Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
QKSH<br />
“Migjeni”<br />
Revistë mujore për fëmijë, të rinj dhe prindër, Dhjetor, 2011<br />
<strong>DITURIA</strong><br />
E boton QKSH”Migjeni”<br />
Borås-Suedi<br />
Viti V , Nr. 10<br />
Förslöv 26 Nëntor 2011
PËR MUA ËSHTË ME SHUMË INTERES QË TË RUHEN VLERAT E RADITËS SË MIRËFILLT TË MUZIKËS SHQIPTARE<br />
-thotë këngëtarja e këngës dhe muzikës së mirëfilltë shqiptare Muhabere Krasniqi<br />
Roli i një këngëtare të mirëfilltë në krijimtarinë muzikore ka një rëndësi shumë te madhe në rendë të parë të kultivojnë muzikë të mirëfilltë pastaj të<br />
jetë e afërt me adhuruesit dhe gjithmonë e afërt me publikun dhe të jetë komunikuese me adhuruesit.<br />
Për mua është me interes që të ruhen vlerat e traditave të muzikë së mirëfilltë shqiptare që për keqardhje çdo dit e më tepër po bastardohen nga të pa<br />
ndërgjegjshmi për përfitime materiale që po ja humbin vlerën këngës dhe muzikës shqiptare.<br />
Sot me të madhe është duke u bastardua muzika pra kënga, duke futur tallava dhe lloj lloj muzike që vërtetë është për keqardhje .Unë personalisht<br />
merrem veçse me muzikën e mirëfilltë. I ruaj vlerat e të parëve dhe kjo më bane që të jem e lumtur dhe krenare.<br />
Ju lutem një prezantim të shkurtër për lexuesit<br />
tanë<br />
Unë quhem Muhabere Krasniqi kam lindur<br />
dhe jetoj në Kaçanik ku shkollën fillore dhe të<br />
mesme i kam mbaruar në Kaçanik ndërsa kam<br />
studiua shkollën e Lart Kimi- Fizikë në Prishtinë<br />
Profesioni juaj<br />
Jam këngëtare dhe këndoj këngë të muzikës së<br />
mirëfilltë shqiptare . Dua të cekë se çdo herë<br />
kamë bërë përpjekje titanike që në këngët e mia<br />
mos të ketë vend për kiqin dhe shundin.<br />
Përveç se një punëtore e shquar kulture, krijuese<br />
muzikore, ju lutem na thoni çfarë është<br />
roli i një këngëtare të mirëfilltë sot në krijimet<br />
muzikore <br />
Roli i një këngëtare të mirëfilltë në krijimtarinë<br />
muzikore ka një rëndësi shumë te madhe në<br />
rendë të parë të kultivojnë muzikë të mirëfilltë<br />
pastaj të jetë e afërt me adhuruesit dhe gjithmonë<br />
e afërt me publikun dhe të jetë komunikuese me<br />
adhuruesit.<br />
Krijimtaria juaj muzikore i përket një<br />
përudhe të gjatë kohore. Sot sa jeni aktive në<br />
këtë lami<br />
Mua muzika më bënë që çdo herë të jem aktiv<br />
sepse krijimtaria e ime muzikore daton që nga<br />
fëmijëria dhe për atë më bënë të lumtur dhe çdo<br />
herë aktive sepse e dua profesionin tim me gjithë<br />
zemër dhe çdo herë këndoj me gjithë zemër.<br />
Nga e merrni frymëzimin në punën e juaj të<br />
palodhur në afirmimin e vlerave muzikore dhe<br />
kulturore shqiptare<br />
Këtu kemi të bëjmë me dy kategori që janë të<br />
lidhura ngushtë njëra me tjetrën frymëzimi dhe<br />
inspirimi) .Frymëzimi lind nga dashuria që kamë<br />
ndaj këngës dhe pastaj inspirimi pra puna apo<br />
djersitja bëhet për të arritur suksese ku nuk ka<br />
sukses pa inspirim djersitje pra 99%inspirim<br />
djersitje<br />
Ju jeni njeri i muzikës profesionalist të themi,<br />
por edhe njeri i kulturës çfarë është aktiviteti<br />
juaj në këtë lami<br />
Shikoni unë jam një këngëtare profesioniste dhe<br />
jam ashtu në kontinuiteti me aktivitetet kulturore<br />
që zhvillohen në Kaçanik por ta them të drejtë<br />
unë nuk jam e kënaqur me aktivitete kulturore<br />
që janë duke u zhvilluar qoftë në nivel komunal<br />
por edhe Shtetëror se shumë pak po i kushtohet<br />
rendësi kulturë dhe shumë talent të rinis po lihen<br />
anash çka është për keqardhje sepse rinia është<br />
brumi i një shteti apo kombi.<br />
Çka e bën të njohur në vendlindjen e saj<br />
Muhaberen<br />
Vendlindja ime është që jam lindur jam shkolluar<br />
dhe ja kam filluar këngës ,ku gjatë karrierës<br />
time profesionale, kam pasur mjaft suksese dhe<br />
këto më kanë bërë që të më njohin Kaçanikasit<br />
dhe adhuruesit e këngës anë e mbanë Kosovës.<br />
Përveç kësaj kam qen mis për sa i përket<br />
bukurisë për Komunën e Kaçanikut ku edhe kjo<br />
më ka bërë të njohur në mbar vendin .Por mbi<br />
të gjitha jo vetëm në Kaçanik por edhe më gjer<br />
më ka bërë profesioni i im si këngëtare të njohur<br />
2<br />
ku ju jam mirënjohës të gjithë adhuruesve,dhe<br />
ndihem krenare dhe e privilegjuar kur takoj<br />
rastësisht adhuruesit që me pa durim kërkojnë<br />
ndonjë autograf apo ndonjë bisedë apo koment<br />
ku me kënaqësi i pranoj dhe ja plotësoj dëshirat.<br />
Muhabere Krasniqi, rapsod, çfarë është puna<br />
e juaj prej rapsodi<br />
Jam rapsod dhe kam krijua këngë por edhe i<br />
këndoj me ëndje por në këtë lëmi jam më e<br />
kufizuar.<br />
Ju merreni me zhvillimin e kulturës, sa jeni e<br />
kënaqur me punën që bëni<br />
Unë e ceka edhe më lartë se aktiviteteve kultura<br />
në Kaçanik dhe në përgjithësi në Kosovë po i<br />
kushtohet shumë pakë rëndësi. Unë personalisht<br />
brenda mundësive mundohem ta japë kontributin<br />
tim profesional por mungon përkrahja<br />
institucionale pastaj edhe aktiviteti është i<br />
kufizuar. Sepse pa përkrahje institucionale nuk<br />
ka aktivitete kulturore.<br />
Si e kalon Muhaberja një ditë të zakonshme<br />
Si zakonisht zgjohem çdo herë në mëngjes herët<br />
bëjë kafe ku bashkë më nënën time e pimë dhe<br />
pastaj filloj me punët që janë si përditshmëri dhe<br />
pastaj e kam çdo herë pos që dëgjoj televizionin<br />
lajmet e para e hapi kompjuterin dhe i lexoj<br />
gazetat për të u informuar me lajmet ngjarjet si<br />
nga kulturë ashtu edhe nga sporti. Shumë herë<br />
takohem me kolegët dhe pimë kafe dhe bisedojmë<br />
për gjërat më të rëndësishme jetësore. Por<br />
nuk i la anash as vrapimet që më bëjnë të jem<br />
shumë fleksibil dhe kështu vjen mbrëmja dhe<br />
nuk e preferojë që të rri shumë pas darke dhe<br />
bijë në gjumë çdo herë zgjohem herët.<br />
Cilat janë ato aktivitete të cilat janë në fokus<br />
të Muhabere Krasniqit<br />
Çdo gjë që ka të bëjë me muzikën jam çdo herë<br />
aty për të kontribuar. Çdo herë jam pjesëmarrëse<br />
nëpër festivale , koncerte, dasma dhe mbrëmje të
ndryshme muzikore.<br />
diçka<br />
Ju jeni një aktiviste, atdhetare e zellshme<br />
e çështjes shqiptare, por merreni edhe me<br />
afirmimin e vlerave kulturore dhe gjuhësore<br />
dhe traditës shqiptare, të këngës shqipe, çfarë<br />
momentalisht me interes për ju.<br />
Për mua është me interes që të ruhen vlerat e<br />
traditave të muzikë së mirëfilltë shqiptare që për<br />
keqardhje çdo dit e më tepër po bastardohen nga<br />
të pa ndërgjegjshmi për përfitime materiale që po<br />
ja humbin vlerën këngës dhe muzikës shqiptare.<br />
Pasi që jeni këngëtare nga Kaçaniku, cili zhanër i<br />
muzikës kultivohet dhe preferohet në Kaçanik<br />
Në Kaçanik më së shumti dëgjohet muzika e<br />
mirëfilltë shqipe, pra popullore. Unë i kamë qëndrua<br />
gjithmonë besnike muzikës popullore dhe të<br />
mirëfilltë shqipe<br />
Një aktiviste e çështjes kombëtare kërkon të<br />
jetë pothuajse për gjithçka e informuar. Kjo<br />
ka të bëjë kryesisht me natyrën e personit.<br />
Thjesht doja një përgjigje të shkurtër si është<br />
Muhaberja nga natyra<br />
Jam shumë e afërt komunikuese dhe e hapur kam<br />
dëshirë humorin që shumë e përcjelli dhe më<br />
bëjnë të jem çdo herë optimiste e gëzuar.<br />
Kur kemi të bëjmë me kulturën shqiptare dhe me<br />
këngën shqipe, sa është bashkëpunimi kulturor<br />
me Kosovën dhe Shqipërinë<br />
Bashkëpunimi është shumë i mirë dhe dita e<br />
ditës gjithnjë po shtohet çka është për çdo lëvdatë<br />
e që është në interes dypalësh.<br />
Sa është bashkëpunimi mes shqiptarëve në<br />
aspektin e çështjes kombëtare sot<br />
Unë mendoj se kjo pyetje i takon niveleve institucionale<br />
ta vlerësojnë dhe ta shtjellojnë sepse<br />
ata janë përgjegjës .<br />
Nëse do të kishe mundësi të jepje ndihmesën<br />
tënde në realitetin që jetojmë ne shqiptarët sot,<br />
ku mendon konkretisht që duhet ndryshuar<br />
Kosova ka nevojë për shumë ndryshime duke<br />
filluar nga shkenca, arti, kultura, ekonomie po<br />
thuaj në të gjitha poret e jetës. Sepse çdo gjë<br />
është devalvuar i ka humbur vlerat . Ne e dimë<br />
që sistemi i mëparshëm na ka shtyp dhe na ka<br />
pengu në çdo lëmi të jetës, por tani 11 vjet asgjë<br />
nuk është marrë në këtë drejtim , mendojmë me<br />
ju bashku Evropës ndërsa kulturës artit shkencës<br />
fare nuk i kushtojmë rëndësi .Ndihma nuk mungon<br />
nga askush por nuk ka përkrahje nuk janë<br />
njerëzit që kanë vlera dhe që janë të përshtatshëm<br />
për lëmit që i përkasin.<br />
Përveç aktiviteteve kulturore si e kalon kohën<br />
e lire Muhabere.<br />
Kohen e lirë e kaloj duke lexuar gazetat shikoj<br />
televizionin po ashtu edhe në kompjuter ashtu e<br />
kaloj një pjesë të kohës së lirë, por edhe sportit i<br />
kushtoj rëndësi .Por më tepër i kushtoj muzikës<br />
që jam e pa ndashme në çdo kohë dhe<br />
moment,sepse e dua me zemër dhe nuk lodhem<br />
fare por përkundrazi relaksohem<br />
Sa është e kënaqur me ate çka sot ka arritur<br />
Muhaberja me punën e saj të palodhshme në<br />
ruajtjen dhe kultivimin e kulturës, këngës,<br />
muzikës dhe traditës shqiptare aty ku jeton<br />
me punën e saj të palodhshme<br />
Është kohë shumë e vështirë sepse po ka shumë<br />
keqpërdorime sidomos në muzikë dhe është<br />
shumë vështir të ruhen këto vlera nëse nuk ke<br />
ndihmën nga Shteti. Unë si këngëtare në raportuarin<br />
tim gjer me<br />
tani kam bërë aq sa kam mundur por nuk jam e<br />
kënaqur sepse edhe kushtet nuk më kanë leju që<br />
të bëj më tepër përkrahje nuk kam pasur nga as<br />
kush por veçse me forcat e mija .Jam e kënaqur<br />
se i kam kënduar Kosovës Dëshmove Flamurit<br />
Kushtetutës dhe vazhdoj ti këndoj . Dua ta veçoj<br />
këngën e bashkëluftëtares time që para këmbeve<br />
3<br />
të mija ra dëshmorë Mukadese Lika Muhaxheri<br />
që ja kam kushtua një këngë ,<br />
që qdo her kur e këndoj e këndoj me emocione.<br />
Është me interes të na thoni se ku e gjeni vetveten<br />
më mirë, në mbrëmje muzikore, dasma,<br />
apo festivale<br />
Shikoni të gjitha këto që i cekët janë të<br />
mirëseardhura por unë personalisht veten më së<br />
miri e gjejë në Festivale sepse janë shumë më<br />
të organizuara nga njerëzit profesionist që ke<br />
dëshirë për të punuar dhe suksesi nuk mungon<br />
.Gjithashtu edhe mbrëmjet muzikore janë shumë<br />
të mirëseardhura ndërsa pjesëmarrja në dasma<br />
donë një angazhim shumë të madhe dhe kam<br />
lodhje më tepër por ana financiare është më e<br />
leverdishme.<br />
Cili është idoli i juaj në muzikën shqipe<br />
Ka shumë këngëtarë që më pëlqejnë në të<br />
gjitha trojet shqiptare si që janë Shkurte<br />
Fejza, Shyhrete Beluli, Edi Furra,Ramadan<br />
Krasniqi,Kastriot Tusha, Eli Fara, Artiola<br />
Toska, Merita Halili, Parashevi Simaku, Selami<br />
Kolonja, Miranda Hashani, Selajdin Miftari e të<br />
tjerë. Po në veçanti idol të zemrës dhe të shpirtit<br />
që e dëgjoj me kënaqësinë më të madhe është<br />
Shqipe Kastratin<br />
Çfarë mund të na thoni për muzikën dhe për<br />
këngën shqipe sot <br />
Sot me të madhe është duke u bastardua muzika<br />
pra kënga, duke futur tallava dhe lloj lloj muzike<br />
që vërtetë është për keqardhje .Unë personalisht<br />
merrem veçse me muzikën e mirëfilltë. I ruaj<br />
vlerat e të parëve dhe kjo më bane që të jem e<br />
lumtur dhe krenare.<br />
Çka ju bënë të lumtur dhe çka ju mundon më<br />
së shumti<br />
Të lumtur më bën kur ja arrijë ti konkretizoj<br />
mendimet e mija bashkë me punën dhe nga kjo<br />
arrihet suksesi, por ka vështirësi por me gjithat<br />
po e mbijetojmë me sakrifica .Ndërsa më së<br />
shumti më mundojnë pa drejtësitë ku shumë<br />
këngëtar vlerësohen pa kurrë një far kriteri bëhen<br />
këngëtar me para duke manipulua çdo kund,<br />
ndërsa ata që vërtet janë këngëtar injorohen<br />
veçse pse nuk korruptohen .<br />
Po të kishit mundësin të zgjidhni, ku do kishit<br />
jetu<br />
Unë e kam zgjedh se ku me jetuar .Unë kam<br />
qenë jashtë shtetit dhe kam jetuar po thuaj se në<br />
të gjitha shtetet e Evropës por kur ka ardhur koha<br />
dhe momenti të gjitha i kam lënë dhe jam kthyer<br />
dhe ju kam përgjigjur vendit tim duke marr pjesë<br />
në luftë ku i kam veshur rrobat e UÇK-së dhe<br />
kam qen aktive gjatë gjithë kohës deri në çlirimin<br />
e vendit, dhe sot fal Zotit Amerikës, Evropës<br />
dhe miqve tanë u çliruam dhe po e gëzojmë këtë<br />
liri .Dhe dua ta ceki fjalën e presidentit Klinton<br />
që pas çlirimit liderëve tanë ju tha “Ne e fituam<br />
luftën ndërsa ju fiton paqen lirinë “Dhe në fund<br />
më lejoni t’ju falënderoj për këtë intervistë që e<br />
zhvilluam ishte një kënaqësi shumë e madhe për<br />
mua dhe unë juve si gazetar ju dëshiroj suksese<br />
në misionin e juaj që është me fisnikë
Bahtir Latifi<br />
U MBAJT KUVENDI THEMELUES I SHOQATËS SË SHKRIMTARËVE, KRIJUESËVE DHE ARTISTËVE SHQIPTARË NË SUEDI<br />
Në Förslöv të Suedisë sot më 26 nëntor për herë të parë hapet Shoqata e Shkrimtarëve, Krijuesve dhe Artistëve të Shqiptarëve në Suedi. Kjo<br />
iniciativë është marrë fal disa disa shkrimtarëve dhe krijueseve shqiptar që jetojnë dhe veprojnë në Suedi që një kohë të gjatë.<br />
Shtetet Skandinave njihen si të suksesshme në<br />
veprimtarin kulturore të Shkrimtarëve skandinav<br />
këtu, andaj qysh prej kohësh edhe shqiptarët u<br />
bënë pjesë e sukseseve të mëdha në këtë veprimtari<br />
kulturore.Andaj si zakonisht që shqiptarët<br />
dinë dhe munden të jenë pjesë e Evropës në<br />
shumë aspekte jetësore kësaj radhe një numër<br />
nga të tillët që merren me krijimtari kulturore<br />
shqiptare filluan edhe këtë iniciativë që do të jetë<br />
një veprim historik.<br />
Pra një ditë historike dhe me vlerë për të gjithë<br />
shqiptarët ku do që janë. Krijues të shumtë nga<br />
kultura shqiptare me vlera të mëdha shoqërore.<br />
Kjo tregon dhe dëshmon se ku do që jem, ku<br />
do që veprojmë dimë, mundemi dhe ja dalim<br />
me vullnet, dashamirësi mes njëri-tjetrit dhe<br />
punë të pa lodhshme.Kuvendi i parë i kësaj<br />
shoqate u mbajt në Förslöv në mesin e shumë<br />
bashkatdhetarëve krijues shqiptarë. Në këtë<br />
kuvend morën pjesë, shkrimtar, krijues, artist<br />
të ndryshëm nga kultura shqiptare. Të gjithëve<br />
u buzëqeshte fytyra për një bashkim të tillë<br />
mes veti dhe me shpresë të madhe duke i pritur<br />
sukseset në të ardhmen nga kjo shoqatë pra<br />
SHSHKASHS-së e para dhe historike ne këto<br />
treva. Po ashtu mos harrojmë ta përmendim<br />
se në këtë kuvendë morri pjesë edhe deputeti<br />
shqiptarë në Parlamentin e Suedez Adnan<br />
Dibrani i cili përshëndeti punën e këtij kuvendi.<br />
Pra ishte kuvendi i parë ku u mblodhën më<br />
shumë se kurrë ndonjëherë bashkatdhetarët<br />
krijues në Suedi me botime dhe shkrime nga<br />
më të ndryshmet që ata kishin krijuar.Fjalën<br />
përshëndetës në këtë kuvendë e bëri Rrahman<br />
Rrahmani, ndërkaq hapjen e kuvendit e<br />
bëri shkrimtari ynë i madh dhe i njohur për<br />
diasporën zotri Sadulla Zendeli (Daja), njëri<br />
nga aktivistët më të vjetër në këtë kuvend. Ai<br />
përshëndeti nismën e kësaj pasurie shqiptare<br />
duke i falënderuar të gjithë ata që dhanë idenë<br />
dhe ishin të vullnetshëm të fillojnë një iniciativë<br />
të tillë që i shërben të gjithë kombit shqiptarë ku<br />
do që janë ata. Më pas vazhduan fjalën përshëndetëse<br />
dhe falënderuese edhe shumë të tjerë që<br />
ishin të pranishëm në sallë. Kuvendi vazhdoj<br />
rrjedhën e tij sipas agjendës së përgatitur nga<br />
themeluesit për të bërë përzgjedhjen e kryesisë<br />
e më pas të kryetarit dhe anëtarëve të tjerë të<br />
shoqatës.Në këtë kuvend u zgjodhën anëtarë<br />
të kryesisë së kuvendit e më pas me pëlqimin<br />
e kuvendit duke u votuar me vota të hapura u<br />
zgjodh kryetar i ri dhe i parë I SHSHAKSHSsë<br />
Ibrahim Hyseni i cili ishte edhe koordinator<br />
i kësaj nisme. Kuvendi zgjodhi:Kryesin<br />
e kuvendit,Kryetarin,Nënkryetarët<br />
,Komisionin mbikëqyrës,Komisionin për<br />
informim,Komisionin për redaktim,Komisionin<br />
për lektorim,Komisionin për ndarjen e<br />
çmimeve,Komisionin për promovimin e veprave<br />
Po ashtu edhe sekretarin dhe arkëtarin e shoqatës<br />
SHSHAKSHS-sëSipas kryetarit Hysen Ibrahimi<br />
kjo shoqatë me vetë faktin që janë tubuar<br />
të gjithë krijuesit shqiptarëështë e një rëndësie<br />
veçantë sepse u shpalosen shumë aktivitete<br />
të mira që ne kemi synim edhe botimin e disa<br />
librave ku do të jetë në formë enciklopedike për<br />
pasqyrimin e aktiviteteve të mërgimtarëve shqiptarë.Prandaj<br />
kjo shoqatë që u hapë sot, besoj<br />
se synimi i saj do të realizohet në përpikëri në<br />
kohën e ardhshme ku gjithmonë do të kemi një<br />
bashkëpunim dhe do të jemi të hapur me të gjithë<br />
ata që janë të vullnetit të mirë, po ashtu edhe<br />
gazetarët që do të japin një kontribut të mirë në<br />
të gjitha sferat e jetës.Hyseni vazhdon duke thë-<br />
4<br />
në se deri sot ka qenë vetëm punë individuale e<br />
krijueseve, por punë ekipore asnjëherë nuk kemi<br />
pasur deri më tani .Andaj duke parë që puna ekipore,<br />
kolektive do të jetë ma rezultat dhënëse në<br />
këtë drejtim ne kemi marrë iniciativën bashkërisht<br />
bashkë me këshillin iniciues i cili ka bërë një<br />
punë të madhe në këtë drejtim.Në fund të bisedës<br />
kryetari Ibrahim Hyseni thotë:ejani të punojmë,<br />
të bashkëpunojmë,bashkëveprojmë pa ngjyrime,<br />
pa religjione të ndryshme sepse shqiptarët pasqyrojnë<br />
historinë e kombit shqiptar të mërgatës<br />
shqiptare në Suedi por pse jo edhe për skandinavi.<br />
Një tjetër krijues Shyqri Gjurkaj thotë se<br />
unë e përshëndes këtë iniciativë meqenëse jetoj<br />
afër njëzetë vjet në Suedi,kam qenë pjesëmarrës<br />
i shumë aktiviteteve kulturore që kanë ndodh<br />
këtu dhe për mua është kultura arma ma e madhe<br />
në një shoqëri dhe ku kultura vlerësohet. Gjurkaj<br />
vazhdon duke thënë se kjo iniciativë më gëzon<br />
për faktin se vetë krijuesit që kanë marr këtë<br />
iniciativë Kemi edhe shoqata të tjera por vlera<br />
e vërtet krijuese mundet të vlerësohet vetëm nga<br />
krijuesit, andaj për mua është themelore dhe kjo<br />
më ka shtyrë të jam këtu dhe ta mbështes këtë<br />
iniciativë me forcat e mija sa mundem shprehet<br />
ai . Edhe Rizah Shaqiri njëri nga krijuesit<br />
tonë më eminent thotë se kemi punuar shumë<br />
dhe jemi munduar të kemi takime me të gjithë<br />
shkrimtarët dhe krijuesit më herët por jo të organizuar<br />
në një shoqatë të këtij lloji.<br />
Andaj kjo është një nismë jashtëzakonisht e<br />
mirë, ku të gjithë kanë mundësi të mblidhen në<br />
një vend të koordinohen me punë të përbashkëta<br />
të arrin rezultate edhe më të mëdha .Shaqiri<br />
shton duke thënë se organizimi i kuvendit është i<br />
mirë dhe shpresoj se kjo shoqatë megjithatë do ta<br />
koordinoj zërin e përbashkët të krijueseve shqiptar<br />
dhe do të jetë një organ shumë ma i denjët<br />
në prezantimin e kulturës ,artit dhe të arriturave<br />
tona në këtë fushë.
ERDHI PËRSËRI FESTA E PAVARËSISË SONË KOMBËTARE!...<br />
Nga: Prof. Murat Gecaj<br />
publicist e studiues-Tiranë<br />
Në historinë mijëravjeçare të popujve, ngjarja më e shënuar e tyre është shpallja e pavarësisë ose data e formimit të shtetit të tyre. Secili vend, duke<br />
iu drejtuar historisë së vet, krenohet me të kaluarën dhe projekton të ardhmen e tij më të mirë. Një gjë të tillë e kemi bërë dhe e bëjmë edhe ne shqiptarët,<br />
pra vështrojmë në të kaluarën tonë, duke u përpjekur që e nesërmja e brezit të sotëm dhe brezave që vijnë pas të jetë plotësisht e lirë, sa më e<br />
begatë dhe më e lumtur.<br />
Siç dihet, jo vetëm nga të rriturit, por edhe nga<br />
nxënësit e shkollave tona, një pikë kulmore<br />
dhe kthesë e përjetshme në historinë tonë të re<br />
kombëtare, ishte data 28 Nëntor e vitit 1912,<br />
pra që u shënua 99 vjet më pare, në qytetin e<br />
Vlorës. Periudha e ndritur e Haroit tonë Kombëtar,<br />
Gjergj Kastriotit-Skenderbeut, u pasua<br />
me pushtimin e gjatë 500-vjeçar otoman. Por<br />
asnjëherë shqiptarët nuk e rreshtën kundërshtimin<br />
dhe as nuk e ndalën luftën e tyre për të<br />
qenë plotësisht të lirë e të pavarur. Kjo gjë u<br />
provua sidomos me kryengritjet e përgjithshme<br />
të viteve 1910-1912, që çuan në kurorëzimin e<br />
përpjekjeve të tyre, në Shpalljen e Pavërsësië<br />
sonë Kombëtare dhe formimin e shtetit të parë<br />
shqiptar. Ishin ndër bijtë më të mirë të popullit<br />
ata, që ai i dërgoi në Vlorë përfaqësues të<br />
vet dhe mbi supe u vuri barrën e rendë, por të<br />
lavdishme, pra të shpalljes së Shqipërisë, shtet i<br />
lirë dhe “i mosvarur”.<br />
Është shkruar e është folur shumë, në artikuj,<br />
studime e botime të ndryshme, gjatë këtyre<br />
99 vjetëve, për misionin e lartë historik të 63<br />
delegatëve të popullit shqiptar, pothuajse nga të<br />
gjitha trojet amtare e të mbledhur bashkërisht<br />
në Vlorë për të shpalosur të lirë Flamurin tonë<br />
Kombëtar. Të tubuar në atë Kuvend mbarëshqiptar,<br />
me plakun e mençur Ismail Qemali<br />
në krye, ata firmosën një akt të pashëmbullt<br />
historik, i cili e nisi vendin tonë drejt lirisë e<br />
pavarësisë. Vërtet edhe paskëtaj populli ynë<br />
përjetoi furtuna e dallgë të reja, shkaktuar nga<br />
shtete dashakeqe e shoviniste të Ballkanit e të<br />
Europës, por etja e shqiptarëve për lirinë dhe<br />
dinjitetin kombëtar nuk u shua asnjëherë.<br />
Nuk mund të përmenden këtu të gjitha ato<br />
vështirësi të panumërta, që janë kaluar historikisht,<br />
deri në ditët e sotme, por rëndësi ka që<br />
Shqipëria, më në fund, në fillimet e shekullit të<br />
ri XXI, po ecën e sigurtë në udhën e vendeve e<br />
shteteve të përparuara të Eurpoës, po synon të<br />
jetë një shtet e një vend sa më i lulëzuar dhe me<br />
përparim të gjithanshëm. Kështu, kjo festë e Pavarësisë<br />
dhe e Flamurit tonë kuqezi, që presim<br />
sivjet, e gjen vendin tonë pjesëtar të NATO-s<br />
dhe në prag të miratimit të ëndrrës sonë<br />
Përmenda më lart se janë botuar mjaft shkrime<br />
e libra, kushtuar shpalljes së Pavarësisë sonë<br />
Kombetare dhe firmëtarëve të nderuar e të<br />
paharruar të saj. Për saktësi, shënoj këtu se për<br />
lexuesin tonë, sidomos në vitet e shtetit monist,<br />
nuk ishin të njohur të gjithë emrat e delegatëve<br />
të popullit tonë, në Kuvendin e shpalljes së<br />
Pavarësisë sonë Kombëtare. Kjo ka ardhur nga<br />
politizimet e tejskajshme, në atë kohë, të mjaft<br />
figurave të ndritura të popullit tonë. Prandaj<br />
ishte e nevojshme që e vërteta historike, pra<br />
edhe delegatët në atë Kuvend, të bëheshin të<br />
njohur për brezat tanë. Një përpjekje serioze e<br />
të lavdërueshme, në këtë drejtim, bëri studiuesi<br />
vlonjat, që është dhe kolegu e miku im, Bardhosh<br />
Gaçe. Pas një pune të gjatë kërkimore e<br />
studimore, bazuar edhe në mjaft dokumente të<br />
kohës për të cilën flasim, ai publikoi librin “Ata,<br />
që shpallën Pavarësinë Kombëtare”(Tiranë,<br />
1997). Është një botim me mbi 300 faqe, ku<br />
përveç jetëshkrimit të shkurtër të të gjithë<br />
delegatëve të Kuvendit të Vlorës, aty ka edhe<br />
disa shkrime për atë ngjarje të bujshme, nga<br />
autorë të ndryshëm e shtypi i kohës. Po kështu,<br />
janë dhe dokumente arkivore, me rëndësi për të<br />
kuptuar më mire, se si u zhvilluan ngjarjet, jo<br />
vetëm ato ditë në Vlorë, por dhe më pas, aty e<br />
në gjithë Shqipërinë.<br />
Në hyrjen e këtij libri, me vlera të shumta,<br />
autori shkruan edhe këto radhë: “Kuvendi Kombëtar<br />
i Vlorës, u mblodh më 28 nëntor 1912,<br />
në qytetin e Vlorës, nën kryesinë e Ismail Bej<br />
Qemalit, këtij personaliteti të shquar të politikës<br />
dhe diplomacisë shqiptare. Ai i zhvilloi punimet<br />
e veta deri më 7 dhjetor 1912. Në këtë Kuvend<br />
historic, morën pjesë përfaqësues nga shumë<br />
treva të vendit tonë, nga Shkdora, Rrafshi i<br />
Dukagjinit, Kosova, Dibra, Ohri e Struga,<br />
Çamëria, Janina dhe vise të tjera shqiptare, që<br />
kishin qenë vatra të rendësihme të Lëvizjes<br />
Kombëtare Shqiptare, në luftën e armatosur për<br />
liri e pavarësi”.<br />
Duke e shfletuar këtë libër, në faqet e para flitet<br />
për jetën dhe veprimtarinë e kryetarit të shtetit<br />
të parë shqiptar, “Heroit të Popullit” Ismail Qemali.<br />
Më pas, faqe pas faqeje, janë fotografitë e<br />
tyre dhe njihemi me të dhëna jetëshkrimore për<br />
delegatët e atij Kuvendi mbarëkombëtar. Këtu<br />
dëshiroj të ndalem vetëm në disa emra të atyre<br />
delegatëve athetarë, që nuk kursyen energjitë e<br />
tyre, mendore as fizike, që të çeleshin shkollat<br />
e para shqipe dhe arsimi, kultura, letërsisa e<br />
shkenca shqiptare të shënonin hapat e parë dhe<br />
të zhvillohehsin sa më shpejt, duke sfiduar dhe<br />
vështirësitë e kohës.<br />
Kryearsimdashësi ynë ishte “Heroi i Popullit”<br />
e “Mësuesi i Popullit” Luigj Gurakuqi, i cili u<br />
ngarkua me detyrën e lartë të Ministrit të Arsimit,<br />
në Qeverinë e dalë nga ai Kuvend. Pastaj,<br />
përmendim me radhë, Vehbi Dibrën, i cili në<br />
Kongresin e Manastirit i mbështeti Dervish<br />
Himën e Nikollë Kaçorrin dhe alfabetin e gjuhë<br />
shqipe me shkronja latine. Një tjetër delegat në<br />
Vlorë ishte Dhimitër Berati, i cili në vitin 1907<br />
u kthye nga Rumania, ku ishte emigrant dhe<br />
në Korçë dha mësimin e gjuhës shqipe e ishte<br />
drejtor i shkollës së mbrëmjes. Një ndihmesë të<br />
5<br />
madhe për shkollën shqipe në Elbasan dëshmuan<br />
edhe Dervish bej Biçaku e Hajdar Blloshmi.<br />
Ndërsa delegati tjetër, mësuesi Elmaz Boce ishte<br />
ndër nismëtarët e krijimit të klubit atdhetar e<br />
kluturor “Drita”, në Gjirokastër. Për përhapjen e<br />
arsimit shqip dhe të ndjenjave kombëtare punuan<br />
pa u lodhur edhe Shefqet Daiu e Rexhep<br />
Demi, ky i fundit sidomos në shkollën shqipe<br />
të Filatit. Në vitet 1909-1910, bashkë me Babë<br />
Dudë Karbumarën, Sulo Resulin e Aleksandër<br />
Xhuvanin, një ndihmesë të çmuar për përhapjen<br />
e arsimit shqip në Berat, dha Qemal Elbasani,<br />
gjithashtu delegat në Kuvendin e Vlorës. Pasi<br />
shërbeu, më 1909, drejtor i shkollës shqipe “Dituria”<br />
në Korçë, Thanas Floqi hapi një shkollë<br />
në gjuhën amtare në Cakran të Fierit. I njohur<br />
për veprimtaritë e tij atdhetare e arsimore ishte<br />
edhe Mit’hat Frashëri, i cili mori pjesë e u dallua<br />
me veprimtarinë e tij në Kongresin e Manastirit,<br />
në Kongresin e Elbasanit etj.<br />
Përkrah dashamirësve të shquar të arsimit në<br />
gjuhën amtare, ishin edhe “Mësuesi i Popullit”<br />
Sali Gjukë Dukagjini e atdhetari i njohur Bedri<br />
Pejani, të cilët i mësuan me alfanetin shqip<br />
nxënësit e Normales e Gjimnazit të Shkupit. I<br />
pari, ishte ndihmës i L.Gurakuqit në Qeverinë<br />
e Vlorës dhe më pas u caktua drejtor i arsimit<br />
për qarkun e Beratit. Aty, ra në sy puna e madhe<br />
e tij për hapjen e Normales e të disa shkollave<br />
shqipe, në atë krahinë.<br />
Por nuk mund të lemë pa përmendur këtu për<br />
ndihmesën e dhënë në fushën e arsimit tonë<br />
kombëtar as “Mësuesit e Popullit” Jani Minga<br />
e Babë Dudë Karbunara, Hasan Prishtinën, Rexhep<br />
Mitrovicën e disa të tjerë. Gjithashtu, ata e<br />
bashkuan zërin e tyre të fuqishëm me delegatët<br />
e tjerë në atë Kuvend, për shpalljen e Pavarësisë<br />
dhe futjen e arsimit shqip në udhë të mbarë.<br />
I kërkoj të falura lexuesit të këtyre radhëve,<br />
që në këtë shkrim nuk mund t’i përmend me<br />
emër të gjithë delegatët e Vlorës, sidomos ata<br />
që iu përkushtuan me punën, dijet e djersën e<br />
tyre arsimit kombëtar shqiptar, por dhe shtypit,<br />
letërsisë e shkencës sonë. Prandaj, në këtë<br />
përvjetor të shënuar të 99-të të Kuvendit historik<br />
të Vlorës, të Ditës së Flamurit tonë Kombëtar, ne<br />
përulemi me respekt të thellë para kujtimet, veprës<br />
e sakrificave të panumërta të delegatëve, që<br />
i çoi aty populli përfaqësues të vet e me dëshirën<br />
e tij, si dhe të gjithë atdhetarëve, të penës e të<br />
pushkës, të cilët u sakrifikuan që Shqipëria jonë<br />
e dashur të lulëzonte e të përparonte.<br />
Tiranë, 23 nëntor 2011
Gentiana Zagoridha<br />
Ka disa njerëz në këtë jetë që u mungon guximi<br />
ose më mirë të them kanë vetëbesim të ulët dhe<br />
kështu nuk u mbetet gjë tjetër veçse të kënaqen<br />
me pak. Por në jetë vjen një ditë kur ti ke nevojë<br />
të vlerësohesh,të tregosh se ç’farë je në gjendje<br />
me të vërtetë të përcjellësh tek të tjerët.<br />
Dhe tenton.<br />
Mbyll sytë dhe nuk mendon asgjë.<br />
I bie një dere.<br />
Dhe kur ajo të hapet, ti e befasuar mendon: -Kaq<br />
e thjeshtë ishte!<br />
Jo!<br />
Nuk është kaq e thjeshtë.<br />
Por kaq të thjeshtë ta bëjnë njerëz me zemër<br />
të madhe, njerëz largpamës, njerëz që e dinë<br />
ç’është e bukura në shpirt dhe madje kanë aftësi<br />
të veçanta që të ndjejnë që larg magjinë që mund<br />
të dhurojë bashkëpunimi me njerëz të sinqertë,<br />
punëtor e korrekt.<br />
Ky njeri është Sokol Demaku, njeriu që vazhdimisht<br />
eksploron, asnjëherë nuk dorëzohet para<br />
çdo lloj vështirësie që i del përpara, por që me<br />
dinjitet përpiqet ta kapërcejë.<br />
Kjo pjesë e karakterit të tij shpaloset bindshëm<br />
tek vëllimi i tij i fundit me poezi “Lundra ime”.<br />
Tek lexon vargjet e tij të krijohet tek ty përfytyrimi<br />
i një njeriu sa ambicioz për jetën po aq<br />
dhe me shpirt të ndjeshëm poetik që nuk rresht<br />
Kopertina e librit<br />
së kërkuari dashurinë e vërtetë, atë dashuri që<br />
e lakmojnë të gjithë, dashurinë e pastër dhe të<br />
sinqertë. Në shumë prej poezive të tij duket<br />
sikur e ka gjetur atë që kërkon dhe i këndon<br />
me shumë pasion, i drejtpërdrejtë e mbi të<br />
gjitha me ndjenja të sinqerta. Mund të veçoj<br />
këtu poezitë:”Buzëqeshja”, “Lule vere”, “Do<br />
të takoj këtu”, “Një natë”, Ëndrra mahnitëse”,<br />
“E dashur”, “Lulja e dashurisë”, “Ti”, e sa e sa<br />
poezi të tjera të cilat ju ftoj ti zbuloni vetë. Ka<br />
momente që poeti duket i pasigurt në ndjenjat e<br />
tij, pasi nuk merr atë që kërkon nga dashuria e tij<br />
e sinqertë dhe nëpërmjet vargjeve të transmeton<br />
dhe ty si lexues, një ndjenjë gjithëpërfshirëse në<br />
botën e tij. Të bën ta respektosh, të bashkohesh<br />
me dhimbjen e vargut të tij e madje dhe të qash<br />
bashkë me të, se kështu e ka jeta. Ndjenjat e<br />
vërteta asnjëherë nuk triumfojnë. Është mirë që<br />
ndonjëherë ato të mos shprehen, të ruhen diku<br />
në fshehtësinë e detit siç shprehet autori, se po<br />
dolën në sipërfaqe ato humbin në detin e pafund<br />
dhe magjia e tyre fillon e zbehet gradualisht.<br />
Ka poezi të tjera që na shprehin pasigurinë e<br />
autorit,”frikën”e tij të vazhdueshme që të mos<br />
mbetet vetëm në këtë botë të mjerë. Frikë që<br />
ekziston tek çdo kush por që poeti me mjeshtëri<br />
“MËSUES, NJIHE NXËNËSIN TËND” UNË GJEJË RASTIN TË FALENDEROJ<br />
MËSUESIN TIM, TË MADHIN SOKOL DEMAKU<br />
Një herë e një kohë isha dhe unë “poete”, jo poete e mirëfilltë, pasi unë isha një e dashuruar si të gjithë adoleshentët,<br />
dhe nuk krijoja unë, por krijonte dashuria.<br />
Kalonin vitet dhe poezitë e mia mbetën të kyçura në kasafortën e kujtimeve. Aty ato ndiheshin të sigurta, të<br />
mbrojtura, a thua se kush do ti sulmonte.<br />
në e tij artistike ia personifikon vetes së tij. Atij<br />
i duhet patjetër një njeri fisnik pranë vetes, dhe<br />
këtij njeriu i bën thirrje të forta për të mos u<br />
larguar. Duket sikur ai e ka gjetur këtë njeri, por<br />
se nuk mundet dot ta mbajë pranë vetes, pasi ai<br />
nuk e kupton siç duhet, nuk ia kupton ndjenjat,<br />
sinqeritetin e dashurinë e tij dhe kjo gjë e bën<br />
poetin “të klithë”,”të rënkojë” për këtë realitet të<br />
mjerë. Por do të vijë dita që ky njeri ta kuptojë<br />
dhe ti qëndrojë pranë poetit, të paktën shpirtërisht<br />
ashtu siç ai e dëshiron. Çdo gjë e sinqertë<br />
ka shpërblimin e vet në këtë jetë. Ky mesazh<br />
shprehet qartë në vargjet:”E di se më adhuron,<br />
e ndjej këtë në zemër, sa shumë dashuron”, tek<br />
poezia “Lule vere”.<br />
Edhe në vëllimin me proza “Sa e këndshme<br />
është jeta” që vetë titulli të intrigon, të jep<br />
shpresë dhe optimizëm për jetën. Autori të fton<br />
që dhe ti, sado pesimist të jesh ta shohësh jetën<br />
jo vetëm në anët e errëta të saj, por të përpiqesh<br />
të zbulosh dhe të kapësh bukuritë e saj, të cilat<br />
në të vërtetë ekzistojnë por që ne shpesh nuk<br />
duam ti shikojmë, pasi ne shpeshherë nuk jemi<br />
vetvetja,pasi ne shpeshherë udhëhiqemi nga<br />
ndjenjat e të tjerëve që sundojnë mbi ne. Dhe kur<br />
6<br />
ti gjen forcën ti largosh ato nga vetvetja,vetëm<br />
atëherë, ti je në gjendje të shijosh bukuritë e<br />
vërteta që mbart jeta. Ai të fton të tentosh,të<br />
mos jesh skllav i tyre, që ato të mundin por<br />
ti mbizotërosh dhe kështu ti mund të kthesh<br />
optimizmin tek vetja. Bukur dhe plot ndjenjë e<br />
përshkruan autori dashurinë e vërtetë tek proza<br />
“O,sa gjallëri ka jeta”. Një përjetim i mbushur<br />
me plot figura letrare që përcjellin tek ty një<br />
përkëdhelje ndjenje që gjithkush do ta kishte zili.<br />
Lum sykaltra që autori ka pasur në mendje, dhe<br />
është frymëzuar nga ajo, duke arritur kështu të<br />
krijojë një prozë kaq të ndjerë. Por dhe prozat e<br />
tjera nuk qëndrojnë më pas sidomos ato që flasin<br />
për atdhetarizmin, bashkatdhetarët në mërgim,<br />
përjetimet e luftës etj. Gjëja më e spikatur dhe<br />
më me vlerë për mendimin tim në këtë libër<br />
dhe që nuk rri dot pa e përmendur është ideja<br />
shumë e mençur e autorit ajo e gërshetimit të<br />
fjalëve të urta popullore në fillim të çdo proze<br />
me mesazhin e vetë prozës. Kjo mendoj unë i ka<br />
dhënë autorit vlerën e një filozofi të ndritur duke<br />
përcjellë idenë se të dish do të thotë të rimendosh<br />
idetë e fshehura të cilat janë të pranishme edhe<br />
pse të pazbuluara. Autori ka zgjedhur si mënyrë<br />
komunikimi me lexuesin bashkëbisedimin, pasi<br />
atë e sheh si parakusht shumë të rëndësishëm<br />
për konceptimit të mendimit dhe të transferimit<br />
të tij nga vetja tek lexuesi. Personalisht do ta<br />
krahasoja autorin me Aristotelin filozofin e madh<br />
të realizmit, parimet e të cilit fillojnë me objektet<br />
konkrete dhe përfundojnë me koncepte abstrakte<br />
gjë që ia rrit edhe më shumë vlerat librit, e bën<br />
më tërheqës dhe madje dhe me plot filozofi<br />
brenda tij. Në këtë libër të jepet mundësia të<br />
njohësh Sokolin e vërtetë, karakterin e këtij njeriu<br />
sa të thjeshtë dhe të madh njëkohësisht. Në të<br />
përcillet mesazhi se: Në përputhje me zgjedhjet<br />
që ne i bëjmë njerëzve ne njëkohësisht<br />
përfaqësojmë identitetin tonë. Sipas zgjedhjeve<br />
më të rëndësishme ose jo të rëndësishme e cila<br />
është individuale, mendimet shprehin përkufizimin<br />
e vetvetes. Duke u nisur nga thënia e Zhan<br />
Zhak Rusos: ”Mësues, njihe nxënësin tënd” unë<br />
gjej rastin të falënderoj mësuesin tim,të madhin<br />
Sokol Demakun i cili zbuloi tek unë një pjesë<br />
të fshehur të vetëdijes sime. Ishte ai që zbuloi<br />
dhe besoi në aftësitë e mia. Më mësoi të ec me<br />
këmbët e mia në një botë, ku çdo kund të shkel<br />
këmba vetëm “mina” dhe në çdo sekondë je i rrezikuar,<br />
por që me guxim mund ti kapërcesh dhe<br />
të ecësh përpara pa frikë dhe të ndihesh i lirë.<br />
FALEMINERIT NGA ZEMRA!
Nga Arsim Halili<br />
Intervistë me poeten Mirlinda Koxha-poete<br />
PASION I DYFISHT PËR ARTIN PENDË DHE BRUSHË<br />
E lindur në qytetin e bukur të Shkupit, por që ka vite që bashkë me familjen e sa, janë të vendosur në qytetin e Mic Sokolit në Ferizaj, ku poetja<br />
Koxha, ka aq admirim për bukuritë e qytetit të saj sa që në muzat e saj janë burim inspirimi, po nga ky vend. Poetja Koxha, ka mbaruar studimet<br />
për letërsi, akoma është në pritje të ndonjë vendi pune, megjithatë energjia e saj pozitive nuk mungon, ajo vazhdon të shkruaj , të bëjë art vizuel,<br />
por megjithatë për të na folur më në detaje rreth botës së saj imagjinative krijues, Mirlinda me kënaqësi pranoi të bashkëbisedoi për revistën<br />
tonë.<br />
. * Ecejaket tuaja për të bërë art nga ditët e para<br />
deri sot<br />
Zanafilla ime krijuese, posaçrisht ajo letrare<br />
, ka nisur që në bankat e shkollimit tim fillor,<br />
respektivisht një moshë fare të njomë, duket se<br />
atë kohë brenda meje trokitnin dy pasione për<br />
artin krijues, njërën nga këto e plotësova, duke<br />
bërë edhe studime të mëtejme universitare, pra<br />
letërisinë, gjë që mendoj se kam krijuar një kulturë<br />
tjetër ndaj këtij pasioni. Për derisa pasioni<br />
për pikturën mbeti vetëm një passion, pa pasur<br />
mundësi për të ndjekur studime të thelluara për<br />
pikturën por që me shumë dëshirë hedh idetë e<br />
mia .<br />
* Këtë vit ju e materializuat pasionin tuaj, duke<br />
hedh në dritë edhe përmbledhjen e parë poetike<br />
“Në pritje të kohës”, mund të na thuani më<br />
shumë rreth saj<br />
Sa i përket librit tim të parë, kjo nisje ka qenë<br />
shumë më herët, por fatkeqësisht flakët e luftës,<br />
sikur shumë çka që përbinë edhe dorëshkrimet<br />
e mia nuk i shpëtuan dot llahtarisë së kohës, së<br />
pa kohë. Megjithatë etja për të shkruar nuk më<br />
kthehu në pikën zero, unë vazhdova të shkruaj,<br />
sepse buronte nga shpirti arti im poetik. Ndaj<br />
për mua gjithëçka që më rrethon është jetë,<br />
është frymë dhe fryma është rilindje e që është<br />
ndoshta shumë e vogël, megjithatë unë asaj i jap<br />
kuptim, përmes vargjeve të mia. Ndërsa struktura<br />
e librit tim nuk ka ndonjë volum të madh,<br />
jam përpjekur të ofroj vlerë. Libri im u botua<br />
gjatë këtij viti permes edicionit të botimeve të “<br />
Pegasi” Kub Albania me seli në Gjiroskastër, me<br />
që fitova konkurisin për botimin e këtij libri për<br />
këtë vit.<br />
energji të reja e që fatkeqësisht, nuk ka ndonjë<br />
* Brenda përmbledhjes tuaj poetike cilët motive përson që merr mbi supe këtë sfidë. Artet pamore<br />
keni trajtuar<br />
dhe muzika duken në një gjendje pak më të mirë<br />
Motivet e trajtuar brenda librit tim janë këta: se letërsia, kjo e fundit duket se është disi më e<br />
Motivi mediativ, patriotik, erotik. Gjithçka neglizhuar në qytetin e Ferizajit.<br />
që perceptoj brenda dhe jashtë meje, më jep Tërë ato iniciativa letrare, bëhen në saj të<br />
frymëzim, qoftë edhe një lule, një petale e njerëzve vulllnet mirë të kësaj fushe, përkrahja<br />
saj,mundohem që artin tim krijues të trajtoi institucionale vje për ata njerëz që kanë bërë<br />
ndryshe nga të tjerët. Her pas here shkruaj edhe emër të tjerët fshihen nën hijen e fatit.<br />
poezi prozatike, ndonjëherë me rimë, ritëm , * Roli i femrës sot në shoqërinë tonë<br />
por që ajo prozatike ka një filozofi që shpreh Sa i përket femrës në përgjithësi, është paksa<br />
orgjinalitetin tim krijues dhe mendor.<br />
e neglizhuar prej rrethit në të cilën jeton dhe<br />
* Ju paraleshit krahas pasionit për krijimtarinë vepron,respektivisht nuk e ka të drejtën meritore.<br />
letrare keni edhe krijimtarinë vizuele , gjegjësisht<br />
pikturën, na e tërheq diç më tepër edhe për shkollimit superior, iks raste mbesin në cilësinë<br />
Kjo gjë madje vërehet në disa raste se edhe pas<br />
këtë paralele<br />
e amvëviseve, apo detyrohehen të bëjnë një punë<br />
Piktura edhe pse tek unë vje më e mangët në jashta profesionit të tyre. Diplomat e tyre mbesin<br />
kuptimin e studimeve më të thelluara, megjithatë thjesht një dekor i varur në mur pa mundur<br />
është zhvilluar tek unë njëkohësisht me poezinë. shpërblehet mudi dhe sakrifica e bërërë ndër vite<br />
Për pikturën kam një dashuri të madhe , kryesisht<br />
brenda punimeve të mia krijoj abstrak-<br />
gjen rrugë alternative tjetër, veçmas ato që din<br />
për t’u shkolluar. Raste të rralla kur ndonjëra<br />
sionin figurativ, por që tregojnë diçka të bukur, ndonjë gjuhë të huaja, të cilat edhe mund të<br />
respektivisht japin mesazh secila në vetën dhe inkuadrohen në misione ndërkombëtare.<br />
llojin e saj.<br />
* Emrat e letërsisë shqipe apo botërore që për ju<br />
* Keni ndonjë ide tuajën për hapje kolektive apo janë burim inspirimi<br />
indivduale të ndonjë ekspozite<br />
Pikëmbështetje të cilin e dua dhe do të dua gjatë<br />
Në të ardhmen edhe planifikoj të bëjë një gjë të gjithë jetës sime, padyshim se është Lasgush<br />
tillë. Plani im i parë është që të hapi një ekspozitë<br />
me fotografi, por gjithënjë duke i rregulluar ndjeri prof. Agim Deva, Ismajl Kadre e ndonjë<br />
Poradeci, mandej përkrahs i imi ka qenë edhe i<br />
në mënyrë artistike. Do të paqraqesin ide të tjetër. Nga të huajt më pëlqen stili i të shkruarit<br />
bukura, mendoj që edhe do të jenë ilustrime të të Daniell Fill që i ka kaluar kufijtë e vendit të<br />
bukura për libra të ndryshme. Mbase në të ardhmen,<br />
pse jo edhe ndonjë ekspozitë me piktura e Agim Deva.<br />
tij. Mund të them se e ndjej humbjen e poetit<br />
që më pas do të ja lë trashëgim familjes time. * Krahas poezisë jeni duke shkruar edhe një<br />
* Sa është aktive Mirlinda në aktivitete letrare dramë, çfarë më tepër rreth saj<br />
në Kosovë e gjetiu<br />
Për sa përket dramës , sapo kam filluar atë, është<br />
Jam aktive në disa aktivitete letrare, sa i përket një dramë që edhe përjetohet shpirtërisht rëndë,<br />
qytetit tim nuk ka ndonjë organizim të veçantë një odisejadë tragjike në të ngërthhet koha e<br />
kam marrë pjesë në Vushtrri, në takimin e poeteshave,<br />
pastaj në një aktivitet letrar në Univer-<br />
më të dashurit e tyre, familjar, miq e të afërm,<br />
vlimeve historke, për të cilat shumë kush humbi<br />
sitetin Vitrina në Tiranë organizuar nga “Pegasi ndaj edhe ne si familje nuk i shpëtuam dot<br />
club” Albania<br />
kësaj humbje. Do të mundohem që para lexuesve<br />
Ku u bë edhe prezantimi i librit tim. Besoj edhe e sidomos atyre që patën fati të mos jenë pjesë<br />
në të ardhmen do të jem edhe më aktive. Kohë e atyre hordhive, megjithatë të kuptojnë se e<br />
më parë me ndihmen e një mikes time, më është ardhmja e tyre e ndrtur është fal gjakut të ecur<br />
botuar dhe përkthyer në gjuhën italiane një poezi rrëke, që ata sot e tutje të gëzojnë lirinë e shumë<br />
në gazetën “ Di tttuti colori” në Itali, kjo u bë pritur.<br />
fal mikes time Mimioza Sali dhe natyrisht kam * Mesazhi i juaj drejtuar lexuesve tanë<br />
informata se është pëlqyer kjo poezi, kjo është Të rinjët t’i kthejnë sytë me tepër kah leximi, të<br />
botuar në vitin 2009.<br />
jenë në rrjedhë të ushqimit shpirtëror, sepse si<br />
* Çfarë sheh në perspektivë, nga vendi prej nga tillë në ditët e ardhmërisë së tyre do të shpërblehet<br />
ai.<br />
vini<br />
Për momentin në Ferizaj, nuk ka ndonjë ringjallje<br />
të kulturës. Gjithësesi duhet të aktivizohen<br />
7
FAQJA E POEZISË<br />
Gentiana Zagoridha<br />
PROVOKIM<br />
Fjalët mbi buzë<br />
Buzëqeshja nën fjalë<br />
Dhe përsëri heshtje<br />
Heshtja unë përballë teje<br />
Nga zilia jote.<br />
Heshtje ti përballë meje<br />
Nga meraku yt.<br />
Kur ty<br />
Heshtja të tërin të përpin<br />
Fjalët e gjejnë shtegun<br />
Të më dalin.<br />
Buzëqeshja më çlirohet<br />
Nga fjal<br />
Dhe ti përsëri hesht.<br />
Hesht i vetëm<br />
Në mendimin tënd,<br />
Pa e kuptuar heshtjen<br />
E pranuar si dhuratë<br />
Për të dy,nga një provokim<br />
TÊ PRES<br />
Pothuajse i kam harruar të gjitha.<br />
Lodrat e gishtërinjve mbi flokë<br />
Hetimin e një heshtje.<br />
Miratimin e një të papriture,<br />
Surprizën e një ëndrre.<br />
Vërtet i paskam harruar !<br />
Dikur pranë teje<br />
Ato ishin për mua,<br />
Dëshira, dashuria.<br />
Kam mall, shumë mall për ty<br />
Të pres e ngacmuar<br />
Nga lotët e tmerrit.<br />
Të pres të më shuash<br />
Të pres të më shuash<br />
Flakët e zjarrit.<br />
Të pres,në heshtje po të pres<br />
A do të vish<br />
Eja,eja ti përpëlitur<br />
Paksa në llumin e kohës.<br />
Eja pastruar nga hareja e moshës.<br />
Mos shih mbrapa gjithçka<br />
Do të kalojë<br />
Ti do të vish<br />
Dhe unë e hipur në kalin e bardhë<br />
Drejt teje do të kalëroj.<br />
Mirvete Leku-Kabashi<br />
Mërgimi<br />
Aeroplanë , ngritje , aterim ,<br />
pritje , përcjellje pa fund ...<br />
Gëzim , përmallim , zhgënjim.<br />
Puthje e tharë në buzë,<br />
loti i paterur kurrë .<br />
Ëndrra të tretura në rrugë,<br />
fati i mshefur gjithkundë.<br />
Koha na iku , na mashtroi,<br />
rininë tinzisht na e mori .<br />
U plakëm u tretëm pa fund<br />
lumturinë s` gjetëm askund .<br />
Malli për nënën<br />
Më mungon oj nënë,<br />
për ty kam shumë mall.<br />
Kërkoj dorën tënde<br />
të më prek në ballë.<br />
Sytë e tu t`shkelqyer<br />
t`më japin një shiqim,<br />
buzët e ëmbla t`më puthin<br />
për natë të mirë.<br />
Kur vie 8 Marsi<br />
dëshiroj të kem pranë ,<br />
të puthi dhe lule të dhuroj ,<br />
festën tënde nënë dhe unë të urojë .<br />
Vitet do t` kalojnë ,<br />
flokët do m`jenë zbardhë<br />
edhe atëher oj nëna ime<br />
për ty do t`kem mallë .<br />
Edhe në shtratin e vdekjes<br />
kur, shpirtin do t`dorzoj,<br />
me mallin tënd oj nënë<br />
nga kjo botë do t`shkoj .<br />
O burrë<br />
Mos i thuaj veti burrë<br />
kur një grua e përul .<br />
S`e dëgjon asnjëherë<br />
e përbuzë për çdo herë .<br />
Të jep zemrën ia lëndon,<br />
të jep shpirtin ia shkrumbon.<br />
E lëndon , tradhton, injoron ,<br />
të tërën e shkatërron ...<br />
Ajo , bëhet urë<br />
shumë duron e pse <br />
Ti kurrë s`e kupton .<br />
Ti , o burrë , gishtin n`kokë ,<br />
mendo mirë pse , pse ...<br />
Kjo grua duron robëri <br />
Se ajo , hy në zjarr,<br />
ndizet flakë , bëhet hi ,<br />
për fëmijë ...<br />
Fahrije Pallaqa<br />
BEJI ZEMRAT QIFT<br />
Pranverë dëgjuar kam,<br />
Zemrat ne dashuri i bashkon,<br />
Qetëson klithme, ofshamë,<br />
Por te çdo njeri nuk shkon.<br />
Te mendoj me suite, karvan,<br />
Ku kanë zemrat shtëpinë,<br />
Instalon një shatërvan,<br />
Fatlumet gëzojnë dashurinë.<br />
Ka njerëz qe kanë jetën ende,<br />
Pështjelluar, rrugën s’u shohin sytë,<br />
Dashurinë e presin çdo sekondë,<br />
Pranverë te lutem bëj zemrat qift.<br />
SE DI<br />
Se di,<br />
Dora ne mu këpute,<br />
Shpirtin ma ka ik,<br />
Por kam pa kufi,<br />
Dhembja qe se zbute,<br />
Se drita e jetës mu fik.<br />
Hapësirës boshe,<br />
Endem si një siluete,<br />
Rrugën me se vërej,<br />
Larte poshtë,<br />
Një drejtim i tretë,<br />
Asnjërin afër se ndjej.<br />
Do behet mirë,<br />
Janë fjale qe dëgjoj,<br />
Por unë se di,<br />
Nuk jam e sigurt,<br />
Është e fatit kjo lojë,<br />
Apo paaftësisë ti shpall luftë.<br />
S`ËSHTË BIZNES DASHURIA<br />
Ti nderon kurs si valuta<br />
Herë je poshtë ne humnere,<br />
Herë je larte si funta.<br />
Ska si ti për nderë.<br />
Kaq e re je bërë hit.<br />
Për se gjalli je legjende,<br />
Ndjenjat i ke shitë,<br />
Se vetëm po ngarend.<br />
Zemrës ju ke be xhelat,<br />
Se truri te vuan nga varfëria,<br />
Një dite jeta ka me te dhënë mat,<br />
Se nuk është biznes dashuria.<br />
8
FAQJA E POEZISË<br />
Josiba Osamni<br />
TY TË ADHUROJ<br />
Te adhuroj<br />
Kur muzika flet,shpirti endet<br />
merr tjetër formë tjetër jete<br />
te gjej një motiv...ndoshta një<br />
vend ku te ndihet ngrohte.....<br />
Nata i ndal hapat...pendueshëm<br />
si një tjegull zë e kërcet medaljoni<br />
i heshtur i ligjeve te quajtura jete.<br />
Pa motiv kthehet....ka kohe<br />
motiv me ti nuk je.<br />
duhet te le te shkosh<br />
atje ku ti rehat fle.<br />
Ty te adhuroj...<br />
dalëngadalë pa ty vdes<br />
ëndërr je ëndrra te unë do mbese.<br />
NË DIMËR SHKEL<br />
Ne dimër shkel<br />
Ne dimër ne udhëkryq shkel<br />
me pallton e vjetër mbështjellë<br />
te ftohtin e ndien ne mish ne trup ne shpirt<br />
Buzët nga acari te kane ngrire sytë<br />
gjysme mbyllur kërkojnë ne terrin e natës<br />
pakëz drite.<br />
E ty dimri te tremb..te sjell<br />
ne mendje kujtime e shpirti te dhemb<br />
Ne dimër shkel mbështetur ne<br />
një ikone s’ka zë e as te flet...<br />
me sytë drejtuar qiellit ti natën e trondit vete<br />
kur një lutje pëshpërit për ndihme..<br />
E as lutja s’të pranohet loti ne sy nga acari si<br />
buzët ngrin...<br />
E ti pa force dimrin e urren ...ndien nga pak<br />
te vdesësh.<br />
Se ti dashuri ne shpirt kishe e nga dashuria<br />
vdiqe..<br />
Sokol Demaku<br />
MENDO EDHE TI PËR MUA<br />
Mos mendo se të kam harruar,<br />
Malli për ty më ka kapluar.<br />
Të ndjej në çdo hap,<br />
Nuk dua te humbi asnjë çast.<br />
Jam pushtuar i tëri,<br />
Nga vargu magjik,<br />
Që më mbanë në jetë<br />
Dhe me jep shpirt.<br />
O varg magjik, o varg hyjnor,<br />
Ritmin mos ndal,<br />
Fluturo në kaltri,<br />
Shkëlqe si më parë,<br />
Mos ngadalëso vrapin,<br />
Hovin mos ndal.<br />
Ç’është ky mall,<br />
Ç`është kjo dëshirë,<br />
Ç`është kjo ndjenjë,<br />
Që zemra ndjen nga larg,<br />
Mos ti varg atë trazon,<br />
Mos ti asaj të dashurën kujton.<br />
O varg magjik,<br />
O varg jetik,<br />
Që vjen nga thellësia e shpirti,<br />
Nga kaltërsia e qiellit,<br />
E më sjellë inspirim,<br />
Për bardhësinë e jetës,<br />
Me plot admirim.<br />
Eja varg rimën mos këputë,<br />
Më bashko me strofën,<br />
Që ka kohë e kam humbë.<br />
VITI I RI<br />
Një vit i ri,<br />
Një jetë e re.<br />
Një vit i ri,<br />
Një gjelbërim,<br />
Një këngë e re,<br />
Në zemrat tona.<br />
Ngre dolli,<br />
Për një jetë të re,<br />
Për një të ardhme,<br />
Te lumtur.<br />
Një vit i ri,<br />
Mundësi të reja,<br />
Pikëllime të reja.<br />
Jetë e re,<br />
Jetë në begati,<br />
Dhe lumturi!<br />
Kadrije Meniqi<br />
Trumcaku im<br />
Peisazh i bukur jashtë<br />
çdo gjë është mbuluar me të bardhë<br />
një trumcak i vogël bukur këndon<br />
thërrimet e bukës gjithandej kërkon.<br />
Është kohë e vështirë<br />
trumcaku im<br />
por mos u brengos<br />
për ty ka shpëtim.<br />
Ja ku i ke thërrimet e tua<br />
merri trumcak i vogël<br />
dhe fluturo i gëzuar.<br />
Për ty ka shpëtim<br />
t`i me krahët e tu<br />
nisesh në rrugëtim.<br />
Më merr edhe mua<br />
ka kohë që të pres<br />
më dërgo atje<br />
ku kam mall e shpresë.<br />
Do këndojmë së bashku<br />
me shumë dashuri<br />
do të prekim male<br />
dhe shumë kufinj.<br />
Aty ku shqipja e ka folenë<br />
aty do t`pushojmë<br />
dhe prapë me nxitim<br />
të dashurit do t`i kërkojmë.<br />
Këndo ,trumcaku im<br />
ashtu si t`i dinë<br />
zëri yt i bukur<br />
më fal shumë gëzim.<br />
Të jap dhe një varg<br />
të lutem dëgjoje<br />
është vargu i zemrës<br />
dhe t`i tash këndoje .<br />
Kënga jote<br />
do dëgjohet larg<br />
atje përtej maleve<br />
do të gjej një cak.<br />
Është caku i dashur<br />
që pret pak ngrohtësi<br />
shko trumcak i vogël<br />
shko atje ti...<br />
9
Dr. Begza Baliu<br />
PAPA KRISTO NEGOVANI ATDHETARI I BOTËS SHQIPTARE<br />
Në historinë e një populli ka disa data, vite dhe dekada e shekuj, të cilat shënojnë përvjetorët e personaliteteve, institucioneve dhe ngjarjeve të<br />
caktuara kombëtare, por në historinë e popullit historik shqiptar, janë disa personalitete, institucione dhe ngjarje emrat e të cilëve nuk identifikohen<br />
me përvjetorë. Përkundrazi, ato janë simbole, emrat e të cilëve janë referenca të përherëshme kombëtare, pavarësisht kohës kur kujtohen ato dhe<br />
pavarësisht momentit kur duam t’i identifikojmë. Papa Krizto Ngovani është njëri prej atyre simboleve emri dhe veprta e të cilit i bashkon të gjitha<br />
vlerat kombëtare si një, madje si dje, si sot, si nesër.Papa Kristo Negovani (Harallambi) (1875-1905), lindi në Negovan të Kolonjës, në anën lindore<br />
të Gramozit, sot në Greqi.<br />
Arsimin fillor e mbaroi në vendlindje, ndërsa<br />
gjimnazin në Athinë. Fillimisht shërbeu si prift<br />
e mësues në gjuhën greke, ndërsa në vitin 1894<br />
mërgoi në Brailë të Rumanisë, ku krahas punës<br />
si zdrukthëtarë u aktivizua në shoqëritë shqiptare<br />
“Drita”, “Dituria” e “Djalërua shqiptare”.<br />
Më 1987 u kthye në vendlindje me një qëllim<br />
të madh. Të angazhohej në lëvrimin e gjuhës<br />
shqipe, në hapjen e shkollave shqipe dhe madje<br />
ligjërimin e saj edhe në kishë dhe të punonte<br />
drejtpërdrejtë në misionin e madh që kryente<br />
Rilindja Kombëtare Shqiptare dhe pasardhësit<br />
e saj. Kthimin e tij në vendlindje Papa Kristo<br />
Negovani tashmë nuk e shihte si heqje dorë nga<br />
puna mes bashkatdhetarësh patriotë në Rumani,<br />
por e shihte si një mision për të dërguar në atdhe<br />
vlert dhe virtytet e Rilindjes Kombëtare, që pas<br />
shtypjes nga hierarkia shtetërore osmane po rrezikoheshin<br />
të shkileshin edhe nga pretendimet<br />
shoviniste të fqinjëve grekë e serbë. Sigurisht<br />
kjo është arsyeja pse në vendlindje nuk do të<br />
sjell gjilpëra, gozhda e qekanë (mjetet e punës<br />
së marangozit), po libra, lapsa e fletore (mjetet<br />
e punës së mësuesit) dhe sigurisht kjo është<br />
arsyeja pse në shtëpi nuk do të hap duqanin e<br />
punës po mësonjëtoren e shkollës shqipe. Kjo<br />
është arsyeja pse Papa Kristo Negovani, në<br />
vendlindjen e tij, nga Rumania solli disa nga<br />
veprat e rilindësve shqiptarë për shkollat shqipe,<br />
të cilat tashmë i kishin botuar. Krahas shkollës<br />
Papa Kristo Negovani në vendlindjen e tij dhe<br />
në rrethinë do të përhapë ato ide kombëtare që<br />
e shquanin identitetin kombëtar përtej identitetit<br />
fetar; identitetin gjuhësor përtej identitetit<br />
teologjik, virtytin e marrësit (shqiptarët) përtej<br />
kultitit të dhënësit (priftërinjtë kryesisht grekë,<br />
apo që ligjëronin liturgjinë vetëm në gjuhën<br />
greke); adhrimin e “atdheut të përkohshëm”<br />
(Shqipërisë) që po përlindej pas shumë shekujsh,<br />
përtej adhurimit të atdheut të përhershëm<br />
(Botës së përtejme), të cilën e predikonin<br />
bashkëkohësit e tij barinj, e të tjera e të tjera.Kjo<br />
është arsyeja pse, sipas kronistëve të kohës Papa<br />
Kristo Negovani, më 10 shkurt 1905 organizoi<br />
një shërbesë kishtare në gjuhën shqipe, duke e<br />
pasur të pranishëm edhe peshkopin e Kosturit,<br />
Kravangjelis. I ndezur nga dogmatizmit fetar i<br />
kohës dhe lëvizjes shoviniste greke, Peshkopi i<br />
Kosturit nxiti disa banditë, të cilët vetëm dy ditë<br />
më vonë, 12 shkurt 1905 e masakruan në mes<br />
të fshatit bashkë me të vëllanë dhe tre bashkëfshatarë<br />
të tjerë. Mirëpo Papa Kristo Negovani,<br />
tashmë nuk ishte as vetëm marangozi i djeshëm,<br />
as vetëm prifti i fshatit që bekonte adhurimin<br />
për zotin, as vetëm mësuesi i gjuhës shqipe që<br />
po ringjallej nga hiri i saj, as vetëm patrioti i<br />
zonës që shpërndante fjalët e rilindësve në vend<br />
të fjalëve të të dërguarve të zotit. Negovani<br />
ishte më shumë se kaq, ishte patrioti i kthyer në<br />
simbol të Atdheut, Kombit dhe Gjuhës së tij.<br />
Një shenjë historike që mbante gjallë lëvizjen<br />
kombëtare të kohës, një personalitet vrasja e të<br />
cilit preku përvajshëm gjithë kombin shqiptarë,<br />
e veçanërisht djalërinë kryengritës shqiptare,<br />
e cila në këto kohë të vështira, në kapërcyllë<br />
të shekullit XX, i kishte marrë fatet e Atdheut<br />
në duartë e saja.Vrasja e tij zëgjoi zemërimin<br />
e krijuesve, prej të cilëve edhe sot kujtohen<br />
vargjet antologjike: “Fëmia, e tu jân prozët<br />
e vjershat në giuh kombetare”; zemërimin e<br />
bardit popullor prej të cilit janë ruajtur vargjet<br />
emblematike:Papa Kriston e vranë / dhe s’ra<br />
për të një kambanë...”!; - reagimin gjithpopullor<br />
dhe propozimin më të veçantë në historinë<br />
kombëtare, me të cilën ata kërkonin që ditëlindja<br />
e tij të bëhej festë kombëtare; dhe më në fund,<br />
reagimin e drejtuesve të Lëvizjes Kombëtare<br />
të kohës, sikur ishte ai i luftëtarit Bajo Topulli,<br />
sipas të cilëve “gjaku i Papa Kristo Negovanit<br />
duhej të merrej me nder e për fitim të gjithë<br />
kombit”, prandaj edhe e morën në njëvjetorin<br />
e vrasjes së tij, duke e vrarë Dhespotin e<br />
Korçës. Të nderuar Zonja dhe ZotrinjëZërave<br />
të një shekulli më parë, viteve të fundit i jami<br />
bashkuar edhe në Universitetin e Prishtinës.*<br />
* * Papa Kristo Negovani është njëri prej atyre<br />
personaliteteve historike emri i të cilit është bërë<br />
shenjë e të kaluarës sonë krenare dhe referencë<br />
individuale e kolektive, e cila më shumë<br />
se ngjarje a personalitet historik, është bërë<br />
simbol universal i kujtesës sonë shpirtërore e<br />
materiale. Me emrin e tij, me gjuhën shqipe që<br />
predikonte ne faltore, me bëmat e tij jetësore, në<br />
të vërtetë me jetën dhe vdekjen e tij, me veprat<br />
e tij letrare, kulturore, iluministe, etnografike<br />
dhe teologjike, me emrin e tij dhe madje me<br />
shquarsinë e titullit fetar të tij Papa Kristo, si<br />
edhe Hoxha Tahsini, apo Gjergj Fisha, para<br />
titujve të të cilëve u gjunjëzua edhe drejtshkrimi<br />
i gjuhes shqipe, si pak emra të tjerë në historinë<br />
tonë, bashkojnë të gjitha virtytet etnohistorike<br />
dhe gjuhësore e qytetëruese të popullit shqiptar.<br />
Të nderuar Zonja dhe ZotrinjDëshiroj të ju<br />
njoftoj se, të nxitur nga një traditë e gjatë letrare<br />
dhe artistike në Universitetin e Prishtinës dhe<br />
nga dëshira që ajo të ringjallet edhe njëherë, në<br />
10<br />
Fakultetin e Edukimit vendosëm që bashkë me<br />
disa kolegë dhe studentë, që të themelojmë një<br />
grup letrar, me qëllim të krijimit të hapësirave<br />
të reja për aktivitetet e tyre. Le të shpresojmë se<br />
me këtë qerthull krijuesish kemi plotësuar disa<br />
nga ëndërrat rinore të studentëve krijues.Në këtë<br />
grup tashmë janë angazhuar mjaft studentë dhe<br />
mësimdhënës, ndërsa pjesë të po këtij qerthulli<br />
i konsiderojmë edhe krijuesit jashtë Fakultetit<br />
tonë dhe Universitetit, të cilët interesimin tonë<br />
e kanë përkrahur jo vetëm me krijimet e tyre që<br />
i lexojnë po edhe me veprat autoriale që do të<br />
shpërndajnë në mesin tonë.Te nderuar kolegë,<br />
besoj se synimet tona largvajtëse në grupin<br />
letrar i kemi shprehur edhe me pagëzimin e tij<br />
me emrin e rilindësit dhe atdhetarit të shquar të<br />
fundit të shekullit XIX dhe fillimit të shekullit<br />
XX Papa Kristo Negovanit. Një emër tjetër zor<br />
se do ta nderonte më shumë, një institucion që<br />
për synim ka përgatitjen e mësuesit bashkëkohor<br />
dhe me vetëdije historike njëkohësisht. Pagëzimi<br />
i grupit letrar me emrin e Papa Kristo Negovanit<br />
shpresoj të jetë një mesazh i qartë kulturor<br />
dhe atdhetar njëkohësisht. Ai ishte kleriku dhe<br />
patrioti që me punën e tij rrezatonte besim<br />
dhe dije, arsim dhe kulturë, guxim qytetar dhe<br />
krenari kombëtare.Le të jetë prandaj ky emër<br />
një mesazh që del nga Universiteti ynë, për të<br />
gjithë ata që viteve të fundit angazhohen shumë<br />
për konceptet krahinore në jetën tonë kulturore,<br />
që punojnë shumë për tkurrjen e historisë<br />
kombëtare, që kufijtë e gjuhës shqipe i caktojnë<br />
deri në fund të krahinës sy stërgjyshit të tyre, që<br />
hapësirën etnografike shqiptare ia mbindërtojnë<br />
hapësirës së popullit modern shqiptare, që ditën<br />
dhe natën rindërtojnë me shumë pasion muret<br />
gjuhësore, kulturore dhe madje historike nga<br />
njëri dialekt (tosk) te tjetri (gegë) dhe madje<br />
te i ashtuquajturi dialekt kosovar dhe nga njëri<br />
besim (mysliman), te tjetri (katolik) për t’ia<br />
vënë pikën atij ortodoks. Le të bëhet prandaj<br />
martiri i gjuhës dhe shkollës shqipe Papa Kristo<br />
Negovani refuzimi ynë i madh kundër gjithë<br />
atyre që në çfarëdo mënyre përmbysin konceptet<br />
kombëtare të shkollës dhe kulturës e historisë<br />
kombëtare dhe një thirrje e fuqishme që<br />
shkollën nacionale ta ndërtojmë mbi konceptet<br />
e rilindasëve si Papa Kristo Negovani, të cilët<br />
për gjuhën dhe shkollën shqipe punuan dhe<br />
menduan shqiptarisht.Le të jetë Papa Kristo<br />
Negovani edhe sot Ylli Polar i ruajtjes së unitetit<br />
tonë gjithëkombëtar, në prag të hyrjes së gjithë<br />
shqiptarëve në Bashkimin Europian.
Anjeza Sakaj<br />
Hasime Hoti<br />
Gentiana Zagoridha<br />
PERSE<br />
DHIMBJA<br />
Mikes sime Vangjeli<br />
Terri i natës i shoi dëshirat si qiriri shuhej<br />
pa u ndier nga flaka ,e zemrat e vogla i<br />
pushoi nen tik takun e fundit te mesnatës.<br />
Qielli vajtonte me lotët e dhimbjes mbi<br />
mushamanë gjysme te grisur nga era te<br />
kasolles se ftohte .Aty ku thureshin ëndrrat,<br />
aty ku dëshirat dhe shpresa rriteshin për<br />
dite me dockat e vogla, aty ku ketë mesnate<br />
syçkat e pafajësisë u mbyllen te drobitura<br />
nga vuajtjet ,duke rendur pas bukurive te<br />
imagjinuara dhe te kërkuara, për ti prekur<br />
e jetuar veç ne ëndrra. Për çdo nate lusnin<br />
për atë qe kurrë dot se patën, një shtëpi te<br />
ngrohte ku zjarri nuk do te shuhej ,lodra<br />
qe veç dyqaneve shumëngjyrëshe arritën ti<br />
preknin veç me shikim,lumturin qe duhej<br />
ti përkiste çdo fëmijë, gjithçka qe deri me<br />
sot se përjetuan dot. Ëndërronin për çdo<br />
nate, dhe kur ne mëngjes zgjoheshin përsëri<br />
ndjenin zhgënjimin ti mbështillte me te ftohtin<br />
e sofrës se zbrazet,te vatrës ku dhe hiri ish<br />
i shuar. E sonte ,sonte vendosen te rendnin<br />
përsëri te lumtur , aq e bukur ish imagjinata<br />
sa kur mëngjesi agoi, për çudi fëmijët<br />
kishin harruar te ktheheshin. Ne hapësirën<br />
e kaltër fluturuan shpirtrat e pafajësisë<br />
,zoti çeli portat e parajsës, dhe me rrezet e<br />
dashurisë, i përqafoi ne krahët e tij,ne gjirin<br />
e diellit i prehu për ti ngrohur trupat e<br />
ftohte nga jeta, për ti ringjallur shpresën se<br />
tashme realiteti nuk do te jete me një kafshate<br />
e hidhur,se tashme ajo qe s’prekej dot<br />
as ne ëndërr , u përkiste dhe atyre. Po kush<br />
mundësi pati e dorën nuk e zgjati përpara<br />
se zoti furishëm te ulërinte e ti thoshte ndal<br />
vuajtjeve Pse askush nuk i vërejti njëherë<br />
lotët e çiltërsisë Pse askush se ndali njëherë<br />
hapin te dëgjonte zëne e mekur te drejtësisë<br />
fëmijërore Pse askush nuk u dha mundësi<br />
zogjve te shtrinin krahët për një fluturim te<br />
lire,për te mos i lëne te treteshin ne terrin<br />
e natës. Ku po shkon kjo bote valle Kjo jete<br />
e mallkuar pse lëndon me vuajtje foshnjash<br />
Kjo nate pse shuan rrahje zemrash<br />
A ndoshta për ti dhuruar paqe e qetësi, për<br />
ti larguar nga brengat Qielli ende vajton<br />
ketë mëngjes udhët e shkollës i lagu nga<br />
dhimbja, ne klasa mësueset marrin mungesat<br />
te brengosur ,e sytë e përlotur ndalin mbi<br />
bankat e zbrazura ,tufat me lule vendosur<br />
mbi to tregojnë,se si lulet fëmijët ishin.<br />
Perse Perse valleAskush nuk po kthen<br />
një përgjigje ajo çka është reale është qe<br />
egoizmi po shkel me këmben e hekurt mbi<br />
mëshirën njerëzore......<br />
Dhimbja është ndjesia e pakëndshme e cila<br />
është e pranishme.<br />
Dhimbja zakonisht zgjat për një kohë të<br />
shkurtër, zgjat vetëm derisa stimuluesi i<br />
dëmshëm të jetë larguar, ose dëmi që ndodhet,<br />
patologjia është shëruar, po disa kushte<br />
të dhimbshme siç jane: artritet reumatoide,<br />
nuropatite periferike dhe dhimbjet idiopatike<br />
dmth. që nuk iu njihet shkaku, mund të përseriten<br />
vazhdimisht për vite.<br />
Sidomos dhimbjet që njerzimi i shkaktojnë njeri<br />
tjetrit, si përshembull: dhimba të cilën ndjenë<br />
një jetim.Këtë dhimbje askush nuk munde ta<br />
shëron. Pra, as ai vet. Mund të tejkalohet per<br />
nje çast, por gjithnjë diku thell në shpirt, atë<br />
dhimbje e bartë.<br />
Ka dhimbje të shumllojshme. Dhimbja është<br />
vërtet e pakëndshem, aq e pakëndshem, sa të<br />
duket, sikure gjithë bota po mbytet mbi ty, sa<br />
nuk ke forcë të marresh ndojherë as frymë, por<br />
prap duhet të ngrihesh dhe të vazhdosh jetën.<br />
Dhimbja për gjërat që nuk ecin ashtu si ti do,<br />
apo hidherimi ndaj njerëzve të afërm ,munde të<br />
tejkalohet shumë shpejt, mandej edhe kalon.<br />
Dhimbja është diçka që edhe sherohet, por që<br />
çëndron gjithnjë diku thellë në brendësinë tonë.<br />
Mos të harrojmë; dhimbjet të bëjnë më të fortë.<br />
Unë nuk mundë ta di, se çka është, apo çfarë<br />
lloj dhimbje është ajo që bartim në veten tonë,<br />
dhimbje e cila,vjen e rritet çdo dit e më shumë.<br />
Cfarë lloj shërimi mund të ketë kjo dhimbje,<br />
apo ndoshta dhimbjet e mëdha nuk kan sherim.<br />
Nganjëher mendoj, qe dhimbjen e bëjmë më të<br />
madhe duke e munduar trurin në atë pikëçendrim<br />
më shumë, se sa duhet. Dhimbja padyshim<br />
është më shumë psikqike-shpirtërore.<br />
Shumë thonë, nëse flasim dhe jemi më të hapur,<br />
dhimbja munde te lehtesohet, ndoshta kan te<br />
drejte por nuk besoj qe dhimbja mund të harrohet.<br />
Duhet menduar, se edhe në të ardhmën mund<br />
të ndodh diçka, mund të jetë një moment<br />
shume i vogë,l kur zgjohen ndjenjat, apo<br />
dhimbja veç ka kaluar,mirpo ,kjo është vetëm<br />
përkohësisht,sepse ajo vazhdon të mbetet,sepse<br />
dhimbjet shpirtërore mbase nuk shërohen<br />
asnjëherë.<br />
Ty ndoshta nuk të kujtohet o mikja ime e vjetër,<br />
kur një çupëlinë imake e turpshme dhe e ndrojtur<br />
që sapo kishte dalë nga bankat e shkollës<br />
duhej të përballej me sfidat më të mëdha të<br />
jetës,duke e nisur fillimisht me profesionin<br />
më të vështirë e njëkohësisht më të bukur në<br />
botë, mësuesinë .Profesion të cilin ajo e kishte<br />
ëndërruar që e vogël,si të gjithë vocërraket që<br />
kanë idhuj mësuesit e tyre të parë. Por, a ishte<br />
e lehtë Aspak. Që në fillim tronditesh nga<br />
pasojat e përballjes me njerëz sa të thjeshtë<br />
aq dhe të kualifikuar në punën e tyre. E thua<br />
me vete: Po unë c`dua këtu A do të mundem<br />
ndonjëherë të jem si ato I sheh me syrin e<br />
trembur si të një vogëlushi që kërkon ndihmë<br />
e të mbahet diku që të mos bie kur është duke<br />
hedhur hapat e tij të parë. Pret që dikush të hap<br />
krahët dhe mos ta lërë të bie përtokë. Këtë bëre<br />
ti me mua o mikja ime e vjetër ,o udhërrëfyesja<br />
ime e parë. Hape krahët e tua të ngrohtë e të<br />
gjithëpushtetshëm,më mësove si të hedh hapat e<br />
mi të parë në profesionin tim dhe tani vazhdon<br />
të më mbash gjithnjë të mbërthyer në krahët e tu.<br />
E unë pranë teje gjej gjithnjë ngrohtësinë e një<br />
prindi të mirë , dashamirësinë e një edukatoreje<br />
të devotshme ,zemërgjerësinë e një kolegeje të<br />
palodhur...Ndoshta ky episod ty edhe mund të<br />
mos të kujtohet se kështu je ti, i bën gjërat se<br />
i ndjen ,se karakterizohesh nga një çiltëri që<br />
rrezaton mirësi. Ky gjest që për mua është mjaft<br />
domethënës për ty është diçka e zakonshme që<br />
ti mund t`ia dhuroje kujtdo. Por jo vetëm kaq.<br />
E kush tjetër më mirë se ty mund ta zotërojë<br />
mjeshtërinë e të qenit mësues E kush tjetër<br />
mund të karakterizohet nga një thjeshtësi paqësore<br />
E kush tjetër më mirë se ti di të ngushëllojë<br />
në çaste të vështira e të komplementojë<br />
dhe për gjënë më të parëndësishme,shoqëruar<br />
gjithmonë me buzëqeshjen rrezatuese tënden që<br />
nuk të ndahet për asnjë çast nga vetja dhe kur ti<br />
je e lodhur, mërzitur. Askush nuk krahasohet me<br />
ty o mikja ime e shtrenjtë. Duke të pasur ty në<br />
krah, kam gjetur një mbështetje të fortë për të<br />
vazhduar të eci me këmbët e mia në këtë rrugë<br />
të vështirë. Frymëzimi që gjej tek puna jote,<br />
përkushtimi yt nuk më lënë të bie në tokë. Si çdo<br />
fëmijë i vogël kam pasur dhe unë luhatjet e mia<br />
në profesion por ti si një nënë e duruar dhe me<br />
vullnet të fortë nuk më ke lënë kurrë të rrëzohem<br />
por me këmbëngulje më ke nxitur të vazhdoj<br />
përpara pa u ndalur.<br />
Dhe unë sot këtu jam falë teje,falë<br />
mirësisë,dashamirësisë sate o mikja ime e<br />
shtrenjtë.<br />
11
“TË KEMI NJË LETËRSI TË NJËSUAR, NË TË GJITHA GJIMNAZET E TREVAVE, KU FLITET SHQIP’’<br />
Pergatiti: Ibrahim Hajdarmataj<br />
E-mail: Ibrahimhajdarmataj@yahoo.com Ky email po mbrohet prej spambots-ave, të duhet JavaScript me e pa<br />
Unë, që po ju flas, kam rreth pesëdhjetë vjet mësimdhënës në shkollat e mesme, në lëndën e letërsisë dhe shumë vite kam punuar e drejtuar gjimnaze,<br />
me detyrën e zëvendës drejtorit dhe drejtorit.<br />
Lënda e letërsisë, çdo vit, ka pasur përmirësime<br />
dhe arritje të reja, si në fushën e teksteve, ashtu<br />
dhe në plan-programet.<br />
Po të tregojmë për periudhën moniste, për ata që<br />
nuk e kanë jetuar, çuditërisht, tekstet e letërsisë<br />
zinin rreth 40% material propagandistik e<br />
politik dhe rekomandimet nga lart ishin që ora e<br />
mësimit të kthehej, pothuajse, e tëra në shërbim<br />
të ideologjisë së asaj kohe.<br />
Këto njëzet vite, në sajë të demokracisë, letërsia<br />
dhe të gjitha tekstet, në përgjithës, ’’shpëtuan’’<br />
një herë e mirë nga ideologjia komanduese.<br />
Siç dihet, në vendin tonë kishim shkolla të<br />
mesme profesionale, të cilat i kemi dhe sot, dhe<br />
shkollë te mesme të pësrgjithshme. Me kalimin<br />
e viteve, gjimnazi mori tri drejtime: I përgjithshëm,<br />
- shkencor, - shoqëror. Por çudia më e<br />
madhe ishte se në këto gjimnaze të Shqipërisë<br />
nuk zhvillohej lënda e gjuhës shqipe, pra nxënësve<br />
ne iu mësonim gjuhë të huaja, si anglisht,<br />
frengjisht e italisht, por jo gjuhë shqipe, sepse<br />
kjo lëndë zhvillohej vetëm në arsimin e detyrueshëm,<br />
nga klasa e parë dhe deri në të tetën.<br />
Këto vitet e fundit, Ministria e Arsimit dhe<br />
Shkencës në Tiranë e shikoi si të domosdoshëm<br />
futjen e lëndës së gjuhës shqipe në gjimnazet<br />
e vendit tonë, duke realizuar dëshirën dhe<br />
kërkesën e mësuesve, nxënësve dhe të prinderve<br />
e mbarë komunitetit. Ky vendim solli një përgatitje<br />
më të lartë të nxënësve parauniversitar në<br />
lëndën e gjuhës shqipe.<br />
Shkollat e mesme profesionale dhe gjimnazet<br />
në vendin tonë kanë qenë 4-vjeçare. Këto vitet e<br />
fundit këto shkolla u kthyen në 3-vjeçare, sipas<br />
organizimit të ri të arsimit të detyrueshëm, nga<br />
arsimi 8-vjeçar në arsimin 9-vjeçar. Kështu u<br />
veprua edhe në Kosovë.<br />
Ndërsa në komunat Presheve, Bujanoc e Metvegje,<br />
që ndodhen në Kosovën Lindore e në<br />
Republikën e Serbisë, shkollat janë me program<br />
8-vjeçar, arsimi fillor dhe ai i mesëm, gjimnaz<br />
4-vjeçar.<br />
Këtu haset një vështirësi te plan programet dhe<br />
tekstet, për të pasur një letërsi të njësuar në këto<br />
tri komuna, me banim mbi 96% shqiptarë. Por<br />
duhen marrë, nga klasat e nënta të arsimit të<br />
detyrueshëm të Shqipërisë, tekstet dhe plan programet,<br />
për vitin e parë të gjimnazeve të këtyre<br />
tri komunave Preshevë, Bujanoc, Medvegje.<br />
Ndërsa me shkollat e Kosovës zgjidhja është<br />
më e lehtë, sepse tashmë, atje është arsimi i<br />
detyrueshëm 9-vjeçar dhe gjimnazet kanë të<br />
njëjtën kohëzgjatje, si në Shqipëri.<br />
Unë, me këtë rast do të ndalem shkurtimisht<br />
në plan-programet dhe tekstet e letërsisë, që<br />
përdorent aktualisht: në Shqipëri, Lugina e<br />
Preshevës dhe në Kosovë.<br />
Ne, punonjësit e arsimit, themi se abstraktja<br />
duhet zëvendësuar me konkreten. Pra, teoria<br />
duhet vënë në praktikë. Kështu, le të shpalosim<br />
tekstet e letërsisë dhe të gjuhës shqipe, që përdoren<br />
tani: në Tiranë-Shqipëri, Preshevë-Serbi dhe<br />
Prishtinë-Kosovë.<br />
Po analizojmë tekstin e Gjuhës Shqipe dhe<br />
Letërsisë, të vitit të dytë të gjimnazit, që përdoret<br />
në Shqipëri, botim i vitit 2011, me autor<br />
Rita Petro, Doc.Linda Mëniku, Prof.Dr. Ardian<br />
Marashi.<br />
Po e konkretizojmë pjesën: ’’Teksti poetik’’,<br />
nga faqja 186, ekëtij libri. Në fillim, jepet pjesa<br />
Rikujtim Njohurish – Lexim aktiv i tekstit<br />
poetik – Skeda.<br />
- Hapi i parë<br />
Rimarrja e disa informacioneve që lidhen.<br />
Leximi me kujdes për të gjetur.<br />
- Hapi i dytë<br />
Struktura.<br />
Domethënia.<br />
Identifikimi.<br />
Po të kalojmë në faqen 207, të po këtij teksti, te<br />
pjesa për poetin Naim Frashëri, gjejmë:<br />
Poezia filozofike – Jeta.<br />
Teksti poetik<br />
Uni lirik<br />
Uni fetar<br />
Uni filozofik<br />
Uni naimian<br />
Veprat dhe koment<br />
Teksti poetik<br />
Reflektoni për kuptimin<br />
Reflektoni për interpretimin<br />
Reflektoni për gjuhën dhe stilin<br />
Reflektoni për metrikën<br />
Po ta krahasojmë tekstin tonë, me atë që përdoret<br />
në Preshevë sot, ka ndryshime të theksuara.<br />
Atje nuk përdoret teksti, që kemi ne tani në<br />
përdorim, por një tekst botim i vitit 2002, pra<br />
para nëntë viteve, me autorë: Ali Aliu, Shaban<br />
Sinani, Stefan Çapaliku, Tonin Çobani, me titullin<br />
“Letërsia Bashkëkohore Shqiptare’’<br />
Le ta shpalosim këtë tekst, në faqen 160, ku<br />
jepen jeta dhe veprat e Ismail Kadaresë dhe disa<br />
komente të shkëputura.<br />
Kjo formë, të kujton pikërisht tekstin e letërsisë,<br />
që ne përdornim para 20 viteve. Për mendimin<br />
tim, e gjitha kjo vjen nga mungesa e informacionit<br />
dhe bashkëpunimit të ndërsjelltë.<br />
Në plan programet dhe tekstet, që përdoren<br />
në Prishtinë, ka arritje më të lartë, falë bashkëpunimit<br />
Shqipëri – Kosovë. Le të ndalemi te<br />
lënda e letërsisë, ’’ Rilindja Kombëtare Shqiptare’’,<br />
ku jepen:<br />
Kultura e gjuhës<br />
-Studimi; përmirësimi; pasurimi; raportet;<br />
ligjërimi; veçoritë; struktura; lidhjet; njohja;<br />
vlera; modelet; metodologjia dhe këshilla<br />
praktike.<br />
Rezultatet e pritura.<br />
-Zotëron; analizon; njeh; identifikon dhe kupton.<br />
Qasjet ndërlëndore dhe ndër programore.<br />
Udhëzime metodologjike.<br />
Vlerësime.<br />
Literatura.<br />
Përfundimisht, unë shprehi kërkesën dhe<br />
dëshirën që, në të ardhmen, të kemi një<br />
plan-program dhe një tekst të përbashkët, në përdorim,<br />
për lëndën ’’Gjuha Shqipe dhe Letërsia’’,<br />
duke përfashirë të gjitha gjimnazet, ku flitet dhe<br />
shkruhet gjuha shqipe.<br />
Posaçërisht, në ndihmë të mësuesve të lendës<br />
përkatëse, kam përgatitur dhe plan-programet e<br />
Gjuhës Shqipe dhe Letërsisë, që do të përdoren<br />
në tre vitet e gjimnazeve të Shqipërisë, për vitin<br />
shkollor 2011-2012, të miratuara nga Ministria e<br />
Arsimit dhe e Shkencës-Tiranë.<br />
Ju faleminderit për mirëkuptimin dhe vëmendjen<br />
tuaj!<br />
Kjo kumtesë u lexua në Konferencën e parë<br />
mbarëkombëtare për tekstet shkollore.<br />
Tiranë, 17 shtator 2011<br />
Dokumente burimore:<br />
Urdhri i Ministrit të Arsimit dhe Shkencës së<br />
Republikës të Shqipërisë, Prof.Dr Myqerem<br />
Tafaj, për fillimin e vitit të ri arsimor 2011-2012.<br />
Nga takimi me zv.ministrin e Arsimit, Shkencës<br />
dhe Teknologjisë të Republikës së Kosovë,z.<br />
Nehat Mustafa (Prishtinë, maj 2011).<br />
Takime me mësimdhënës të lëndës së letërsisë<br />
dhe me drejtorë gjimnazesh, në Shkup, Presheve<br />
e Prishtinë (maj, 2011).<br />
Shkrime nga revista ’’Mësuesi’’, Tiranë 2010-<br />
2011.<br />
Botime të Institutit të Zhvillimit të Arsimit në<br />
Shqipëri, Tiranë 2011.<br />
12
Kadrije Menqi<br />
Shfletoj ditarin...<br />
Është ditë e diel.Qetësi jashtë ,qetësi<br />
edhe brenda zemrës sime.E shfletoj ditarin<br />
dhe mbetem pa frymë.Lexoj dhe ritmi i zemrës<br />
ndryshon.Fillojnë të rrahurat e zemrës<br />
të marrin hov.Kujtime të bukura,kujtime që<br />
kanë hyrë dhe prekur horizontin e jetës sime.<br />
Ditari hapet padashje në një fletë ku<br />
unë kam shënuar diç që për ta kuptuar duhet<br />
lexuar mes rreshtave.Shiqoj anash dritarja<br />
është e mbyllur,mendoj nga erdh kjo frymë<br />
që shikimin tim e ndali mu në këtë fletë.<br />
Magjia,mendoj dhe them me vete,po<br />
,po është magjia ime që më përcjell dhe më<br />
ngrit lartë horizontit të mjegulluar.<br />
Vazhdoj të lexoj.O Zot,them prapë me<br />
vete,është e mundur kjo ,apo jam në<br />
ëndërr!Ju lutem më prekni,më thuani se jam<br />
e zgjuar,ju lutem shumë!Thërras por askush<br />
nuk më dëgjon.Jam e vetmuar si çdoherë,e<br />
vetmuar vetëm me vargun dhe kujtimin tim.<br />
Shfletoj fletë më fletë ditarin tim.Shumë kam<br />
pritur që aty të fus dhe të shkruaj për diç që<br />
më mundon dhe pres me vite,por si duket<br />
prapë do të mbetet ajo fletë e zbrazët,ashtu si<br />
edhe zemra ime.<br />
Do t`ju zbuloj sot një sekret që e<br />
mbaja me vite.Ditari im është i mbushur me<br />
kujtime të ëmbla dhe të hidhura si çdo ditar<br />
tjeter,sepse vetë jeta është e tillë.Por të kthehem<br />
në sekretin tim,aty ku unë jam ndalur<br />
të lexoj ,aty kam ndarë një fletë të zbrazët,e<br />
kam ngjyrosur me ngjyrë të kaltër dhe<br />
lartë kam vizatuar një diell.Do t`më pyesni<br />
pse!Prapë do t`ju tregoj,sepse ngjyra e kaltër<br />
është magjia ime,ndërsa dielli pres të më sjell<br />
ngrohtësinë që nuk e pata kurrë.<br />
Vazhdoj të lexoj edhe një faqe por<br />
lotët më pengojnë,ato si kristale bien mbi<br />
fletët e shpalosura.Mundohem t`i ndal,por<br />
nuk kam fuqi,zemra dirigjon dhe unë jam e<br />
pafuqishme ta ndal këtë veprim.<br />
E mbylli ditarin për sot,do të vazhdoj<br />
nesër me shpresë se në fletën e zbrazët do<br />
të shënoj kujtimin e jetës,çastin që e pres me<br />
vite...<br />
Gentiana Zagoridha<br />
Drejtuesi me vizion drejt së<br />
ardhmes<br />
Shkolla 9-vjecare “Demokracia” DURRËS<br />
është një shkollë që është ndërtuar në vitet e<br />
para të demokracisë,ekzaktësisht në vitin 1996.<br />
Shkollë e cila asokohe i përmbushte pothuajse<br />
të gjitha standartet për tu quajtur një shkollë<br />
model,në të gjitha dimensionet e saj si në<br />
infrastrukturë ashtu dhe për stafin pedagogjik<br />
që e përbënte. Ishte e mbajtur mirë,kishte<br />
komoditetin e duhur packa që mund të bëhej<br />
më shumë.Por gjithsesi i rezistonte kohës,të<br />
paktën edhe për disa vite të tjerë.Por u desh<br />
një dorë e fortë,një mëndje e ndritur,një njeri<br />
largpamës që nuk kënaqej me pak, që nuk priste<br />
të shihte me sytë e tij degradimimin dalngadalë<br />
të shkollës nga fshikullimi i pamëshirshëm i<br />
viteve. Ai do ta ndryshonte si me magji imazhin<br />
e vërtetë të kësaj shkolle një herë e përgjithmonë.Ky<br />
njeri ishte drejtori i sapoemëruar me<br />
14 shkurt 2006, Abdyl Bucpapaj.E kujt ia merrte<br />
mendja që një njeri kaq modest i heshtur<br />
e njëkohësisht kaq punëtor do të arrinte të<br />
ndryshonte imazhin e shkollës sonë e ta ngrinte<br />
atë në piedestalet e një shkolle Evropiane. E<br />
nisi fillimisht me kompletimim e fasadës së<br />
jashtme të shkollës duke i dhënë nuancat e<br />
një ambienti sa edukues aq edhe shlodhës e<br />
argëtues. Vazhdoi më pas me kompletimin e<br />
ambienteve të brendëshme të saj. Klasat u<br />
pajisën me banka dhe dyer të reja e komode.<br />
Muret e brendshme të shkollës morën pamjen<br />
e një mozaiku shumëngjyrësh ku shpalosen<br />
të gjitha aktivitetet,përmbajtja e historiku i<br />
shkollës.Por nuk mjaftoi me kaq .Pasi e përmbushi<br />
misionin e tij të parë për shndërrimin e<br />
imazhit infrastrukturor të shkollës në prag të<br />
10-vjetorit të saj,ai shkoi dhe më tej.Si një njeri<br />
me vizion të qartë për të ardhmen,si një mësues<br />
i përkushtuar e drejtues iniciator, ai arriti atë<br />
që shumë drejtues,mësues e nxënës në të gjithë<br />
Shqipërinë e ëndërrojnë, binjakëzimin me një<br />
13<br />
shkollë Evropiane dhe<br />
pikërisht me shkollën<br />
“Fjardingskolan”në<br />
Boras të Suedisë . Ishte<br />
ky binjakëzim që hapi një<br />
dritare të re për të gjithë<br />
stafin e shkollës sonë e<br />
nxënësve gjithashtu.Nga<br />
kjo lidhje ne u bëmë më të<br />
fortë,më largpamës e kjo<br />
ishte meritë e një njeriu<br />
të vetëm,një njeriu që din<br />
të sakrifikojë gjithcka në<br />
emër të diturisë.Të gjithë<br />
në qytetin tonë habiten<br />
për arritjet e shkollës në<br />
pak vite; binjakëzim me<br />
një shkollë Evropiane,<br />
vende të kënaqshme në<br />
konkurse e aktivitete të tjera jashtëshkollore,<br />
infrastrukturë bashkohore.Të gjitha këto arritje<br />
kanë vetëm një emër AVDYL BUCPAPAJ. Ky<br />
është pra me pak fjalë imazhi i udhërrëfyesit<br />
tim, në karrierën time profesionale,të cilit<br />
kurrë nuk kam mundur tia shpreh mirënjohjen<br />
time të thellë drejtpërsëdrejti se githmonë para<br />
këtij njeriu të madh më dukej vetja e vogël.Por<br />
sot gjej frymëzimin tek puna,përkushtimi dhe<br />
sakrifica e këtij njeriu për tu treguar të gjithëve<br />
se kush është në të vërtetë ky njeri. Ky njeri sa<br />
i përkushtuar e serioz në punë që të inkurajon<br />
e vlerëson për cdo iniciativë sado modeste, aq<br />
edhe i thjeshtë e popullor në aktivitete jashtëshkollore<br />
të cilat vetëm ai di ti organizojë më së<br />
miri.Nuk ka festë që ne të mos ta festojmë, nuk<br />
ka periudha pushimi shkollor që ne të mos ta<br />
shfrytëzojmë për të njohur më së miri bukuritë<br />
përradhore të Shqipërisë e Kosovës sonë të<br />
dashur e të bukur.Është meritë e këtij organizatori<br />
të shkëlqyer i cili di të “kollundrisë” sic<br />
i themi ne shqipëtarët ato pak të ardhura me<br />
nikorqillëk për të kënaqur,shplodhur e argëtuar<br />
sado pak stafin e tij që cdokush të ndihet më<br />
i shlodhur e më frytdhënës në punën e tij.Një<br />
aspekt shumë i rëndësishëm në punën e tij janë<br />
gjithashtu dhe veprimtaritë e gjithanëshme zyrtare<br />
dhe disa botime modeste që lidhen kryesisht<br />
me gjuhën shqipe e madje duke tentuar e në<br />
fusha të ndryshme të diturisë njerëzore të cilat<br />
dëshmojnë më së miri për horizontin e gjerë<br />
profesional, intelektual, kulturor e gjuhësor të<br />
tij. Këto ishin vetëm disa pjesëza të vogla nga<br />
veprimtaritë e tij, pikërisht ato që i përkasin<br />
periudhës 5-vjecare në shkollën “Demokracia”,<br />
por begraundi i tij është akoma më i gjerë<br />
e më i pasur po aq sa vitet dhe karriera e tij<br />
profesionale. Do të duhej një mjeshtër i vërtetë<br />
i penës që të mund të përshruante e të shpaloste<br />
më së miri dhe e me dinjitet sakrificat e këtij<br />
njeriu kaq patriot e arsimdashës.Por në këto<br />
momente unë gjej forcën që në emrin tim dhe<br />
të kolegëve të shkollës “Demokracia” ti them<br />
FALEMINDERIT që je midis nesh.
VEPËR MJAFT E DOBISHME, PËR SHKOLLËN E PRINDËRIT DHE ÇDO LEXUES<br />
(“Proverba, shprehje e thënie”, nga Xhavit Mëzezi)<br />
Nga: Prof. Murat Gecaj<br />
Publicist e studiues-Tiranë<br />
Këto ditë doli nga shtypi e është në qarkullim vepra e arsimtarit dhe studiuesit Xhavit Mëzezi, “Proverba, shprehje e thënie”. Përgatitur nën drejtimin<br />
dhe me redaktimin e Prof. Dr. Pavli Hazhillazi. Është një libër voluminoz, me rreth 520 faqe dhe brenda tij ngërthen afër 8.000 njësi të tilla. Për përgatitjen<br />
e këtij botimi, autorit iu desh një periudhë kërkimi, studimi e shkrimi afër 10-vjeçare. Për mbledhjen e shoshitjen e materialit faktik, ai shkoi<br />
në disa rrethe të Shqipërisë dhe u njoh nga afër me të dhënat e duhura, në disa krahina të Italisë. Gjithashtu, shfletoi 125 botime të kësaj fushe ose të<br />
përafërt me të, në gjuhën shqipe e më gjuhë të tjera, si italisht, anglisht e gjermanisht.<br />
Ishte kënaqësi për mua që këtë vepër, bashkëstudenti<br />
Xh.Mëzezi, ma dha që në dorëshkrim<br />
dhe unë shkrova e u botua aty recensioni<br />
im modest. Gjithashtu, për këtë vepër dhanë<br />
mendimet e tyre Prof.Dr. Aadriatik Kallulli e i<br />
ndjeri, shkrimtari Gjergj Zheji. Ashtu siç e kam<br />
nënvizuar në shkrimin tim, kjo vepër është një<br />
“enciklopedi e vogël, me përmbajtje të madhe”.<br />
Pra, është një botim me mjaft vlera njohëse e<br />
formuese, si për mësuesit e pedagogët, nxënësit<br />
e studentët dhe prindërit e moshave të ndryshme.<br />
Ai u shërben sidomos studentëve të degëve të<br />
mësuesisë, për gjuhën e letërsinë shqipe, por dhe<br />
për gjuhët e huaja.<br />
Po kështu, libri në fjalë është një mjet pune në<br />
tavolinën e studiuesve, redaktorëve të shtypit të<br />
shkruar dhe atij elektronik, u shërben krijuesve<br />
të fushave të ndryshme të diturisë etj. Se, fare<br />
mirë, një student jo vetëm njihet me pasurinë<br />
e madhe të proverbave, shprehjeve, thënieve e<br />
mendimeve të çmuara, por dhe ia vlen që aty të<br />
bazohet për të hartuar temë kursi ose diplome,<br />
për të shkruar e publikuar artikuj ose studime,<br />
në gazeta a revista të ndryshme. Ndërsa një poet<br />
ose shkrimtar gjen aty frymëzimin a “brumin”<br />
për të shkruar një poezi e poemë, një tregim dhe,<br />
pse jo, një roman ose një skenar, drame a filmi<br />
dokumentar e artistik.<br />
Duke i hapur faqet e kësaj vepre, të autorit<br />
tiranas Xh.Mëzezi, gjen aty mendimin e gjenisë<br />
popullore dhe të krijuesve të ndryshëm, që nga<br />
Veriu e deri në Jug të Shqipërisë, por edhe nga të<br />
gjitha trojet tona amtare, si nga Kosova, Maqedonia,<br />
Kosova Lindore (Lugina e Preshevës) e<br />
Mali i Zi, por edhe nga Çamëria, arbereshët e<br />
Italisë dhe diaspora shqiptare. Shpesh herë, ato<br />
janë dhënë në faqet e kësaj vepre në gjuhën e<br />
huaj, duke u bërë dhe evidentuar krahasimet,<br />
ngjashmëritë dhe ballafaqimet e nevojshme.<br />
Kështu, në mendje të lindë menjëherë mendimi<br />
se dituria njerëzore nuk ka kufinj të përcaktuar,<br />
se ajo qarkullon lirshëm nga një popull te tjetri,<br />
nga një vend në tjetrin.<br />
Xhaviti shërbeu vite të tëra në arsim dhe në<br />
administratën e saj, në Tiranë, por gjithnjë e<br />
ka pasur merak të gjurmonte, të mblidhte e<br />
sistemonte dhe pastaj të botonte nga pasuria<br />
gjuhësore dhe e folklorike e popullit tonë. Vërtet<br />
dërgoi e publikoi diçka në botimet e Institutit të<br />
Folklorit, më pas Instituti i Kulturës Popullore.<br />
Por ai nuk u nxitua, pra e vijoi punën parapërgatitore<br />
të botimit me pasion e durim, për vite të<br />
tëra. Kështu, i mbushi fletoret me proverba, fjalë<br />
të urta e mendime të çmuara nga goja e popullit.<br />
Por shfletoi dhe mjaft botime të ndryshme,<br />
prej të cilave zgjodhi ose t’harri shpehjet më të<br />
bukura e më të qëlluara.<br />
Në kato vitet e fundit atij iu dha mundësia të<br />
jetonte në Itali, te djali emigrant dhe përsëri në<br />
mendje i rrihte si çekan synimi për ta pasuruar<br />
arkivin e tij me proverba e fjalë të urta nga<br />
popuj të tjerë, si Italia, Franca, Anglia e Gjermania.<br />
Ato i mblodhi në original, nga librat e<br />
goja e folësve të atyre gjuhëve dhe për lexuesit<br />
shqiptarë i përktheu në gjuhën tonë amtare.<br />
Të gjitha ato, që përmenda më lart e të tjera,<br />
i shërbyen Xhavitit që të ulej e ta sistemonte<br />
përfundimisht materialin e mbledhur, me<br />
kritere të rrepta shkencore. Pastaj i daktilografoi<br />
në makinë shkrimi dhe më tej i hodhi në<br />
kompjuter. Kështu, doli një material i gjërë<br />
faktik për proverbat ose fjalët e urta dhe thëniet<br />
e mençura.<br />
Për vlerat e veçanta të këtij punimi, mjaft serioz<br />
e të dobishëm për të gjithë lexuesit shqiptarë,<br />
ka shkruar vetë edhe Xhavit Mëzezi në hyrjen<br />
e librit të tij. Pra, nuk e quaj të nevojshme që<br />
të ndalem hollësisht për ato. Por dëshiroj të<br />
nënvizoj, posaçërisht, se materiali i publikuar<br />
është me interes të veçantë dhe mjaft i dobishme<br />
për të gjithë ne, sepse lidhet me arsimin<br />
e shkollën, me dituritë, shkencën e kulturën,<br />
pra me tërë jetën tonë. Proverbat, shprehjet e<br />
bukura e thëniet e mençura etj. janë qëmtuar me<br />
kujdes dhe prandaj na rrënjosen në mendje, kur<br />
i lexojmë.<br />
Mund të shkruaja më shumë dhe të shprehesha<br />
më gjatë për vlerat e shumanshme të këtij<br />
punimi enciklopedik, mendoj tepër i veçantë<br />
në botimet tek ne. Se, për shembull, ia vlen të<br />
theksojmë se në faqet e e tij është shprehur<br />
bukur dhe në mënyrë të përmbledhur filozofia<br />
14<br />
e jetës, por dhe optimizmi i saj. Ai na mëson<br />
e na këshillon se si të sillemi, të mendojmë, të<br />
flasim e të veprojmë, në familje, në punë dhe<br />
në shoqëri e kudo ndodhemi.<br />
Na mbyllje, e uroj këtë autor këmbëngulës dhe<br />
serioz në kërkimet e studimet e tij; e përgëzoj<br />
bashkëstudentin, kolegun e mikun tim të mirë,<br />
Xhavit Mëzezi, për publikimin e kësaj vepre<br />
të arrirë. Ai më tregoi se para pak ditësh kishte<br />
organizuar një përurim modest, me jo shumë<br />
veta, pra me familjarë, ish-studentë e kolegë<br />
të tij. Por, ndoshta, ai do të bëhet më i njohur<br />
përmes publikimeve në shtypin e shkruar dhe<br />
atë elektronik, me qëllim që lexuesi i interesuar<br />
t’i marrë e shijojë nga afër vlerat e tij të<br />
shumanshme.<br />
Gjithashtu, këtu gjej rastin të zbuloj edhe një<br />
“sekret” ose mendim, që ai ma shprehu në<br />
mirëbesim e me pak mëdyshje. Pra, dëshiron<br />
të grumbullojë të dhënat e nevojshme, me<br />
ndihmën e pakursyer edhe të kolegëve tjerë,<br />
që me rastin e 50-vjetorit të diplomimit tonë<br />
(qershor 2012), të publikojmë një libër, ku të<br />
shprehet dashuria dhe nderimi i merituar për<br />
bashkëstudentët e fillimeve të Universitetit të<br />
Tiranës, në Fakultetin Histori-Filologji të tij.<br />
Se të gjithë iu përkushtuam plotësisht arsimit,<br />
kulturës, shkencës, letersisë e botimeve etj. dhe<br />
nuk kursyem as nuk kursejmë energjitë mendore<br />
e fizike, për të mirën e Shqipërisë së dashur.<br />
Tiranë, 3 nëntor 2011
F A Q J A E P O E Z I S Ë P Ë R F Ë M I J Ë<br />
Poezi për fëmijë nga: Shahe rama<br />
Viti i Ri<br />
Bredhi ynë pret e pret<br />
Të stoliset me lezet<br />
Merrë mesazh nga Viti i Ri<br />
Më prit, më prit se do vij.<br />
Babadimri, ai zotëri<br />
Ka tubuar shumë fëmijë<br />
Prej një fshati në qytet<br />
Fluturon me sajë të vetë.<br />
Por dy kukulla me pahirë<br />
Kishte marrë një vashë e mirë<br />
Pa shih vasha si veproi<br />
Njërën bredhit i`a dorëzoi.<br />
Bredhi ndihej shumë krenar<br />
E mbante si Lapidar<br />
Xixëllonjat e adhuronin<br />
Dhe balonat lartë e qonin.<br />
Veq qiriu faqeziu<br />
Kishte ndjellë pak xhelozi<br />
Po përtonte të flakëronte<br />
Ashtu mirë si di ai.<br />
Kur filluam të festojmë<br />
Gjithë rrethë bredhit të këndojmë<br />
Viti i Vjetër rrugën lëshoi<br />
Pak gërhani e pak qaloi.<br />
Ombrella<br />
Ankohet ombrella<br />
Se po punon shumë<br />
E përse gjithë shiun<br />
Dashka t`a mbaj unë!<br />
Ku i kanë mantelat<br />
Fëmijët dembel<br />
E vashëzat kapelat<br />
T`ëmbla si sheqerë.<br />
Ani edhe plaku<br />
Posi teveqel<br />
Nuk dashka në derë<br />
Të dalë asnjëherë<br />
Pa më marrë me vehte<br />
Dimër edhe Verë.<br />
Ombrella<br />
Ankohet ombrella<br />
Se po punon shumë<br />
E përse gjithë shiun<br />
Dashka t`a mbaj unë!<br />
Ku i kanë mantelat<br />
Fëmijët dembel<br />
E vashëzat kapelat<br />
T`ëmbla si sheqerë.<br />
Ani edhe plaku<br />
Posi teveqel<br />
Nuk dashka në derë<br />
Të dalë asnjëherë<br />
Pa më marrë me vehte<br />
Dimër edhe Verë.<br />
Athua<br />
Sikur sytë e Lizës edhe qielli<br />
det<br />
Po kjo re e bardhë, në qiell kujt<br />
i ngjet<br />
Mos e ka humb rrugën, plis i<br />
gjyshit plak<br />
Apo është një nuse në qiell me<br />
duvak!<br />
Ende fryen veriu dhe në vendin<br />
tim<br />
Fëmijët dhe përallat ku të gjejnë<br />
shpëtim<br />
Fli më thotë mamaja, mos u<br />
merakos<br />
Vetëm botë e përallave ende<br />
nuk u sos.<br />
Shkronja A<br />
Shkronja A ti mos u kot<br />
Piramidë je në këtë botë,<br />
Kurorë lidh m,e shkronjën B<br />
Për kumbarë ke shkronjën C.<br />
Shkronja B<br />
B Bregore me bezare<br />
Bariun mos e ke parë<br />
Bariu dhe fyell i tij<br />
Më këndojnë për mrekulli.<br />
Shkronja C<br />
Shkronja C pak vetull ngritur<br />
Vitaminë thotë për të rritur,<br />
Halla Fetë shpesh protestonj<br />
S`pihet çaji pa limon.<br />
Shkronja Ç<br />
Çanta mbushet pispilloset<br />
Sa për shkronja s`merakoset<br />
Përpos shkronjjës Ç<br />
Pas më vijnë një nga një.<br />
Shkronja D<br />
Shkronja D diellin e thërret<br />
Ah, pa ty thotë nuk ka jetë,<br />
Shkronja DH më thuaj vallë<br />
Si do të quahej një dhëmballë!<br />
15
Shahe Rama<br />
LLOKUMET E SHIJSHME<br />
Në fshatin Llucë, fshatin më të afërt të qytetit, jeton halla Miradije. Ajo është motra e babait të Zanës dhe Sonit të vogël. Këtë të diel, halla Miradije<br />
si edhe shumë hera tjera, kishte ftuar miq, njerëz të farefisit dhe dy mbesat e saj të dashura, Zanën dhe Sonin për të ngrënë llokumet e saj të njohura<br />
dhe të pëlqyera nga të gjithë. Jeta në fshat, thoshte shpesh halla Miradije, është e vështirë, por edhe shumë e bukur. Mjafton të dish ta gëzosh ditën,<br />
thoshte ajo shpesh. Dy mbesat e preferuara të hallës Miradije, Zana dhe Soni, pa menduar gjatë, me një peshqesh të vogël nën sqetull, u nisën drejt<br />
fshatit LLucë dhe shtëpisë së hallës Miradije. Oborri i hallës Miradije tanimë gumëzhinte nga mysafirët e shumtë. Ata ishin në kulmin e bisedave dhe<br />
gjallërisë, duke marrë herë nga njëra herë nga pjata tjetër ushqimet, kryesisht prodhime të qumështit, pemë e perime, si dhe llokume, specialitetin<br />
për të cilin edhe ishin ftuar nga halla Miradije. Qeni laraman që mbante halla Miradije në shtëpi sillej rreth e rrotull oborrit thuajse donte të gëzonte<br />
bashkë me të ftuarit.<br />
Në një moment, derisa halla Miradije doli nga shtëpia me tepsinë e dytë të stërmbushur me llokume, qeni laraman, pa u ndie fare, kërceu mbi tepsi<br />
dhe derdhi pothuaj të gjitha llokumet në barin e njomë para shtëpisë.<br />
-Aman mor ditëzi, ç`na bëre - bërtiti halla Miradije, pa ditur si të vepronte tutje. Ajo shqelmoi lehtas qenin laraman, i cili thuajse dinte për sherrin e<br />
bërë dhe i`a mbathi me të shpejtë. Soni nuk u përmbajt dot pa qeshur, por kjo e qeshur tërhoqi pas vete edhe shumë të qeshura të tjera, sa pothuajse<br />
të gjithë filluan të qeshin me të madhe. Qeshi si prej zori edhe halla Miradije.<br />
Dita në fshat kaloi për mrekulli.<br />
-A thua do të ishte ditë aq e bukur po mos të ndodhte incidenti me qenin laraman, - pyeti në mbrëmje Zana motrën e saj të vogël, Sonin.<br />
Duke buzëqeshur këndshëm, Soni tha:<br />
-Jo vetëm që nuk do të ishte ditë aq interesante, por as unë nuk do të frymëzohesha për të shkruar këtë poezi të bukur. Më lejo ta lexoj, - tha Soni e<br />
vogël dhe filloi leximin pa pritur përgjigjen e motrës së madhe:<br />
Qeshja<br />
Tinëz qesha me një shokë<br />
Kur rrëshqiti, ra për tokë<br />
Një minute më parë krenohej<br />
Nuk ka shans të rrëzohej.<br />
Dhe kur halla Miradije<br />
Kishte mbush një gjysmë tepsie<br />
Me simite e llokum<br />
Për fëmijët në katund.<br />
Desha s`desha t`madhe qesha<br />
Kur një qen fort laraman<br />
Hop kërceu pa u ndi<br />
Drejt e në tepsi.<br />
Një ditë mblidhen që të gjithë<br />
Donë në mua të marrin hakë<br />
Pa më pritni mor të mjerë<br />
Sa të rritem pak.<br />
-Je e paparë!, - tha Zana. -Çfarë do të bësh me këtë poezi<br />
-Do t`a botoj në fletushkën e shkollës. - u përgjigj me shpejtësi Soni.<br />
- Po nëse e kupton halla Miradije, si thua do të hidhërohet - pyeti Zana.<br />
-Jo aspak, halla Miradije është një grua shumë e mençur dhe bujare.<br />
-Vërtet ashtu është, - u pajtua me të motrën edhe Zana.<br />
Ato biseduan gjatë atë mbrëmje për shumë gjëra dhe familjarët e tyre më të dashur.<br />
-Ishte një ditë e lodhshme, por e mrekullueshme kjo, - përfunduan shkronjat, para se të vendosnin të flinin. Ashtu vërtetë ishte.<br />
16
T R E G I M I P Ë R M Ë TË VEGJËLIT<br />
Vangjush Saro<br />
Vajza që mësonte përmendësh<br />
Tregim gazmor<br />
Shoqja e klasës sonë, Linda, gjithnjë mësonte përmendësh. E shkreta vajzë, sa lodhej! Një fjali të vetme, e lexonte tre herë, katër herë...Dhe<br />
kur i dukej se tashmë e dinte, fillonte të njëjtën gjë me fjalinë tjetër. Pastaj me tjetrën, e kështu me radhë.<br />
-Moj vajzë, - i thoshte mami - mos e thuaj mësimin përmendësh. Përpiqu ta kuptosh. Nuk ka pse të përsërisësh çdo gjë, fjalë për fjalë e<br />
shkronjë për shkronjë.<br />
-Po, o ma, s’bëj dot ndryshe, - i përgjigjej Linda - Si thua ti, të nxjerr fjalë nga xhepi<br />
-Nuk më kuptove, Linda, - ngulte këmbë mami, - Unë nuk po them të shpikësh nga mendja. Por atë që e thua, duhet ta kesh në kokë. Ta<br />
ndjesh...<br />
Eh, kujt i thoshe! Kështu di unë. Kështu unë e kam më të lehtë. Kështu jam mësuar. Vetëm këto fjalë përsëriste Linda.<br />
Të themi të vërtetën, është një shoqe e mirë dhe nxënëse e zellshme. Zyshat ia dinë pak a shumë huqin dhe në përgjithësi nuk e bezdisin.<br />
Mirëpo...ja tek na erdhi papritur një zyshë e re historie. Dhe Lindës i qëlloi të ngrihej në mësim. E me sa dukej, ishte “në një ditë të errët”,<br />
siç thonë për sportistët. Ajo e “recitoi” një pjesë të mësimit siç bën gjithnjë, me kokën lart, me sytë gati të mbyllur, pa parë as zyshën, as<br />
klasën, asgjë, asgjë. Mirëpo në një çast, zysha e ndërpreu, për të pyetur edhe njërin nga nxënësit që “fluturonte” me zogjtë andej përtej<br />
dritares, nga dukeshin çunat e klasës së Vc që po kënaqeshin duke luajtur futboll.<br />
-Ti, vogëlush. Në ç’vit shpërtheu Kryengritja e Skllevërve<br />
-Në vitin... - ku e kishte mendjen në mësim ai miku. Doemos që ngeci dhe mblodhi supet.<br />
Atëherë zysha i tha që herë tjetër të mos shikonte laraskat, por të ndiqte mësimin.<br />
-Vazhdojmë, Linda!, - tha zysha.<br />
Vazhdojmë, po ku se...Linda ndërkaq e kishte humbur fillin.<br />
-Hm...Ku e lashë, zysh, - pyeti ajo dhe papritur filloi të përskuqej.<br />
-Çfarë, çfarë, - e vështroi shtrembër zysha - Ti më pyet mua ku e le Domethënë ti mëson përmendësh...<br />
-Jo, zysh. Po, zysh. Jo, zysh, - Lindës së shkretë një çehre i vinte, një tjetër i shkonte.<br />
Mirëpo edhe zysha dukej me humor të keq. Dhe filloi t’ia kërkonte mësimin tamam aty ku e kishte lënë. S’mund të përshkruhet se çfarë<br />
ndodhi paskëtaj. E hutuar, Linda ia fillonte nga e para:<br />
-200 gladiatorë të shkollës në Kapua vendosën të arratiseshin...<br />
-Jo këtu, jo nga fillimi, vajzë e mbarë, - i tha zysha - Vazhdo ku e lamë...<br />
Mirëpo Linda s’dinte tjetër veçse:<br />
-200 gladiatorë të shkollës në Kapua...<br />
-Moj Linda, moj zemër, - i tha zysha, - Këto i thamë njëherë. E kemi lënë te zgjerimi i kryengritjes...<br />
-Zgjerimi i kryengritjes - përsëriti Linda si papagall - Po. Zgjerimi i kryengritjes ishte...Ai...Ajo...200 gladiatorë të shkollës në Kapua...<br />
E gjithë klasa u shkri në gaz. Linda, e përskuqur, e hutuar, përpiqej të kujtonte ç’kishte mësuar, çfarë ishte ende për t’u thënë, ku të futej në<br />
atë dreq mësimi që në shtëpi e kishte bërë ujë...E kotë. Nuk shkëputej dot nga fillimi.<br />
Zysha vendosi ta ndihmonte:<br />
-Mirë. Vazhdojmë së bashku. Kundër kryengritësve u dërgua...u dërgua...<br />
-200 gladiatorë të shkollës në Kapua... - ia filloi Linda nga e para - vendosën të arratiseshin, por vetëm 78 prej tyre mundën të...<br />
-Kush u dërgua kundër tyre, - e ngriti zërin zysha.<br />
-Kundër tyre...kundër tyre - Linda ishte bërë për të ardhur keq. Ku vallë, ku ishte filli i humbur i këtij dreq mësimi - Kundër tyre...<br />
-U dërgua pretori Klodi - e ndihmoi zysha - Po mirë, çfarë bëri Spartaku1)<br />
-Spartaku...Spartaku...<br />
-Sulmoi prapavijat e Klodit dhe e mundi atë, - plotësoi zysha - Atëherë Roma dërgoi Kasin. Hë, ç’ndodhi pastaj<br />
Po Linda ishte krejt e turbulluar. Ndjehej si në ethe.<br />
-Pastaj, - tha ajo - Pastaj...Zyshe, unë e kam mësuar. 200 gladiatorë të shkollës në Kapua...<br />
-Mjaft! - bërtiti zysha e nxehur - Tani ata ishin bërë 200 mijë. Ulu dhe qetësohu! Dhe mos mëso më si papagall!<br />
Shpëtoi nga një katër e mirë Linda, me gjithë ata 200 gladiatorët e saj. Zysha filloi shpjegimin dhe gjithçka u harrua aty për aty. Vetëm<br />
Linda u përpoq të mos harronte se kishte kaluar një ditë të vështirë. Ajo s’do të harronte sidomos pse-në e kësaj vuajtjeje të kotë...<br />
17
PROBLEME MATEMATIKORE - nga Bardhyl Selimi<br />
Gruaja dhe vezët<br />
“Një grua po barte për në treg një shportë me vezë. Një kalimtar e shtyu atë pa dashje,<br />
shporta i ra në tokë dhe vezët u thyen. Fajtori deshi ta shpërblente gruan.<br />
-Sa vezë kishte në shportë- e pyeti ai.<br />
- Nuk e mbaj mend mirë, por e di se kur i nxirrja nga 2, nga 3, nga 4, nga 5 e nga 6, në<br />
shportë më mbetej gjithnjë një vezë kurse kur i nxirrja nga 7 nuk mbetesh gjë.<br />
Sa vezë kishte gruaja në shportë”<br />
Zgjidhje<br />
Gjejmë SHVP (2,3,4,5,6)= 60<br />
Numri që kërkojmë është shumëfish i 60 plus një. Këto numra paraqiten me formulën:<br />
60n+1 që mund të rishkruhet edhe kështu:<br />
= 7*8 n+4n+1<br />
Me qenë se se 60n+1 plotpjestohet me 7 (sipas tregimit të gruas), dhe 7*8n plotpjesëtohet<br />
me 7, del që edhe 4n+1 duhet të plotpjesëtohet me 7.<br />
Vlera më e vogël e n që e kënaq këtë kusht është 5. Dmth në shportë ka pasë<br />
7*8*5 +4*5 +1 = 56*5+21 = 280 +21 = 301 vezë.<br />
Vlera tjetër, për n=12, jep një numër të madh 721 vezë gjë që ka pas gjasë.<br />
18
ANEKDOTAT SHQIPTARE<br />
Anekdotat, këto thënie të mençura, këto tregime të shkurtra shpotitëse e satirike, përmes së cilave interpretohen dukurit e<br />
ndryshme shoqërore, ndodhi të personaliteteve të njohura etj., japin një pasqyrim metaforik por edhe alegorik të realitetit<br />
tonë me të cilinë përballemi çdo ditë.Këto tregime të zgjuara, që ishin karakteristik komunikimi tek shumë popuj ballkanas<br />
në të kaluarën, e në veçanti në disa treva shqiptare (ku akoma janë prezent, edhe pse të zbehura nga evoluimi kohorë),<br />
arrijnë që përmes mesazheve të japin aspekte nga jeta, në dukje të vogla, por me vlerë përgjithësuese, duke i vënë në lojë<br />
klasat sunduese, pushtuesit, tradhtarët, qeveritarët, personalitetet publike etj., por duke mos lënë pa atakuar as problemet<br />
e ndjeshme sociale, ekonomike, politike etj.<br />
Shkathtësia e këtij komunikimi të drejtpërdrejt me dëgjuesin dhe roli si mburojë a si shtizë ndaj kundërshtarit, i kanë<br />
siguruar anekdotave, por edhe aforizmave, fjalëve të urta etj. një vend të rëndësishëm në thesarin e kulturës shqiptare,<br />
por edhe një jetë të gjallë e aktive, me një humor të hollë e satirë therëse, edhe sot e kësaj dite.Këto anekdotave që janë<br />
të vendosura më poshtë janë të marra nga librat: “Anekdota 1 dhe 2” i botuar nga Instituti albanologjik i Prishtinës, dhe<br />
“Tregime shqiptare” shkruar nga Daut Demaku.<br />
FALLI I TË VORFUNIT<br />
lsh kanê njani fukaré. Shkon tu falltori e i thot:<br />
Allahile, a po më qet fall<br />
Për çka po do me t’qitê fall<br />
E kam jeten e keqe e jam fukaré i madh. Pa kqyr, a kam m’u ba najherê zingjin i madh Falltori zu m’i qitê fall me pasula. I kqyri sa i kqyri, e dikur<br />
tha:<br />
Edhe tri vjet qishtu e kie fatin.<br />
Po masanej e veti fukaréja. Masanej msohesh, s’t’duhet ma mirë.<br />
KAMBËT HEQIN PËR KRYE BUDALLË<br />
Niset njani pej shpije për ni punë. N’vên qi me, sose punë shpejt e me i ra shkurt, nget gjith ditën posht’ e përpjetë e gja s’un nreq. E nxe aksham’i<br />
n’ni katun. Bjen.. n’konak tu ni Mik i veti. Kur merr m’i shtrue miku me ra mas darke, ja shtro dyshe kun edhe, ja qet jastakun. Ky muer me ra.<br />
Kamët i qiti njastak e kryet n’fun fdyshe kut. Miku po i thot:<br />
0 mik, për simrapshti je ra se kryet duhet m’e, qitë njastak e jo kamët.<br />
Jo, bre mik, se mirë jam, ra, ju përgjegj musafiri se kam’ët hejkin për krye budallë. Gjith ditën kamët kan hekë për kta krye budallë e tash kamët ne<br />
t’pushojnê rahat njastak e jo kryet, se se meriton.<br />
19
REVISTË MUJORE, PËR FËMIJË, TË RINJ DHE PRINDËR “<strong>DITURIA</strong>”<br />
Revista “Dituria”<br />
Kryeredaktor: Sokol Demaku; koli284@hotmail.com<br />
Keshilli redaktues:Rrahmon Jashari, rrahmanjashari@hotmail.com; Lena Liden, lenadarlene@yahoo.se;<br />
Bahtir Latifi; bahtirlatifi@live.se;Hakif Jashari; hakif@dituria.se, Griselda Hallulli<br />
Bashkëpunëtor: Arsim Halili,Bujanoc,arsimhalili@hotmail.com;<br />
Adresa e redaksisë,Revista Dituria,CO/Studiefrämjandet, Yxhammarsgatan 8 - 10, 503 31 Borås-Suedi<br />
dituria@live.se<br />
Diturinë mund ta lexoni edhe ne internet: http://www.dituria.se/<br />
dhe ne www.immi.se/tidskrifter/dituria<br />
20