Zwrot cyfrowy w humanistyce - Repozytorium Centrum Otwartej Nauki

Kazimierz Krzysztofek
Żyjemy w świecie sieciowych terminali, aż wreszcie przez przedłużenia sami się tymi terminalami
stajemy. I oto pojawia się technologia, która potencjalnie może usieciowić
wszystko, podłączyć każdy przedmiot. Internet przestanie być Internetem ludzkich aktorów,
stanie się – dzięki technologii RFiD – także Internetem rzeczy: things that think. Jak się szacuje,
obecnie podłączonych do sieci jest ponad 35 miliardów urządzeń, a w ciągu najbliższych
lat może sięgnąć 1 biliona, a wtedy proporcje urządzeń w sieci do ludzi żyjących na
planecie będą się kształtować jak 12 do 1 18 .
Jak pisze autor książki o fenomenie Google’a, John Battelle „[…] w najbliższej przyszłości
wyszukiwanie opuści swoją kołyskę, sieć WWW, rozprzestrzeniając się swobodnie na
wszystkiego rodzaju urządzenia […] wyszukiwanie zostanie wbudowane we wszystkie istniejące
urządzenia cyfrowe. Telefon, samochód, telewizor, wieża stereo, najdrobniejszy
przedmiot z układem scalonym i możliwością łączenia się — wszystko będzie umożliwiało
wyszukiwanie w sieci” 19 . Rzeczywistość, w której żyjemy, to rodzący się świat skomunikowanych
urządzeń, które tworzą nowy krwiobieg informacyjny, który można porównać do
procesów informacyjnych wywoływanych przez kod DNA w naturze. To sprawia, że powiększa
się pula informacji, która nie jest związana z ich przetwarzaniem i transferem
w procesie żywej komunikacji interpersonalnej. Chodzi o zaszczepianie aktywnej formy
informacji (software'u) oraz materii do maszyn, które dotąd były go pozbawione. To pozwala
włączać coraz większą część urządzeń do sieci internetowej, co poszerza skalę komunikacji,
w tym na komunikację M2M (machine-to-machine). Międzyludzka „komunikacja żywego
planu” staje się relatywnie coraz mniejszym wycinkiem całego ruchu sieciowego 20 .
Rośnie wrażliwość ludzi na technologie. Ona była silna już w epoce elektryczności „siłowej”
napędzającej wszelkiego rodzaju silniki, roboty kuchenne, generatory ciepła, światła
itp. 21 To była faza analogowa. Uczeń i kontynuator McLuhana, Derrick de Kerckhove 22 powiada,
że wkroczyliśmy już w fazę elektryczności kognitywnej, której efektem jest intensyfikacja
usieciowienia. Zaczęliśmy żyć w świecie sieciowych terminali, aż wreszcie przez
przedłużenia sami się tymi terminalami staliśmy. Kryterium zaawansowania cywilizacyjnego
stał się wskaźnik korzystania z technologii kognitywnych, w tym komunikacyjnych.
18
Tom Leighton, Internet nie był zaprojektowany do obsługi video, http://forsal.pl/artykuly/644371,leighton_
internet_nie_byl_zaprojektowany_do_obslugi_video.html (29.09.2013).
19
John Batelle, Szukaj. Jak Google i konkurencja wywołali rewolucje biznesową i kulturową, Wydawnictwo
Naukowe PWN, Warszawa 2006, s.186-187.
20
Andrzej Lemański, Zmiana pracy jako zmiana społeczna, 2012 (maszynopis).
21
Co do tego ostatniego można się spierać: dzięki niemu czas czuwania przeznaczony na zajęcia intelektualne, np.
czytanie znacznie się wydłużył. Z tego punktu widzenia „niesieciowa” lampa naftowa odegrała podobna rolę,
choć na mniejszą skalę. To był polski skromny wkład do społeczeństwa informacyjnego.
22
Derrick De Kerckhove, Przeciw Architekturze, [w:] Kody McLuhana. Topografia nowych mediów, (red.) Michał
Derda-Nowakowski i Anna Maj, Wydawnictwo Naukowe ExMachina, Katowice 2009, s.37.; Derrick De
Kerckhove, Mapowanie mediów, Kody McLuhana. Topografia nowych mediów, (red.) Michał Derda-
Nowakowski i Anna Maj, Wydawnictwo Naukowe ExMachina, Katowice 2009.
46 Zwrot cyfrowy w humanistyce