghiệm và gây tử vong cho 20 nhân 

viên, khiến việc giao tàu cho Ấn độ bị 

ngưng trệ. Hoặc những máy bay chiến 

đấu MiG bị trả về vài tháng sau khi được 

đưa vào xử dụng tại Ấn Độ.(19) 

Cuối năm 2012 kinh hạm tàng hình tối 

tân nhất của Nga ,Project 20380 

Steregusbchy class, cũng đã thất bại 

trong việc thử nghiệm tên lửa phòng 

không mới Redut (20 )và tháng 2 vừa 

qua, sau cuộc báo động tập trận quy mô 

nhất của Nga từ 20 năm nay, Tổng tham 

mưu trưởng Waleri Gerassimow đã công 

nhận là hai phần ba tổng số máy bay 

quân đội Nga xử dụng không trong tình 

trạng hòan hảo, xe tăng BMD-2 qúa 

mòn cũ , lọai mới BMD-4M cũng như 

các máy bay trực thăng Mi-9 và Mi-24, 

máy bay chiến đấu Su-25, và cả thiết bị 

vô tuyến điện đều có yếu kém kỹ 

thuật.(21) 

Tuy nhiên trong tình hình tranh chấp 

ngày càng cao độ giữa các quốc gia trên 

thế giới, điển hình là cuộc tranh chấp tại 

Biển Đông, chất lượng yếu kém không 

gây vấn đề cho ngành doanh nghiệp xuất 

khẩu vũ khí Nga. Lý do là phần lớn các 

nước khách hàng vì không có thiện cảm 

hay chống Mỹ nên không có giải pháp 

thay thế. 

Hiện nay chỉ có Ấn Độ đang chuyển 

hướng mua vũ khí của các hãng Mỹ 

,Pháp và Israel. 

Trong trường hợp Việt Nam và Trung 

Quốc, Nga là nhà cung cấp chính các 

loại vũ khí quân sự cho cả hai bên, nên 

có tòan quyền quyết định tiếp tục hay 

ngưng cung cấp cho một bên, tại một 

thời điểm nào đó, khi có tranh chấp 

khủng hoảng giữa hai nước, với bất cứ 

một lý do trắng trợn hay giả tạo nào. 

trên hết, và chuyện đối đầu với Trung 

Quốc để bênh vực VN là không tưởng. 

Sự hợp tác ngày càng chặt chẽ giữa Nga 

và Trung Quốc để tranh dành ảnh hưởng 

với Hoa Kỳ và Âu Châu cho thấy trong 

vấn đề Việt Nam sẽ có sự thỏa thuận 

chia chác giữa hai nước này. 

Điều này cắt nghĩa thái độ của TQ mà 

nhà bình luận Li Jiang mô tả trong tờ 

Huanqiu-Shibao là bình thản, khi được 

tin Nga trở lại Cam Ranh thay vì Mỹ 

như tin tức dự đóan.(22) Ký giả Wasilij 

Kaschin của tờ Stimme Russlands đã 

thẳng thắn nhận định " Peking thừa biết 

là những cố gắng hiện đại hóa lực lượng 

vũ trang của Việt Nam không mảy may 

hy vọng sánh kịp sức mạnh của lực 

lượng TQ , và nếu không mua của Nga, 

VN sẽ hợp tác chặt chẽ hơn với Hoa Kỳ, 

một điều không lợi ích cho cả Nga lẫn 

TQ“ (23) 

Ngoài ra TQ cũng thừa biết bên cạnh 

những làn sóng tuyên truyền tâng bốc 

các vũ khí mới của Nga ,có một làn sóng 

phê bình gay gắt ngay chính tại nước 

này, là ngành công nghiệp quốc phòng 

Nga hòan tòan lỗi thời.(24) 

Chuyên gia quân sự Alexander Golt chỉ 

trích những cái được chào mừng là "phát 

trình mới" không có gì hơn là "phiên bản 

hơi hiện đại hóa" của các dự án đã được 

phát triển cách đây 30 năm ,và chế diễu 

các nhà máy quốc phòng của Nga chủ 

yếu là các nhà máy "đảm bảo công ăn 

việc làm" .Ý định của Bộ Quốc phòng 

Nga mua tàu sân bay trực thăng Mistral 

của Pháp cũng như mua giấy phép để tự 

đóng bốn chiếc tàu Mistral cho thấy 

ngành công nghiệp Nga không đủ sức tự 

hiện đại hóa lực lượng vũ trang của 

mình. Năm ngóai khi Bộ Quốc phòng 

Nga đặt mua một chục chiếc máy bay do 

thám không người lái của công ty Do 

thái Israel Aerospace Industries ,tạp chí 

Vremya Novostei Moscow tìm cách biện 

bạch "không có quốc gia trên thế giới 

nào có thể tự đáp ứng nhu cầu vũ khí 

của mình" để mong xoa dịu những lời 

chỉ trích . 

Tình trạng kinh tế eo hẹp của ngành 

công nghiệp quốc phòng Nga đã khiến 

Nga dù sợ bị TQ sao chép vẫn phải bán 

những lọai vũ khí TQ chưa tự sản xuất 

cho nước này. 

Nga cũng khẳng định chỉ bán cho Việt 

Nam khi được trả tiền mặt ,tuy nhiên 

theo GS Thayer ,VN phải trả không 

lai vãng, vì nhà cầm quyền VN đã giao 

cho Nga xây nhà máy điện hạt nhân, đi 

ngược lại dòng văn minh thế giới. 

Nếu sáng suốt nhận định thái độ một 

bên chỉ bán vũ khí lấy tiền mặt và bên 

kia sự "rộng rãi " của thủ tướng Nga 

Dmitry Medvedev hồi tháng 11/ 2012 

nói rằng Moscow sẽ dùng tiền nhà nước 

(10tỷ) để cho vay xây dựng nhà máy 

điện hạt nhân, thì người dân Việt Nam 

phải hiểu tình trạng đến hồi nguy kịch 

,không chần chờ được nữa. 

Từ nhiều năm qua sự tham nhũng cao độ 

trong "Tập đoàn năng lượng nguyên tử 

quốc gia Nga " ROSATOM đã gâytình 

trạng sản xuất chất lượng thấp đưa đến 

khiếm khuyết thiết kế . Hàng trăm trục 

trặc lớn nhỏ trong nước được ém nhẹm 

hữu hiệu nhờ một chính sách thiếu tự do 

báo chí (theo Index Press Freedom 2013, 

Nga hạng 148, VN 172,Trung Quốc 

173, trên tổng số 179 nước).Trong khi 

đó hàng kém chất lượng xuất cảng bị 

những nước có khả năng kiểm soát thí 

dụ như Trung Quốc đã gởi trả nhiều 

ngàn tấn thiết bị thiếu chất lượng tập 

đoàn Rosatom định dùng để xây nhà 

máy điện hạt nhân ở Tian-Wang (26) . 

Nga làm gì với nhiều ngàn tấn thiết bị 

thiếu chất lượng này? 

Ai là người ở VN chịu trách nhiệm và có 

khả năng chịu trách nhiệm về an tòan hạt 

nhân và việc xử lý chất thải mà toàn thế 

giới chưa một quốc gia nào có giải 

pháp? 

Việt Nam đang nằm trong thế kẹt 

dường như không lối thoát . 

Tình trạng dân trí còn thấp, dễ bị tuyên 

truyền hướng dẫn sai lầm, cộng thêm 

thiếu tự do thông tin nên người dân 

không thể nắm bắt được tình hình đa 

chiều thế giới. 

Sức mạnh cho phép dân tộc Việt chống 

lại ngọai xâm để tồn tại cho tới ngày 

hôm nay là sự đòan kết, hiện giờ cũng 

qúa suy yếu. Vì chúng ta vẫn không 

ngừng loay hoay với những tranh luận 

thua thắng từ 40 năm trước nên chúng ta 

chưa thể kết hợp được, để đồng lòng 

nhất quyết dành phần quyết định số 

mạng dân tộc Việt vào tay ngừơi dân 

Việt. 

Rõ ràng chỉ có dân tộc Việt là Bên 

đang thua cuộc. 

T.Q. 

(1) http://www.vietnamplus.vn/staticpages/a 

bout.html 

Ngòai ra so sánh với TQ, VN không có những bằng tiền mặt mà bằng cả dầu hỏa (2) http://www.vietnamplus.vn/Home/Tang- 

khả năng bảo trì những vũ khí đã mua, lẫn "món nợ lệ thuộc như thời Liên cuong-hop-tac-khong-quan-voi-Nga-Trung- 

không có kỹ nghệ sản xuất những phụ Xô"(25) 

Quoc/201212/176028.vnplus 

(3) http://laocai.gov.vn/sites/batxat/tlvb/Tran 

tùng thay thế, và nhất là không có sức Trong tình thế nặng nề kể trên, mấy ai, 

g/20121109164801.aspx


(4) http://vi.wikipedia.org/wiki/Vi%E1%BB LTS: Tai họa có đến cho dân tộc đất điểm của mình, đề nghị tạm dừng triển 

%87t_Nam 

nước thì các ông Nông Đức Mạnh, khai Dự án để giảm bớt thiệt hại vì sẽ 

(5)http://danlambaovn.blogspot.de/2012/02/s Nguyễn Tấn Dũng… và Đảng Cộng Sản thua lỗ lớn nếu cứ cố tình tiếp tục “đâm 

u-that-ve-thac-bangioc.html#.USDJhuj0QXy 

cứ phủi tay thôi…. 

lao phải theo lao”. 

(6) http://www.vietthuc.org/2013/01/26/chie 

n-dich-thu-tieu-cac-cot-moc-bien-gioi-vietnam-trung-quoc/ 

Hệ lụy của một không khác biệt với những kiến nghị của 

Ý kiến của các chuyên gia lần này, 

(7) http://www.europarl.europa.eu/sides/get 

Đại tướng Võ Nguyên Giáp, của một số 

Doc.do?pubRef=-//EP//TEXT+WQ+E- 

cá nhân chuyên gia khai khoáng, và của 

2010-010918+0+DOC+XML+V0//DE 

dự án thiếu tầm 

hàng ngàn nhân sĩ, trí thức, nhiều nhà 

(8) http://www.nytimes.com/2013/01/02/wo 

khoa học, xã hội học, dân tộc học trong 

rld/asia/china-builds-a-railroad-and-laosbears-the-cost.html?pagewanted=all&_r=1& 

nhìn và không và ngoài nước cùng đông đảo các tầng 

lớp nhân dân đã đồng ký tên vào các bản 

http://www.sueddeutsche.de/wirtschaft/neueeisenbahnlinie-fuer-china-oel-express-vialaos-1.1569437 

liên tiếp trong tháng 4, tháng 5 

tỉnh táo 

Kiến nghị tháng 4/2009 và các Thư ngỏ 

(9) http://www.nytimes.com/2013/01/04/bus 

(7/5/2009 và 17/5/2009) do GS. Nguyễn 

iness/global/chinese-companies-to-investbillions-on-cambodia-projects.html 

Bauxite Việt Nam 

Huệ Chi, nhà giáo Phạm Toàn và GSTS. 

Nguyễn Thế Hùng khởi xướng… nhằm 

http://www.rfa.org/english/news/cambodia/m Ngày 18/2/2013, trang Bauxite Việt đánh động dư luận cả nước cũng như gửi 

ilitary-01232013200458.html 

Nam đăng tải bài “Có chút hy vọng tới các nhà lãnh đạo Đảng, Nhà nước, 

http://www.bbc.co.uk/vietnamese/world/201 mong manh nào cho alumina Tân Rai” Quốc hội để đưa ra một lời cảnh báo 

3/01/130127_china_cambodia_military.shtml của nhà báo Lê Trung Thành – tác giả mạnh mẽ về nguy cơ thua thiệt vô cùng 

(10)http://www.vi.futureown.com/?p=1165 của phóng sự 6 kỳ mang tựa đề “Chuyện lớn trên cả bốn phương diện: 1. An ninh 

(11) http://cie.net.vn/vn/Thu-vien/MTchưa 

biết nhiều về Dự án bauxite Tây 

Khoang-san/NHUNG-DIEM-NONG-MOI- 

quốc phòng; 2. Môi trường sinh thái; 3, 

Nguyên” đăng trên BVN trong tháng 

TRUONG-TRONG-HOAT-DONG-KHAI- 

Nền văn hóa cổ Tây Nguyên; 4. Kinh tế, 

THAC-MO-O-VIET-NAM.aspx 

11/2011. 

giúp cho những ai nắm giữ quyền lực 

(12)http://german.ruvr.ru/2012_08_05/84053 Bài báo phân tích chân xác sự suy thoái nhưng chưa đến nỗi mất tỉnh táo, hoặc bị 

792/ 

của ngành công nghiệp nhôm toàn cầu, thao túng bởi một thế lực bên ngoài nào 

(13) http://www.baomoi.com/Nga-hai-ra- 

giá nhôm giảm liên tục mấy năm nay đó, kịp thời thức ngộ và tránh cho đất 

tien-tu-xung-dot-bien- 

ảnh hưởng đến các tập đoàn sản xuất nước một sự trả giá nặng nề. 

Dong/119/10427670.epi 

nhôm một thời lừng lẫy. Sản phẩm 

(14) http://m.tienphong.vn/hanh-trang-nguoi- 

alumin của Tập đoàn công nghiệp Than Kết quả thì sao? Những gì ông Đoàn 

linh/614357/Bao-Nga-%E2%80%98Uu-tien- 

don-dat-hang-tau-ngam-cua-Viet-Nam.html 

Văn Kiển phân bua, coi đây là một ván 

và Khoáng sản Việt Nam 

(VINACOMIN) ở Tổ hợp bauxite Tân 

(15)http://www.sueddeutsche.de/politik/russi 

bạc 5 ăn 5 thua, và với tư cách “nhà cái” 

sche-aussenpolitik-wie-putin-russland- 

Rai chuẩn bị chào hàng ra thị trường thế thì cứ đánh cược tính mạng và tài sản 

wieder-zur-weltmacht-machen-will- giới ngay lập tức phải hứng chịu thảm nhân dân vào ván bạc cái đã, thôi ta 

1.1270413 

cảnh giá nhôm tuột dốc thê thảm. So không cần nhắc lại làm gì. Nhưng lời lẽ 

(16)http://www.spiegel.de/politik/ausland/pu sánh giá thành xuất xưởng tại Tân Rai gay gắt của người có tên Lê Dương 

tin-setzt-in-russland-aussenpolitik-auf-chinaa-865449.html 

Malaysia, một tấn alumin sẽ bị lỗ thấp họp Quốc hội vào tháng 5/2009, nói 

và giá chào bán cho Trung Quốc và Quang trong một hội nghị sát trước kỳ 

(17)http://german.ruvr.ru/2013_01_12/10086 nhất 40-50 USD. 

xưng xưng rằng ý kiến phê phán của 

4498/ 

(18)http://www.rferl.org/content/shanghaicooperation-organization-/24695844.html 

Nguyên là “rất kém xây dựng, hoàn toàn 

giới trí thức đối với Dự án bauxite Tây 

Ngày hôm sau, ngày 19/2, Thủ tướng 

(19)http://www.handelsblatt.com/unternehm Nguyễn Tấn Dũng làm việc với tỉnh dựa trên các thông tin sai lệch", thậm chí 

en/industrie/ruestungsindustrie-russland- 

Bình Thuận. Tại đây, ông chính thức “dựng chuyện, trầm trọng hóa, thậm chí 

schmiedet-der-welt-waffen-seite-2/3364400- tuyên bố dừng Dự án xây dựng cảng Kê mang tính kích động và bị các tổ chức 

2.html 

Gà – một mắt xích quan trọng của Dự án phản động lợi dụng.”, thì hẳn không ai 

(20) http://kienthuc.net.vn/vu- 

bauxite Tây Nguyên do chính ông duyệt có thể quên. 

khi/201210/Kinh-ham-khung-cua-Nga-thu- 

nghiem-ten-lua-that-bai-880204/ 

quả kinh tế. 

với mấy Kiến nghị nóng hổi nói trên, 

năm 2007 – vì xét thấy không có hiệu Cũng không ai có thể quên được cùng 

(21)http://de.ria.ru/security_and_military/201 

Và rất kịp thời, các báo Thanh niên, 

30222/265586565.html 

trang Bauxite Việt Nam đã ra đời như 

Người lao động, Dân trí, Pháp luật 

(22)http://german.ruvr.ru/2012_12_29/China 

một đòi hỏi chính đáng, tập hợp tiếng 

-verfolgt-die-Plane-der-russischen-Marineaufmerksam/ 

mạng đã có nhiều bài viết về những hệ nước, lên tiếng phản biện thẳng thắn, sát 

TPHCM, Tuổi trẻ,… cùng nhiều trang nói của những người nhiệt tâm với đất 

(23)http://german.ruvr.ru/2013_02_27/Wiewird-China-reagieren/ 

đồng thời phân tích những sai lầm phiêu lưu của những người đứng đầu 

lụy của việc dừng Dự án cảng Kê Gà sườn đối với những bước đi có thể nói là 

(24)http://www.eurasischesmagazin.de/artike nghiêm trọng của Chính phủ, của Bộ Đảng và Nhà nước lúc bấy giờ – vừa tự 

l/Russlands-Ruestungsindustrie-kennt-keine- Công thương, của Vinacomin trong việc động ký tắt với nhà cầm quyền Trung 

Krise/20100308 

lập lấy được và triển khai lấy được Dự Quốc xúc tiến xây dựng nhanh các nhà 

(25)http://www.janes.com/products/janes/def 

án bauxite Tân Rai, Nhân Cơ. 

ence-security-report.aspx?id=1065927520 

máy khai thác alumin ở Tân Rai và 

(26)http://boxitvn.blogspot.de/2012/04/haybao-ve-viet-nam-hom-nay-cho-mai-sau.html 

Nhiều chuyên gia kinh tế như Tiến sĩ Lê quy định ai mới là người có đủ tư cách 

Nhân Cơ không đếm xỉa đến luật pháp 

* * * 

Đăng Doanh, Tiến sĩ Nguyễn Thanh để ký, lại vừa ngấm ngầm chia nhỏ dự 

Sơn, bà Phạm Chi Lan… đã nêu rõ quan án thành từng gói nhỏ để khỏi phải đưa


ra trình Quốc hội, cốt thực thi Dự án cho 

nhanh – và cũng hết sức thẳng thắn khi 

Góp phần “giải 

lên tiếng nhắc nhở kịp thời những hành 

vi không phù hợp đạo đức truyền thống, 

mã” một thế hệ 

như thái độ bất nhất, coi thường lời can 

gián của một bậc thầy như Đại tướng Võ 

dấn thân 

Nguyên Giáp, khiến dân chúng không 

khỏi ngỡ ngàng, ảnh hưởng rất bất lợi 

đến tâm lý và hành vi đạo lý trong xã 

hội... Sau mấy tháng hoạt động hết mình 

như thế, cái giá phải trả mà người trong 

cuộc cũng như công luận trong ngoài 

nước không thể nào tin, ấy là người điều 

hành trang Bauxite Việt Nam đã bị công 

an thẩm vấn suốt 22 ngày liền, ngay sau 

cái Tết Âm lịch năm 2010, mặc dù cuối 

cùng phải thừa nhận ông là một người 

yêu nước. Còn chính trang mạng – tiếng 

nói yêu nước mà ông được anh em ủy 

nhiệm điều hành – thì bị phong tỏa và 

đánh sập không phải một mà đến hai ba 

lần. 

Bây giờ đây, khi một thảm họa lớn về 

kinh tế nối tiếp vụ Vinashin và vụ 

Vinalines đang lởn vởn như mây đen ở 

phía chân trời, không hiểu ông Lê 

Dương Quang có định nói lại một lời 

cho sòng phẳng với dân chúng và trí 

thức, về lời phát biểu không thể định 

danh khác đi là hung hăng của mình 

cách đây hơn 3 năm rưỡi hay không. Và 

những cấp cao hơn ông ta nữa, liệu đã 

tính đến những lời xin lỗi trước Quốc 

hội về “trách nhiệm chính trị” của mình 

hay không. Nhưng còn quan trọng hơn, 

và thiết thực hơn, theo chúng tôi nghĩ, 

đó là những người chủ chốt đóng vai 

chủ trương, chỉ đạo và điều hành Dự án 

bauxite ở Tây Nguyên cần sớm xem xét 

một cách cầu thị không phải chỉ phương 

diện kinh tế đã và sẽ thua lỗ như thế nào 

của dự án này, mà đồng bộ cả bốn mặt 

đã nêu trong các Kiến nghị phản biện 

Dự án bauxite Tây Nguyên năm 2009, 

để thấy đất nước ta đã, đang và sẽ thiệt 

hại to lớn – những thiệt hại không thể 

lường tính hết nguy cơ ghê gớm – đến 

thế nào. 

Và cũng từ những hậu quả nhãn tiền 

nhìn thấy từ những gì đã triển khai trong 

ba năm qua, việc kịp thời dừng lại để 

tránh cho đất nước một vụ Vinashin 

trong ngành khai khoáng trong gang tấc 

cố nhiên là cần kíp. Song cũng cần kíp 

không kém, có lẽ còn là ở chỗ, cần đánh 

giá lại toàn diện quan điểm dùng người 

của các vị, khiến các vị đang ngày càng 

trở nên cô lập. Các vị đã nhất mực nghi 

ngờ, cảnh giác một cách thiếu căn cứ với 

trí thức, vô hình trung tự mình đẩy 

những người hết lòng với dân với nước 

và muốn đem trí tuệ cống hiến cho đất 

nước, soi tìm cho đất nước một con 

đường đúng, thành những người đối lập 

ảo với các vị. Và không cần nói cũng rõ, 

là kết quả của chủ trương “cảnh giác 

chính trị” lạ lùng ấy đã làm các vị đâm 

ra mất minh mẫn, vì chẳng còn mấy trí 

tuệ, nên việc gì các vị tiến hành cũng... 

nói như dân gian, “đâm quàng vào bụi”, 

để lại cho toàn dân những gánh nặng tày 

đình. Vụ bauxite chỉ mới là một dẫn 

chứng thôi, còn bao nhiêu vụ khác cũng 

quan trọng ngang hoặc còn hơn vụ 

bauxite mà trí thức đã từng cảnh báo, 

chẳng hạn: đừng nên mê muội trước kẻ 

thù truyền kiếp là bọn Đại Hán Trung 

Cộng, vì một thứ không có thực hoặc đã 

bị chính chúng xóa bỏ trong thực chất là 

chuyện “ý thức hệ”, chỉ đưa lại chút lợi 

cỏn con là duy trì lợi ích của một nhúm 

nhỏ mà đánh mất đi quyền lợi to lớn 

muôn đời của Tổ quốc, đẩy cả nước ta 

đến hiểm họa mất nền độc lập tối thiêng 

liêng mà tổ tiên giữ được hàng ngàn 

năm nay; hoặc nữa, cũng đừng vì quyền 

lợi ích kỷ của một tổ chức đang suy 

thoái trong thực tế mà khăng khăng tìm 

mọi xảo ngôn này khác để quyết giữ lại 

bằng được những điều trong bản Hiến 

pháp vốn đã không còn phù hợp với xu 

thế phát triển của cả dân tộc này, nó tất 

yếu sẽ gây ra những tấn kịch không thể 

nói là tốt đẹp cho chính Đảng Cộng sản 

và cho cả dân tộc chúng ta. 

Trên đây là những gì có thể tạm gọi là 

bài học thiết thực mà chúng tôi chân 

thành gửi đến các vị, mong mỏi các vị 

hãy nghiêm túc rút ra qua một cuộc thử 

nghiệm không thành công về kinh tế khi 

các vị khăng khăng bỏ ngoài tai những 

lời can gián chân thành của trí thức và 

quần chúng. 

Cũng theo yêu cầu của nhiều người gửi 

e-mail tới chúng tôi, để bạn đọc xa gần 

nhớ lại và tìm lại tài liệu về quá trình 

phản biện dự án bauxite Tây Nguyên, từ 

nay, BVN sẽ lần lượt đăng lại các bản 

Kiến nghị đã gửi đến các cấp có thẩm 

quyền cũng như đã công bố trên các 

trang BVN phiên bản cũ – nay đã là 

những trang mạng xấu số – trong năm 

2009, cùng một số bài quan trọng khác 

trong hơn ba năm rưỡi qua, đồng thời 

cũng sẽ hệ thống hóa những bài viết 

khác về bauxite kể từ năm 2009 đến nay 

và làm đường link giúp quý bạn tìm đọc 

chúng, mà do dung lượng trang mạng có 

hạn nên không thể đăng lại được. 

… 

BVN 

http://boxitvn.blogspot.fr/2013/02/he-luycua-mot-du-thieu-tam-nhin-va.html 

* * * 

Hà Sĩ Phu 

I. ĐẶT VẤN ĐỀ 

Sáng 19-2-2013 đọc báo mạng thấy 

trang Anhbasam có điểm hai bài tương 

phản: “Tiêu Dao Bảo Cự: Từ Ngô Kha, 

soi rọi và giải mã một thế hệ dấn thân 

(Diễn Đàn); Blogger Caubay Thiem có 

bài phản biện lại bài này bên Facebook”. 

Mặc dù tôi mới ở bệnh viện về, tình 

trạng mắt được bác sĩ yêu cầu hết sức 

hạn chế đọc và viết, tôi vẫn phải “đánh 

liều” viết đôi điều ngắn gọn về chuyện 

“xung đột” âm ỉ từ lâu này (nếu có thể 

gọi như thế), giữa những người đáng 

kính, vì mấy lẽ sau đây: 

- Thế hệ dấn thân theo con đường cộng 

sản như nhà văn TDBC bao hàm nhiều 

người (ở miền Bắc còn nhiều hơn miền 

Nam), trong đó số đã thức tỉnh ở những 

mức độ khác nhau, đang cố gắng làm 

những điều nhằm sửa lại hay chống lại 

thực tại sai lầm của ĐCS cũng ngày 

càng nhiều thêm, nhưng việc tự đánh giá 

giai đoạn quá khứ của mình xem chừng 

chưa có gì nhất trí, ổn thỏa, thanh thoát, 

như có những tâm trạng uẩn khúc bên 

trong nên phải đặt vấn đề “giải mã”. 

- Việc “giải mã” cũng liên quan đến cả 

những người CS hiện nay đang được dư 

luận ca ngợi, tán thưởng (kể cả dư luận 

khó tính ở hải ngoại), như nghệ sĩ Kim 

Chi khước từ sự có mặt trong nhà ở của 

mình chữ ký của một kẻ cao cấp “hại 

nước hại dân” - vì chị tự hào mình là 

một người “Cộng sản chân chính”! 

Những đảng viên trong 72 vị khởi 

xướng đợt góp ý Hiến pháp hiện nay 

cũng vậy, chắc phần đông cũng là những 

người muốn hành xử như những người 

“Cộng sản chân chính” để phân biệt 

mình với loại “CS thoái hóa”. Vậy có 

thể tồn tại khái niệm “người CS chân 

chính” hay không, cũng là điều cần xác 

định cho rõ. 

- Trong hàng ngũ những bạn bè thân hữu 

đang nỗ lực góp phần mình vào công 

cuộc dân chủ hóa xã hội hiện nay cũng 

có hai “phe” với hai cách nhìn ngược 

nhau trong việc đánh giá quá khứ tham 

gia Cộng sản. 

Tóm lại, tình hình khác nhau trong việc 

nhìn nhận giai đoạn quá khứ tham gia 

hoặc ủng hộ CS là điều tốt hay không 

tốt, là công hay tội, nên nhớ đến để tôn 

vinh hay nhắc đến chỉ thêm ân hận… là 

một thực tế rộng lớn, tuy không phải 

mâu thuẫn đến mức nặng nề nhưng vẫn


âm ỉ như một chút gợn, một cái gai, hay 

một cái nhọt trong đội ngũ những người 

từng có nợ với quá khứ và đang phải băn 

khoăn về trách nhiệm với hiện tại và 

tương lai đất nước (còn những kẻ vô 

trách nhiệm, thờ ơ hay cố bám sự hủ bại 

thì không đáng bàn đến ở đây). 

Khoảng một hai năm gần đây, khả năng 

lãnh đạo của đảng cầm quyền ngày càng 

sút kém, bất lực, những mâu thuẫn đối 

nội và đối ngoại thúc đẩy phải có những 

thay đổi, kéo theo đó là sự phân hóa 

phức tạp trong xã hội về nhân sự, tổ 

chức, phong trào, phe nhóm… Bên cạnh 

chủ trương đối xử cứng rắn với giới dân 

chủ tiên phong là sự nới rộng có kiểm 

soát với giới trí thức cận thần, có cái 

mới vừa sáng tạo ra, có cái vốn cũ đang 

được dùng lại. Trong bối cảnh phân hóa 

đó, sự khác nhau tiềm ẩn trong quá khứ 

của giới “pro-Đảng” nay cần phải tách 

bạch. Việc điểm tin hai bài ngược chiều 

nói trên của “nhật báo Basam”, mà tránh 

không bình luận, có lẽ cũng là một biểu 

hiện nhạy cảm và tế nhị. Những người 

nhạy cảm thấy đã đến lúc nên có sự trao 

đổi thẳng thắn với tư cách giữa những 

người được giả thiết là “chung một 

chiến hào”. Vướng một cái gai, anh 

chiến sĩ vẫn có thể chiến đấu, nhưng 

“giải quyết” được cái gai tất nhiên sức 

chiến đấu sẽ tốt hơn nhiều. 

Suốt trong quá khứ tôi không dính dáng 

trực tiếp gì đến chính trị, nhưng bạn bè 

thuộc cả hai “phe” cũng có nhiều thân 

hữu. Trong điều kiện sức khỏe không 

thuận lợi, tôi không dám hy vọng có thể 

đề cập vấn đề một cách thấu đáo, chỉ xin 

đưa ra một vài ý chung, tản mạn, để góp 

phần gọi là “giải mã” một thực tiễn khá 

nhiều tế nhị. 

II. MẤY ĐIỀU CƠ BẢN GỢI Ý CÓ 

THỂ DÙNG TRONG LÝ GIẢI 

1/ Phải chăng sự hiểu biết lúc ấy chưa 

đủ tầm để sàng lọc? 

Hiện tượng một chủ nghĩa ảo tưởng, phi 

lý và phản tiến hóa như chủ nghĩa CS lại 

rộ lên một thời rộng lớn, thu hút đám 

đông, trong đó có cả những trí thức lớn, 

nghịch lý quá lớn ấy khiến thiên hạ phải 

chiêm nghiệm mà đúc kết thành một quy 

luật, quy luật liên kết và hoán vị loại trừ 

lẫn nhau trong 3 thành tố, tạm gọi là 

luật“Loại trừ một trong ba” hay luật 

“Hai khử một”. 

Ba thành tố ấy là Tâm hồn Lương thiện, 

Trí tuệ Thông thái và Lập trường Cộng 

sản, liên kết và loại trừ nhau như sau: 

- Đã Thông thái và Cộng sản thì không 

Lương thiện ( phải mưu mẹo, gian 

hùng). 

- Đã Lương thiện và Cộng sản thì không 

Thông thái ( phải nhẹ dạ, nông cạn). 

- Đã Lương thiện và đủ Thông thái thì 

không theo Cộng sản [1]. 

Những ai tự nhận mình luôn lương thiện 

trong sáng và đã theo CS thì ứng với 

trường hợp thứ hai, tức là trí tuệ nông 

cạn, không đủ tầm để sàng lọc trước một 

vấn đề ở tầm thời đại. Trước mắt mới 

nhìn bề ngoài tưởng là tốt thì theo thôi. 

Xem ra nhiều đảng viên lương thiện 

không chịu nhận là lúc ấy mình ngu, cứ 

khẳng định khi ấy chỉ có theo đảng là 

thông minh nhất. Có vị còn khăng khăng 

rằng: Nếu bây giờ lịch sử lặp lại thì ông 

ta cũng lại chọn đúng con đường cũ chứ 

không thể khác. Sở dĩ có sự tự ái như 

vậy do chưa hiểu sự “ngu đần” có thể là 

tầm của cả một dân tộc trong một thời 

kỳ chứ chẳng riêng ai, người viết những 

dòng này cũng đâu thoát khỏi mê cung 

ấy? Phê phán bạn cũng là phê phán 

mình. Chỉ cần so sánh với một dân tộc 

văn minh và khôn ngoan hơn sẽ thấy 

ngay sự kém cỏi, dân trí lạc hậu của cả 

dân tộc mình thì sẽ tránh được tâm lý tự 

ái cá nhân. 

Hiện tượng có mấy nhà bác học nổi 

tiếng vẫn say mê CS cũng chẳng biện 

bạch được gì hơn vì có thể vị bác học ấy 

giàu lý tưởng, lý thuyết, hiểu biết 

chuyên môn nhưng rất ngây thơ, ảo 

tưởng, cũng dốt về chính trị-xã hội. 

Chấp làm gì những vị trí thức nọ trí thức 

kia mù quáng thân Cộng, khi “ông trùm 

CS” của nước mình là Chủ tịch Hồ Chí 

Minh khi quyết định theo con đường 

Cộng sản cũng chưa hiểu Cộng sản là gì 

kia mà? 

Cú “nhích chân” của Nguyễn Ái Quốc 

từ Đảng Xã hội Pháp sang Quốc tế III 

của Lenin “chỉ vì Đệ Tam Quốc tế rất 

chú ý đến vấn đề giải phóng thuộc địa”, 

“Còn như Đảng là gì, công đoàn là gì, 

chủ nghĩa Xã hội và chủ nghĩa Cộng sản 

là gì, thì tôi (tức Nguyễn Ái Quốc) chưa 

hiểu”. Thậm chí Sơ thảo luận cương về 

các dân tộc và thuộc địa của Lenin đăng 

trên báo L’humanité ngày 16-6-1920 thì 

“ngay cả chữ nghĩa trong văn bản” ấy 

Nguyễn Ái Quốc”cũng chỉ hiểu loáng 

thoáng thôi” [2]. 

Nhưng cũng không chấp ông HCM làm 

gì, khi chính ông Mác ông Lê cũng 

“khái quát vội, khái quát nhầm” ít nhất 

là 9 điều căn bản [3] tức là cũng hụt 

hẫng về Trí tuệ khi cả gan nghĩ ra một 

chủ nghĩa mới toanh hòng cứu rỗi nhân 

loại nhưng vượt quá tầm Trí tuệ của 

mình (chủ nghĩa Xã hội khoa học ít nhất 

cũng có một khuyết điểm cơ bản là phi 

khoa học!), thì một đảng viên CS nhỏ bé 

có tự nhận là “Trí tuệ không đủ để sàng 

lọc” cũng chẳng có gì đáng phải băn 

khoăn! 

Vậy thì thôi, ta cứ yên trí nhận là trước 

đây ta theo CS vì chưa đủ thông thái để 

sàng lọc là ổn. 

Nhưng mâu thuẫn vẫn chưa hết. Các bạn 

lại bảo: tôi theo CS không phải là yêu 

CS gì hết, chỉ vì yêu nước, yêu hòa bìnhthống 

nhất, ghét Mỹ xâm lược. Nếu bạn 

chỉ mượn CS làm phương tiện như thế 

thì khi mục đích đã xong, Mỹ đã rút, đã 

có “hòa bình-thống nhất” thì bạn còn ôm 

cái “phương tiện” ấy làm gì, bạn phải 

chủ động rời bỏ nó ngay mới phải, như 

qua sông rồi thì bỏ con thuyền ở lại chứ? 

Nếu bạn lại bảo: tôi chưa hiểu gì về chủ 

nghĩa CS nên hãy cứ theo xem sao? Vậy 

đến hôm nay bạn đã hiểu chưa? Với tư 

cách một đảng viên bạn có tìm hiểu mọi 

thông tin trên mạng và trên thực tế 

không, có biết nghị quyết 1481 của Nghị 

viện châu Âu, biết nhân loại đã vứt một 

Chủ nghĩa ảo tưởng vào sọt rác lịch sử? 

Nếu có đủ thông tin thì chắc bạn không 

còn đủ dũng khí để tự hào là một đảng 

viên CS, vì tôi tin bạn là người có trí óc 

bình thường và còn dây “thần kinh xấu 

hổ”. Theo lô-gich của môn “liêm-sỉ-học” 

(liemsiology!) thì bạn phải hành xử như 

Trần Độ, như Phạm Đình Trọng, như 

Nguyễn Chí Đức… mới phải. 

Nhưng chưa, bạn chưa đến chân tường, 

vì bạn còn một câu trả lời khả dĩ hữu lý: 

Tôi phải ở lại trong Đảng để “chiến 

đấu”, với tư cách “người CS chân chính” 

chống bè lũ “CS thoái hóa”. Vâng, vậy 

xin chuyển tiếp sang phần sau. 

2/ Có hay không khái niệm gọi là “người 

Cộng sản chân chính”? 

Những người tự hào là “CS chân chính” 

vì nghĩ rằng cái đảng mà mình gia nhập 

là một đảng chân chính, nay “một số 

không nhỏ” (tất nhiên nằm trong lãnh 

đạo tối cao) đã THOÁI HÓA và PHẢN 

BỘI, nên mình phải đấu tranh chống lại 

sự tha hóa để phục hồi một ĐCS chân 

chính, nghĩa là mình đấu tranh (chống 

những cán bộ lãnh đạo xấu) với tư thế 

của người “đòi nợ”, đòi cái món nợ mà 

đảng đã hứa (trong lời tuyên bố) trước 

nhân dân nhưng bây giờ họ “quỵt nợ, vỗ 

nợ”! 

Phải công nhận, nếu như vậy thì trong 3 

yếu tố Lương tâm, Trí tuệ và Cộng sản 

bạn đáp ứng đầy đủ hai yếu tố Lương 

tâm và Cộng sản nhưng quá yếu về Trí 

tuệ (theo đúng quy luật Hai khử một đã 

nói ở đoạn trên), nên trở thành duy cảm, 

thiếu duy lý. Sự THOÁI HÓA và PHẢN 

BỘI đã nằm sẵn trong mớ tín điều của 

chủ nghĩa, đã được “chương trình hóa” 

ngay từ khi khởi lập. Những biểu hiện 

thoái hóa và phản bội mà bạn nhìn thấy 

bây giờ thực ra đã được tiền định từ đầu 

(trước khi bạn gia nhập đảng rất lâu): 

không một ĐCS cầm quyền nào có thể


thoát khỏi tình trạng thoái hóa và phản 

bội! 

Về lý thuyết chính Mác đã tự chống lại 

mình, khi triết học Mác thì duy vật, 

chống duy tâm-duy ý chí nhưng chính trị 

Mác thì rất duy tâm, chủ quan, duy ý 

chí. Một lý thuyết ảo tưởng phi khoa học 

thì sẽ bị thực tế chống lại nên dần dần 

phải làm ngược lại hết, CS phải tự làm 

ngược lại những tín điều của mình mới 

mong tồn tại. Cuối cùng, ngày nay mỗi 

đảng viên đều phải chọn cho mình một 

sự giã từ, một sự “phản bội”: hoặc là 

trung thành với chủ nghĩa thì phản bội 

nhân dân, muốn trung thành với nước 

với dân thì phải phản lại chủ nghĩa [4]! 

Khi bạn trung thành với nước với dân, 

với nhân tâm, với chân lý phổ quát thì 

bạn là “con người chân chính”, rất chân 

chính, tôi yêu quý bạn, nhưng bạn không 

còn là “người CS chân chính” nữa đâu, 

âu cũng là lối tự hào do cảm tính, xin 

đừng nhầm lẫn! 

Bạn lại bảo: Tôi trung thành với chủ 

nghĩa CS là trung thành với lý tưởng cao 

đẹp của nó. Bạn lại nhầm rồi. Nhân tố 

chủ yếu làm nên một chủ nghĩa, phân 

biệt chủ nghĩa này với chủ nghĩa khác 

không phải ở mục đích mà nó tuyên bố, 

mà ở con đường mà nó vạch ra, vì mục 

đích sau cùng thì bao giờ chẳng tốt đẹp, 

căn bản đều phải hướng đến tự do-hạnh 

phúc cho con người. Nhưng khi con 

đường sai hoặc ảo tưởng thì không đến 

đích mong muốn hoặc chỉ đem đến kết 

quả ngược lại như trường hợp chủ nghĩa 

Mác-Lênin [5]. 

Ngoài ra, có cách đi đến đáp án đơn giản 

hơn nhiều: Khi một chủ nghĩa ảo tưởng 

chỉ đem lại kết quả ngược với mong 

muốn thì chủ nghĩa ấy không thể coi là 

CHÂN CHÍNH được. Chủ nghĩa đã 

không CHÂN CHÍNH thì làm sao tín đồ 

của nó lại CHÂN CHÍNH được? Bạn chỉ 

có thể là một CON NGƯỜI CHÂN 

CHÍNH vì thực ra bạn đã làm ngược tín 

điều của Chủ nghĩa rồi, chắc bạn là 

người nặng về duy cảm nên không nỡ 

hay không dám để cho bộ óc Duy lý 

được đứng trước gương mà phán xét đó 

thôi! Xin nói với nhau một lời thông 

cảm thực lòng như vậy. 

III. LẤY ĐÍCH DÂN CHỦ-ĐỘC 

LẬP-PHÚ CƯỜNG LÀM SỢI DÂY 

LIÊN KẾT 

Chỉ cần nhìn các nước quanh ta với một 

xuất phát “same-same” như nhau đủ 

thấy trong cuộc chạy đua thế kỷ, Việt 

Nam chúng ta là kẻ thua cuộc, là đoàn 

khách nhỡ tàu. Chỉ nhìn kinh tế - kỹ 

thuật đã thấy thua các nước bạn trong 

khu vực vài chục năm nhưng sự thua 

kém về độc lập - tự do, về văn hóa - 

nhân phẩm còn đáng lo hơn nhiều. 

Nay muốn đoàn kết để thực hiện dân chủ 

ắt phải chấp nhận đa dạng đã đành, 

nhưng ở một nước vừa trải qua mấy 

cuộc phân ly kinh khủng, lại đang bị ngự 

trị bởi một Ý thức hệ đoàn kết giả để 

phân ly thật thì lòng người ly tán là một 

trở ngại khổng lồ, nếu không biết chấp 

nhận sự khác biệt thì lấy đâu sức mạnh 

cho một sứ mệnh cũng khổng lồ tương 

xứng? (Sứ mệnh lập lại một xã hội đã bị 

phá nát từ gốc, quay lại một con đường 

đã đi ngược trên nửa thế kỷ, chống lại 

một anh hàng xóm khổng lồ chỉ muốn 

kìm giữ Việt Nam yên vị như một con 

cừu Ý thức hệ vừa ngoan vừa chậm vừa 

ngu để hắn có thể ngoạm dần hết cơ thể 

con mồi trong cái áo choàng hữu nghị 

đểu). 

- Muốn có khối đoàn kết toàn dân tộc, 

trước hết hãy tìm khả năng đoàn kết 

giữa các khối người tích cực mà họ đang 

rất khác nhau như trên đã nói. Hãy quý 

sự khác nhau ấy vì đó chẳng những là 

thực tiễn buộc phải chấp nhận, là tất yếu 

trong tinh thần dân chủ, mà còn là thuận 

lợi để diễn tiến xã hội đi lên một cách 

hòa bình. Nếu không có những “trí thức 

cận thần”, còn rất khác những người có 

tư duy triệt để (biết phải thay đổi cái cũ 

tận gốc), đồng thời lại có những người 

trung gian giữa hai thái cực ấy thì sao có 

thể nối với nhau thành những nhịp cầu 

chuyển hóa dần dần? Nối tiếp với nhau 

được nếu tất cả đều hướng về phía trước, 

dẫu kẻ trước người sau nhưng phải 

chống những kẻ ngược chiều hoặc mưu 

toan cơ hội trụ lại nửa chừng để chia hoa 

lợi! 

Một ví dụ: trong những người đã có thời 

hăng hái theo đảng làm một cuộc gọi là 

“chống Mỹ cứu nước” có người không 

muốn nhắc lại “thành tích đáng buồn” cũ 

(như anh em Huỳnh Nhật Hải-Huỳnh 

Nhật Tấn) trong khi rất nhiều người vẫn 

muốn nhắc lại những kỷ niệm một thời 

tranh đấu “hào hùng”. Không sao, miễn 

là khi nhắc lại chuyện cũ phải nhìn dưới 

lăng kính mới, vượt trên cái cũ với óc 

phê phán để phục vụ cho cái mới. Chẳng 

hạn phải hiểu vì sao trong chế độ cũ (mà 

ta quyết đánh đổ) ta có thể ngang nhiên 

tranh đấu, tuyên bố hùng dũng, thậm chí 

lãng mạn bay bổng, thỏa chí tang bồng 

chống lại giới cầm quyền, còn trong chế 

độ mới (mà ta mơ ước) ta chỉ dám làm 

bằng 1 phần trăm thời xưa thôi mà đã 

phải rụt rè? Chẳng hạn ngày trước dưới 

cái nhìn bồng bột ta chỉ thấy cái gọi là 

“Mỹ Ngụy” là thấp hèn, tàn ác, đáng 

khinh ghét, nay dưới cái nhìn dân chủ và 

toàn cầu ta lại mong sao bây giờ được 

bằng cái mà ta đã quyết diệt [6], mong 

trở lại cơ hội cũ mà ta đánh mất, để rồi 

từ đó tiếp tục đi lên thì dễ dàng hơn. 

Chẳng hạn ta nhận ra sự “hào hùng” cũ 

thật là “bi tráng” (như nhà văn TDBC 

nhận thấy), nhưng “bi” không ở chỗ bị 

kẻ thù tàn sát, thất bại đau đớn như cái 

bi hùng của phong trào Nguyễn Thái 

Học, mà ngược đời, “bi” lại ở chỗ muốn 

thắng cuộc thì nhất thời đã thắng, nhưng 

nghĩ lại, thà đừng thắng thì hơn! “Bi” ở 

chỗ cái “tinh hoa phẩm chất” của tuổi 

thanh niên (nhưng còn bồng bột, cảm 

tính, bị tuyên truyền), tương tự như cái 

vốn quý giá mà Dương Thu Hương gọi 

là “một khối vàng ròng”, nhưng đã bị lợi 

dụng, bị dùng nhầm, dùng phí phạm, 

đáng tiếc. Song cái “bi” ở đây cũng 

không hề “bi lụy” nếu ta quyết hồi sinh 

cái “tinh hoa phẩm chất” của tuổi trẻ ấy, 

với sự bổ khuyết rất cần thiết bằng các 

tri thức hiện đại, trưởng thành, để dùng 

vào công cuộc hôm nay, như để bù đắp 

cho điều đáng tiếc cũ, thì sự hồi tưởng 

như thế thật là hồi tưởng vô cùng tích 

cực. 

Nhà thơ Bùi Minh Quốc cũng vậy, nghĩ 

lại thời đã qua để thấy trách nhiệm của 

mình. “Cả tuổi xuân ta hiến dâng cuồng 

nhiệt, để đúc nên chính cỗ máy này”, cái 

cỗ máy của sự “đểu cáng lên ngôi”. Hồi 

ức chuyện cũ để mà hối tiếc cho nhiệt 

huyết của mình không đem lại kết quả 

mong muốn, và thấy trách nhiệm của 

mình trong hiện tại! Một khi cùng hướng 

về phía trước và hành động cụ thể là 

nhất định gặp nhau. (Không biết trong 

hàng ngũ của các anh có ai muốn ôn 

chuyện cũ để kể công, để che dấu cái 

hèn hiện tại, để lập một cái gì đó chung 

chiêng hay không thì tôi không rõ, tất 

nhiên không bàn). 

- Hãy biết ơn những người tiên phong. 

Nếu như trên mặt phẳng nằm ngang ta 

hình dung đoàn người nối tiếp nhau như 

cây cầu bắc từ chế độ độc tài toàn trị đến 

cuối cầu là chân trời Dân chủ-Độc lập- 

Phú cường, trong đó những tư tưởng tiên 

phong luôn dẫn đầu đi trước, thì đừng 

quên một đường dây thẳng đứng, người 

nọ đứng lên vai người kia, để đưa nhau 

từ đáy giếng lên bờ. Trên cái “chồng 

người” thẳng đứng ấy những người tiên 

phong đứng ở dưới cùng cho đồng đội 

được đứng lên vai. Những người tiên 

phong ấy sẽ lên bờ sau cùng hoặc lúc 

khải hoàn có thể không còn họ nữa. 

Về Độc lập dân tộc nếu không có những 

anh hùng liệt nữ đã hy sinh liệu ngày 

nay ta có còn quốc gia không để mà 

tranh đấu? Chúng ta đã đứng trên vai họ 

để có hôm nay. Về Dân chủ-Tự do cũng 

vậy. Nếu không có những người dân chủ 

tiên phong như Nguyễn Mạnh Tường, 

như Hữu Loan, như Nguyễn Hữu Đang, 

Hoàng Minh Chính, Nguyễn Kiến 

Giang, Lê Hồng Hà, Cù Huy Hà Vũ,


Dương Thu Hương, Hòa thượng Thích 

Tôi làm thủ tục nhận đồ mình gửi cho 

Quảng Độ, cha Nguyễn Văn Lý, Điếu 

mình. Tên tôi đây. Địa chỉ tôi đây. Hộ 

Cày Nguyễn Văn Hải, Tạ Phong Tần, 

chiếu của tôi đây. Vậy sao mà rắc rối 

Trần Huỳnh Duy Thức… vân vân và 

đến vậy? Sao phải xác nhận? Sao phải 

vân vân… mà hầu hết họ đều bị tù đày, 

chứng minh? Sao phải công chứng bản 

và biết bao tiếng nói dân chủ từ bên 

gốc? 

ngoài hỗ trợ thì làm sao có chút nền dân 

Tôi có làm gì đâu, chỉ là nhận đồ mình 

chủ cỏn con để có thể tồn tại những 

gửi cho mình thôi mà sao phức tạp như 

trang web dân chủ trong nước như trang 

vậy. Lẽ ra tôi chỉ chờ ở nhà, đúng hẹn 

Bô-xít, trang Basam và các blogger? Rồi 

công ty vận chuyển sẽ mang đồ đến. Tôi 

đến lượt, nếu không có những trang web 

chỉ cần ký xác nhận là xong. 

và blogger ấy làm chỗ tựa làm sao đoàn 

Tôi được giải thích ở Việt Nam mọi thứ 

trí thức 16 vị có thể được đón tiếp để 

cần phải đúng quy trình chứ không đơn 

trao những kiến nghị và dự thảo Hiến 

giản như vậy. 

pháp quá mạnh dạn kia, cũng như cá 

Tôi ngẫm ra: Càng nhiều dấu đỏ, càng ít 

nhân tôi lúc này có thể công khai công 

niềm tin. 

bố những lời đóng góp thẳng thắn 

3. Tôi đưa gia đình đi siêu thị Big C 

nhường này? Chúng ta đã được đứng 

Long Biên. Niềm vui khi thấy một siêu 

trên vai họ, những người dân chủ tiên 

thị bề thế, nhộn nhịp vừa mới nhen lên 

phong chịu nạn tù đày để giành lấy từng 

thì gặp ngay một chuyện ngỡ ngàng: Tất 

tý chút dân chủ cho ta tiếp tục. Hãy nhớ 

cả những ai muốn vào siêu thị đều phải 

ơn họ! 

gửi đồ bên ngoài. Con gái tôi có một túi 

Nói đến chuyện đứng trên vai nhau, tôi 

khoác nhỏ để đựng mấy thứ lặt vặt cũng 

lại thầm hỏi mình: nếu không có đồng 

phải niêm phong rồi mới được mang 

đội lấy vai cho mình đứng, lại không có 

theo. Vì sao vậy? Chúng tôi hỏi thì chỉ 

một điểm tựa nào đó từ môi trường, dù 

nhận được câu trả lời: Đây là quy định! 

là điểm tựa vô tình hay vô tri thì một cá 

Quy định gì? Quy định không được tin 

nhân đơn độc làm sao có thể vượt qua 

nhau. 

cái vai của mình? Tự mình vượt qua 

Câu chuyện có lẽ sẽ chỉ là một phiền 

chính mình mới thật là điều khó lắm 

toái buồn, nếu không có chuyện sau khi 

thay! Làm sao có thể tự thắng cái khối 

thanh toán, tất cả khách hàng lại bị kiểm 

lượng ì ạch của bản thân với tất cả 

tra một lần nữa, và hóa đơn phải được 

những sức cản nặng nề đã ràng buộc 

đóng dấu đỏ “đã thanh toán” thì mới 

mình vào cuộc đời này? 

được nhân viên an ninh cho ra ngoài. 

Đà Lạt ngày 24-2-2013 

Chúng tôi tự hỏi: chuyện quái quỉ gì 

H.S.P. 

đang xảy ra vậy? Quầy thanh toán có hai 

[1] “Quy luật” tương tự này tôi đọc thấy đã 

nhân viên kiểm tra và tính tiền. Từ quầy 

lâu, gần đây thấy nhà thơ Nguyễn Quốc 

thanh toán ra đến cửa ra này chỉ chừng 2 

Chánh và nhà báo Lê Diễn Đức nhắc tới. Tôi 

mét, lại không có hàng hóa gì bày bán 

diễn đạt lại cho rõ hơn (HSP) 

trên đoạn đường 2 mét đó. Vậy cớ sao 

[2] Xưa nhích chân đi giờ nhích lại: HCM 

phải kiểm tra lại? Cớ sao phải đóng dấu 

quyết định theo Quốc tế 3 khi chưa hiểu CS 

vào hóa đơn thì mới được ra? 

là gì ! Tư liệu trích từ: 

-Trần Dân Tiên: Những mẩu chuyện về đời 

Vợ tôi phản ứng dữ dội: Nếu kiểm tra 

hoạt động của Hồ chủ tịch, Nhà xuất bản 

mà không tìm thấy sai sót nào thì các 

Văn học, Hànội (in lần thứ tám), 1975, trang 

anh có xin lỗi chúng tôi không? Nhưng 

44. 

chúng tôi chỉ nhận được một câu trả lời 

- Hồ Chí Minh:Con đường dẫn tôi tới chủ 

lạnh lùng: Đây là quy định. 

nghĩa Lênin, Hồ Chí Minh toàn tập, tập 10, 

Tôi nhìn những người xếp hàng chờ 

Nhà xuất bản Chính trị quốc gia, 2000, trang 

kiểm tra và đóng dấu hóa đơn. Tất cả 

126. 

đều kiên nhẫn và ngoan ngoãn. Họ có 

- Lữ Phương:Từ Nguyễn Tất Thành đến Hồ 

thể làm gì trên đoạn đường dài 2 mét đó 

Chí Minh, THƯ NHÀ xuất bản, Australia, 

2002, trang 40. 

để phải chịu cảnh khám xét? 

[3] Xem bài Từ Nguyễn Phú Trọng đến Lê 

Tôi lặng lẽ quan sát. Rất nhiều người lớn 

Hiền Đức (HSP) 

tuổi. Lịch sử như phảng phất qua bộ 

[4] Từ vụ Bauxite nghĩ về vận nước 

quân phục cũ. Một vài nụ cười cầu hòa 

(www.hasiphu.com/baivietmoi_40.html) 

dù chủ nhân không làm gì sai. Một vài 

[5] Dắt tay nhau đi dưới tấm biển chỉ đường 

ánh mắt lấm lét không có lý do. Nhiều 

của Trí tuệ 

gương mặt cam chịu và chờ đợi cảnh 

[6] Nguyên Ngọc (S: Tôi nghĩ giá như trong 

được khám xét. 

cuộc chiến vừa qua, miền Nam thắng, thì có 

Tôi cố gắng tìm lý do để biện minh cho 

lẽ sẽ tốt hơn …). Huy Đức: “bên (cần)được 

giải phóng hóa ra lại là Miền Bắc”. 

việc làm kỳ quái đó, nhưng không thể. 

Tác giả gửi trực tiếp cho BVN 

Tôi rút ra kết luận: Nhiều người Việt 

http://boxitvn.blogspot.fr/2013/02/gop-phan-giaima-mot-he-dan-than.html 

không tin người Việt. Nhiều người Việt 

* * * 

Câu chuyện của 

niềm tin 

Giáp Văn Dương 

1. Như bao bạn trẻ khác, tôi rời quê khi 

học hết phổ thông. Rồi cũng như bao 

người khác, tôi ra nước ngoài học tiếp 

khi xong đại học. 

Gần mười hai năm học tập và làm việc ở 

nước ngoài, tôi có bạn bè mới, thầy cô 

mới, đồng nghiệp mới. Trong công việc 

không có định kiến, không có phân biệt. 

Tất cả diễn ra trong một sự trung thực và 

cởi mở hồn nhiên. Hồn nhiên đến mức 

ngạc nhiên. Tôi chìm đắm trong bầu 

không khí dân chủ, bình đẳng và tinh 

thần tự do học thuật. Tôi thấy mình được 

tôn trọng, và ý thức được mình có quyền 

được người khác tôn trọng. 

Tôi phải làm đủ thứ giấy tờ nhưng 

không bao giờ thấy những con dấu đỏ. 

Chỉ cần một chữ ký cá nhân là đủ, một 

cuộc điện thoại, một lá email là xong. 

Không ai hạch sách, không ai đòi kiểm 

tra, không ai đòi công chứng bản gốc. 

Tôi lên tàu điện: không có người soát vé. 

Họ tôn trọng chúng tôi, và tin chúng tôi. 

Thỉnh thoảng họ có đi kiểm tra định kỳ 

thì cũng rất lịch sự, không gây cho mình 

cảm giác khó chịu. 

Tôi ra siêu thị: không ai bắt tôi phải gửi 

đồ trước khi vào mua hàng. Không ai 

kiểm tra chúng tôi khi ra. Họ tôn trọng 

chúng tôi, và tin chúng tôi. 

Tôi và một người bạn đi mua bảo hiểm 

xe. Điều khoản cho biết, nếu mất xe thì 

sẽ được đền xe mới. Bạn tôi hỏi: nếu 

chúng tôi bán xe rồi báo mất thì sao? 

Nhân viên bảo hiểm ngạc nhiên mất một 

lúc lâu mới nghĩ ra được câu trả lời: tôi 

tin các anh không làm thế. 

Lần đầu tiên tôi cảm nhận được sự tin 

tưởng mang tính hệ thống. Một sự tin 

tưởng cá nhân mạnh mẽ lan tỏa trong 

toàn xã hội. Chữ Tín được xác lập mà 

không cần sự có mặt của các loại công 

chứng bản gốc, chứng thực, xác nhận... 

Tôi vỡ ra: À, ra thế. Họ giàu mạnh vì họ 

tin ở con người. 

2. Mười hai năm sau tôi trở về. Nhiều 

cái như xưa. Nhiều cái hơn xưa. Nhưng 

cũng nhiều cái tệ hơn xưa.


không hiểu rằng mình có quyền phải 

Đó là một sự thành thật xuất phát từ con 

được người khác tôn trọng. Đừng khuyên tim của người viết. Nhiều người đã 

4. Chúng tôi ra về, nhưng vẫn ám ảnh 

không dám thẳng thắn thổ lộ như vậy mà 

câu hỏi: Vì sao người Việt không tin người khác tha thứ cứ phải tìm những hình thức vòng vo để 

nhau? Phải chăng chúng ta đã quen sống 

diễn tả. Cũng như nhiều người không 

trong một sự cảnh giác thường trực đến hòa giải, 

đủ sáng suốt để nhận định đây không 

độ thành phản xạ có điều kiện? 

phải là một vấn đề có thể bàn cãi trên 

Tôi bất giác nhớ đến mớ giấy tờ đỏ đừng dạy người bình diện đạo đức hay cả chiến lược. 

choét những con dấu công chứng sao y 

Câu hỏi không phải là có nên tha thứ 

bản gốc. Tôi tự hỏi: Tôi và triệu người khác cách đấu hòa giải, mà câu hỏi là có khả năng tha 

quanh tôi đã mất bao nhiêu thời gian cho 

thứ hòa giải hay không? Tha thứ hoà 

những thứ này? 

tranh. 

giải chẳng phải là một điều có thể mua 

Tôi thở dài: càng nhiều dấu đỏ, càng ít 

hay học hay muốn mà làm được. 

niềm tin. 

„Mai tôi chết Cờ Vàng xin đừng phủ“ Nó đang chỉ là một áng mây lãng đãng ở 

Tôi tự hỏi: Phải chăng đang có một cuộc http://www.youtube.com/watch?v=ZHX-4u-G-Ss một nơi bên ngòai những bức tường của 

“khủng hoảng niềm tin”? 

Thục Quyên 

một cái nhà tù định mệnh kiên cố từ 

Và khi nào thì người ta không tin nhau? 

Rõ ràng là khi có sự dối trá. Người ta 

không tin nhau khi cần phòng tránh sự 

dối trá. 

Vậy là đang có một sự dối trá phổ biến, 

đến mức một đoạn đường 2 mét và được 

kiểm soát chặt chẽ cũng trở nên đáng 

ngờ. 

Và chúng ta đã mất biết bao nhiêu thời 

gian và nguồn lực để cảnh giác, phòng 

tránh, đương đầu với sự dối trá này? 

Không ai thống kê định lượng, nhưng 

chắc hẳn là rất nhiều. Nhiều đến mức có 

thể làm cho đất nước ta kiệt quệ. Kiệt 

quệ vì luôn phải cảnh giác, đề phòng. 

5. Việt Nam đang rất cần một sự quy tụ 

nguồn lực để phát triển. Nhưng quy tụ 

làm sao khi cả xã hội sống trong tâm 

trạng cảnh giác thường trực, lúc nào 

cũng nơm nớp đề phòng? Quy tụ làm 

sao khi sự giả dối đã trở thành một lối 

sống của xã hội? Quy tụ làm sao khi 

niềm tin giữa người với người đã trở nên 

cạn kiệt? 

Việt Nam đang rất cần hội nhập, rất cần 

làm bạn với thế giới bên ngoài. Nhưng 

hội nhập làm sao khi luôn nhìn thế giới 

bên ngoài với con mắt thù địch nghi 

ngờ? Làm bạn làm sao khi không có 

lòng tin vào đối tác của mình? 

Đất nước đã thống nhất nhưng lòng 

người chưa thống nhất. Di sản của mấy 

mươi năm chiến tranh quá đỗi nặng nề. 

Trong này kinh tế khó khăn. Ngoài kia 

Biển Đông nổi sóng. Một cuộc hòa giải, 

để sau đó thực sự có một sự hòa hợp 

Nam Bắc, trong ngoài là cần thiết hơn 

bao giờ hết. Muốn vậy cần xóa bỏ mọi 

nghi kỵ lẫn nhau giữa mọi tầng lớp xã 

hội. 

Nhiều học giả đã gọi niềm tin là một 

thành phần quan trọng của vốn xã hội. 

Khi niềm tin cạn thì vốn xã hội cũng cạn 

theo. Mà cạn vốn thì làm sao phát triển? 

G.V.D. 

http://www.tiasang.com.vn/Default.aspx?tabi 

d=116&CategoryID=42&News=6144 

* * * 

Xin kính cẩn nghiêng mình, 

10 tháng 3, 11 tháng 3, 12 tháng 3.... 

Cộng đồng mạng VN hải ngọai đang 

nhắc tới những đau thương chết chóc 

của những ngày này năm 75 khi Ban Mê 

Thuột thất thủ, và từ giờ cho tới 30/04 

chắc chắn những bài viết về nỗi uất ức 

khắc khỏai của đại đa số gia đình thuộc 

VNCH khi xưa cũng sẽ tràn ngập mạng. 

Viết, để nhắc lại những hốt hoảng tuyệt 

vọng khi chính Sài Gòn thất thủ, để nhắc 

lại những vùi dập chết chóc trên con 

đường vượt biên cho những người bỏ 

nước ra đi, đi lần đầu hay đã từng rứt 

ruột bỏ nơi chôn nhau cắt rốn từ 1954 

vào Nam, để nhắc lại những nhục nhã 

điêu tàn cho những người ở lại. Và 

những chia rẽ, phản bội, xâu xé, hà hiếp, 

trắng trợn.... 

Khi giấy mực vẫn còn thống thiết nức 

nở, những nỗi đau vẫn còn tiếp tục chảy 

máu, thì chẳng có người nào đối diện 

những nỗi đau đó được quyền hay dám 

láo xược cả gan nhắc tới Tha thứ và Hòa 

giải, dù rằng đó là những điểm chính 

trong mọi tôn giáo và nhất là trong 

truyền thống dựng nước của dân tộc 

Việt. 

Như một loại trụ sinh, bình thường là 

một món thuốc qúi báu để cứu sự Sống, 

những chữ Tha thứ và Hòa Giải đối với 

người Việt trong đại đa số trường hợp đã 

trở thành một chất gây tình trạng sốc 

phản vệ (anaphylactic shock). Phản ứng 

này mãnh liệt tới nỗi không còn có một 

người tu sĩ VN nào dám giảng tới góc 

nhìn đạo đức, cũng chẳng có người bác 

sĩ phân tâm học VN nào dám nhắc đến 

khía cạnh trị bệnh của nó. 

Thật là một sự xúc động mạnh khi đọc 

những giòng chữ của Lê Diễn Đức (1) 

“Tôi tin có nhiều người giống tôi. Rằng, 

nếu một kẻ nào đó đã cướp đoạt tài sản 

của tôi, giết hại người trong gia đình tôi, 

đẩy tôi vào sự khốn cùng, phải đối diện 

hiểm nguy để đi tìm kế mưu sinh ở xứ 

khác, thì tôi sẽ thù hận kẻ đó suốt đời, và 

khi có cơ hội tôi sẽ trả thù.“ 

tháng Tư 75. Những chữ "Tha thứ hòa 

giải" không phải là món thuốc có thể rịn 

vào để cầm máu, mà nhắc tới lại như 

mũi dao rạch vào vết thương sâu thẳm 

chưa hề kéo da non. Và máu lại túa ra. 

Tờ BBC bản Việt ngữ ngày thứ sáu, 15 

tháng 3, 2013 đưa tin về Thượng nghị sỹ 

Mỹ John McCain, người mới gần đây có 

dịp tiếp xúc giới bất đồng chính kiến tại 

VN, vừa có bài viết trên tờ Wall Street 

Journal nhận định Việt Nam vẫn chưa 

nỗ lực trong lĩnh vực nhân quyền và 

pháp quyền và kêu gọi Việt Nam nên có 

những bước đi cải cách về hướng dân 

chủ. Với tựa đề "Cựu tù nhân chiến 

tranh nói về Việt Nam, 40 năm sau" bài 

viết bắt đầu bằng hồi ức của ông về ngày 

cuối cùng ở Việt Nam, 14/3/1973, khi 

ông được trả tự do về Mỹ sau sáu năm bị 

cầm tù tại Hỏa lò Hà Nội. TNS Mc Cain 

tuy vậy vẫn bày tỏ hy vọng rằng "Hai 

nước chúng ta đã có một quá khứ khó 

khăn và đau lòng. Nhưng đã không tự 

trói mình vào quá khứ đó và đang đi tiếp 

trên con đường từ hòa giải đến tình hữu 

nghị thực sự, điều mà sẽ là một trong 

những sự ngạc nhiên lớn nhất và hài 

lòng nhất trong cuộc đời tôi". Đồng 

thời ông hứa sẽ là người bạn trung 

thành của Việt Nam trước các thách 

thức. 

Trong khi đó tờ BBC News Magazine 

(bản tiếng Mỹ) ngày 22/03/2013 lại có 

bài dài về cựu đại sứ Mỹ mà cũng là cựu 

tù nhân chiến tranh Douglas Pete 

Peterson, cũng liên quan nhiều đến Việt 

Nam mà BBC Việt ngữ không mảy may 

nhắc tới. 

Pete Peterson cũng từng bị cầm tù sáu 

năm tại miền Bắc VN và được trả tự do 

ngày 4/3/1973, trước Mc Cain mười 

ngày, và năm 1997 ông là người được 

tổng thống Bill Clinton bổ nhiệm làm vị 

đại sứ Mỹ đầu tiên tại Việt Nam, sau 20 

năm không liên hệ ngọai giao giữa hai 

nước. Đại sứ Peterson khi đến nhậm 

chức tại Hà Nội đã phát biểu: "Tôi muốn 

chữa lành vết thương giữa Hoa Kỳ và


Việt Nam. Đó là một lịch sử bi thảm mà 

hai dân tộc đã chia sẻ Không ai có thể 

thay đổi những gì đã xảy ra, nhưng có 

rất nhiều điều tuyệt vời mà tất cả chúng 

ta có thể làm cho tương lai. Và đó là lý 

do tại sao tôi trở lại Việt Nam.” 

Mãn nhiệm sau 4 năm, cựu đại sứ 

Peterson đã cùng với người vơ ̣Úc gốc 

Việt thành lập tổ chức TASC chuyên 

cứu trợ trẻ em quốc tế và ngày càng mở 

rộng hoạt động tại Việt Nam. Trong 

một cuộc phỏng vấn năm 2006, cựu ĐS 

Peterson đã tâm sự: “Tôi chỉ muốn đi bộ 

trên các đường phố để gặp gỡ, trò 

chuyện với những người dân mà tôi 

chưa có cơ hội tiếp xúc trong những lần 

trở lại Việt Nam trước”. 

Trong bài báo mới đây, ký giả William 

Kremer đã tường thuật về những gặp gỡ 

định mạng giữa Peterson và Việt Nam 

kể từ quyết định của ông không từ chối 

tham dự cuộc chiến tại VN. Nhắc lại 

thân phận người tù binh Mỹ, ĐS 

Peterson mô tả quyết tâm của họ ở nhà 

tù Hỏa Lò "nhận chịu mọi phương cách 

tra tấn, được nghĩ ra để gây thương tật 

vĩnh viễn hoặc tử vong hoặc gần sắp tới 

mức độ đó". Nhắc tới những vết sẹo gây 

ra bởi những tảng đá người dân Việt đã 

ném vào ông đêm ông rớt máy bay, ĐS 

Peterson bình thản nói "Phải nhìn một 

cách công bằng : đó là một phản ứng tự 

nhiên. Họ đã chụp cơ hội hiếm có sau 

khi bị bỏ bom trong nhiều năm". 

Cả hai người cựu tù binh Mỹ Mac Cain 

và Peterson đã đem lại một tia ấm hy 

vọng là con người không cần phải chối 

bỏ hay quên dĩ vãng, mà vẫn có phương 

cách để trả dĩ vãng thương đau về hẳn 

cho dĩ vãng, dù mỗi người bộc lộ một 

cách khác nhau. Mc Cain nhấn mạnh 

vào khía cạnh chính trị và Peterson vào 

tình cảm con người. Hành động của họ 

và nhất là câu nói cuả Peterson, "Cuộc 

sống của tôi đã được ơn trên bảo hộ để 

hoàn thành một điều gì đó có tính cách 

tích cực." (My life was preserved to do 

something constructive) là bằng chứng 

sự thành công của nền tự ḍo dân chủ của 

Hoa Kỳ đã tạo được những con người có 

phong thái "lớn hơn sự khổ đau, cao hơn 

lòng thù hận của chính mình". 

Michalak mới là đại sứ Mỹ đầu tiên 

đến thăm Quận Cam trong khi ĐS 

đương nhiệm David Shear sau khi gặp 

một số đông khách từ cộng đồng người 

Việt tại Mỹ ở bang Virginia vào tháng 3 

năm ngoái đã vội có cải chính đây 

không phải là buổi gặp gỡ "chính thức" 

và bản tin trên trang web của đài RFA 

Tiếng Việt đã bị gỡ xuống. Và dù đã tiếp 

hàng trăm đại diện của cộng đồng Mỹ 

gốc Việt tại Tòa Bạch Ốc, bên hành 

pháp Hoa Kỳ sẽ vẫn xúc tiến các mối 

quan hệ với Việt Nam, kể cả tăng cường 

trao đổi về an ninh vùng và quân sự theo 

chiến lược đã định. 

38 năm đã qua từ khi Sài Gòn thất thủ. 

Những nỗi đau dường như không thể 

nguôi ngoai và lửa giận vẫn ngút ngàn 

trong lòng người dân Việt khi xưa phải 

bỏ quê hương ra đi, dù nay đã thành 

công vẻ vang trên đất khách. Đứng trước 

những nỗi đau với muôn ngàn khiá cạnh, 

nỗi giận với triệu cách bộc lộ, ai có 

quyền bảo một người khác hãy quên đi 

và tha thứ, dù thế sự có đổi thay chăng 

nữa? 

Và cũng chẳng ai có khả năng nghe, khi 

vết thương vẫn nhức nhối làm mủ độc. 

Do đó Việt Nam chẳng hề bao giờ thật 

sự có hoà bình, dân tộc Việt vẫn tiếp tục 

xuất huyết vì nội chiến trong tâm. Vết 

thương cương mủ đang đưa dân tộc dần 

vào tình trạng nhiễm trùng huyết tòan 

diện (septicemia), vào cơn hấp hối. 

Nếu không chữa kịp căn nhà VN đang 

bốc cháy mà chỉ chú tâm đuổi bắt kẻ đốt 

nhà, e rằng nhà sẽ không còn. Cũng 

không thể ngồi trông đợi hay đòi hỏi, 

dạy bảo người khác phải làm gì mà đã 

đến lúc chính chúng ta mỗi người phải 

tùy khả năng mà quyết tâm hành động. 

Đó là sự quyết định của mỗi người cho 

chính mình. 

Bổn phận thiêng liêng nhất của mỗi 

người Việt hôm nay phải chăng là sự tự 

quyết định thoát khỏi ngục tù dĩ vãng và 

chấp nhận gánh chịu một phần trách 

nhiệm về sự sống còn của dân tộc ? 

Một dân tộc Việt tự do dân chủ mới là 

chiến thắng thực sự và là chiến thắng 

cuối cùng. 

T.Q. 

Trước tình hình đất nước ngày càng 

xuống dốc về xã hội, văn hoá, kinh tế, 

chính trị v…v, nhất là tương lai Đất 

nước rất đen tối trước hoạ xâm lăng của 

Trung Quốc, là người trí thức Việt Nam, 

tôi tự thấy lương tâm bị cắn rứt khi cứ 

im lặng chấp nhận những điều chướng 

tai gai mắt diễn ra hàng ngày cũng như 

nghe những lời oán than của đồng bào 

mình. 

Mục sư Martin Luther King có nói: 

-“Kẻ nào chấp nhận cái ác mà không 

phản đối chắc chắn là tiếp tay cho cái ác 

lộng hành” (He who accepts evil without 

protesting against it is really cooperating 

with it) và 

-“Cuộc đời của chúng ta bắt đầu chấm 

dứt khi chúng ta lặng thinh trước những 

vấn đề sống còn” (Our lives begin to end 

the day we become silent about things 

that matter). 

Tôi luôn tự hỏi mình: Nếu mọi người 

dân, nhất là các trí thức, vì sợ hãi cho 

bản thân và gia đình mình, cứ tiếp tục im 

lặng trước hiện tình của Đất nước thì 

tương lai Nước ta sẽ đi về đâu? Chắc 

chắn sẽ rất đen tối ! Trước lời kêu gọi 

của Nhà Nước cho phép dân chúng góp 

ý sửa đổi Hiến pháp 1992 đến tháng 9 

năm 2013 tới, nếu một số đông trí thức 

vẫn lặng thinh thì xem như chúng ta 

chấp nhận bản dự thảo sửa đổi Hiến 

pháp do Quốc hội đưa ra nghĩa là vẫn 

“rượu cũ trong bình mới”, nghĩa là “vũ 

như cẩn”, vậy trách nhiệm với Đất Nước 

của chúng ta ở đâu? Gỉa sử đến một 

ngày, Đảng CSVN trưng cầu ý dân kêu 

gọi sát nhập Việt Nam vào Trung Quốc, 

thì chẵng lẽ chúng ta vẫn cứ im lặng hay 

sao? Lúc đó, liệu chúng ta còn giữ được 

mạng sống,vợ con, nhà cửa và của cải 

không? Gương nước Tây Tạng còn sờ sờ 

trước mắt. 

Tôi đã cảm động đến rơi nước mắt khi 

nghe VIỆT KHANG hát bài “VIỆT 

NAM, QUÊ HƯƠNG TÔI ĐÂU?” và 

một trong những hình ảnh người dân đi 

biểu tình chống Trung Quốc trong 

những năm qua khiến tôi xúc động nhất, 

đó là hình một cô gái Việt Nam khóc 

trong tuyệt vọng. Tôi có cảm nghĩ như 

cô đang hết sức đau lòng khi thấy người 

Việc BBC tiếng Mỹ và BBC tiếng Việt (1)http://danlambaovn.blogspot.de/2012/07/n dân Việt bày tỏ lòng yêu nước mà lại bị 

đã không cùng đăng bài về hai nhân vật guoi-viet-khong-hoa-hop-hoa-giai 

chính quyền do mình “bầu” lên ngăn 

này phải chăng để tránh đụng chạm vào * * * 

cản, đạp vào mặt, bắt bớ, giam cầm… 

một vấn đề nhậy cảm? Từ khi Mỹ-Việt 

Chính vì các lý do trên mà mặc dù rất 

bình thường hóa, quan hệ giữa những Mệnh Lệnh Từ ghét chính trị, tôi tự thấy không thể tiếp 

đại diện của Mỹ ở Việt Nam với cộng 

tục lặng thinh được nữa.Tôi mong muốn 

đồng người Mỹ gốc Việt đã không dễ Trái Tim 

sự lên tiếng của mình sẽ đóng góp một 

dàng. ĐS Peterson chưa bao giờ đến 

Quận Cam, nơi có cộng đồng Việt Nam 

đông dân nhất nước Mỹ. ĐS Marine chỉ 

một lần tới thăm một đại học của 

California. Mãi tới năm 2007 ĐS 

Bs. Nguyễn Quý Khoáng 

(Việt Nam, ngày 10 tháng 03 năm 2013) 

phần nhỏ cho sự thay đổi của Đất nước, 

cho tương lai của các con cháu chúng ta. 

Thay đổi hay không là tuỳ theo Đảng và 

Nhà nước có thật lòng lo cho dân, cho 

Nước không? Còn nếu một ngày xấu trời


nào mà Nước Việt chúng ta chịu chung 

Kim Chi là câu trả lời sáng rõ nhất: nếu 

số phận của Tây Tạng thì tôi cũng tự 

ta đã sống, đã hành động với tất cả niềm 

thấy mình đã làm hết sức rồi và sẽ 

tin trong sáng và giữ được đến cuối đời 

không thẹn với lương tâm trước khi 

phẩm chất lương thiện của mình, thì sự 

nhắm mắt. Nếu có ngày đó thật thì quả 

đổ vỡ của cái hiện thực mà mình từng 

là sống không bằng chết vì mất Tổ quốc 

dâng trọn niềm tin chỉ có ý nghĩa của 

là mất tất cả! 

một bi kịch chứ không bao giờ là hài 

Đối với tôi, cuộc đời chỉ có ý nghĩa khi 

kịch. Mà đối với bi kịch, phẩm giá con 

mình sống có ích cho người khác. Chính 

người chỉ càng được tôn lên chứ không 

vì lý do đó, mặc dù có giấy bảo lãnh đi 

bao giờ bị hạ thấp xuống. “Không nghi 

Canada đoàn tụ gia đình năm 1982, tôi 

ngờ gì nữa, bi kịch là một điều gì đó của 

đã chấp nhận ở lại quê hương để làm 

CÁI ĐẸP, khi chính nó bị đụng chạm 

công tác của một thầy thuốc hầu xoa dịu 

ghê gớm” (La tragédie, sans doute, est 

bớt đau khổ của bệnh nhân cũng như 

quelque chose de beau quand elle est 

đào tạo thêm các bác sĩ về X Quang, 

bien touchée – Molière). 

Siêu âm.Thành thật mà nói, đến giờ phút 

Ba Sàm 

này, tôi chưa bao giờ hối tiếc về sự chọn 

Nó vạch trần, bằng hình ảnh tương phản 

lựa đó. Công tác tại Bệnh viện đa khoa 

bi hài giữa tư cách của kẻ ban ơn, khen 

Tỉnh Tây Ninh từ 1977 đến 1983 rồi tại 

tặng người xứng đáng được khen, về sự 

Bệnh viện An Bình,Tp Hồ Chí Minh từ 

nguy hại của cả một hệ thống khổng lồ 

1983 đến 2009 tổng cộng là 32 năm, tôi 

được gọi là “thi đua khen thưởng” đã bị 

được mời vào Đảng CSVN hai lần 

lạm dụng, biến thái cao độ, dùng chính 

nhưng tôi đã từ chối vì không thích làm 

tiền của người dân để tạo ra môi trường 

chính trị, không thích theo bất cứ một 

sống cho bầy sâu mọt, cho thói đạo đức 

phe phái nào. Tôi chỉ thích làm chuyên 

giả, thói háo danh, làm băng hoại đạo 

môn và dạy học mà thôi. 

đức toàn xã hội với quy mô chưa từng 

Cách đây không lâu, tôi đã ủng hộ Kiến 

thấy trong lịch sử đất nước. Nó giáng 

nghị sửa đổi Hiến Pháp 1992 do 72 nhân 

xuống đúng lúc người ta vừa cố diễn 

sĩ trí thức công bố ngày 19 tháng 1 năm 

màn tấu hài, vội vã gắn huy hiệu 65 tuổi 

2013 tại HàNội với số thứ tự trong danh 

đảng cho Nhạc sĩ Hoàng Hiệp tại giường 

sách những người ký tên là 7034.Tôi 

bệnh trước khi ông lìa đời đúng một 

biết khi làm việc này, tôi có thể gặp 

ngày. Cuối cùng, nó góp phần thức tỉnh 

nhiều rủi ro nhưng không sao vì tôi đã 

giới văn nghệ sĩ đang “sống trong sợ 

sẵn sàng, đến chết là cùng chứ gì! 

hãi” và danh lợi, các đấng nam nhi, hãy 

Xưa kia, tôi đã chọn ở lại quê hương để 

bằng tri thức và tiếng tăm của mình, nói 

phục vụ bệnh nhân và đào tạo các thầy 

thay, dẫn dắt dân chúng cùng lên tiếng, 

thuốc trẻ, giờ đây, tôi nói lên chính kiến 

thức tỉnh những người cầm quyền, rằng 

của mình để xây dựng và bảo vệ Đất 

thời cơ đã đến rồi, hãy biết sám hối bằng 

nước vì đối với tôi, cuộc đời mỗi người 

quyết tâm tự gột rửa, hành động vì dân, 

như một quyển tiểu thuyết đầy đủ hỷ, 

vì nước, trước khi quá muộn. 

nộ, ái, ố, quan trọng là quyển sách đó có 

Sao Hồng 

hay không chứ không phải nó có dầy 

Một tập thể lãnh đạo đầy quyền lực của 

hay không! 

một đất nước có thể không kỷ luật nỗi 

Nếu có một ngày tôi bị bắt, công an sẽ 

một cá nhân “làm nghèo đất nước và 

hỏi tôi (như đã từng hỏi những Bloggers, 

làm khổ nhân dân”. Nhưng một “Nghệ 

những người bất đồng chính kiến, những 

sỹ cộng sản chính hiệu” với “trái tim của 

người biểu tình…) là ai đã xúi dục, cho 

một người cộng sản” có thể đã khơi 

bao nhiêu tiền…thì tôi đã có sẵn câu trả 

nguồn cảm hứng cho một trào lưu trong 

lời: Không ai có thể xúi dục được tôi, 

mọi tầng lớp nhằm tẩy chay (và bất tín 

không ai mua chuộc được tôi cả mà 

nhiệm) những lãnh đạo đã, đang và sẽ 

CHÍNH LƯƠNG TÂM TÔI ĐÃ MÁCH 

làm giàu cho “nhóm lợi ích”, dòng họ 

BẢO, CHÍNH TRÁI TIM TÔI ĐÃ 

gia đình của mình mà “làm nghèo đất 

THÚC DỤC TÔI LÀM THẾ! 

nước và làm khổ nhân dân” ! 

Cuối cùng, xin cầu mong đất nước Việt 

Họa sĩ Đỗ Đức: 

Nam chúng ta được độc lập, tự do, hạnh 

Tôi đã xem Kim Chi trong những phim 

phúc thật sự. MONG LẮM THAY! 

chị sắm vai, nhớ nhất phim Cánh đồng 

Bs. N.Q.K. 

hoang đóng cùng Lâm Tới. Thành thực 

* * * 

từ lâu đã yêu quí chị với những gì chị đã 

„Chị Kim Chi. Chị đáng kính trọng 

thể hiện. Hôm nay tôi kính trọng chị 

hơn biết bao thằng đàn ông vừa hèn 

hơn, con người nhỏ bé yếu đuối về thể 

vừa nịnh, chúng có tất cả trừ nhân 

lực nhưng là một nhân cách đàng hoàng. 

cách“ 

Rồi lâu rầy mọi người sẽ hiểu. Còn bây 

(Nhà thơ Đỗ Trung Quân) 

giờ tôi chắc theo thói quen lâu nay, sẽ 

nhiều người coi chị là xấc xược điên 

Nghệ sĩ Nguyễn 

Thị Kim Chi, tôi 

kính phục chị! 

Xung quanh việc NSUT Kim Chi từ 

chối bằng khen của Thủ Tướng 

Nguyễn Văn Thiện 

Nói thật, xưa nay, trong mắt của nhiều 

người, vẫn coi văn nghệ sĩ là đám háo 

danh, nhiều khi chỉ vì cái danh hão mà 

khom lưng quỳ gối trước mọi thứ, đặc 

biệt là trước quyền lực. Người ta vẫn kể 

cho nhau nghe nghệ sĩ nọ chạy vạy để 

được giải thưởng, nhà thơ kia luồn lách 

bằng đầu gối để được kết nạp vào hội 

kia. Trong bối cảnh như vậy, việc NSUT 

Nguyễn Thị Kim Chi từ chối bằng khen 

của thủ tướng quả là một chuyện “xưa 

nay hiếm”. Không những từ chối, chị 

còn tuyên bố rõ ràng: “Tôi không muốn 

trong nhà tôi có chữ ký của một kẻ đang 

làm nghèo đất nước, làm khổ nhân dân. 

Với tôi, đó là một điều rất tổn thương vì 

cảm giác của mình bị xúc phạm”. 

Xin lỗi chị, tôi và những người thuộc 

lớp hậu sinh, không rõ lắm những cống 

hiến trước đây của chị, thậm chí không 

từng nhớ là chị đã từng đóng những vai 

nào trong những phim nào. Nhưng với 

hành động hôm nay, chị đã dạy cho 

chúng tôi một bài học về lòng tự trọng 

của người nghệ sĩ chân chính. Người có 

lòng tự trọng thời nào cũng hiếm, đặc 

biệt thời này lại càng hiếm. 

Trong bối cảnh giả dối tràn lan, cái ác 

tràn lan, sự vô liêm sỉ tràn lan như một 

căn bệnh trong xã hội thì hành động của 

chị chẳng khác nào một lời tuyên chiến. 

Trả lời BBC, chị cho rằng mình có thể bị 

phiền hà, bị gây khó dễ, thậm chí có thể 

nguy hiểm đến tính mạng vì hành động 

của mình, nhưng chị không sợ. Đến đây, 

tự dưng tôi nhớ đến “Thất trảm sớ” của 

thầy giáo Chu Văn An ngày trước. Hai 

hành động khác nhau nhưng cùng thể 

hiện cốt cách của kẻ sĩ, của người trí 

thức trước cuộc đời. Quả thật, cuộc đời 

vẫn còn có người tốt và vẫn còn những 

điều tốt đẹp đang chờ chúng ta phía 

trước, miễn là chúng ta dám đứng thẳng 

trước cường quyền. 

GS Nguyễn Huệ Chi 

Những cái chết như của BS Thùy Trâm 

và nhiều người khác có vô ích hay 

không? Có lẽ đến thập niên đầu của thế 

kỷ XXI này, các câu hỏi đại loại như 

trên dần dần tích tụ lại, đang trở thành 

một băn khoăn quặn lòng lúc nào cũng 

mơ hồ đặt ra trong tâm trí những người 

đã từng sống hết mình cho một quá khứ 

mà họ tin là tốt đẹp. Hành động mới đây 

của nghệ sĩ điện ảnh ưu tú Nguyễn Thị


chị cảm giác tổn thương nên chị từ chối chị thi vào trường điện ảnh, tốt nghiệp 

vậy thôi chứ không phải là thái độ chống khóa diễn viên đầu tiên nhưng thấy miền 

đối hay gì cả. 

Bắc lúc đó rất là ít phim, mỗi năm chỉ có 

Cuộc đời này “sắc sắc không không” một phim thôi, mình chen lấn chờ đợi thì 

lắm nhưng dẫu như vậy thì cũng không khó mà lúc ấy chiến trường miền Nam 

nên để cho người dân khổ. Chị đa cảm thì cần văn nghệ, thế là chị xung phong 

lắm, khi nhìn thấy ngày ngày những ra chiến trường nên chị là người nữ nghệ 

chuyện người ta bị mất đất mất đai, bị sĩ đầu tiên vượt Trường sơn. 

tranh giành bởi một nhóm người nào đó Hồi đó có cái vui là chị đóng nhiều vai 

thì nhiều khi chị ngồi chị khóc ngon chính làm MC cho nhiều đoàn Văn công 

lành. Chị nghĩ nếu người điều hành đất Giải phóng. Đi đến đâu thì bộ đội rất 

nước mà để xảy ra những việc đó thì đâu yêu quý và đặt cho biệt danh là “Người 

có giỏi, đâu có hay mà nắm quyền làm đẹp rừng xanh”! Chị hay nói giỡn là 

gì? 

xanh với khỉ dọc thì em đẹp hơn là cái 

Chính xuất phát từ xem TV, đọc báo chắc rồi đó… 

thấy những chuyện ấy nó đau lòng quá Nói vui để em thấy rằng chị có những ký 

nên chỉ mong mỏi nếu bỗng dưng ngủ ức lớn lao và sâu xa nhiều thì phải nói là 

dậy nghe ổng làm đơn từ chức thì mình sân khấu. Chị ở sân khấu chiến trường 

cảm ơn ổng lắm. Để ai đó có năng lực có 10 năm, phục vụ đồng bào và chiến sĩ, 

tâm, có tài người ta thay thế. Chính vì đuổi giặc ngoại xâm dành lại đất nước. 

thấy những điều đó nên chị hành động Nghệ sĩ ưu tú 

như vậy thôi. 

Mặc Lâm: Được biết chị đã từng nhận 

Mặc Lâm: Chị có thể cho biết việc làm danh hiệu “Nghệ sĩ ưu tú”, cảm giác khi 

ngoại mục này của chị chỉ một mình chị nghe tin mình được một giải thưởng 

thôi hay có sự đồng cảm của gia đình, danh giá như vậy của chị ra sao? 

đặc biệt là người bạn đời của chị hiện Nghệ sĩ Kim Chi: Chị phải nói như thế 

nay, người mà nếu có gì xảy ra cho chị này, khi chị nghe mình được phong 

thì anh ấy cũng không thể tránh phiền “Nghệ sĩ ưu tú” thì cảm xúc đầu tiên là 

hà… 

chị khóc. Chị khóc không phải cho chị 

Nghệ sĩ Kim Chi: Ông xã bây giờ của nhưng chị nghĩ mình may mắn là chị còn 

chị ổng dạy tại Đại học Bách khoa ổng trở về để thấy thắng lợi thấy mọi thứ. 

rất là ủng hộ chị. Khi cái thư của chị viết Hôm nay dẫu muộn màng vẫn còn được 

“Tôi không muốn trong nhà tôi có chữ ghi nhận. Chị thương những người đồng 

ký của người làm nghèo đất nước”, ổng đội của chị, những người mà đến bây 

bảo cho anh thêm một câu nữa là “làm giờ họ rất là thiệt thòi thậm chí họ gửi 

khổ nhân dân”…Chị bảo đúng, đúng, hài cốt lại chiến trường. Có những người 

hay quá! Cho nên ngay trong gia đình cho đến bây giờ họ không có một quyền 

thì ông chồng chị rất là ủng hộ chị với lợi gì hết. 

một thái độ cương trực thẳng thắn như Thương chớ, xót xa chớ. Thương những 

vậy. 

người đồng đội của chị họ không được 

Mặc Lâm: Vậy thì cũng phải chia lời trở về như chị. Chị may mắn tốt nghiệp 

cám ơn và sự ngưỡng mộ đối với ông xã ở miền Bắc rồi đi vào chiến trường, đi 

của chị nữa! Sau khi câu chuyện lan diễn và có nghề có nghiệp còn các đồng 

rộng trên Internet chị có nhận được đội của chị thì họ ở dưới ruộng họ lên họ 

những phản hồi gì hay không? 

vào đoàn cho nên trình độ họ thấp kém 

Nghệ sĩ Kim Chi: Từ mấy hôm nay rất họ không được như chị. Cho nên khi hết 

nhiều người gọi điện tới hầu hết tỏ lòng chiến tranh các bạn chị chỉ về vườn vì 

ủng hộ, ngưỡng mộ chị. Có một vài bạn họ đi chiến đấu chỉ bằng tinh thần yêu 

hơi lo lắng cho chị nhưng chỉ chả thấy nuớc thôi chứ còn sự nghiệp thì họ 

sao cả. Quan niệm đầu tiên của chị là: không có cho nên rất tội nghiệp. 

sống phải tử tế. Sống trung thực, không Tuy nhiên chị nghĩ rằng những người đã 

cúi đầu trước bất cứ cái gì. Nói về sự ra đi thì không toan tính đâu. Hôm nay 

nghiệp điện ảnh thì chị có đóng góp chị trả lời với em chị cũng nói rằng tuổi 

nhưng chị thấy không có gì quá nhiều trẻ của chị không hề biết suy tính bất cứ 

đâu nhưng nếu cộng với lĩnh vực sân cái gì được hay mất mà khi đi thì bom 

khấu thì rõ ràng là mình có con số cộng. đạn dọc đường cái chết nó rình rập. Đã 

Mặc Lâm: Chị có thể cho thính giả biết là dấn thân thì cảm thấy rất tự hào vì 

một ít về những hoạt động trong lĩnh vực được hiến dâng cho đất nước, thật sự 

phim ảnh và sân khấu cũng như quá như thế. 

trình công tác sau khi chị tập kết hay Mặc Lâm: Có một quãng thời gian rất 

không? 

dài chị theo chân nhiều binh chủng trên 

Nghệ sĩ Kim Chi: Sau khi chị tốt nghiệp con đường Trường Sơn, trong ngần ấy 

lớp diễn viên đầu tiên, lúc đó chị đi tập tháng năm ký ức lớn và sâu đậm nhất 

kết ba chị là liệt sĩ chống Pháp. Sau đó của chị còn lắng lại là gì? 

khùng vì dám thóa mạ người đứng đầu 

chính phủ. Ừ, dân là con sâu cái kiến 

thật, nhưng vẫn có những con kiến lửa, 

kiến bọ giọt biết giữ mình, chứ không 

phải toàn kiến gió! 

Nhà thơ Đỗ Trung Quân 

Chị Kim Chi. Chị đáng kính trọng hơn 

biết bao thằng đàn ông vừa hèn vừa 

nịnh, chúng có tất cả trừ nhân cách. 

http://quechoa.vn/2013/01/11/nghe-si-nguyen-thikim-chi-toi-kinh-phuc-chi/#more-30626 

* * * 

Nhân cách cao quý 

của người nghệ sĩ 

Mặc Lâm, biên tập viên RFA 

2013-01-11 

Câu chuyện vừa rồi của người nữ nghệ 

sĩ mang tên Kim Chi đã làm những 

ngươi theo dõi các sự kiện trên Internet 

trong và ngoài nước sửng sốt và xúc 

động. 

Sửng sốt vì chị đã có một hành động rất 

anh dũng khi viết thư gửi cho Hội Điện 

Ảnh Việt Nam từ chối không chấp nhận 

một bằng khen có chữ ký của Thủ tướng 

Nguyễn Tấn Dũng và thẳng thắn viết 

rằng “Tôi không muốn trong nhà tôi có 

chữ ký của một kẻ đang làm nghèo đất 

nước, làm khổ nhân dân. Với tôi, đó là 

một điều rất tổn thương vì cảm giác của 

mình bị xúc phạm”. 

Người biết chuyện xúc động vì nữ nghệ 

sĩ Kim Chi là người tập kết ra bắc khi 

tuổi còn xanh đến nay đã hơn 70 nhưng 

tấm lòng với đồng đội với đất nước của 

chị vẫn giữ vững như ngày đầu bước 

chân lên dãy Trường sơn trình diễn 

những vở kịch giúp vui cho bộ đội. 

Những con người một thời cống hiến ấy 

nay đang sống thiếu thốn chật vật và 

thậm chí bị chính người đồng chí của 

mình bóc lột, chèn ép. 

Mặc Lâm tiếp nối câu chuyện của chị 

dưới những góc nhìn khác để chúng ta 

hiểu thêm cá tính một con người như thế 

nào mà lại đủ can đảm thốt lên một câu 

có sức mạnh lay động cả triệu con tim 

như thế. 

Từ chối chứ không chống đối 

Mặc Lâm: Thưa chị Kim Chi, rất cám ơn 

chị đã nói giúp rất nhiều người cái ý 

nghĩ của họ đối với một lãnh đạo đã 

đánh mất toàn bộ niềm tin trong lòng 

nhưng do lo sợ bị trấn áp cách này cách 

khác đã không đủ can đảm để phát biểu 

như chị. Xin chị cho biết bắt đầu từ yếu 

tố nào khiến chị phản ứng mãnh liệt đến 

như thế? 

Nghệ sĩ Kim Chi: Phản ứng vừa rồi của 

chị vì chị nghĩ là một ông Thủ tướng mà 

ông ấy làm ra bao nhiêu vụ như 

Vinashin rồi thứ nọ thứ kia, tỷ này tỷ kia 

bây giờ ký một cái bằng để khen chị thì


Nghệ sĩ Kim Chi: Ký ức sâu đậm nhất 

trong cuộc đời của chị thì đó là chị đã 

từng diễn trong lúc pháo bầy bắn tới, 

khán giả chết nhưng mà mình không 

chết. Chị di chuyển với đồng đội thì 

đồng đội bị bắt, bị giết, bị mổ vú bị Tàu 

ăn thịt nhưng chị vẫn còn sống. Tất cả 

những cái đó nó thành ký ức rất sâu 

đậm. Chiến tranh khắc khoải trong lòng 

chị cho nên chị nghĩ bây giờ mình sống 

thì phải tiếp tục làm điều gì đó cho con 

người khỏi giết hại lẫn nhau. Để cho 

người với người thương nhau cho nên ký 

ức sâu đậm nhất của chị là ký ức chiến 

trường. 

Mặc Lâm: Chị đóng phim cũng nhiều 

mà diễn trên sân khấu cũng không ít. 

Xin chị nhắc lại cho người hâm mộ một 

vài tác phẩm mà chị có tham gia. 

Nghệ sĩ Kim Chi: Phim thì chị đóng hơn 

20 phim mà trong đó các vai bà Chín 

trong “Biển sáng”, Sáu Hiền trong “Bài 

ca không quên”, rồi “Biệt Động Sài 

Gòn” đóng vai vợ của tướng Nguyễn 

Ngọc Liên, rồi một loạt những vai mà 

chị kể ra không hết…nếu em hỏi vai nào 

làm chị hài lòng nhất thì chị buồn cười 

lắm không biết sao cứ mỗi lần xem lại 

thì chị thấy mình có những cái dở. Lại 

không bằng lòng mình, lại muốn một cái 

gì mới hơn…tức là thật tình mà nói chưa 

bao giờ chị bằng lòng với những cái vai 

nào của mình hết. 

Những năm đi chiến trường chị đóng 

một số vai trên sân khấu như Bà giáo 

Minh Tú trong “Trận đấu thầm lặng”, 

hay “Đêm nay ngày mai” đóng vai cô 

gái diễn viên không chuyên nghiệp, rồi 

đóng một loạt các vai khác. 

Khi chị ốm thì không ai thay thế được 

hết! Coi như chị không diễn thì vở đó 

bỏ! Có những hôm chị đang nằm bệnh 

viện thì cơ quan, đoàn hát phải đến xin 

phép rồi phải dìu chị đến sân khấu, bắt 

võng cho chị nằm…tới vai thì nhảy ra… 

lúc đó tự nhiên như lên đồng không còn 

thấy ốm đau gì nữa. Diễn xong thì lại sốt 

đùng đùng và mọi người lại đưa về! Đấy 

là những ký ức sâu đậm. 

Mặc Lâm: Cuộc sống nghề nghiệp của 

chị hiện nay ra sao? Chị đã về hưu chưa 

và đời sống kinh tế của gia đình như thế 

nào? Chị có sống nổi với tiền nhuận bút 

mà nhiều nghệ sĩ vẫn cho là đồng lương 

rất hạn hẹp hay không? 

Nghệ sĩ Kim Chi: Bây giờ công việc của 

chị hiện nay là viết. Chị viết kịch bản 

nhiều tập, rồi chị viết sân khấu. Năm rồi 

chị cũng được cái giải nho nhỏ đó là giải 

khuyến khích cho vở “Sao hôm sao 

mai”. Công việc của chị bây giờ chủ yếu 

là viết nhưng chị viết chủ yếu để tự hoàn 

thu nhập. Đồng lương của đất nước 

mình đối với mọi người, đối với văn 

nghệ sĩ nó rất khiêm tốn như em đã biết. 

Mình nằm chung trong cái mặt bằng 

chung của đất nước thì mọi gnười đều 

như thế chứ không phải riêng mình nên 

chị không thấy thiệt thòi gì bởi vì mình 

đâu thoát ra khỏi cái cộng đồng người 

Việt mình. Mọi người đều giống như thế 

trừ những người buôn bán người ta giàu 

có thì mình phải chấp nhận thôi. 

Bằng lòng với hiện tại 

Mặc Lâm: Hiện nay chị đang giảng dạy 

bộ môn gì và công tâm mà nói chị có 

bằng lòng với những gì chị đã và đang 

có hay không, đặc biệt là sự nghiệp sân 

khấu và điện ảnh? 

Nghệ sĩ Kim Chi: Năm qua chị mới 

đựơc xét là nghệ sĩ ưu tú thôi còn trứơc 

đây không được bởi vì người ta đòi hỏi 

phải có huy chương, huân chương vàng 

hay bạc nhưng như em biết chiến tranh 

thì ai người ta dại gì tổ chức hội diễn để 

cho bom đạn giết chết! Cho nên chị chả 

có huân chương huy chương gì cả. 

Sau này khi chị đi học đạo diễn sân khấu 

ở Bungary thì chủ yếu chỉ giảng dạy. 

Giảng dạy về diễn viên và học trò chị 

bây giờ đã rất nhiều em thành đạt có cả 

nghệ sĩ nhân dân, nghệ sĩ ưu tú nữa. 

Thành ra chị thấy rất vui, hạnh phúc nên 

tóm lại nếu em hỏi chị ấn tượng gì trong 

cái nghề nghiệp của mình thì chị nói 

chung như thế. 

Chị có thời gian giảng dạy tại thành phố 

Hồ Chí Minh, vừa giảng dạy vừa đi 

đóng trong những vai nó vừa phải thôi 

chứ không có gì lớn cho nên chị thấy là 

thành tựu đóng phim mình không có 

nhiều đâu. Nếu so với chị Trà Giang thì 

chị không bằng người ta đâu cho nên có 

lần báo chí hỏi chị tại sao chị đi chiến 

trường, chị có nghĩ là nếu ở lại thì chị 

cũng vượt lên đỉnh vinh quang như chị 

Trà Giang…Chị bảo không đâu, mỗi 

người có một số phận, chị không dám so 

sánh, hơn nữa chị thấy chị Giang rất là 

giỏi và khi cái may mắn nó đến nó còn 

có việc qua tay đạo diễn giỏi, kịch bản 

tốt nữa chứ không phải ai ở lại miền Bắc 

đóng phim cũng đều đạt đỉnh cao như 

vậy hết. 

Chị bằng lòng về mình, bằng lòng mọi 

cái bởi vì thế này, không phải chị thỏa 

mãn nhưng vì chị đã cố gắng hết mình 

nhưng chỉ tới được mức đó thôi, chị rất 

vui và không có sự bất mãn nào hết. 

Thật lòng chị rất yêu đất nước yêu nhân 

dân và yêu tất cả. Chị làm nghệ thuật 

cho tới bây giờ sáng tác, viết lách cũng 

với cái tâm làm thế nào cho con người 

biết yêu thương nhau. Chứ bây giờ 

Mặc Lâm: Chị cũng biết đấy, “lời nói 

thẳng cho một nhà độc tài không khác gì 

thọc tay vào ổ kiến lửa để tìm sự thật”! 

Chị có lo lắng về những gì sắp xảy ra 

sau khi câu nói nổi tiếng của chị được 

hàng triệu người biết tới hay không? 

Nghệ sĩ Kim Chi: Cũng có người lo là 

bây giờ người ta đưa lên mạng như thế 

thì có thể bị tù, bị bắt, bị còng đầu hay 

không thì nói thẳng ra là chị không sợ. 

Chị tin vào chân lý. Nếu thật ra một 

chính quyền mà bắt chị bỏ tù thì đúng là 

cái chính quyền đó có vấn đề lắm rồi 

phải không? Vì vậy chị không sợ, chị 

không tin là có chuyện đó xảy ra. 

Chị vững tin như thế vì con người có 

lương tri còn nhiều lắm. Lẽ phải còn 

nhiều lắm vì vậy những người mong cái 

gì tốt đẹp cho quê hương cho đất nước 

vẫn còn rất nhiều. 

Chị với tư cách của một người cộng sản, 

mà một người cộng sản chân chính thì 

mong những đìều tốt đẹp cho dân tộc 

mình, cho nhân dân mình. Chị hành 

động như một người cộng sản vì chị 

nghĩ rằng nếu họ rút lui thì đó là hành 

động yêu nước. Yêu nứơc lớn lắm chứ 

không phải lúc nào nhận nhiệm vụ cũng 

là yêu nước đâu. Nhiều khi rút lui lại 

càng yêu nước hơn. 

Hiện nay bất ngờ chị thấy mấy ngàn 

người lên mạng ủng hộ, thế thì chị rất 

vui vì thấy rằng mình không cô đơn và 

trong cuộc sống này nếu mình nói tiếng 

nói phải thì được rất nhiều người đồng 

tình. 

Mặc Lâm: Dựa vào niềm tin nào mà chị 

cho rằng mình sẽ không thể bị bách hại 

hay ngay cả ném đá nếu người ta muốn, 

trong đó có cả yếu tố chụp mũ cho rằng 

chị bị mua chuộc bởi nước ngoài? 

Nghệ sĩ Kim Chi: Khi chị hành động thì 

chị nói thật với Lâm là chị tin vào lẽ 

phải, tin vào số đông người. Chị đã nói 

người tốt còn nhiều lắm. Cũng có thể ai 

đó người ta lo lắng người ta nói em làm 

cho đài hải ngoại có thể em khai thác thế 

này thế kia nhưng chị không tin, vì nếu 

mình cứ nghĩ như thế thì mãi mãi thế 

giới này không bao giờ hiểu nhau hết. 

Chị không sợ gì cả vì chị có chính kiến, 

có suy nghĩ riêng của chị. Đừng nghĩ là 

người ta ở nước ngoài là người ta xấu. 

Hiện nay Việt kiều bao nhiêu người gửi 

tiền gửi của về ủng hộ xây dựng đất 

nước, làm bao nhiêu điều lớn lao. Chị rất 

cảm phục, ngưỡng mộ bởi vì chị coi là 

người ta yêu nước bằng nhiều con 

đường, nhiều cách. 

Mặc Lâm: Xin cám ơn nghệ sĩ Kim Chi 

về cuộc nói chuyện ngày hôm nay. 

http://www.rfa.org/vietnamese/in_depth/nobl 

thiện mình và cũng để kiếm sống nếu người ta đang xâu xé, tranh dành mọi e-dignity-of-a-soldier-actress-mlnhư 

người ta dàn dựng thì mình cũng có thứ khiến chị đau đớn khắc khoải lắm. 01112013163505.html


Duy nhiều màu sắc, nhiều cung bậc cảm Một điều đã được báo chí dự báo từ 

Nhạc sĩ Phạm Duy xúc nhưng có một điểm nổi bật là rất trước, nhưng khi nghe tin buồn này vẫn 

trong sáng và thuần Việt. Mặc dù có một làm tôi xúc động mãnh liệt. Tôi muốn 

đã „về động hoa quãng thời gian dài lang bạt xa quê viết ngay một cái gì đó, muốn nói ngay 

nhưng dường như tình yêu ông dành cho một cái gì đó, với ai đó về anh, muốn 

vàng ngủ say“… mảnh đất mình chôn rau cắt rốn chưa làm một cái gì đó, để tỏ lòng tiếc thương 

Người nhạc sĩ ở phố Hàng Cót - Hà Nội 

đã "về động hoa vàng ngủ say" nhưng 

chắc chắn âm nhạc của ông sẽ còn sống 

mãi trong lòng người yêu nhạc Việt. 

bao giờ phai nhạt nên trong rất nhiều ca 

khúc, Phạm Duy luôn uyển chuyển lồng 

ghép các điệu hát dân ca quen thuộc, 

khiến người nghe luôn dâng trào xúc 

cảm. 

Trong những khúc đạo ca, thiền ca... 

Phạm Duy từng viết: 

"Rồi mai đây tôi sẽ chết, tôi sẽ mang 

theo 

Tôi xin đem theo với tôi một nụ cười 

không nghi ngại 

Tôi xin đem theo với tôi đôi mắt trẻ thơ 

đẹp ngời... 

Trên đường về nơi cõi Niết 

Tôi sẽ không đem với tôi những gì đâu! 

Rồi mai đây tôi hóa kiếp 

Trong lòng mừng không hối tiếc…". 

Và hôm qua (27.1.2013), chàng lãng tử 

của nhạc tình Việt đã "về động hoa 

vàng" cùng người vợ yêu dấu Thái Hằng 

anh. Nhưng rồi cũng chỉ là sự im lặng, 

chịu đựng nỗi đau mất mát người mình 

yêu mến. 

Không có giọt nước mắt nào chảy dài 

trên má, nhưng một mình - tôi sưu tập 

tất cả các bài viết của anh trước đây, góp 

nhặt những bài người khác viết về anh, 

trong những ngày mà người Việt Nam 

yêu mến nhạc của anh bày tỏ tình cảm 

của mình về anh trên các phương tiện 

truyền thông... đóng lại thành một tập để 

làm kỷ niệm về anh cho riêng mình. 

Anh là bạn của chị tôi, nhà văn HKL, 

nhưng những lần anh đến nhà chơi, tôi 

chỉ ngắm nhìn anh ở xa như một người 

con gái nhìn trộm thần tượng của mình 

qua khe cửa hẹp... Tuy vậy, tôi cảm thấy 

mình gần với anh lắm, trong quan niệm 

về thân phận và tình yêu, qua ngôn ngữ 

âm nhạc rất triết học, rất lạ lùng, rất đặc 

Nhạc sĩ Phạm Duy - tên thật là Phạm và người con trai cả là nhạc sĩ Duy biệt chỉ riêng anh có. 

Duy Cẩn - là một trong những cây đại Quang. 92 tuổi, ông ra đi trong tình yêu, Khi anh mất, tôi ở Huế, không có điều 

thụ của nền tân nhạc Việt Nam thời kỳ tình thương và sự kính trọng, ngưỡng kiện về con đường Phạm Ngọc Thạch để 

đầu. Thuở thanh niên, ông từng là bạn mộ của biết bao thế hệ người yêu nhạc thắp viếng anh một nén nhang. Anh với 

rất thân với Văn Cao. Sau này, nhạc Việt. 92 tuổi, ông ra đi không tiếc nuối tôi cũng không có một bờ ao chung để ra 

Phạm Duy phổ biến rộng rãi ở miền nhưng âm nhạc của ông sẽ còn mãi... đó ngồi thương nhớ, cũng chưa một lần 

Nam tới mức nhạc sĩ Trịnh Công Sơn 

http://news.zing.vn/nhac-viet-nam/nghe-lai- 

tôi nói chuyện trực tiếp với anh. Nhưng 

nhung-tinh-khuc-bat-hu-cua-pham- 

duy/a299838.html#inner_article 

từng gọi là "bàng bạc khắp mọi nơi". 

tôi vẫn có chung với anh một Huế đó 

Tuy nhiên, các tác phẩm của ông hiện 

thôi. Có chung với anh những kỷ niệm 

* * * 

được cấp phép phổ biến tại Việt Nam 

đầy ắp thuở học trò của tôi, trong nhạc 

chưa nhiều kể từ khi ông chính thức trở 

của anh. 

Huế - của anh và 

về định cư tại Việt Nam ngày 17/5/2005. 

Không làm học trò ở Huế, những chiều 

Nhưng ông chưa bao giờ thấy buồn vì 

vàng đạp xe “lang thang trong ngôi 

của tôi 

điều đó: "Nhạc Phạm Duy đã được cấp 

thành cổ”, làm sao hiểu được “đường 

phép phổ biến 50 bài, cũng còn hơn chỉ 

phượng bay” và “áo lụa thinh không”? 

Nhạc Trịnh trong tôi 2013 

có 5-10 bài. Cá nhân tôi không sốt ruột, 

Không có kỷ niệm về những lần xuống 

không buồn rầu. Tôi kiên nhẫn và không Nguyễn Khoa Từ 

đường tranh đấu của học sinh và sinh 

mặc cảm. Thành thật mà nói, tôi rất hài 

Mỗi người có một cách riêng để nhớ, để viên Huế, làm sao hiểu được hết ngôn 

lòng". 

tiếc thương cho một người mình yêu ngữ, giá trị và hào khí của “Nối vòng tay 

Nhưng hơn 90 năm cuộc đời, Phạm Duy 

mến đã không còn. 

lớn” và “Huế - Sài Gòn - Hà Nội”. 

luôn đau đáu nỗi lòng cùng nền âm nhạc 

Ngày ba tôi mất, tôi đi học ở xa không Không có những đêm đông buốt giá của 

nước nhà. Ở tuổi 92, khi sức khỏe không 

kịp về để nhìn mặt người lần cuối. Ngày Huế, thức khuya để học thi tú tài, nghĩ 

còn như cũ nhưng ông vẫn tiếp tục cặm 

trở về, tôi ra ngồi ở bờ ao sau nhà một về tương lai mịt mờ... làm sao hiểu hết 

cụi cùng âm nhạc bởi những nỗi niềm 

mình, ngồi đúng cái chỗ ngày xưa hai “Cánh đồng hòa bình”. Có lội trong mưa 

còn chất chứa trong lòng người con tha 

cha con vẫn thường ngồi để nhớ… Lúc dầm của Huế, bước đi dưới những hàng 

hương nhưng quá nặng nợ với quê 

đó tôi nghịch nước, ba tôi cắt cho con cây long não của đường Nguyễn Trường 

hương. Hồi giữa năm 2012, vị nhạc sĩ 

trai cưng những miếng cam ngon nhất Tộ mới thấu hiểu được “Diễm xưa”... Có 

già tiết lộ: "Lúc này, tôi đang phổ nhạc 

của vườn cam mà người ngày ngày làm một chàng trai Huế đa tình, đa sầu 

10 tác phẩm của nhà thơ Bích Khê. Nếu 

chăm sóc. Tôi ngồi ở đó, từ sáng tới đa cảm, mới hiểu hết vì sao tình yêu của 

nói đến Hàn Mặc Tử mà không nhắc tới 

trưa... không khóc một tiếng nào, nhưng chúng tôi là thứ tình chưa yêu đã lẫy, 

Bích Khê thật là thiếu sót. Tôi vẫn làm 

nước mắt cứ thay nhau chảy hoài trên chưa gần đã xa... chưa hẹn hò đã gian 

việc là bởi nếu không sáng tác, tôi sống 

má... 

dối... mới hiểu được chút ít nhạc của 

có nghĩa gì?". 

Tôi có thói quen không thích cho ai biết anh. 

Bản thân ca sĩ Mỹ Linh, người từng thể 

mình đang phiền muộn. 

Mới đó mà đã 12 năm. Chắp nối lại 

hiện khá nhiều ca khúc Phạm Duy cũng 

Ngày 1-4-2001, lúc 22g, giọng của một những cảm xúc có được trong ngày anh 

chia sẻ: "Nhạc của bác Phạm Duy đã 

người bạn thân thảng thốt qua điện mất và nỗi nhớ về anh hiện tại, tôi viết 

truyền cảm hứng cho rất nhiều thế hệ ca 

thoại: “Từ ơi! Anh Trịnh Công Sơn mất về anh như muốn dâng lên anh một nén 

sĩ, nhạc sĩ hiện tại". Âm nhạc của Phạm 

rồi!!!”


hương lòng, cho dù như anh vẫn nói, có 

thể “chỉ để gió cuốn đi”! 

Em một người bạn của anh. 

N.K.T. 

http://esoft.tuoitre.vn/Thiviet/nhac-trinh-trongtoi/ArticleView.aspx?ArticleID=1086 

* * * 

Thư viết của bà Hương 

(Thiện Liễu) sau khi đọc 

Thư gửi bà Huỳnh Thị 

Sinh, vợ cố trung tá Ngụy 

Văn Thà… 

Bây giờ là 6.28 phút, hơn năm giờ tôi đã 

bụng bảo dạ dậy sớm để thắp hương cho 

các anh, nhưng rồi quen chân tôi lại đi 

xuống lầu, nên kính mong các anh đại xá 

cho. Nay tôi gửi mấy dòng gửi đến mấy 

anh . 

Thưa các anh, các anh đã hy sinh anh 

dũng trong khi làm nhiệm vụ của người 

lính : bảo vệ Tổ Quốc, bảo vệ Nhân dân, 

vì được chết với mục đích cao đẹp ấy, 

nên tôi tin rằng ở trên Thiên đường các 

anh mãn nguyện lắm, vì được chết cho 

Quê Hương . 

Thưa các anh, sau 30.4.1975, thời thế 

thay đổi. Xã hội chủ nghĩa đã thay thế 

cho Việt Nam Cộng Hoà và tự nhiên 

đang là anh hùng của Tổ Quốc các anh 

trở thành NGỤY ???? 

Riêng điều này, tôi một người dân sinh 

ra và lớn lên ở XHCN xin cúi đầu tạ tội 

với các anh, và xin các anh chớ phiền 

lòng vì những việc như thế, đó chỉ là 

cách gọi của một số quan chức, nhưng 

sự thực các anh sống mãi trong lòng 

Nhân dân Việt Nam là những anh hùng 

của Dân tộc Việt Nam, tên tuổi của các 

anh sẽ mãi mãi ghi vào trang sử của 

nước nhà. Các anh thật vinh dự được 

chết như mình muốn: quyết tử cho Tổ 

Quốc quyết sinh, các anh đã chết với nụ 

cười thanh thản, mãn nguyện của một 

người lính chân chính ĐƯỢC nhằm 

thẳng Quân thù mà bắn. Một lần nữa xin 

tri ân với các anh và xin cảm ơn và chia 

buồn đến gia đình các anh . 

Thưa các anh, lan man tôi lại nghĩ đến 

những người lính của QĐND Việt Nam 

đã oan uổng hy sinh vào năm 1988. 

Vâng cũng như các anh. Họ có nhiệm vụ 

phải bảo vệ các đảo và vùng biển thuộc 

chủ quyền của nước ta. Nhưng khi giặc 

Trung Quốc mang tầu chiến đến đe nẹt 

các anh, các anh có súng, các anh có 

lòng yêu nước, các anh có lời thề: quyết 

tử cho Tổ Quốc quyết sinh, các anh có 

thừa lòng căm thù bọn xâm lược Trung 

Quốc kia, các anh rất dũng cảm, muốn 

cầm súng của QĐNDVN giao để tiêu 

diệt bọn cướp biển cướp đảo … nhưng 

than ôi, các anh đã không được vinh dự 

như các anh, các anh là lính nhưng 

không được làm nhiệm vụ mà Nhân dân 

giao Phó là bảo vệ Tổ Quốc, mà các anh 

phải nghe lệnh cấp trên: không được nổ 

súng vào Quân thù ??? Tại sao ? Tại sao 

lại có cái lệnh này ? Ai ? Và vì sao ? 

Thưa các anh, chồng con, anh em… của 

chúng tôi, những người lính Hải Quân 

QĐNDVN đã phải kết nối nhau lại làm 

thành vòng tròn bất tử, làm bia cho bọn 

xâm lược Trung Quốc bắn đấy các 

anh… các anh có tin được không, để bảo 

vệ cái 4 tốt với 16 chữ vàng sau này, mà 

chồng con anh em chúng tôi đã bị lót 

đường hữu hảo như thế đấy. Họ đã ra đi 

mà vẫn không hiểu tại sao, trên người 

khoác áo lính để bảo vệ Tổ Quốc lại 

không được bảo vệ ? Ai ? Kẻ nào đã ra 

lệnh cho các anh không được bắn vào kể 

xâm lược ? Kẻ đó phải chính hắn mới là 

NGỤY, đã lót xương máu của họ để 

dâng biển đảo cho bọn xâm lược . 

Bởi lẽ đó, nên các anh đừng buồn, vì các 

anh đã được sống và chiến đấu đúng như 

một người lính. Chúng tôi, thế hệ sau đã 

có lỗi với Tổ tiên, với các anh với con 

cháu sau này… chúng ta đã mất Hoàng 

Sa và một phần Trường Sa, xin Tổ tiên 

và các anh hãy nhận một lạy này của 

tôi… 

Và xin các anh sống khôn chết thiêng, 

về phù hộ độ trì cho nước Việt ta qua 

khỏi cơn nguy biến này, trong nước thì 

dân oan ai oán, quan tham thì tham 

nhũng, hạch sách dân. Nội bộ lục đục 

đấu đá nhau chỉ lo vét cho đầy túi tham 

mà không đoái hoài gì đến trẻ nhỏ phải 

ăn chuột cho có chất …thịt…trên rừng 

ngoài rẫy trong làng trong xóm. Bọn 

người Trung Quốc đã phá hoại kinh tế 

của nước ta… có ngược đời không? Dân 

Trung Quốc được bọn tham quan bán 

đất như cho, còn dân Việt Nam thì 

không có đất để mà sống… ngoài khơi 

thì bọn cướp biển Trung Quốc ngang 

tàng xưng Bá. Chúng giết hại ngư dân 

ta, ngay trên biển thuộc chủ quyền của 

Việt Nam… Ôi các anh ơi, nói sao cho 

hết tội ác tầy trời của bọn xâm lược dã 

man Trung Quốc kia . 

Các anh ơi, thôi thư đã dài, mà nước mắt 

cứ tuôn rơi… Các anh có cần gì thì báo 

mộng cho chúng tôi biết nhé. Kính chúc 

các anh vui và đừng quên phù hộ cho 

nước Việt nghe các anh. 

Xin tạ tội và lạy tạ các anh. 

Nam Mô A Di Đà Phật. 

Phật tử : Thiện Liễu . 

* * * 

Thư gửi bà Huỳnh 

Thị Sinh, vợ cố trung 

tá Ngụy Văn Thà 

Hà Nội, ngày 18 tháng 1 năm 2013 

Kính gửi Bà quả phụ Huỳnh Thị Sinh, 

vợ cố Trung tá Ngụy Văn Thà; 

Thưa Bà; 

Chúng tôi những người con nước Việt, 

trong những ngày này, lòng đang hướng 

về Hoàng Sa và Trường Sa thân yêu của 

Tổ quốc xin gửi đến Bà cùng gia đình 

lời thăm hỏi ân cần và lời chúc an lành, 

hạnh phúc! 

Cách đây 39 năm, ngày 19/1/1974, trong 

một cuộc chiến không cân sức với quân 

xâm lược Trung Cộng để bảo vệ Hoàng 

Sa, Trung tá Ngụy Văn Thà, Hạm 

trưởng Chiến hạm Nhật Tảo HQ-10 đã 

tử trận cùng 73 đồng đội của Ông. Từ 

đó, toàn bộ quần đảo Hoàng Sa đã rơi 

vào tay quân xâm lược. 

Chúng tôi vô cùng xúc động trước sự hy 

sinh anh dũng của Ông nhà. Ông đã hiến 

thân vì Tổ quốc – một sự hy sinh vẻ 

vang nhất, hơn bất cứ một sự hy sinh 

nào. Sự hy sinh ấy là một tấm gương 

cho các thế hệ sau noi theo trong sự 

nghiệp bảo vệ Tổ quốc của người Việt 

Nam. 

Thưa Bà; 

Chúng tôi rất vui vì những năm gần đây, 

sự kiện Hoàng Sa được nhắc lại và lần 

đầu tiên, nhiều người mới biết đến. Các 

giá trị dần dần được trả lại đúng bản chất 

của nó. 

Ngày 24/7/2011, một cuộc biểu tình tại 

Hà Nội đã tôn vinh Ông nhà cùng những 

chiến sĩ đã ngã xuống Hoàng Sa và 

những chiến sĩ đã ngã xuống Trường Sa 

14 năm sau đó. 

Ngày 27/7/2011, Lễ tưởng niệm chiến sĩ 

Việt Nam hy sinh trong các cuộc chiến 

đấu bảo vệ Tổ Quốc đã được tổ chức tại 

Sài Gòn mà bà là nhân vật được mời dự. 

Buổi lễ đã tri ân tất cả các chiến sĩ hy 

sinh trong các cuộc chiến chống xâm 

lược tại biên giới phía Bắc, biên giới 

Tây Nam, tại Hoàng Sa và Trường Sa. 

Những người đã ngã xuống vì Tổ Quốc 

đều chung trong người dòng máu Lạc 

Hồng, không có lý do nào để phân biệt 

người của chế độ này hay chế độ khác. 

Chúng tôi tin rằng sớm muộn rồi Tổ 

Quốc sẽ vinh danh xứng đáng Ông nhà


cùng đồng đội của Ông đã ngã xuống 

trong cuộc Hải chiến Hoàng Sa. 

Trung tá Ngụy Văn Thà và nhiều đồng 

đội của Ông còn nằm lại nơi biển cả. 

Nhưng dù sao, Ông và đồng đội vẫn 

được nằm trong lòng Đất Mẹ, dù nơi ấy 

đang bị kẻ thù chiếm đóng. Trong ngày 

giỗ của Ông, chúng tôi sẽ hướng về Biển 

Đông cầu mong cho linh hồn Ông cùng 

đồng đội được siêu thoát, để bày tỏ lòng 

tri ân những người đã ngã xuống trong 

cuộc Hải chiến Hoàng Sa. 

Dù đảo không giữ nổi nhưng dân tộc ta, 

đời này và các đời sau sẽ tìm mọi cách 

lấy lại quần đảo Hoàng Sa, thu hồi về 

với đất Mẹ thân yêu. 

Thưa Bà; 

Chúng tôi được biết sau khi Ông nhà 

mất đi, dù tuổi đời còn rất trẻ, bà đã ở 

vậy nuôi ba con gái, cuộc sống của Bà 

hiện còn nhiều khó khăn. Lại nghe nói 

căn nhà chung cư nơi Bà ở đã phá đi làm 

lại, không biết bây giờ thế nào. Nhưng 

dù sao, chúng tôi luôn mong Bà sống 

thanh thản. Bà hãy tự hào vì Bà là vợ 

của một người anh hùng. 

Ký lá thư này là những người yêu Tổ 

Quốc Việt Nam, yêu đồng bào Việt Nam 

đến cháy bỏng, trong đó có cả những 

người lính từng là những người khác 

chiến tuyến với Ông nhà lúc sinh thời. 

Nhưng tất cả những người lính chỉ đơn 

thuần làm nghĩa vụ công dân trong chế 

độ mà họ sống, dù bên này hay bên kia 

trong giai đoạn đau thương của lịch sử 

dân tộc không bao giờ có lỗi và giờ đây, 

khi ngộ ra, họ không coi những người ở 

bên kia chiến tuyến là kẻ thù. 

Kính chúc Bà sang năm mới bình an, có 

nhiều sức khỏe để làm những việc hữu 

ích phụng sự cho Tổ quốc Việt Nam. 

Chúng tôi nhờ Bà chuyển lời thăm hỏi, 

lời chúc mừng năm mới đến ba con gái 

của Bà, do sự hiến thân cao cả của Ông 

nhà mà sớm mồ côi cha. 

Xin cùng Bà hô lên một câu khẩu hiệu 

mà chúng tôi từng hô trên đường phố Hà 

Nội trong ngày 24/7/2011: 

NGỤY VĂN THÀ BẤT DIỆT! 

Kính thư 

http://nguyentuongthuy2012.wordpress.com/2013/ 

01/19/thu-gui-ba-huynh-thi-sinh-vo-co-trung-tanguy-van-tha/ 

* * * 

Nhạc về Hoàng Sa – 

Trường Sa 

Lời thơ : Bùi Minh Quốc, Phổ nhạc: 

Nguyễn Văn Chính; Phối hợp xướng và 

dàn nhạc: Nguyễn Hữu Phước; 

Trình bày: Dàn hợp xướng Khoa Âm 

nhạc trường Cao đẳng Văn hóa Nghệ 

thuật Nha Trang 

Download:am_am_song_day_hoang_sa_truong_sa 

-bmq-nvc.mp3 

Những bài thơ về 

Trường Sa 

Mặc Lâm, RFA-09-01-2012 

Những mẫu chuyện tình yêu mặn chát, 

những người con đất nước vĩnh viễn cấy 

thân xác vào nơi linh thiêng ấy được con 

mắt biển đông thâu đêm làm chứng. Con 

mắt ấy cũng là bạn thân của những dũng 

sĩ ngày đêm gác giặc nơi đầu sóng ngọn 

gió. Giặc càng mạnh thì con mắt biển ấy 

càng sáng. Nhà thơ Bùi văn Bồng cho 

chúng ta cảm nhận về chiếc đèn biển 

mong manh nhưng rắn rỏi ấy: 

Tầm nhìn cây đèn biển 

Đèn thức thâu đêm 

Đêm đầy trời trăng sao 

Đêm mịt mùng bão tố 

Đêm mưa giông xối xả 

Vẫn hướng ra biển cả 

Mắt của đất liền 

Cây đèn biển 

Chớp sáng 

Bền bỉ như kim đồng hồ 

Không nghỉ 

Ánh sao tỏa ra đại dương mênh mông 

Những đoàn tàu khơi xa dõi trông 

Cây đèn nhận ra sức dẻo dai ngư phủ 

Mùa tiếp vụ 

Cá đầy khoang 

Hơi thở phả lên gió mặn vội vàng 

Hơi thở dồn vào mắt lưới 

Cây đèn bền lòng thức đợi 

Con tàu về bến bình yên 

Cây đèn biển soi đường biên 

Đường biên trên biển không cột mốc 

Lãnh hải không vẽ ngang kẻ dọc 

Nhưng rất thiêng liêng 

Chủ quyền 

Cây đèn biển nhận ra loài cướp biển 

Chúng cướp của và xâm chiếm tài 

nguyên 

Cái “lưỡi bò” của lòng tham liếm những 

lớp sóng hiền 

Rồi nhả ra bão giông và sấm chớp 

Cái “lưỡi bò” của lòng tham chực chờ 

đớp 

như con cá mập đói săn mồi 

Ôi, thói đời 

Lòng tham thường nhân đôi 

Tầm nhìn cây đèn biển khắp trùng khơi 

Trông đợi 

Những con tàu về bến 

Neo bình yên bên thềm cát quê nhà. 

Bùi Văn Bồng 

* * * 

Những Con Chữ 

Biểu Tình 

Nguyễn Trọng Tạo 

NTT: Được tin tàu Trung Quốc nã đạn 

vào ngư thuyền Quảng Ngãi trên vùng 

biển thuộc hải phận Việt Nam, lại nhớ 

đến những cuộc biểu tình chống TQ xâm 

phạm lãnh hải trước đây. Giờ thì im 

lặng quá, vì đã có “đảng và nhà nước 

lo”. Lại nghe các ông nghị đưa ra nhiều 

đề xuất phản cảm như “Đi kiện phải nạp 

tiền đặt cọc”, “Gửi tiền tiết kiệm phải 

nộp thuế”, “CA có quyền bắn người 

chống người thi hành công vụ”, “Quân 

đội chỉ trung với đảng…”, v.v… Nghe 

cứ tức anh ách. Đành phải cho mấy con 

chữ nó đi biểu tình thay người vậy… 

NHỮNG CON CHỮ BIỂU 

TÌNH 

Dân không được biểu tình. Những con 

chữ biểu tình 

Những con chữ dàn hàng ngang hàng 

dọc 

Quảng trường giấy, chữ sắp hàng dày 

đặc 

Chữ hô vang “đả đảo”, “hoan 

nghênh”… 

Đả đảo bọn ngoại bang cướp thuyền, 

cướp biển 

Đả đảo bọn quan tham quan nhũng hại 

Dân 

Đả đảo bọn cướp ngày chém giết 

Bọn đạp lên pháp luật làm càn. 

Hỡi những chiếc dùi cui hãy quay về 

đúng hướng 

Hỡi súng ngắn súng dài đừng nã đạn vào 

Dân 

Hỡi quân đội hãy xả thân vệ quốc 

Hỡi đảng hãy nghe Dân như từng đã bao 

lần… 

Những con chữ hiến thân vì Tổ quốc 

Dù mực đen mực đỏ mực xanh 

Viết trên mạng hay viết trên giấy úa 

Viết bằng tim bằng máu của chính mình. 

Chữ hoan nghênh chính đại quang minh 

Chữ đâm thủng trò mị dân đen tối 

Hoan nghênh người có công, tuyên phạt 

quân phạm tội 

Chữ hát vang Bài ca chữ tự do… 

Chữ biểu tình cho áo ấm cơm no 

Chữ biểu tình cho dân giàu nước mạnh 

Chữ biểu tình cho quyền được sống 

Chữ biểu tình cho Độc lập Hòa bình 

Hỡi đàn-cừu-con-chữ hãy đứng lên 

Đứng dày đặc trên bản đồ Tổ quốc 

Những con chữ mấy nghìn năm có được 

Chữ là Dân – chữ không chết bao giờ. 

Hà Nội, 26.3.2013 

N.T.T. 

http://nttnew.vnweblogs.com/post/14517/409710


từ khi ngồi trên ghế tiểu học với những Đó là nấm mồ thời gian, đang chôn kín 

Thơ 

bài học lịch sử dài đằng đẵng. Bao nhiêu khao khát của cả một dân tộc bởi ám ảnh 

xương máu đã đổ xuống mảnh đất này quyền bính của một nhóm người… 

Nguyễn Đắc Kiên nhưng đến bây giờ vẫn chưa ngừng đổ. 

Tuy có ít hơn, có âm thầm hơn nhưng Chuyến tàu đêm 

vẫn là máu. Máu của người mất đất, của 

những tiếng nói đòi được nói. Máu rơi từ 

những lên tiếng kêu gào đòi tự do, điều 

mà hàng trăm năm cả dân tộc bị vùi dập 

vì thiếu thốn. Máu rơi nhưng quá ít 

người để ý, quá ít người quan tâm. Cuộc 

sống vẫn trôi như không có gì xảy ra. Cả 

cuộc sống đang ngủ vùi như chưa bao 

giờ được ngủ. Bài thơ lay lắt gọi, thảng 

thốt đánh thức những trái tim gần như 

lạnh giá. 

Mặc Lâm 

Vì khó khăn và bị bao vây như vậy nên 

bài viết của Nguyễn Đắc Kiên trở thành 

một trận sóng thần thông tin khi một nhà 

báo trẻ, đã vượt lên sợ hãi công khai viết 

một bài viết phản bác lại tuyên bố của 

Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng khi ông 

này đi ngược lại mọi quy chuẩn chính trị 

cáo buộc nhóm kiến nghị 72 là suy thoái 

đạo đức, khi họ đòi hỏi phải bỏ Điều 4 

Hiến pháp, phải tam quyền phân lập và 

phi chính trị hóa quân đội. 

Bài viết của Nguyễn Đắc Kiên đã phá 

sản tận cốt lõi lập luận và thói quen áp 

đặt dư luận của Đảng Cộng sản Việt 

Nam, đặc biệt là những lãnh đạo chóp 

bu. Sau bài viết nảy lửa này anh trở lại 

đời sống âm thầm của một người cầm 

viết tự do vì đã chính thức bị cho thôi 

việc tại tờ báo mà anh cộng tác. 

Nguyễn Đắc Kiên không những là một 

nhà báo giỏi, can trường mà anh còn là 

một nhà thơ tài năng. Góc nhìn của 

Nguyễn Đắc Kiên trong tập thơ mang 

tên “Những số không vòng trắng” 

khiến chúng ta có dịp hiểu thêm về thái 

độ của anh trước thời cuộc hiện nay. 

Anh làm thơ không để thưởng thức một 

cách bình thản, với trà ngon với hương 

đồng gió nội hay bên khói hương trầm 

đọc thơ như thói quen của những người 

muôn năm cũ. Thơ của Kiên xoắn sâu 

vào lòng người, bẻ gãy sự vô cảm đang 

ăn mòn từng tế bào xã hội, bắt người 

đọc phải chọn thái độ mặc dù chỉ là một 

suy tư, và hơn hết chúng mang đến cho 

người đọc những thông tin đến trái tim 

chứ không phải khối óc. 

Tập thơ mỏng chưa tới trăm trang với 13 

bài thơ được tác giả cho là thơ lẻ và một 

bài kịch thơ 4 hồi. Những bài thơ được 

gọi là lẻ ấy có bài như một phán xét 

nghiêm khắc, có bài như nỗi đắng cay 

tràn qua mi mắt. Lại có bài vừa đọc lên 

thấy lâng lâng hạnh phúc nhưng tới cuối 

bài thì trở thành hụt hẫng, xót xa. 

Thơ Nguyễn Đắc Kiên không có chỗ 

trống cho người đọc trú chân, anh buộc 

khách đọc thơ anh phải đồng hành, bỏ 

dép lê chân trên con đường đầy sạn sỏi. 

Những viên sỏi ấy làm khách khập 

khiễng đã đành, chúng còn bắt người 

dẫm lên chúng phải cúi xuống nhìn cái 

tác nhân gây ra đau đớn ấy. 

Bài thơ “Vì người ta cần ánh mặt trời” 

của anh khiến không ít người giật mình. 

Con đường mà nhà thơ dẫn chúng ta đi 

sao quen thuộc quá. Chúng ta đã gặp nó 

Vì người ta cần ánh 

mặt trời 

tôi chưa thấy một đêm nào dài thế, 

bốn ngàn năm, giờ lại ngót trăm năm. 

hết phong kiến độc tài, đến lũ bạch tuộc 

thực dân, 

hết quân, hết vương, đến lũ tượng thần 

chủ nghĩa. 

bao thế hệ siết rên trong gọng kềm nô lệ. 

chuyên chế dã man đục rỗng chí con 

người. 

cha tôi, ông tôi, bao thế hệ ngủ vùi. 

tôi chưa thấy một đêm nào dài thế. 

không ánh mặt trời, bóng tối chí tôn, 

lũ quỷ ám thừa cơ toàn trị, 

khủng bố dã man, reo rắc những kinh 

hoàng, 

biến lẽ sống thành châm ngôn “mày 

phải sợ”. 

mày phải sợ mày ơi mày phải sợ, 

sợ nữa đi có sợ mãi được không, 

cốt tủy mục rỗng rồi trí óc cũng tối đen, 

mày lại đẻ ra lũ cháu con “biết sợ”. 

bao thế hệ đã ngậm ngùi mắc nợ, 

lũ chúng ta lẽ nào lại mắc nợ mai sau, 

còn chần chừ gì mà không tỉnh dậy mau, 

sống cho xứng danh xưng con người 

trên mặt đất. 

tôi chưa thấy một đêm nào dài thế, 

cũng chưa thấy có ngày mai nào không 

thể. 

vì người ta cần ánh mặt trời, 

tỉnh dậy đi lũ chúng ta ơi! 

Nguyễn Đắc Kiên mời người đọc cùng 

anh tiếp tục hành trình tìm về cội nguồn 

của đất. Đất mẹ của chúng ta qua 

“Chuyến tàu đêm” hiện lên toàn bộ 

những gì mà đất nước hôm nay phải 

chịu đựng. Đó là những nấm mồ bê tông 

dành cho những kẻ đặc quyền trốn tránh 

sự phán xét của nhân dân. Đó là lăng 

tẩm của lãnh tụ vẫn được bề tôi sử dụng 

như một tấm khiên che chắn mọi sai lầm 

hủy diệt. 

tôi đi qua cánh đồng lúa chín, 

qua những nấm mồ, nặng trịch bê tông. 

chẳng ai chết rồi đội mồ sống lại, 

sao phải bê tông gạch ngói làm chi. 

chẳng ai chết rồi đội mồ sống lại, 

mà lũ kia đi lấy lời người đã chết tụng 

xưng. 

lúa chín là lúa sắp tàn, 

mưu ma cùng cực là đến hồi mạt vận. 

tôi đi qua, qua những nấm mồ, 

những mồ đất loe hoe bên khung cửa. 

đất se se, đỏ quạnh máu cha ông, 

dựng thịt da chôn côn trùng, cây cỏ, 

máu hôm qua chảy ngược đến hôm nay, 

ôm nấm mồ thời gian trắng xoá, 

như tóc bà bạc hong trước hiên nhà, 

như xương trắng cha ông mặt mòi muối 

mắt. 

tôi đi qua, qua những lỗ châu mai, 

những lỗ đen, đen ngòm hôm qua, 

hướng họng súng đến hôm nay đe doạ, 

thè lưỡi răng cắn xé đất quê hương, 

đất quê hương mỗi người có một, 

đừng hỏi tôi ai bạn ai thù. 

đất quê tôi không có kẻ thù, 

cả những kẻ hôm nay thè lưỡi nanh ngấu 

nghiến, 

cũng sẽ được thứ tha, 

bởi lịch sử vốn bao dung. 

đất quê tôi chưa biết hận bao giờ, 

vậy tôi xin những người hôm nay, 

tự kết tội mình, ngay khi còn đương 

sống. 

đất quê tôi bao đời đổ máu hồng, 

phơi xương trắng, 

mặn mòi nước mắt, 

vẫn chỉ mong một buổi phục sinh, 

không phải hỏi bạn thù, không phải lo 

diễn biến. 

đất quê tôi chưa thù hận bao giờ, 

đừng rày xéo nữa, 

những người kia trên đất mẹ. 

Không phải bỗng dưng mà tác giả chọn 

bài “Những số không vòng trắng” làm 

tựa cho tập thơ. Qua vài câu, người đọc 

thấy ngay hàm ý của tác giả: nỗi điêu 

linh của người dân vẫn còn đó sau khi 

hai cuộc chiến tranh kết thúc. Phạm Tiến 

Duật từng viết: 

bom nổ trên trời hiện lên những vòng 

đen 

nhưng mặt đất lại sinh bao vòng trắng… 

Những vòng trắng ấy được viết năm 

1974 lúc hai miền Nam Bắc vẫn còn 

chia đôi. Vậy mà gần bốn mươi năm 

sau, những chiếc vòng trắng hình số 

không ấy vẫn bay lởn vởn trên khắp đất


nước sau khi người ta gọi là thống nhất 

hai miền. 

Những chiếc vòng trắng ấy ám ảnh cả 

dân tộc. Chúng như chiếc vòng của dây 

thừng đong đưa trên số phận của hàng 

triệu con người. 

Những số không vòng 

trắng 

bom đạn qua lâu rồi, 

vòng đen vẫn còn đó, 

Phạm Tiến Duật ơi, 

vòng trắng vẫn quanh đây. 

đêm hôm nay, 

trời Vụ Bản mù sương, 

đất không chiến tranh, 

đất vẫn nhòa vòng trắng. 

vòng trắng trên khuôn mặt, 

người rám nắng, 

trên vai áo sờn, 

người giữ đất quê hương. 

vòng trắng trên, 

đôi mắt mẹ chúng ta, 

sợ lắm lũ quỷ ma, 

hãi hùng hơn cái chết. 

vì phải sống với thây ma di động, 

với lũ vô lương, hèn nhát đến bất nhân. 

Phạm Tiến Duật ơi, 

ông còn thích vẽ vời. 

dừng lại hết đi! 

đêm nay im lặng quá! 

những vòng trắng, 

lặng câm tuyên thệ. 

ta hôm nay không vẽ những số không, 

không vẽ những hờn căm, 

không phân biệt địch ta, 

không gieo bom vãi đạn. 

tại sao ư? tại ta biết hận ai, 

kẻ thù là ai, 

dội bom đạn lên ai, 

chẳng phải đồng bào mình hết thảy. 

ta hôm nay cởi ra vòng trắng, 

bỏ khăn tang, 

ghì siết trong tay, 

những đứa con ta, những đứa cướp 

ngày. 

dạy chúng lẽ yêu thương, 

bài học vỡ lòng Nhân tính. 

dạy chúng biết lẽ nào là Sống, 

lẽ nào là Tự do, đâu thương xót Đồng 

bào. 

ta hôm nay, 

đã cởi ra rồi, 

không cần nữa đâu, 

những số không vòng trắng 

Em đi 

trong mưa 

cúi đầu 

nghiêng vai 

Người con gái mới mười chín tuổi 

Khổ thân em mưa nắng đi về lủi thủi 

Bóng chúng 

đè lên 

số phận 

từng người 

Em cúi đầu đi mưa rơi 

Những ngày ấy bao nhiêu thương xót 

Tôi bước đi 

không thấy phố 

không thấy nhà 

Chỉ thấy mưa sa 

trên màu cờ đỏ. 

(Nhất định thắng, Trần Dần, 1956) 

“Bài thơ của Trần Dần là bài thơ tôi rất 

yêu thích khi nhắc đến bài “Nhất định 

thắng” của nhà thơ Trần Dần thì người 

tôi nổi gai ốc. 

Tôi viết bài thơ “Đi giữa Sài Gòn” vào 

một đêm khi đứng giữa Sài Gòn lúc mới 

làm nghề báo, lúc ấy tôi làm cho 

VNExpress. Đấy là cảm xúc của tôi khi 

thấy người lao công hay những cô gái ở 

quán bar vỉa hè… 

Khi đó không biết tôi có nhớ tới bài thơ 

của Trần Dần hay không nhưng đúng là 

cảm xúc của tôi khi đó rất mạnh. Những 

gì liên quan đến bài thơ “Nhất định 

thắng” của Trần Dần và tình hình hiện 

nay thì đúng là tôi có cảm thấy ranh giới 

như thế. Ranh giới bây giờ nó không rõ 

ràng như một đường vĩ tuyến nhưng mà 

ranh giới giữa lòng người nó còn khó để 

giám định hơn.” 

Đi giữa Sài Gòn 

trời mưa. 

tôi đi. 

phố vắng. 

đêm dài. 

chỉ có những hạt mưa. 

khắc khoải. 

như giọt nước mắt. 

nước mắt cuộc đời. 

chát mặn. 

nước mắt em tôi. 

những đứa trẻ không nhà. 

nước mắt mẹ tôi, người lượm ve chai. 

nước mắt ba tôi, người chạy xe ba gác. 

nước mắt chị tôi, người công nhân thất 

nghiêp. 

nước mắt anh tôi, mỗi lần tỉnh dậy, sau 

cơn phê 

thuốc. 

nước mắt người yêu tôi, gái bao nhà 

hàng. 

đêm đen mịt mùng. 

tôi vẫn đi. 

tôi vẫn đi. 

giữa những ánh mắt. 

giữa những cái nhìn. 

lặng câm. ám ảnh. ớn lạnh. 

tôi đi. 

Sân ga có lẽ là nơi dễ làm cho thi sĩ lấy 

cảm hứng để viết nên những bài thơ tình 

bất hủ. Nơi ấy là những cuộc chia ly, 

những giọt nước mắt tình nhân rơi 

xuống cho tình nhân, nơi bắt đầu cho 

thương nhớ kéo dài sau đó. 

Thế nhưng sân ga trong thơ Nguyễn Đắc 

Kiên không lãng mạn và đầy những hình 

ảnh của tình yêu đôi lứa. Sân ga của 

Kiên là áo rách, là đói nghèo, là mồ hôi 

đầm đẫm. Sân ga của anh là những chiếc 

bánh vẽ nằm cong queo khô khốc không 

còn ai muốn nhìn. Sân ga của anh là 

chen chúc tìm danh lợi, là giành giật 

miếng đỉnh chung. Sân ga của Kiên 

buồn và đau đớn hơn cả khi nó không 

hứa hẹn một chút ánh sáng nào ở cuối 

đường hầm. 

Như chiều sân ga 

em ơi sân ga, 

chiều mưa bay. 

anh ngao ngán 

trông đường ray eo hẹp, 

o bế con tàu “Đổi mới” mấy chục năm. 

mấy chục năm rồi, 

còn bao nhiêu mấy nữa. 

tàu sắt thâm sì, 

“Đổi mới” xám tro, 

tà vẹt gầy hao, 

dan díu những lối mòn. 


chiều nay mưa. 

khách đợi tàu, 

vẫn những con người cũ, 

lam lũ, áo cơm, 

cuộc sống chẳng đổi thay. 

bao hao gầy, 

gặm mòn từng đôi mắt, 

ngó thăm thẳm vào đêm, 

thấy dằng dặc chỉ đêm. 

kẻ lên tàu, 

như anh, 

tìm nơi em. 

hay tìm tới áo cơm, danh lợi. 

hết thảy giống nhau, 

mòn mỏi kiếp người. 

mấy chục năm rồi, 

còn bao nhiêu mấy nữa. 

tàu quê mình, 

bao đêm nữa phải qua. 

bao mòn mỏi, 

bao nhiêu trông ngóng, 

mà nào thấy đâu, 

một chút sáng cuối đường. 


chiều như vẫn chưa qua? 

Một buổi sớm mai khi thức dậy có khi 

nào bạn tự hỏi tại sao hôm nay hoa 

không còn thơm, chim không còn hót và 

nhất là cái hương vị thanh tịnh buổi sáng 

tinh mơ hầu như đã bỏ chúng ta mà đi 

rồi? 

Bởi vì những sớm mai như thế đã bị 

nhốt lại trong các nhà tù vô hình. Những


nhà tù ấy mang những cái tên mỹ miều 

như xuất khẩu lao động, như lấy chồng 

xứ lạ, như khu sinh thái xanh hay những 

danh, tính từ tương tự như thế… Quê 

hương một sáng nào đó bật lên tiếng 

khóc trong thơ Nguyễn Đắc Kiên khi tất 

cả đội nón ra đi chỉ còn lại tiếng hò lạc 

giọng. 

tôi muốn được vào nhà tù cộng sản, 

ở nơi đó giam giữ Tự do, 

giam giữ những trái tim khao khát Sống. 

nếu một ngày tôi phải vào tù, 


ở nơi đó giam giữ những nhà thơ, 

giam giữ kẻ ngủ hoang để thức tỉnh 

muôn đồng bào vô thức. 

should i one day imprisoned be 

a communist jail i´d rather see 

dark dungeons where our poets sleep-- 

the tramps, whose words a nation wake. 

caging a poet liberates 

billions of freedom´s galaxies, 

bắt nhà thơ giam vào trong ngục tối, caging Freedom procreates 

Quê Hương 

là mở ra ngàn thiên thể Tự do. 

a universal poetry. 

bắt Tự do giam vào trong ngục tối, 

là mở ra ngàn thơ tứ Con người. 


thì chắc chắn là nhà tù cộng sản, 

bởi vì tôi khao khát Tự do. 

Mùa thu cội vàng - hoa mướp - đắng. 

Đất nước mình - vẫn chẳng được - tự do. 

Sớm thu lạnh - gió cúi đầu - đưa đám, 

Một thế hệ - Một thế hệ - Một… 

…. Thôi xin đừng lần hồi - thêm một. 

Ai đem bán - tự do? 

Cho anh hỏi: 

“Em ơi - còn không vườn vương hương - 

hoa khế, 

mà tím - mà thương - mà nhớ quá - quê 

mình?”. 

Em cười lúng liếng - hoa xoan: 

“Con cò bay lả bay la. 

Bay từ cửa phủ bay ra cánh đồng. 

Đồng quê chúng chiếm hết rồi. 

Thân em cũng bán chợ giời - tiếc không 

anh…” 

Tôi nghĩ rằng chúng ta cần rất nhiều sự 

dũng cảm, và tôi quan tâm nhất là sự bao 

dung, cởi mở để chúng ta đi qua ranh 

giới đó cả hai phía của những người đấu 

tranh dân chủ và phía đảng cầm quyền. 

Thơ Nguyễn Đắc Kiên độc đáo ở cách 

nhìn và anh cũng tỏ ra tài tình trong cách 

đặt vấn đề cho ý tưởng. Một trong hàng 

vạn câu hỏi: Nếu vì lý do nào đó phải 

vào tù thì anh chọn nhà tù nào? 

Câu trả lời khá bất ngờ: anh chọn nhà tù 

cộng sản! 

Bởi với anh, chỉ nơi đó mới xứng đáng 

giam giữ anh, một con người khao khát 

tự do đích thực. Khi được giam vào một 

nhà tù cộng sản anh sẽ tìm thấy những 

khao khát như anh. Những cháy bỏng 

của họ hôm nay sẽ đốt sáng tương lai đất 

nước. Chỉ một thông điệp này thôi cũng 

đủ cho cả tập thơ bùng cháy. Thơ 

Nguyễn Đắc Kiên dũng mãnh và cuốn 

hút người đọc chính do thiên hướng của 

lòng can đảm, trí sắc sảo từ một người 

làm thơ nhồi nặn ý tưởng bằng tấm lòng 

của một người yêu nước. 

Bởi vì tôi khao khát 

Tự do 

tặng những người biểu tình ngày 9.12.2012 



ở nơi đó tôi gặp những người ngay, 

ở nơi đó đồng loại tôi đang sống. 


“Tôi thấy những niềm tin và hy vọng của 

mình là có cơ sở. Bản thân tôi vững tin 

hơn vào những gì tôi tin tưởng trước khi 

viết bài báo đó. Tôi nghĩ rằng chúng ta 

cần rất nhiều sự dũng cảm, và tôi quan 

tâm nhất là sự bao dung, cởi mở để 

chúng ta đi qua ranh giới đó cả hai phía 

của những người đấu tranh dân chủ và 

phía đảng cầm quyền. Chúng ta bớt đi 

sự tức giận. Chúng ta bớt đi, chúng ta 

cởi mở hơn, chúng ta chịu khó lắng nghe 

nhau hơn. 

Chúng ta đều là con dân nước Việt Nam 

và không có gì có thể thay đổi được điều 

đó cả. Không có ý thức hệ nào, không có 

giới tuyến nào nên chia rẻ chúng tôi… 

đấy là điều tôi băn khoăn nhiều và điều 

tôi quan tâm nhiều nhất. Tôi nghĩ rằng 

trí thức Việt Nam cũng quan tâm làm 

sao Việt Nam có một quá trình chuyển 

đổi hòa bình, tránh được nhiều xương 

máu nhất cho nhân dân.” 

Nguyễn Đắc Kiên có lẽ sẽ còn nhiều tác 

phẩm hay nữa nếu ước mơ của anh 

không trở thành sự thật: làm thơ trong 

một nhà tù cộng sản. 

Chúng ta có quyền hy vọng thế. Không 

ai có thể nhốt một ý tưởng, đặc biệt khi 

ý tưởng đó tự nguyện được nhốt để 

chứng minh rằng cộng sản không đáng 

sợ như mọi người vẫn nghĩ… 

http://www.rfa.org/vietnamese/in_depth/nguyenda 

ckiens-poems-ml-03022013151638.html 

* * * 

"Bởi Vì Tôi Khao Khát tự Do" 

Because I Thirst For 

Liberty 


a communist jail i´d like to see, 

for there i shall the upright meet-- 

for that is where my kind they keep. 


a communist jail´s the place for me, 

for shackled there ist liberty 

in hearts whose crime is to be free. 

should they one day imprison me 

a communist jail i´d surely be-- 

because i thirst for Liberty 

transl. by ianbui 

* * * 

"Bởi Vì Tôi Khao Khát tự Do" 

Denn ich sehne mich nach 

Freiheit 

Wenn man mich ins Gefängnis steckt, 

dann soll es ein kommunistisches sein. 

Wo jemand wie ich Freunde entdeckt 

und merkt: Wir stimmen überein. 

Dort, wo man ins Gefängnis mich sperrt, 

sollte es ein kommunistisches geben. 

Dort, wo Freiheit ins Dunkel gezerrt, 

und Herzen sind, hungrig nach Leben. 

Wenn einst ich ins Gefängnis muss, 

in ein kommunistisches soll man mich 

stecken. 

Wo Poesie unter Verschluss 

und schlafwandelnder Seelen Kuss 

die Schlummernden versucht zu wecken. 

Dichter in die Nacht der Zelle zwingen 

heißt tausend Freiheitssterne leuchten 

lassen. 

Freiheit in die Dunkelheit verbringen 

lässt tausendfach den Mut zur Freiheit 

fassen. 

Ist man einst mit Fesseln zur Stelle, 

gewiss: für eine kommunistische Zelle. 

Denn ich sehne mich nach Freiheit. 

(Nguyen Dac-Kien, Übertragung aus 

dem Englischen: Dr. Josef Bordat) 

Es gibt mehrere englische Versionen eines 

vietnamesischen Gedichts, verfasst von 

Nguyen Dac-Kien, der kürzlich wegen seiner 

Kritik am Regime der Kommunistischen 

Partei als Redakteur entlassen wurde. Ich 

bin gebeten worden, eine Übertragung ins 

Deutsche vorzunehmen. Diesem Wunsch 

komme ich gerne nach, auch wenn die 

Übertragung von übersetzter Lyrik die 

Gefahr birgt, sich allzu weit vom Original zu 

entfernen. Ich hoffe, zumindest die Intention 

Nguyen Dac-Kiens treffend wiederzugeben. 

Er hat das Gedicht den Demonstranten des 

9. Dezember 2012 gewidmet.


„Boatpeople“ nach der 

Bunt, traditionell Indochinakonferenz von 1979 als 

Kontingentflüchtlinge in die (alte) 

und modern: das Bundesrepublik. Viele gingen als 

sogenannte Vertragsarbeiter zwischen 

vietnamesische Tết 1950 und 1990 in die DDR, um dort zu 

arbeiten. Andere kamen als 

Fest 

AsylbewerberInnen über die 

20 Februar, 2013 

Zur Feier des vietnamesische Tết- 

Tschechoslowakei. 

Für die VertragsarbeiterInnen hatte die 

Neujahrsfestes sind vietnamesische Vereinigung der beiden deutschen 

Vereine und Vereinigungen aus ganz 

Deutschland nach Berlin gekommen. 

Ein ganzes Wochenende wurde im FEZ, 

Wuhlheide, zusammen mit Jung und Alt 

Staaten 1989 weitreichende Folgen. 

Über 70% verloren nach der Wende 

ihren Arbeitsplatz. Die Hälfte, etwa 

30.000, ging nach Vietnam zurück. 

ausgelassen gefeiert. Verschiedene Doch 39.000 blieben und versuchten, 

Facetten vietnamesischer traditioneller 

und moderner Kultur wurden präsentiert. 

sich hier eine Existenz aufzubauen. Fast 

alle Asylbegehren wurden von der 

Das Tết-Fest fand in Kooperation mit Bundesrepublik als unbegründet 

dem Verein Danke Deutschland e.V. abgelehnt. Abschiebungen fanden 

statt. Ich bin der Einladung von Dieu 

Hao Abitz gern gefolgt. Dieu Hao Abitz 

jedoch aufgrund der politischen Lage in 

Vietnam nicht statt. Viele erhielten den 

Status eines geduldeten de-facto- 

ist eine der vom Bezirk Tempelhof- 

Schöneberg 

ausgezeichneten 

erfolgreichen Unternehmerinnen im IT- 

Bereich. 

Für Vietnamesen, auch für die 

Deutschen vietnamesischer Herkunft, ist 

das Tết der wichtigste vietnamesische 

Feiertag, steht er doch für das Vertrauen 

in die Menschlichkeit, für Hoffnung und 

Optimismus. Für das „Tet-Fest 

Vietnam“ hatte das FEZ-Berlin, Europas 

größtes gemeinnütziges Kinder-, 

Jugend- und Familienzentrum, am 

16./17. Februar seine Türen weit 

geöffnet. Zusammen mit dem Verein 

Danke Deutschland e.V. wurde in einem 

umfangreichen Bühnenprogramm sowie 

vielen Mitmachaktionen vieles geboten, 

um vietnamesische Kultur zu 

präsentieren: eine vietnamesische 

Mitmachküche, Flöten aus Bambus 

selber bauen, die Kampfkunst 

„Vovinam“ zum Mitmachen und 

selbstverständlich viele kulinarische 

Köstlichkeiten zum Probieren. 

Beeindruckend das Bühnenprogramm: 

Die Darbietungen der Kampfkunst 

Vovinam verkörperten die zugrunde 

liegende Philosophie des Prinzips der 

Harmonie zwischen hart und weich, 

verdeutlichten den Respekt vor dem 

Leben. Geboten wurden auch eine 

Modenshow und viele Hiphop- 

Vorführungen junger Leute. 

Ausstellung VietnamesInnen in 

Deutschland 

Gerade an der Gruppe der in 

Deutschland lebenden Vietnamesen wird 

globale und deutsche Geschichte 

lebendig. Ihre Wege aus Vietnam in die 

neue Heimat Deutschland bzw. Berlin 

sind vielfältig: sie kamen als 

Flüchtlings, 

ohne 

Aufenthaltsgenehmigung und 

Arbeitserlaubnis. Erst 1993 wurde auf 

der Innenministerkonferenz beschlossen, 

dass Flüchtlinge, die ein 

Arbeitsverhältnis nachweisen können, 

eine Aufenthaltsbefugnis erhalten. 

Obwohl in der Regel hochqualifiziert, 

wurden den Kontingentflüchtlingen ihre 

Ausbildungen oftmals nicht anerkannt. 

Deswegen sie mussten schlecht bezahlte 

Jobs annehmen. 

Heimat Berlin 

In Berlin leben rund 21.000 

vietnamesischstämmigen Menschen. Die 

meisten wohnen in Marzahn-Hellersdorf 

und Lichtenberg. Der Bezirk Marzahn- 

Hellersdorf bereitet im Moment den 

Abschluss einer Städtepartnerschaft mit 

Hoang Mai, einem Bezirk der 

vietnamesischen Hauptstadt Hanoi, vor. 

In der im November 2012 

unterzeichneten 

Kooperationsvereinbarung wird eine 

Zusammenarbeit u.a. in den Bereichen 

Stadtplanung, schulische und berufliche 

Bildung, Umwelt- und Naturschutz, 

öffentliches Gesundheitswesen und 

Sozialwesen, Jugendarbeit angestrebt. 

Hilfen sollen auch beim Aufbau einer 

Schule, eines Berufsbildungszentrum 

und eines Krankenhauses geleistet und 

Austauschprogramme für SchülerInnen 

und Lehrkräfte durchgeführt werden. 

Hoang Mai soll sich auch bei der 

Internationalen Gartenausstellung 2017 

präsentieren können. 

http://mechthild-rawert.de/inhalt/2013-02- 

20/bunt_traditionell_und_modern_das_vietnamesi 

sche_t_t_fest 

* * * 

Vietnam: Wirtschaft kühlt 

sich ab 

von Christian Zoller 

27.03.2013 

Hanoi (BoerseGo.de) – Das 

Wirtschaftswachstum in dem 

südostasiatischen Land Vietnam hat sich 

im ersten Quartal des laufenden Jahres 

2013 abgekühlt. Das 

Bruttoinlandsprodukt (BIP) stieg in den 

drei Monaten um 4,89 Prozent im 

Jahresvergleich an, wie das General 

Statistics Office (GSO) am heutigen 

Mittwoch mitteilte. Im vorherigen 

vierten Quartal 2012 wurde hingegen 

noch ein höheres Wirtschaftswachstum 

von 5,44 Prozent notiert. 

Begründet wurde das schwächere 

Wachstum unter anderem mit Problemen 

der Unternehmen und hohen Zinsraten. 

„Die Situation zeigt, dass die 

Wirtschaftslage im zweiten Quartal und 

im Gesamtjahr 2013 extrem 

herausfordernd werden wird“, so das 

GSO. 

Erst vor zwei Tagen hatte die 

vietnamesische Zentralbank ihren 

Leitzins erneut gesenkt, um die 

heimische Wirtschaft anzutreiben. Es 

war bereit die siebte Zinssenkung in 

etwas mehr als einem Jahr. Die Inflation 

wurde für den Monat März mit 6,64 

Prozent im Jahresvergleich ausgewiesen 

- die niedrigste Inflationsrate seit sechs 

Monaten. 

Im Vorjahr 2012 legte das 

vietnamesische BIP um 5,03 Prozent zu 

und damit so schwach wie seit 13 Jahren 

nicht mehr, wie aus Daten der Regierung 

weiter hervorgeht. Die Behörden des 

Landes sorgen sich zunehmend um die 

steigende Verschuldung der Banken, 

fallende 

ausländische 

Direktinvestitionen (FDI) und eine Kette 

von Finanzskandalen bei staatlichen 

Unternehmen, unter anderem bei dem 

Schiffsbauer Vinashin. 

http://www.godmode-trader.de/nachricht/Vietnam- 

Wirtschaft-kuehlt-sich-ab,a3058406.html 

* * * 

Vietnam protestiert 

gegen Angriffe von 

China auf ein 

Fischerboot 

Schiffe von China haben am 20. März in 

der Nähe der Paracel-Inseln ein 

Fischerboot aus Vietnam beschossen, 

um es aus der Region zu verdrängen. 

Das Fischerboot wurde durch die 

Schüsse im Brand gesetzt. Der Sprecher


für die Einladung zum Fukushima-Tag 

in Düsseldorf bedanken wir uns bei Vietnam-Zentrum-Hannover e.V. 

Ihnen ganz herzlich. Im Namen der Das Vietnam-Zentrum-Hannover e.V. 

vietnamesischen Anti-Atombewegung „ hat sich im April 1986 als ein 

Save Vietnam´s Nature“möchte ich 

Selbsthilfeverein gegründet und ist in 

Ihnen heute unsere herzlichen Grüße 

den beiden Schwerpunkten 

überbringen. Mit unserer Teilnahme an 

Integrationshilfen 

und 

Ihrer Veranstaltung wollen wir unsere 

tiefe Sympathie und volle Solidarität mit 

Sayonara Genpatsu bekunden. 

des Außenministeriums von Vietnam, 

Luong Thanh Nghi, hat gegen diesen 

Angriff von China protestiert und 

Schadensersatz gefordert. 

Laut CNA habe Luong Thanh Nghi 

gesagt, dass dieser Fall sehr ernst sei. 

China habe die territorialen Rechte von 

Vietnam bezüglich der Paracel-Inseln 

verletzt, das Leben von Vietnamesen 

gefährdet und ihr Eigentum beschädigt. 

Das Außenministerium von Vietnam 

habe dem Botschafter von China einen 

schriftlichen Protest übergeben. 

China und Vietnam haben einen 

Territorialkonflikt um die Paracel- 

Inseln. Nach Berichten von CNA seien 

Konflikte in dieser Region schon einige 

Male vorgekommen. (yh) 

http://www.epochtimes.de/vietnam-protestiert- 

gegen-angriffe-von-china-auf-ein-fischerboot- 

1067208.html 

* * * 

Pressemitteilung des 

Aktionsnetzwerks 

„Save Vietnam´s 

Nature“ 

GEDENKEN AN FUKUSHIMA 

Auf Einladung der SAYONARA 

GENPATSU Düsseldorf, einer 

japanischen Anti-Atom-Bewegung, 

nahm das Aktionsnetzwerk „Save 

Vietnam´s Nature“ am FUKUSHIMA 

DAY am 09.03.2013 in Düsseldorf teil. 

Am 11.03.2013 jährt sich zum zweiten 

Mal die Katastrophe von Fukushima. 

Anlässlich dieses Jahrestages hat 

SAYONARA GENPATSU den 

FUKUSHIMA DAY veranstaltet. Die 

Trauer um die Opfer der Katastrophe 

sowie der Protest gegen die weltweite 

Nutzung der Atomenergie standen im 

Mittelpunkt des Gedenktages. 

In der Ansprache an die japanischen 

FreundeInnen hat SAVE VIETNAM´S 

NATURE die tiefe Sympathie und die 

volle Solidarität mit SAYONARA 

GENPATSU bekundet. Gleichzeitig hat 

SAVE VIETNAM´S NATURE auf den 

Export von japanischen Atomreaktoren 

nach Vietnam hingewiesen. Diesem 

Milliardengeschäft der Atomindustrie, 

verbunden mit einer möglichen 

Katastrophe für Mensch und Natur in 

Vietnam muss Einhalt geboten werden. 

Nachfolgend die Ansprache von SAVE 

VIETNAM´S NATURE am Fukushima 

day 09.03.2013 

Liebe japanische FreundeInnen der 

Sayonara Genpatsu Düsseldorf, 

Sie haben völlig Recht mit Ihrer 

Forderung „AKW-STOP SOFORT!!“. 

Japan kann nicht noch weitere 28 Jahre 

in Angst leben, in Angst um ein weiteres 

Fukushima. Ihre Forderung atomfrei zu 

leben verdient höchste Unterstützung. 

Die Atomlobby in Japan will nicht nur 

den Ausstieg hinauszögern, sie will auch 

die Atomreaktoren exportieren, u.a auch 

nach Vietnam und damit in der Folge 

des Unheils mit diesem unheiligen 

Geschäft noch Geld verdienen. Das 

haben die Regierungen von Japan und 

Vietnam bereits beschlossen. Während 

andere Länder aus dem Atomgeschäft 

aussteigen, will unsere Heimat mit Hilfe 

Japans einsteigen. Wir haben dagegen 

protestiert und werden weiter dagegen 

protestieren. Eine Katastrophe darf nicht 

exportiert werden. Japan hat durch 

Fukushima furchtbar gelitten. Japan darf 

das Leiden nicht nach Vietnam bringen. 

Während Sie, liebe FreundeInnen 

„AKW-STOP SOFORT!!“ fordern, 

fordern wir „Keine Atomkraft für 

Vietnam“. Wir wollen damit Mensch 

und Natur vor unbeherrschbaren Risiken 

der Atomenergie schützen. Der Schutz 

der Natur und der Bevölkerung vor 

atomaren Katastrophen ist global. Er 

kennt keine Ländergrenze. Denn wir 

haben nur eine Welt, in der wir leben 

und diese Welt müssen wir alle 

schützen, für uns und für die nächsten 

Generationen. 

Fukushima darf nicht noch einmal 

passieren, nicht in Japan, nirgendwo auf 

dieser Welt. 

Mit Ihnen fordern wir „AKW-STOP 

SOFORT!!“. Wir sind sicher dass auch 

Sie unsere Forderung: „Keine Atomkraft 

für Vietnam“ unterstützen. 

Wir danken Ihnen und wünschen 

Sayonara Genpatsu viel Erfolg. 

11.03.2013 

Dr. Hong-An Duong 

„SAVE VIETNAM´S NATURE“ 

Germany 

www.save-vietnams-nature.de 

Öffentlichkeitsarbeit tätig. 

Als Treffpunkt und Beratungsstelle 

von und für Vietnamesen in Hannover 

und Umgebung arbeiten die 

ehrenamtlichen MitarbeiterInnen des 

Vietnam-Zentrums in der 

Unterstützung, (Rechts-) Beratung, 

Begleitung, Familienfreizeiten... für 

ihre Landsleute und zur Selbsthilfe. 

Für die Öffentlichkeitsarbeit werden 

regelmäßig 

Begegnungsveranstaltungen 

organisiert. Mit Vortrags- und 

Infoveranstaltungen, 

mit 

Bilderausstellungen, 

dem 

Vereinsinfo-THÔNG 

TIN, 

Presseerklärungen und mit der 

Aktivitäten wie Weihnachts- und 

Neujahrsfeier, Wanderausstellung 

"geflohen. geworben, geeint"... 

Vernetzung und Mitarbeit auf Landesund 

Bundesebene, international zu 

Menschenrechten in Vietnam, sowie 

Vernetzung mit anderen 

Selbstorganisationen und Personen des 

öffentlichen Lebens. Es wird um 

Verständnis für die besondere Lage 

der Flüchtlinge bzw. für die Teilhabe, 

Anerkennung und Chancengleichheit 

der MigrantInnen bei der 

gesellschaftlichen Entwicklung 

geworben - für Vielfalt und für den 

Abbau von Berührungsängsten, 

Vorurteilen, Fremdenfeindlichkeiten, 

Nationalismus oder Rassismus 

zwischen Menschen verschiedener 

Herkunft und Kulturen. 

VIETNAM-ZENTRUM- 

HANNOVER e.V. 

Zur Bettfedernfabrik 3 

30451 Hannover 

Tel.: 0511-12607811 

Fax.: 0511-12607822 

Email: vietnamzentrum@gmail.com 

oder 

Email: trungtamvietnam@gmail.com 

Spendenkonto 412983302 

Postbank Hannover 

BLZ 25010030 

Ihre Spende ist steuerabzugsfähig. 

Spendenquittung schicken wir auf 

Anforderung gern zu.

Viá»t Nam - Kulturzentrum Faust eV

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?

Viá»t Nam - Kulturzentrum Faust eV