ILIRIA DIGISAT - Tribuna News

More documents

Recommendations

Info

18 TRIBUNA • E premte, 04.02. 2011 - e enjte, 10.02. 2011 Kulturë LASGUSH PORADECI Perëndim i vagëlluar Perëndim i vagëlluar mi liqerin pa kufir. Po përhapet dal – nga – dale një pëlhurë si një hije. Nëpër Mal e nër Lëndina shkrumb’ i natës që po bie, Dyke sbritur që nga qielli përmbi fshat po bëhet fir. E kudo krahin’ e gjerë më s’po qit as pipëlim: Në katund kërcet një portë... në liqer hesht një lopatë... Një shqiponjë – e arratisur fluturon në Mal të Thatë... Futet zemra djaloshare mun në fund të shpirtit tim. Tërë fisi, tërë jeta, ra... u dergj... e zuri gjumi... Zotëroj në katër anët errësira... Po tashi: Dyke nisur udhëtimin mes – për – mes nër Shqipëri, Drini plak e i përrallshëm po mburon prej Shëndaumi... ISMAIL KADARE Koha e pamjaftueshme S’kam kohë të harroj shumë gjëra Që nga mendja ti nxjerr përjetë. Për tragjikët e vjetër e shkrepëtimat Do t’më duhen së paku dy vjet. Dhe ndoshta po aq për Danten, Për frëngjishten tok me plazhet po aq, Ndoshta gratë do të jem duke fshirë Kur muzgu do të afrohet ndërkaq. Si udhëtari me peshë të tepërt Para avionit që niset pas pak I ngarkuar rëndshëm ende Do t’afrohem tek varri humbak. Nga supet si ta heq këtë barrë? Ku ta hedh këte peshë, si? Me të s’mund të zbres atje poshtë Por as lart dot s’e lë kurrsesi. I menduar gjer në çast të fundit Nga mosthënia, nga pengu tragjik, Një shenjë ndoshta të pakuptueshme Do t’ju bëj të gjithëve e do ik. DRITERO AGOLLI Këtu s’do jem Ketu s’do jem do jem larguar Ne toke i tretur si te tjeret Ne kafenene e preferuar Nuk do me shohin kamarieret Dhe neper udhet ku kam ecur S’do ndihet kolla ime e thate Mbi varrin tim do te rrije i heshtur Nje qipariz si murg i ngrate Ti do trishtohesh atehere Se s’do me kesh ne dhome te gjalle Dhe kur ne xham te fryje ere Do qash me eren dalengadale Por kur te jesh merzitur shume Ne raft te librave kerkome Aty do jem i fshehur une Ne ndonje fjale a ndonje shkronje Mjafton qe librin pak ta heqesh Dhe une do te zbres do t’vi prane teje Ti si dikur me mall do qeshesh Si nje blerim pas nje rekeje. FATOS ARAPI Nga poezia e zgjedhur Shqipe Atdheu Atdheu eshte dhimbje , eshte dhimbje. Nje prill i pikelluar ne shpirt. Atdheu eshte kryqi , eshte kryqi E mban - dhe te mban ty ne shpirt. Atdheu eshte toka e premtuar. Ti shkel si nje zot dhe se ka nden kembe. Atdheu s’ka fjale, ka sy te trishtuar. Vdes dashuria ne dashuri qe te cmend. Atdheu eshte buka e uritur. Te iken nga duart e dot nuk te ngop Enderr dhe ankth dhe shprese e sfilitur Me syte n’erresire vetveten kerkon. Atdheu eshte varr i hapur, eshte varr. Nje jete drejt tij shkon me bese qe lind. Ne nje pike loti mbyt lotin fatvrare. Ne nje pike loti lirine e lind. Atdheu yt i vogli , i vogli ai hyjnori i pavdekshmi si loti JORGO BLLACI Dëshirë Me vjen turp te qaj i heshtur, si nje shelg perbri moçalit! Dua te gjemoj pareshtur Porsi lisi maje malit. Rreth kurores , shpeseria Le te mos me cicerojne Qe prej zgavrave te mia shkabat te te vigjelojne. Deget e fuqishme dua te me tunden neper ere Papushuar permbi mua bore e virgjer le te bjere. Siper akujve te ftohte do te ngjitem der te rete S’do me vije keq ne ndodhte te zhuritem nga rrufete! Se n’u dashte te zhuritem do zhuritem maje malit Po s’do qaj e s’do nemitem i perulur, bri moçalit. XHEVAHIR SPAHIU Rekuiem për orën 6... Ora 6 Akrepat si dy krahe te hapur qe presin dhe ti s’po vjen ti s’po vjen as ne 6 e nje minute ne 6 e dy minuta vetmia ish me mua une isha me vetmine ne 6 e tre minuta ne 6 e kater bota ishte po ajo 6 e pesa i ngjante 6 e gjashtes si dy pika uji 6 e shtate, 6 e tete, 6 e nente, 6 e dhjete Ti s’po vjen S’po vjen S’vjen ne 6 e pesembdhjete hodha syte si dy vetetima ne fushen e ores se qytetit akrepat u thyen si dy krahe te nje zogu qe s’ekziston Une mora pikellimin per dore dhe ika... BARDHYL LONDO Veten e vrasim përditë Veten e vrasim perdite. Ne tavolina te pista kafenesh. Ne rrjeshta te ndyte gazetash. Ne qarqe prapesish, intrigash. Vritemi ne nje vdekje te ngadalte. Dhe, oh, Zot, s’arrime ta kuptojme vetvarsjen tone. Vjen pastaj nje cast. Merr revolverin. Kembeza nuk hiqet. Ke vdekur prej kohesh. I vdekuri nuk vetvritet. MIMOZA AHMETI Është çudi kur je femr Mua tani me vjen per te qare.Me duket sikur shkarkesa yjesh me jane grumbulluar te syte. Dot nuk duroj, ndersa cengelat e nervave nderas terhiqen kundrejt njeri-tjetrit. Kangur me foshnjen ne xhep duket figura ime se largu ketu ne bregdet. Me vjen per te qare. Jam bere barre. Me siguri molusqet e buta tani levizin kapaket e forte brenda ujit dhe kandilet e kuq kushedi c’udhetim te mahnitshem kane marre Eshte cudi kur je femer... E keni pare natyren kur tmerrohet,fryn e shkaterron! Kur si perbindesh shkriferon germadhat e mohimit... Pastaj, kur pastaj, e lehte dhe e trandur, me syte e medhenj plot hije pret nje vazhdim, nje lindje femije buze detit ku i vjen per te qare, per te qare, ngaqe se si eshte, eshte me barre. Ne ato ore te dites kur molusqet e buta hapin kapaket e forte brenda ujit dhe kandilet e kuq kushedi c’udhetim te mahnitshem kane marre... ERVIN HATIBI Atdheu turist Kamarda ishte këtu Pantallonat e shkurtra Aparatin fotografik nuk e shqiste dore Vërtik kokën me flokë të bardhë linçuar Flokë të bardhë, vargan turistësh me kërcinj konserve Plakë prej shëndeti dhe qershori Nën bluzat e bardha lisho e vesh trupin Zhurmë zanoresh janë thithat gjinore Tek hapin rrathë të shtrembër në ujin e ndenjur te bluzës Çfarë drithërash Kamarda, plot Jot shoqe parkon në pleqerinë poshtë bluzës Nuk e lëshon aparatin, emri i markës Me Y greke, që ndryshe kalamajtë e shqiptojnë Të pisët lypin çamçakiza e qindarka Të pisët, të shprishur gjaku Plaka shtrëngon Qemerin e kishës, që sapo doli Ata shkruajnë se ishin aty Të dy çift pleqsh Kamarda kthehu në katund. Aparati fotografik, aparati fotografik Kërcinjtë, falanga falangjesh, turistët e zbardhur Turistët, turistët, me flokë të bardhë, të verdhë Kisha ku u martua Kastrioti Ishe aty Kamarda Shtrëngonit aparatin fotografik, këtu të vjedhin Dy cicat si një autobus i vetëm përmbi hartën gurore e pluhur Qumësht pluhur ish-qumështi italo-shqiptar
TRIBUNA • E premte, 04.02. 2011 - e enjte, 10.02. 2011 19 Kulturë Konferencë shkencore për 75 vjetorin e Kadaresë Rruga krijuese e Ismail Kadaresë, gjuha alegorike si dhe disidenca e tij estetike, ishin çështjet që u diskutuan në konferencën shkencore jubilare të mbajtur në Akademinë e Shkencave, me rastin e 75-vjetorit të lindjes së tij. Studiuesi Shaban Sinani, duke folur për rrugën krijuese të Kadaresë, u shpreh se “vepra e Kadaresë mund të shihet si një projekt i vetëm artistik, që i ka ruajtur qerthujt e saj si barazpesha të mëdha në një shpërfillje evidente ndaj ndryshimeve të mëdha politike dhe ideologjike sunduese”. Ndërsa studiuesi Mark Marku, duke folur për gjuhën alegorike të Kadaresë, tha se “për pjesën më të madhe të veprave Kadare zgjedh alegorinë për të komunikuar botën e vet letrare dhe kjo është e natyrshme në sistemet totalitare ku alegoria përdoret më shpesh për të kapërcyer barrierat e komunikimit…” Duke u ndalur në romanin e parë të Kadaresë “Gjenerali i ushtrisë së vdekur”, Marku tha se aty u pa që letërsia e shkrimtarit kërkonte si kusht paraprak modelimin e lexuesit real që kishte prodhuar letërsia e agresionit ideologjik komunist. Për veprën e parë të Kadaresë, foli në referatin e tij “Disidenca estetike e Kadaresë” edhe studiuesi Agron Tufa, i cili theksoi se “Ismail Kadare krijoi për herë të parë një vepër romaneske pa hero pozitiv dhe pa protagonist sekretar të partisë, kjo është arsyeja që romani “Gjenerali i ushtrisë së vdekur” lexohet i freskët edhe sot”. Sabri Hamiti fiton Çmimin e Madh të Letërsisë 2010 Shkrimtari dhe studiuesi Sabri Hamiti u shpall fitues i “Çmimit të Madh të Letërsisë 2010”, me veprën “Poetika Shqipe” në ceremoninë e ndarjes së Çmimeve Kombëtare të Letërsisë. Pas marrjes së çmimit nga ministri i Turizmit, Kulturës, Rinisë dhe Sporteve Ferdinand Xhaferaj, vetë Hamiti tha se “këtë libër, që kolegët e mi e dallojnë, është në të vërtetë vetëm një titull në trajtën e shquar të një nëntitulli prej 40 vitesh të studimeve të mia letrare”, tha Hamiti. Nëntë çmime të tjera u ndanë në MTKRS nga emra të njohur të letrave shqipe të përzgjedhur nga juria me kryetar studjuesin Agron Tufa dhe antarë: Bardhyl Londo, Persida Asllani, Virgjil Muçi dhe Balil Gjini. Ka 20 vjet që krijon në gjininë e karikaturës, ndërsa në profesionin e tij si arkitekt punon thuajse dyfishin e kësaj kohe Arben Meksi, emër i njohur në Vlorë dhe më gjerë, që nuk mund t’i ndajë ato nga njera tjetra. Njihet si arkitekt, po aq edhe një karikaturist i shquar, pasi ecën paralelisht mes të dyjave. Nga njera merr frymëzimin, nga tjetra forcën për të vazhduar. “Karikatura dhe arkitektura lodhin dhe çlodhin njëkohësisht tek unë njera-tjetrën”, thotë Beni, që nuk e koncepton vetveten pa njerën prej tyre, si si dy gjymtyrë të një trupi krijues, me të cilat ndihet mirë. “Arkitektura ka nevojë për fantazi, ndërsa karikatura shpesh ndjen domosdoshmërinë e konstruktivitetit”, citon ai më tej. Rreth 20 vjet vjet më parë, Arben Meksi ndërsa në arkitekturë ishte konsoliduar, nisi t’i kushtohej karikaturës, me revistën “Hosteni”, ku aktivizoheshin emra të njohur të kësaj gjinie arti, që për të ishte shkolla e parë dhe e vërtetë, ku hodhi themelet e profilit të tij në karikaturë. Më pas, vazhdoi ta ushtrojë, pavarësisht se vështirësitë ishin dhe janë të mëdha. Sot, numri i krijuesve në këtë gjini të artit është mjaft i kufizuar. “Jemi vetëm tre karikaturistë në gjithë vendin, ose mesatarisht 1 për çdo një “Çmimi Migjeni” iu dha poetes Manjola Brahaj me vëllimin “Vajtimi i Kalipsosë”, që dallon për gjuhën e pasur dhe imazhet befasuese, në një konceptim modern të strukturës semantike dhe vargut të përpunuar. “Çmimi Petro Marko” i shkoi shkrimtarit Ramiz Gjini me romanin “Bibollasit” për risitë letrare që sjell në regjistrat stilistikë të narracionit. “Çmimin Mitrush Kuteli” e mori shkrimtari Ridvan Dibra me vëllimin me tregime “Në kërkim të fëmijërisë së humbur”, për teknikat narrative të përvojës së gjallë. Për veprën studimore “Çmimi Faik Konica” iu dha studiuesit Anastas Kapurani me veprën “Migjeni, ose parathënie e dyzuar”, për milion banorë”, thotë paksa me humor Meksi, teksa përmend emrat e Bujar Kapexhiut dhe Medi Belortasë, dy krijues të tjerë aktivë sot në Shqipëri. Për të ky fakt është sa negativ, aq dhe optimist, sepse është i bindur që gjërat mund të ndryshojnë, pavarësisht se situata sot duket dëshpëruese në këtë drejtim. Meksi mendon se sot temat janë më delikate, prurjen bashkekohore ne mendimin kritik mbi vepren e Migjenit. Një tjetër çmim u nda edhe për përkthimin më të mirë të vitit 2010, “Çmimi Fan Noli”, që i shkoi përkthyeses Saverina Pasho me romanin “Ishulli i mundshëm” të shkrimtarit francez Michel Houellebecq, me motivacionin e gjetjes së pasforcuar të ekuivalencës stilistike e sintaksore në një shqipe të pasur. Juiria ndau edhe “Çmimin Jusuf Vrioni” për përkthyesin gjerman, Joachim Röhm, për kontributin në përkthimit dhe promovimit e dhjetra shkrimtarëve dhe veprave të letërsisë shqipe në gjuhën gjermane. Një zhanër tjetër që u vlerësua ishte ai i librit eseistik me “Çmimin Gjergj Fishta”, krahasuar me periudhën e paraviteve ’90-të, kur karikatura njohu arritje të rëndësishme dhe kur revista “Hosteni”, e drejtuar nga emra të njohur mes të cilëve Niko Nikolla, u bë një shkollë e vërtetë e zhvillimit të saj. Por për të kjo ka shpjegimin e vet si dhe argumentat përkatëse. “Shpesh dëshpërimi, nxit frymën krijuese”, thotë Arben Meksi ndërsa bën një vlerësim të që iu dha shkrimtarit Visar Zhiti për botimin “Panteoni i nëndheshëm”. Ndërsa poeti Arian Leka u vlerësua me “Çmimin Lazgush Poradeci” për poemën “Ndreqje gabimesh”. Ndër Çmimet Kombëtare të Letërsisë ishte edhe ai i letërsisë për fëmijë, “Çmimi At Donat Kurti”, që e fitoi shkrimtari 17 vjeçar Joni Boçari me romanin “Bor-for ose provat e Askanos”. Kryetari i jurisë Agron Tufa u shpreh se në veprat që konkuruan për vititn 2010 spikati gjinia e romanit, kritikës e studimit letrar. “Kjo prirje është tregues se letërsia jonë po hyn në një rrugë të një dinamike të re duke e kapërcyer fazën “romantike” të letërsisë ku dominohej nga poezia”, tha Tufa. Çmimet Kombëtare të Letërsisë janë kthyer në një traditë nga MTKRS, juria e të cilave vlerëson veprat më të mira të gjinive të ndryshme, risitë dhe dukuritë letrare të tyre, gjatë një një viti. Besi Londo Arben Meksi, mes arkitekturës dhe karikaturës zhvillimit të karikaturës si gjini e artit në periudhën e diktaturës. Me këtë argument shpjegon zhvillimin e saj jo vetëm në Shqipëri, por edhe në vende të tjera të Ballkanit, që kishin të njëjtat forma të regjimit. Duke ju kthyer trashëgimisë në këtë drejtim, përmend emra të shquar të karikaturës si Zef Bumçi, Enriko Veizi, Shtjefën Palushi, Ilir Pojani, Agim Sulaj etj, një pjesë e të cilëve sot jetojnë jashtë vendit. Meksi thotë se, aktualisht nuk ka një libër të karikaturës shqiptare, ç’ka sipas tij, mund të bëjë që të harrohet historia e këtij arti, ndaj shtron domosdoshmërinë e organizimit të karikaturistëve në një shoqatë mbarë shqiptare, çeljen e një ekspozite në nivel evropian të karikaturës. “Janë shumë karikaturistë të gatshëm, të vijnë dhe të bëhen pjesë e aktiviteteve të tilla në Shqipëri”, thotë Meksi, duke sjellë shembullin e mjaft emrave të njohur të karikaturës bashkëkohore të vendeve të tjera në Evropë, që ishin të pranishëm në një aktivitet para pak muajsh në Stamboll në nderim të figurës së madhe të humorit turk, Nasreddin Hoca. Vetë Arben Meksi është i pranishëm me krijimtarinë e vet në të përditshmet kombëtare. Pas punës së përditshme si arkitekt dhe pedagog në Tiranë dhe Vlorë, i kushtohet pasionit të tij, karikaturës. Tashmë në fondin e krijimtarisë më shumë se 20-vjeçare, ka rreth 2000 punime, prej të cilave, po përzgjedh 100 më të mirat, për t’i përmbledhur në një botim që do të dalë në dritë shumë shpejt. Por ka realizuar dhe një libër të veçantë, ku 20 prej punimeve më të mira janë shoqëruar me analiza ese, shkruar nga një e re e talentuar, Ines Stasa. “Karikatura, si një ese”, është titulli i tij për të cilin Beni thotë se përcjell mesazhe kuptimplotë. “Bashkëpunimi me Inesin, vajzë e re e talentuar është konkretizuar në këtë botim, ku filozofia e karikaturës është përcjellë përmes analizash shumë interesante”, shprehet Meksi. Është i bindur se në një të ardhme jo të largët, karikatura do të gjejë vendin e vet të merituar, krahas gjinive të tjera të artit. “Njerëzit do ta ndjejnë nevojën për lëvrimin e kësaj gjinie të artit”, shprehet optimist karikaturisti Arben Meksi, një emër i njohur edhe në fushën e arkitekturës. Harilla Koçi
Page 1 and 2: Gazeta e vetme shqiptare që botohe
Page 3 and 4: TRIBUNA • E premte, 04.02. 2011 -
Page 15 and 16: 4 TRIBUNA • E premte, 04.02. 2011
Page 17: TRIBUNA • E premte, 04.02. 2011 -
Page 23: TRIBUNA • E premte, 04.02. 2011 -

ILIRIA DIGISAT - Tribuna News

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?