Polish PDF

i miejsca, gdzie zdobywał edukację. Przerwy w nauce wypełniał pracą fizyczną
i pasieniem owiec, co wiązało się z okresami samotności. Pogłębiało to jego wiarę
i poczucie obecności Boga. Po latach wyznał w napisanych dla kierownika duchowego
Secreta conscientiae (1565): „Dziękuję przeto Bogu, że to z Jego woli
byłem wtedy zobowiązany przez moich Rodziców do pasienia trzody, ponieważ
(ośmielam się to ze spokojnym sumieniem oznajmić) przebywając na pastwiskach
pośród trzody, zachowałem sumienie czyste i święte! Mój Panie! O co Cię pokornie
błagam, to aby tego rodzaju opatrzność Twego Majestatu – czego spodziewam
się na przyszłość i w co wierzę – prowadziła mnie aż do końca mego życia, abyś
Ty był uwielbiony we wszystkich moich czynach, myślach i słowach”.
Jan zdobywał wykształcenie, napotykając liczne przeszkody i z konieczności
zmieniając kolegia. Naukę pobierał w kilku ośrodkach, poczynając od szkoły
parafialnej w Podegrodziu, przez Nowy Sącz, Jarosław, Podoliniec, Lwów, Rawę
Mazowiecką. Zmiany szkół nierzadko podyktowane były ówczesną sytuacją kraju,
i tak m.in. w 1648 r. na skutek grasującej epidemii we Lwowie, zapadł na
ciężką chorobę, z której – dzięki pomocy obcych ludzi, wręcz cudownie został
uratowany; w 1650 r. przerwał naukę w Podolińcu, ponieważ zbliżająca się od
strony Węgier epidemia zmusiła władze do zamknięcia kolegium pijarskiego;
z kolei w 1651 r. musiał wraz z innymi uczniami kolegium jezuickiego uciekać ze
Lwowa do Rawy Mazowieckiej, ponieważ po klęsce wojsk królewskich pod Batohem
do miasta zbliżały się wojska kozackie; podobnie musiał przerwać studia
teologiczne w Warszawie, kiedy to w maju 1656 r. na skutek wojny ze Szwecją
rozgorzała bitwa o miasto. Trudności w zdobywaniu wykształcenia, choroby oraz
osobista troska o wierność Bogu i własnym przekonaniom domagały się wielkoduszności
i ogromnego hartu ducha. Zaowocowały tym, że Jan cenił naukę i wykształcenie,
był dobrym nauczycielem i wychowawcą młodzieży.
16
Pierwsze powołanie
Po ukończeniu retoryki i dwuletniego kursu filozofii w jezuickim kolegium
w Rawie Mazowieckiej, w wieku 23 lat Jan wstąpił do Zakonu Szkół Pobożnych
(pijarzy), wbrew usilnym zabiegom matki i rodziny, aby go ożenić. Pijarów,
którzy w Rzeczypospolitej rozpoczęli swoją działalność w 1642 r. i zdążyli już
zdobyć sobie spore uznanie, poznał wcześniej, kiedy w latach 1649-50 uczył się
w ich kolegium w Podolińcu; tam też był ich nowicjat. Decyzja była przemyślana
i płynąca z wiary. Niewykluczone, że także wzmocniona z powodu konieczności
sprzeciwu wobec najbliższych, którzy inaczej widzieli jego przyszłość. Po latach
wyznał (FDR, 1675): „Bardzo trudno wyrazić, jak wielce ceniłem moje powołanie,
przez samego tylko Boga wzniecone”. Na możliwość wstąpienia czekał kilka
lat, ponieważ pijarzy w 1646 r. zostali uznani za stowarzyszenie bez prawa skła-