Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
16 TRIBUNA • E premte, 04.02. 2011 - e enjte, 10.02. 2011<br />
Ndërkombëtare<br />
Makutëria e regjimeve arabe<br />
solli revoltën<br />
Analizë nga Sammy KETZ<br />
Nëse irakianët u çliruan<br />
nga Sadam Huseini<br />
duke përfituar nga një ndërhyrje<br />
e amerikanëve, popuj<br />
të tjerë arbë po marrin në<br />
duar fatin e tyre kundër regjimeve<br />
të akuzuara se po<br />
përdorin pushtetin e tyre<br />
absolut për të administruar<br />
shtetin si pronën e tyre personale,<br />
theksojnë analistët.<br />
Bourhane Ghalioune,<br />
drejtor i Qendrës së studimeve<br />
arabe në Sorbonë në<br />
Paris, konstaton shfaqjen<br />
e një “elite të korruptuar, e<br />
mbështetur nga vendet perëndimore”.<br />
“Motivimi i saj i<br />
vetëm grumbullimi i pasurive,<br />
ndërkohë që pararendësit<br />
shfaqnin një vullnet për<br />
të ndryshuar jetën e më të<br />
varfërve”, deklaron ai.<br />
“Përveç kësaj, liderët që<br />
qëndrojnë në pushtet që<br />
prej më tepër se 30 vjetësh<br />
duan që fëmijët të zënë<br />
vendin e tyre. Ky është një<br />
provokim për popullin”,<br />
thekson ky pedagog i sociologjisë<br />
politike me origjinë<br />
siriane.<br />
Rrëzimi i presidentit<br />
tunizian Zine El Abidine<br />
Ben Ali pas 23 vjetësh në<br />
pushtet dhe protestat e paprecedenta<br />
me të cilat po<br />
përballet presidenti egjiptian<br />
Hosni Mubarak janë<br />
shenjë e “dështimit të një<br />
modeli ku përzihej një hapje<br />
e paligjshme e tregut me<br />
një despotizëm mesjetar”,<br />
shprehet ai.<br />
Profili i Egjiptit<br />
Emri Kushtetues: Republika Arabe<br />
e Egjiptit. Popullsia: 84.5 milione<br />
(OKB, 2010). Kryeqytet: Kairo.<br />
Siperfaqja: 1 milion km2<br />
Treguesi demokratik i<br />
përcaktuar nga Economist<br />
Intelligence Unit, EIU, për<br />
2010 tregon se “Lindja e<br />
Mesme dhe Afrika e Veriut<br />
është rajoni më i shtypur<br />
në botë sepse në 20 vjet, 16<br />
mund të cilësohen si autoritare”.<br />
Iraku, Libani, Autoriteti<br />
palestinez dhe Izraeli konsiderohen<br />
si “regjime hibride”<br />
dhe të gjithë të tjerët si<br />
qeveri autoritare. Të gjitha<br />
Gjuha kryesore: Arabisht. Besimet<br />
fetare: Islam, Kristianizem.<br />
Mosha mesatare: 69 vjec (m), 73<br />
vjec (f) (OKB). Njesia monetare:<br />
1 Paund egjiptian = 100 piastra.<br />
Liderët evropianë dhe vala e<br />
kontestimeve në botën arabe<br />
Drejtuesit e vendeve anëtare të Bashkimit<br />
Evropian (BE), të akuzuar se kanë toleruar<br />
për një kohë të gjatë regjimet autoritare në jug<br />
të tyre nga frika e islamizmit, do t’u duhet të<br />
rishikojnë marrëdhënien e tyre me botën arabe<br />
gjatë samitit të së premtes në sfondin e kontestimeve<br />
të ashpra në Egjipt.<br />
Tashmë, prioritetet e takimit të parashikuar<br />
shumë më herët në Bruksel kanë ndryshuar.<br />
Ndërsa në fillim ishte parashikuar që samiti<br />
të përqëndrohej në politikën energjitike të<br />
Evropës dhe krizën e euros, tanimë vëmendja<br />
do të përqëndrohet gjerësisht në valën e kontestimeve<br />
që kanë përfshirë një pjesë të mirë të<br />
bregut jugor të Mesdheut dhe ka detyruar europianët<br />
të rishikojnë strategjitë të e tyre.<br />
“Evropa duhet të ndryshojë në mënyrë rrënjësore<br />
paradigmën e saj në rajon dhe mënyrën<br />
e saj të perceptimit për botën arabe”, vlerësoi<br />
profesori tunizian Azam Majub, i ardhur në<br />
Bruksel për të folur rreth mësimeve që duhet të<br />
nxjerrë Kontinenti i Vjetër nga trazirat në këto<br />
vende.<br />
“Evropa ka bërë një gabim shumë të rëndë<br />
duke i perceptuar regjimet autoritare arabe si<br />
mbrojtje ndaj islamizmit. Është një fyerje për<br />
ne të përmendet gjithnjë tema islamiste dhe të<br />
besohet se vendet arabe nuk janë të gatshme<br />
për demokraci”, shtoi ai.<br />
Edhe nëse bëhet fjalë për revolucionin tunizian,<br />
atë në Jemen apo për manifestimet anti<br />
Mubarak në Egjipt, BE dhe vendet e saj anëtare<br />
kanë mbetur pa fjalë.<br />
Pak më shumë se 20 vjet pas euforisë që shoqëroi<br />
rënien e perdes së hekurt komuniste në<br />
zemër të saj dhe hapja e Evropës Lindore drejt<br />
demokracisë, kontrasti është i dukshëm.<br />
Në Parlamentin Evropian, kreu i radhës<br />
së grupit parlamentar të të gjelbërve, Daniel<br />
Cohn-Bendit akuzoi BE-në se për një kohë të<br />
gjatë është kënaqur me një vizion për botën<br />
arabo-myslimane, ku alternativat e vetme ishin<br />
mes diktaturës dhe teokracisë.<br />
“Ka edhe një rrugë të tretë, lufta për lirinë kundër<br />
diktaturës dhe teokracisë”, tha ai.<br />
“Ne pothuajse e kemi harruar se aty jetojnë<br />
njerëz, që edhe ata duan demokracinë dhe të<br />
drejtën për të vetëvendosur”, pranon ministri i<br />
Eksportet kryesore: nafta, produktet<br />
e naftes dhe mendafshi. Te<br />
ardhurat mesatare per fryme:<br />
$ 2,070 (Banka Boterore, 2009).<br />
Internet domain: .eg<br />
vendet arabe vijnë në gjysmën<br />
e dytë të tablosë botërore,<br />
që ka 167 vende.<br />
Sipas Ghassan Salamé,<br />
profesor në shkencat politike<br />
në Paris, nëse bota<br />
arabe është familjarizuar me<br />
tiraninë që prej zhdukjes së<br />
kolonizimit, që prej 30 vjetësh<br />
kemi të bëjmë me një<br />
zhvillim katastrofik. “Bourguiba<br />
e Boumedienne bënin<br />
një jetë të rreptë dhe nuk e<br />
konsideronin shtetin si pronën<br />
e tyre”, thekson ai.<br />
Babai i pavarësisë së Tunizisë,<br />
Habib Bourguiba,<br />
qeverisi për 30 vjet duke<br />
filluar nga 1957 dhe Houari<br />
Boumediene drejtoi Algjerinë<br />
në periudhën 1965-1978.<br />
Sipas këtij eksperti të<br />
botës arabe, “pikërisht duke<br />
filluar nga vitet 1970 këto<br />
regjime kanë filluar të hidhen<br />
në neoliberalizëm për<br />
ta zhvatur për interesat e<br />
tyre dhe për të vendosur një<br />
qeverisje të korruptuar duke<br />
përvetësuar pjesë të tëra të<br />
ekonomisë”.<br />
Revolta lindi nga mospranimi<br />
që një pakicë në<br />
pushtet të pasurohet ndërsa<br />
shumica të jetojë në varfëri<br />
dhe pa të drejtën e fjalës.<br />
“Shoqëritë arabe ishin<br />
gati të shpërbëheshin prej<br />
vitesh dhe ishte rastësi që<br />
shkëndija ndodhi në Tunizi<br />
dhe që zjarri u përhap në<br />
Egjipt”, deklaron Paul Salem,<br />
drejtor i Qendrës Carnegie<br />
për Lindjen e Mesme,<br />
me bazë në Bejrut.<br />
“Ajo që bie në sy në këto<br />
revolta, është fakti që slloganet<br />
që i shtynë mijëra<br />
njerëz të ngrihen në Egjipt<br />
dhe Tunizi janë të drejtat e<br />
njeriut dhe të qytetarit, demokracia<br />
sociale dhe drejtësia<br />
ekonomike. Është një<br />
program demokratik dhe jo<br />
ideologjik”, thekson ai.<br />
Nëse është e vështirë të<br />
vlerësohet pasuria e këtyre<br />
drejtuesve, prej vitesh janë<br />
shfaqur republika dinastike.<br />
Bachar al-Assad zëvendësoi<br />
të atin, i cili vdiq në 2000,<br />
Hosni Mubarak kërkon t’ia<br />
trashëgojë pushtetin djalit<br />
të tij Gamal, dhe lideri libian<br />
Muammar Khadafi ka<br />
të njëjtën ambicie.<br />
“Këto 30 vjetët e fundit,<br />
opozita e vetme ndaj regjimeve<br />
autoritare ishte<br />
lëvizja islamike, por në fakt,<br />
lëvizjet në Egjipt dhe Tunizi<br />
arritën brenda disa javësh<br />
atë që partitë islamike nuk<br />
arritën ta bënin gjatë dekadave”,<br />
thekson Salem.<br />
“Kjo tregon se demokracia<br />
ka tashmë një rezonancë më<br />
të fuqishme se islamizmi,<br />
nacionalizmi arab apo idetë<br />
e majta”, deklaroi ai.<br />
AFP<br />
Jashtëm i Luksemburgut, Jean Asselborn.<br />
Një rishikim i thellë i kësaj politike gjykohet<br />
i nevojshëm nga shumë vende në BE, gjë që e<br />
pranon gjysmë zëri edhe presidenti i saj, Herman<br />
Van Rompuy në ftesën për këtë samit. Ai u<br />
bën thirrje drejtuesve të shikojnë me vëmendje<br />
“ngjarjet e fundit në Egjipt dhe Tunizi si dhe<br />
ndikimet e tyre për rajonin si edhe për Bashkimin<br />
Evropian”.<br />
Në Tunizi, Evropa premton ndihmën e saj për<br />
organizimin e zgjedhjeve, zhvillimin ekonomik<br />
si dhe shoqërinë civile.<br />
Por, për shumë të tjerë, strategjia tradicionale<br />
e të vegjëlve e ndjekur nga 27 vendet anëtare<br />
ndaj regjimeve autokratike në kuadër të politikës<br />
së saj të ashtuquajtur e “fqinjësisë” - që ka<br />
të bëjë kryesisht me ndihmat ekonomike, përmes<br />
bashkëpunimit apo tregtisë, me shpresën<br />
se kjo do të çojë më pas në reforma demokratike,<br />
ka dështuar dhe duhet ndryshuar.<br />
“Pas Europës së Jugut në vitet 1970, Amerika<br />
Latine në vitet 1980 dhe Evropës Qendrore e<br />
Lindore në vitet 1990, duket se është radha e<br />
Mesdheut”, vlerëson Alvara de Vasconcelos, e<br />
institutit europian të studimeve për sigurinë.<br />
“Është në interes imediat për Evropën që më<br />
në fund të vendoset demokraica në këtë rajon<br />
që ndodhet në dyert e saj”, shtoi ai.<br />
Jordani, Mbreti<br />
emëron një<br />
kryeministër të ri<br />
Mbreti Abdallah II i Jordanisë<br />
emëroi Maaruf Bakhit<br />
në krye të qeverisë, duke<br />
zëvendësuar Samir Rifai,<br />
dhe e ngarkoi atë të kryejë<br />
“reforma reale politike”,<br />
njoftoi pallati mbretëror,<br />
pas disa manifestimeve<br />
të opozitës gjatë javëve të<br />
fundit.<br />
Mbreti i kërkoi Bakhit-it,<br />
ish-kryeministër (2005-<br />
2007), “të marrë masa të<br />
shpejta dhe të qarta për<br />
reforma politike reale, që<br />
të reflektojnë vizionin tonë<br />
për reforma të përgjithshme<br />
moderne, në të mirë<br />
të demokracisë”, sipas pallatit.<br />
Disa manifestime masive<br />
u zhvilluan gjatë muajit<br />
janar në Jordani për të kërkuar<br />
largimin e Rifai-t, për<br />
shkak të politikave ekonomike<br />
të qeverisë së tij.<br />
“Ne duam reforma që do t’i<br />
hapin rrugë popullit tonë<br />
drejt mundësive më të mëdha<br />
dhe një jete më të mirë,<br />
që e meriton”, shtoi mbreti.<br />
Opozita kundërshton<br />
Përfaqësues të lartë të<br />
Frontit të Aksionit Islamik<br />
(FAI), partia kryesore e<br />
opozitës në Jordani, kritikuan<br />
zgjedhjen e Maaruf<br />
Bakhit, duke vlerësuar se ai<br />
nuk ishte “një reformator”.“Maaruf<br />
Bakhit ka zhvilluar<br />
zgjedhjet më të këqija<br />
legjislative në Jordani gjatë<br />
mandatit të tij si kryeministër<br />
në vitin 2007 dhe nuk<br />
është reformator”, deklaroi<br />
Zaki Bani Rsheid, anëtar i<br />
komitetit ekzekutiv të FAI.<br />
BE ngrin llogaritë<br />
bankare të ishpresidentit<br />
tunizian<br />
Ministrat e Punëve të Jashtme<br />
të BE-së vendosën të<br />
ngrijnë llogaritë bankare të<br />
ish-presidentit të rrëzuar<br />
tunizian, Zine El Abidine<br />
Ben Ali dhe bashkëshortes<br />
së tij Leila Trabelsi duke<br />
iu përgjigjur një kërkese të<br />
autoriteteve tuniziane, sipas<br />
një burimi diplomatik.<br />
Vendimi u mor gjatë një<br />
takimi në Bruksel me shefat<br />
e diplomacisë.<br />
“Emrat e dhjetëra anëtarëve<br />
të tjerë të klanit të Ben Ali,<br />
dorëzuar nga Tunizia në<br />
BE, do t’i shtohen ditët e<br />
ardhshme kësaj liste’’, sipas<br />
diplomatëve.<br />
Bashkimi Evropian i premtoi<br />
qeverisë në tranzicion<br />
organizimin e zgjedhjeve<br />
të lira. Ministri tunizian i<br />
Punëve të Jashtme, Ahmed<br />
Abderraouf Ounais u prit në<br />
Bruksel.
Change language