MANIFESTACIJE EKONOMSKE GLOBALIZACIJE

Manifestacije ekonomske globalizacije
EKONOMIJA / ECONOMICS, 14 (1) str. 257-274 (2007) www.rifin.com
261
konkurenciju i liberalan pristup globalom tržištu, koje se dijeli na
bazi međusobnih sporazuma - smatra se da svijetom dominira oko
400 TNK, koje raspolažu sa oko 80% svjetskog kapitala),
- dominacija tržišne, transnacionalne i nadnacionalne regulacije nad
državnom,
- promjenam subjekata koji učestvuju na globalnim tržištima, koji
postaju sve krupniji i moćniji, mijenjaju, usavršavaju i prilagođavaju
svoju organizacionu i upravljačku strukturu (tehnološku, transportnu,
finansijsku, informacionu, telekomunikacionu i dr.) u cilju širenja
biznisa na teritorije mnogih zemalja.
- pojava novih subjekta međunarodne ekonomske saradnje:
međunarodne organizacije, 60-tak regionalnih organizacija, oko
63.000 TNK i TN banaka sa 690.000 filijala lociranih širom svijeta
(Vidas-Bubanja 2001, s. 8), svjetski finansijski centri, institucionalni
investitori (penzioni, osiguravajući i investicioni fondovi), nevladine
organizacije (razni pokreti kao što su “zeleni” i “otvoreno društvo”),
kao i razne religiozne, mafijaške, terorističke, dijasporne, megapolisne
i druge interesne mreže,
Ekonomsku globalizaciju prate mnogi globalni ekonomski problemi,
koji će prije ili kasnije zahtijevati globalna rješenja, zasnovana
na kvalitetno novim nivoima i oblicima međusobne saradnje
država i regiona, uz stvaranje jedinstvenih političkih, ekonomskih,
informacionih i drugih poligona zajedničkih usaglašenih dejstava.
2. Suština ekonomske globalizacije
Veliki broj autora smatra da je globalizacija teorijski zasnovana
na shvatanjima transnacionalnih tržišnih neoliberala, globalista
i geopolitičkih ekonomista, koji retorički nameću princip konkurencije
kao dominantan i sveobuhvatan ključ globalizacije. Ali,
praksa krajnje surovo redukuje proklamovani princip, jer se po
potrebi lavira između korišćenja neoliberalizma kao hegemonijalnog
poretka prema bogatoj manjini i protekcionizma prema siromašnoj
većini. Konkurencija se guši na svakom koraku sve jačim
međunaronim monopolima i kompetencijama, samo se mijenjaju
i prividno humanizuju njihove manifestacije. Negira se tržište kao
„jednakost mogućnosti“ (M. Friedman). Principi otvorene privrede
se selektivno i po potrebi primjenjuje. Konstatno se kontrolišu i