BRODSKO AUTOMATSKO UPRAVLJANJE

Brodsko automatsko upravljanje
prof.dr.sc. Radovan Antonić
Dizelski motor kao primarni pokretač generatora
Dizelski motori koji služe kao primarni pokretači brodskih generatora moraju, zbog zahtjeva
za stabilnim naponom odnosno frekvencijom, održavati (u dopuštenim granicama) stalan tj.
nominalni broj okretaja pri svim opterećenjima generatora (od praznog hoda do punog opterećenja).
Od najvažnijih karakteristika dizelskog motora kao pogonskog stroja generatora, svakako je
regulaciona karakteristika, koja pokazuje ovisnost broja okretaja motora o momentu odnosno
opterećenju (u ovom slučaju električni generator s priključenim trošilima). Slika 2.31 prikazuje
idealnu karakteristiku ovisnosti brzine vrtnje motora nM o otpornom momentu M.
Slika 2.31 Regulacijska karakteristika dizelskog motora
Obično su brzokretni 4-taktni dizelski motori primarni pokretači generatora. Oni u ovakvim
slučajevima koriste jednorežimske regulatore brzine vrtnje. Definira se stupanj neosjetljivosti
(rezolucija) regulatora kao:
' ''
nM
+ nM
ε =
nM
' ''
nM
+ nM
' ''
gdje je: nM
= ; n
M
i n
M
- minimalni i maksimalni broj okretaja motora koji
2
odgovaraju porastu odnosno padu opterećenja od nominalne vrijednosti M
n
, kod kojih započinje
djelovanje regulatora. Tipični opseg namještanja broja okretaja motora je u granicama od ±10 % od
nominalnog n
Mn
, a točnost stabilizacije broja okretaja u granicama od ±0,5 % od postavljenog u
tom području.
BRODSKI GENERATORI
Kao brodski generatori danas se najčešće koriste trofazni bezkontaktni sinkroni generatori
snaga tipično do 1 MW. Slika 2.32 prikazuje strukturnu shemu gneneratora proizvodnje "Rade
Končar".
Prednost bezkontaktnih u odnosu na klasične generatore s kliznim kolutima proizlazi prvenstveno iz
njihove konstrukcije. Oni snagu potrebnu za napajanje uzbudnog kruga generatora dobivaju iz
pomoćnog sinkronog generatora (izmjeničnog uzbudnika), koji se nalazi na zajedničkoj osovini s
glavnim generatorom. Napon i struja koji se induciraju u izmjeničnom uzbudniku, ispravljaju se
odgovarajućim neupravljivim (diode) ili upravljivim (tiristori) poluvodičkim komponentama i
napajuju uzbudni (armaturni) namot glavnog generatora. Pošto je ispravljač - usmjerivač smješten
na osovinu zajedno s izmjeničnim uzbudnikom (vidi sl. 2.32) i 2.33 i skupa s njim rotira,
omogućeno je električno povezivanje armature uzbudnika, usmjerivača i namota uzbude generatora
bez kliznih prstenova (bezkontaktno), čime se bitno povećava pogonska sigurnost sustava i
pojednostavljuje održavanje.
48