MANIFESTACIJE EKONOMSKE GLOBALIZACIJE

Manifestacije ekonomske globalizacije
EKONOMIJA / ECONOMICS, 14 (1) str. 257-274 (2007) www.rifin.com
259
(nekonfliktnim i konstruktivnim) dvovlašćem TNK i najrazvijenijih
država, koje djeluju kao simbioza u zajedničkom interesu. Države
daju TN kapitalu garancije i podršku u međunarodnoj arbitraži,
oslobađaju ga od dvojnog oporezivanja, pružaju mu administrativnu
i diplomatsku pomoć, osiguravaju direktne strane investicije (FDI-
foreign direct investment), i sl. Kao protiv uslugu, TN kapital
obezbjeđuje matičnim državama ekonomski prosperitet, moć i
nedostajuće resurse po jeftinim cijenama.
1. Pojam i karakteristike ekonomske globalizacije
Globalizacija je istorijski, realan, protivurječan, neravnomjeran,
nezaustavljiv i nepovratan proces, koji transformacijom i dinamizacijom
svojih konkretnih oblika, mehanizama i metoda ispoljavanja bitno
mijenja međunarodne ekonomske i druge odnose u smjeru njihovog
sve većeg povezivanja. Redukovani termin ekonomska globalizacija
predstavlja mijenjanje ponašanja ekonomskih subjekata uzrokovano
opadanjem značaja geografskih udaljenosti, internacionalizacijom
i denacionalizacijom proizvodnje, relativizacijom nacionalnog
suvereniteta, legaliteta i političkih razlika, velikom brzinom
infrastrukturnog povezivanja kapitala, robe, usluga, radne snage
i informacija na velikim distancama, dominacijom kapitalnih nad
trgovačkim tokovima, a posebno nad rastom proizvodnje mjeren
domaćim GDP, tehničko-tehnološkom standardizacijom proizvodnje,
homogenizacijom zakonske, institucionalne i privredno-sistemske
infrastrukture, unifikacijom međunarodnih tokova roba, usluga i
resursa, tržišta, proizvodnje, tehnologije, komunikacija, finansija i
sl., izuzetnom ekspanzijom krupnog kapitala, projektovanjem novih
organizacionih oblika, intrafirmske razmjene, mrežnog povezivanja
i virtualiuzacije poslovanja, itd.
Većina autora se slaže da je ekonomska globalizacija bitna
karakteristika savremene svjetske privrede. Njoj se prilagođavaju
sva četiri Druckerova tipa ekonomije: nacije, regiona, TNK, novca,
kredita i investicija. Ona je institucionalizovana preko raznih
međunarodnih ekonomskih organizacija.
Izbjegavajući precizno određenje ekonomske globalizacije,
navešćemo njene osnovne karakteristike: ona je realan istorijski
proces univerzalizacije, homogenizacije i unifikacije privreda po