Edukata shoqërore - Erik Botime

Blegina Bezo (Hasko) 

Edukata 

shoqërore 

Libër Mësuesi 

7 

Tiranë, 2012 

1

SHTEPIA BOTUESE ERIK 

Botues: 

Dëshira SHEHU 

Autor: 

Blegina Bezo (Hasko) 

Redaktore përgjegjëse: 

Anila KONOMI 

Arti grafik, studio grafike “ERIK” Botime: 

Edlir PODA 

Kopertina: 

Blerina Balla DAUTI 

Botimi i parë, viti 2012 

© ERIK BOTIME 

Të gjitha të drejtat janë ekskluzivisht të rezervuara. 

Ndalohet prodhimi, riprodhimi, shitja, rishitja, shpërndarja, kopjimi, fotokopjimi, 

përkthimi, përhapja me çdo lloj forme apo mjeti, pa miratimin me shkrim nga Shtëpia 

Botuese “ERIK”. 

Botimet “ERIK” 

Kont Urani, Nr. 25, Tiranë - Albania. 

Tel.: 00355 4 2467762; 00355 4 2220645; 

Cel.: 069 20 40 333; Cel.: 069 40 66 442 

E-mail: erikbotime@mail.com, web: www.erikbotime.com 

2

Përmbajtja 

Kreu.1 Individët, grupet, institucionet 

1.1 Demokracia dhe mirëkuptimi.......................................................................................12 

Kreu.2 Organizimi dhe funksionimi i shtetit demokratik 

Mësimi 2.3 Punë praktike..................................................................................................14 

Kreu.3 Format e pushtetit 

Mësimi 3.3 Pushteti ekzekutiv...........................................................................................16 

Kreu.4 Opinioni 

Mësimi 4.1 Opinioni dhe fakti...........................................................................................22 

Kreu.5 Prodhimi dhe shpërndarja 

Mësimi 5.4 Reklama dhe etika...........................................................................................24 

Kreu.6 Idealet dhe praktikat e qytetarisë 

Mësimi 6.4 Të drejtat e fëmijëve në deklaratë....................................................................26 

Disa nene nga konventa mbi të drejtat e fëmijës 

Pjesa 1...................................................................................................................................28 

TESTE 

Testi Nr.1 

Kreu I. Individi, Grupet, Institucionet + Kreu II. Organizimi dhe funksionimi i shtetit 

demokratik...............................................................................................................34 

Testi Nr.2 

Kreu III. Pushteti ligjvënës + Kreu IV. Opinioni dhe fakti.................................................36 

Testi Nr.3 

Kreu V. Prodhimi dhe shpërndarja + Kreu VI. Idealet dhe praktikat e qytetarëve...............38 

Edukata Shoqërore 7 Libër Mësuesi 

3 

3

Hyrje 

Libri i mësuesit, i tekstit Edukata shoqërore 7, është ndërtuar 

në përputhje me tekstin e edukatës sipas programit të 

miratuar nga Ministria e Arsimit dhe e Shkencës. 

Te ky libër u vihen në shërbim mësueseve të edukatës 

modele orësh mësimore duke mos prekur hapësirat 

që ka vetë mësuesi për të përcaktuar, ideuar e organizuar 

orën e mësimit. 

Në libër është paraqitur fillimisht plani mësimor i 

ndarë në kapituj e orë mësimi me objektivat kryesore sipas 

niveleve dhe mjetet e nevojshme që do të përdoren gjatë 

orës së mësimit. 

Zhvillimi i mësimit është modeluar sipas strukturës 

PNP dhe ERR. 27 tema të reja të ndara në 6 kapituj, 3 

orë përsëritje dhe 5 orë të lira plotësojnë programin vjetor 

prej 25 orësh. Në këtë libër janë paraqitur 3 teste, të cilat 

mësuesja mund t’ i zhvillojë me shkrim, pas dy kapitujve. 

Çdo orë mësimore kalon në tre faza: 

-Faza I- Parashikimi ose evokimi. Mësuesi shkruan 

temën e re në dërrasë dhe i njeh nxënësit me objektivat që 

do të arrihen, mjetet që do të përdoren, fjalët kyçe që do të 

trajtohen. Përmes të pyeturit mësuesja nxit te nxënësit të 

kujtojnë njohuritë e marra më parë, që do t’i shërbejnë në 

fazën e dytë. Metodat që përdoren më tepër në këtë fazë 

janë: bashkëbisedimi, debati, kllasteri, krahasimi, stuhi 

mendimi etj. 

-Faza II- Ndërtimi i njohurive ose realizimi i 

kuptimit. Jepen njohuritë e reja duke nxitur te nxënësit 

mendimin kritik për njohuri, të cilat i kanë mësuar në klasat 

e mëparshme, në lëndë të tjera apo i kanë dëgjuar në mjetet 

e informimit. Mësuesja përdor metoda të tilla, si: diagram 

veni, punë në grupe, kllaster etj. 

-Faza III- Përforcim ose reflektim. Kjo fazë përfshin 

një përmbledhje të çështjeve kryesore të temës së re. 

Mësuesja shfrytëzon punën me tekstin, tabelat, komenton 

fotot, mund të zhvillojë një minitest duke përforcuar konceptet 

kryesore. 


5

Nr. 

rendor 

PLANI MËSIMOR I 

EDUKATA SHOQËRORE 7 

Orët Tema Kreu Objektivat Mjete mësimore 

1 1 Demokracia dhe 

mirëkuptimi 

Kreu I 

Në përfundim të mësimit nxënësi/ja do të jetë i 

aftë: 

- të përshkruajë termin demokraci 

- të vlerësojë demokracinë si sistem i 

mirëkuptimit. 

2 2 Ligjet zakonet dhe traditat Individët grupet institucionet - të respektoje fjalën e shokut. 

- të përshkruajë rolin e Parlamentit si organ 

ligjvënës. 

- të krahasojë ligjet me traditat dhe zakonet. 

- të analizojë rolin e ligjeve në harmonizimin e 

marrëdhënieve. 

3 3 Angazhimi dhe 

- të përkufizojë termin angazhim. 

vendimtarja 3 orë - të demonstroje aftësi në marrjen e vendimeve në 

shkolle dhe komunitet. 

- të vlerësojë pjesëmarrjen në aksione konkrete në 

shërbim të komunitetit. 

4 1 Shteti demokratik Kreu II - të listojë parimet e shtetit demokratik. 

dhe parimet e tij 

- të argumentojë rëndësinë e ndarjes se pushteteve. 

Organizimi dhe - të vlerësojë rolin e opozitës në mirëqeverisjen e 

funksionimi i vendit. 

5 2 Presidenti shtetit - të përshkruajë format e Republikës. 

përfaqësues i demokratik - të vlerësojë rolin e Presidentit si përfaqësues i 

unitetit të popullit 

unitetit të popullit. 

- të analizojë kompetencat e Presidentit. 

6 3 Partitë Politike 4 orë - të përkufizojë termi Parti Politike. 

- të listojë Partitë Politike kryesore në vendin tone. 

- të vlerësojë rolin e pluralizmit politik në 

Shqipëri. 

Teksti, kushtetuta 

rregullorja e shkollës 

Kushtetute, postera, 

teksti. 

Kushtetuta, teksti, 

materiale nga internet. 

Teksti, foto e 

materiale të ndryshme 

nga kuvendi. 


pamje të presidencës 

etj. 


logo dhe programe të 

partive. 


7


7 4 Qeverisja vendore 

në Shqipëri 

- të përkufizojë termin qeverisje vendore 

- të rendisë funksionet e pushtetit vendor 

- të dallojë ndryshimet midis niveleve të ndryshme 

të qeverisjes vendore 

8 

Kreu III - të përshkruajë veprimtarinë e kuvendit 

1 

- të analizojë veprimtarinë e kuvendit 

Pushteti ligjvënës 

- të argumentojë funksionimin e grupeve 

parlamentare. 

9 2 Hartimi dhe 

- të listojë fazat neper të cilat kalon miratimi i 

miratimi i ligjeve Format e pushtetit ligjeve 

- të analizojë vendimin e ligjeve 

- të vlerësojë kontrollin që Kuvendi i bën qeverisë 

10 3 Pushteti 

- të përshkruajë rolin e pushtetit ekzekutiv 

Ekzekutiv 5 orë - të analizojë drejtimet e veprimtarisë se këshillit 

të Ministrave; 

- të argumentojë funksionimin administrative të 

Përsëritje qeverise 

11 4 Pushteti gjyqësor 

- të përkufizojë termin pushtet gjyqësor 

dhe organizimi 

- të analizojë shkallet e gjykimit të procesit 

gjyqësor 

- të vlerësojë rolin e Gjykatës Kushtetuese 

12 5 Sistemet politike - të përkufizojë termin sisteme politike 

- të përshkruajë sisteme të veçanta kolitke 

- të krahasojë sistemet demokratike me ato 

totalitare. 

13 1 Format e 

pushtetit dhe 

organizimi i 

shtetit 

demokratik 

14 1 Opinioni dhe 

fakti 

Kreu IV 

- të përkufizojë termin opinion 

- të krahasojë faktin me opinionin 

Logo dhe pamje të 

bashkisë 

Kushtetuta, foto nga 

veprimtaria e grupeve 

parlamentare, betimi i 

deputetit 

Kushtetuta, teksti 

rregullorja e kuvendit 

Kushtetuta, pamje të 

kryeministrisë 

ministrive të 

ndryshme teksti 

Ligji për organizimin 

e sistemit gjyqësor 

kushtetuta foto me 

pamje të gjykatës 

Kushtetuta, teksti 

Teksti, 

ndryshe 

artikuj të 

8

15 2 Ndërgjegjësimi i 

shoqërisë 

16 3 Gjykimi i 

çështjeve 

Opinioni 

3 orë 

- të vlerësojë rolin e opinionit në zgjidhjen e 

problemeve 

- të përkufizojë termin ndërgjegjësim 

- të listojë mjetet e informimit publik 

- të vlerësojë rolin e pjesëmarrjes publike në 

transformimin e jetës 

- të përshkruajë rolin e gjykatave 

- të analizojë llojet e gjykimeve 

- të argumentojë parimet e pushtetit gjyqësor 

17 1 Tregu kërkesa 

oferta 

18 2 Organizimi i 

biznesit 

Kreu V 

Prodhimi dhe 

shpërndarja 

7 orë 

Përsëritje 

- të përshkruajë funksionimin e tregut 

- të analizojë faktorët që ndikojnë në kërkesën 

ndaj tregut 

- të vlerësojë konkurrencën si rruge e zhvillimit të 

biznesit 

- të përkufizojë termin biznes 

- të krahasojë bizneset e vogla me bizneset e 

mëdha 

- të analizojë pasojat e mbylljes se biznesit si për 

pronarin dhe punonjësit 

19 3 Plan i biznesit - të përkufizojë termin plan biznes 

- të analizojë përmbajtjen e planit të biznesit 

- të vlerësojë detajet e një plan biznesi 

20 4 Reklama dhe 

etika 

21 5 Kostoja e 

prodhimit dhe 

- të përshkruajë rolin e reklamës në shitjen e 

produktit 

- të analizojë karakteristikat e reklamës 

- të vlerësojë etiken në zhvillimin me sukses të një 

biznesi 

- të përkufizojë termi kosto 

- të vlerësojë cilësinë e një produkti 


Teksti pamje të 

ndryshme , gazeta 

sondazhe 

Kushtetuta , teksti 

kodi civil, penal 

Teksti, 

tregje 

reklama 

pamje nga 

të ndryshme 

Teksti, kodi i punës 

pamje nga biznese të 

ndryshme 

Teksti, gazeta revista 

me pamje dhe 

informacione nga 

veprimtaria e 

bizneseve 

Teksti Reklama të 

ndryshme revista 

gazeta 

Teksti, materiale nga 

shtypi që lidhen me 

9


22 6 Punësimi dhe 

shërbimet 

23 7 Arsimi dhe 

karriera 

24 2 Prodhimi dhe 

shpërndarja 

25 1 Të drejtat dhe 

liritë e individit 

në dokument 

26 2 Kategoritë 

kryesore të 

drejtave 

27 3 Kufizimi i lirive 

dhe të drejtave 

28 4 Të drejtat e 

fëmijëve në 

deklarate 

cilësia - të analizojë rendësin e kontrollit të cilësisë prodhimin , cilësinë 

dhe llogaritja e kostos 

Kreu VI 

Idealet dhe 

praktikat e 

qytetarisë 

5 orë 

Përsëritje 

- të listojë rrugët që ndihmojnë për punësim 

- të përshkruajë shërbimet kryesore 

- 

të vlerësojë intervistën si mjet i pare i 

komunikimit me punëdhënësin 

- të listojë detyrat e arsimit Professional 

- të analizojë faktorët që ndikojnë në karriere 

- të argumentojë domosdoshmërinë e arsimit për 

një biznes të qëndrueshëm 

- të përshkruajë rrugëtimin e të drejtave dhe lirive 

të njeriut dhe një shoqërie demokratike 

- të vlerësojë jo vetëm njohjen e të drejtave të 

njeriut por dhe mosshkeljen e tyre 

- të analizojë shprehjen “Liria ime mbaron aty ku 

fillon liria e tjetrit”. 

- të listojë kategoritë kryesore të të drejtave të 

njeriut; 

- të analizojë përmbajtjen e këtyre të drejtave 

- të vlerësojë rolin e përgjegjësive në çdo 

veprimtari 

- të përshkruajë rolin e ligjeve në kufizimin e të 

drejtave 

- të analizojë arsyet e kufizimit të disa të drejtave 

- të vlerësojë zbatimin e lirive dhe të drejtave duke 

mos diskriminuar ato të të tjerëve 

- të përshkruajë rrugën që u finalizua konventa e të 

drejtave dhe lirive të fëmijëve 

- të analizojë parimet kryesore të drejtave të 

fëmijëve 

Tekst, hartimi in je cv 

gazeta të ndryshme 

Reklama për punësim 

Teksti, 

arsimin 

ligji për 

Teksti Kushtetuta 

Konventa e të drejtave 

të njeriut, artikuj të 

ndryshëm 

Teksti Kushtetuta 


të njeriut, artikuj të 

ndryshëm 

Teksti, konventa e 

njohja me shoqata që 

mëren me mbrojtjen e 

të drejtave njeriut 

,artikuj të ndryshëm 


të fejeve, artikuj të 

ndryshëm Kushtetuta, 

teksti 

10 

10

29 5 Si të përgatisim 

një gazete 

30 3 Idealet dhe 

praktikat e 

qytetarisë 

31 Orë e lirë Orë të lira 

5 orë 

32 Orë e lirë 




- të dallojë të drejtën nga përgjegjësia 

- të listojë etapat e përgatitjes se një gazete 

- të vlerësojë rolin e gazetës se shkollës 

- të aftësohet në përgatitjen e gazetës 


Gazeta të ndryshme, 

teksti, gazeta e 

shkollës 

11 

11

Kreu 

1 

Individët, grupet, institucionet 

Mësimi 1.1 Demokracia dhe mirëkuptimi 

Në përfundim të 

mësimit nxënësit 

do të jenë të aftë: 

- të përshkruajnë termin demokraci; 

- të demonstrojnë aftësi për marrjen e vendimeve; 

- të vlerësojnë demokracinë si sistem i mirëkuptimit të shoqërisë; 

- të respektojnë fjalën e shokut. 


Struktura e mësimit 

Fjalët kyçe: votë, demokraci, mirëkuptim. 

Metoda e përdorur: PNP 

Mjetet mësimore: Kushtetuta, rregullorja e shkollës, postera 

P Bashkëbisedim, Stuhi mendimesh 15 min 

N Shpjegim, Debat 20 min 

P Shpjegim 10 min 

 

Zhvillimi i mësimit 

Parashikimi. (Bashkëbisedim, stuhi mendimesh). 

Mësuesja vendos në dërrasë një tabak ku në mes është shkruar fjala 

“Demokraci”. Ajo u kërkon nxënësve të shprehin mendimin e tyre në lidhje me 

njohuritë që kanë për këtë fjalë. 

Lëvizjeelirë 

Tolerancë 

Demokraci 

Barazi 

Fjalëelirë 

Pjesëmarrje 

Mirëkuptim 

Votim 

 

12

Përmes stuhisë së mendimeve, mësuesja pret përgjigjet e nxënësve dhe shkruan 

në tabak fjalët: Lëvizje e lirë, Tolerancë, Pjesëmarrje, Mirëkuptim, Votim, Fjalë e 

lirë, Barazi. Mësuesja kërkon shpjegime dhe shembuj nga jeta e përditshme, që 

lidhen me këto fjalë. 

Ndërtimi i njohurive (shpjegim, debat). 

Nisur nga përgjigjet e mësipërme, mësuesja u kërkon nxënësve të tregojnë 

se cili është kuptimi i fjalës demokraci (ata e kanë mësuar edhe nga Historia 6). 

Në demokraci individi ka të drejta të barabarta, por ai ka dhe detyra që përbëjnë 

rregullat e demokracisë. Mësuesja u lexon nxënësve pjesë nga rregullorja e shkollës 

dhe u kërkon atyre të thonë arsyet e zbatimit të saj dhe të qartësohen më mirë se 

moszbatimi i tyre ka pasoja. Demokracia funksionon dhe në familje dhe mësuesja 

pyet: Sa të lirë jeni ju të shprehni mendimin tuaj në familje 

1 

Mësuesja dëgjon argumentet dhe drejton pyetja të tjera për të krijuar debat në 

klasë. Sa mirëkuptim ka në familjen tuaj për zgjidhjen e problemeve 

Po senatorin e klasës si e keni zgjedhur A e respektoni ju atë 

Ç’vlerë ka mirëkuptimi dhe toleranca në demokraci 

Përforcim. Shpjegohen fjalët kyçe si dhe punohet aparati pedagogjik. 

Zhvillohet puna në grupe dhe në fund jepet detyra e shtëpisë. 

Detyrë 

Shkruani një ese me temë: 

“Ligjet dhe rregullat, pse janë të domosdoshme në demokraci” 


13

Kreu 

2 

Organizimi dhe funksionimi i shtetit demokratik 

Mësimi 2.3 Punë praktike 




- të listojnë partitë politike kryesore në vendin tonë; 

- të përkufizojnë termin “parti politike”; 

- të vlerësojnë rolin e pluralizmit politik në Shqipëri. 

Fjalët kyçe: parti politike, pluralizëm, fushatë zgjedhore. 

Metoda e përdorur: ERR 

Mjetet mësimore: Kushtetuta, logo partish politike, postera 


E 

R 

R 

Kllaster, Bashkëbisedim 

Di, dua te di, mësoj 

Bashkëbisedim, debat 


Evokim (kllaster, bashkëbisedim). 

Mësuesja pyet nxënësit pasi shkruan në dërrasë fjalën parti. Ndërkohë ka ngjitur 

në dërrasë logo të flamujve të partive politike. 

Parti 

- Çfarë ju kujton kjo fjalë 

- Flamujt e cilës partie janë këto 

- Cilat janë sot partitë kryesore në Shqipëri 

- Cila parti ka sot shumicën në parlament 

- Ç’veprimtari zhvillojnë partitë 

- Çfarë roli luan masmedia në paraqitjen e veprimtarive të partive 

14

Përmes përgjigjeve mësuesja kupton se çfarë njihet nga nxënësit dhe çfarë jo. 

Këto i shërbejnë asaj për zhvillimin e fazës së dytë. 

Realizim i kuptimit (Di, dua të di, mësoj) 

Mësuesja pasi diskuton disa nga përgjigjet e nxënësve i fton ato të hapin tekstin 

dhe të plotësojnë rubrikat sipas njohurive. Te rubrika di njohuritë që nxënësi ka, te 

rubrika dua të di njohuritë që kërkon të marrë dhe të mësoj nxënësit do të shkruajnë 

një përmbledhje të njohurive që mësojnë nga teksti. 

2 

Di Dua të di Mësoj 

Sot në vendin tonë ka Ç’është partia politike Si ndikojnë partitë politike 

shumë parti politike. 

në krijimin e edukatës 

Dallon flamurin e partive 

politike 

Shumë parti politike 

tregon pluralizëm 

Kur krijohen koalicionet 

partiake 

Cili është roli i opozitës 

politike 

Jeta politike në Shqipëri dje 

dhe sot. 

Ndërkohë mësuesja shpjegon edhe qëllimin e partive politike, që është marrja 

e pushtetit. Këtë partia e realizon përmes programit të saj, mitingjeve, debateve 

në televizor etj. Në fund, mësuesja shpjegon fjalët kyçe që ka paraqitur në fillim 

të ditarit duke u ndalur tek arsyet e krijimit të koalicioneve kur asnjë parti nuk 

arrin të marrë 50% të votave. 

Reflektim: (Bashkëbisedim, debat) 

Nxënësit diskutojnë përmes aparatit pedagogjik dallimet midis partive politike 

në demokraci dhe totalitarizëm, si dhe arsyen përse shërbejnë shumë parti politike. 

Në fund jepet detyra e shtëpisë. 

Detyrë 

Përshkruani disa nga pasojat që solli në Shqipëri sistemi njëpartiak 

gjatë regjimit komunist. 

15

Kreu 

3 

Format e pushtetit 

Mësimi 3.3 Pushteti ekzekutiv 




- të përshkruajnë rolin e pushtetit ekzekutiv; 

- të analizojnë drejtimet e veprimtarisë së Këshillit të Ministrave; 

- të argumentojnë funksionin administrativ të qeverisë. 

Fjalët kyçe: Pushtet ekzekutiv, Kryeministër, Administratë, Këshilli i Ministrave, Interpelancë. 


Mjetet mësimore: Kushtetuta, foto të kabinetit të ministrave, foto të godinave të ministrive. 


P Stuhi mendimi, kllaster, debat 10 min 

N Shpjegim, bashkëbisedim 20 min 

P Lojë 15 min 


Parashikimi: (stuhi mendimi, kllaster, debat) 

Mësuesja lexon pjesë nga nenet e kushtetutës, ku flitet për kompetencat e 

kryeministrit. 

Kompetencat e Kryeministrit sipas Kushtetutës së Shqipërisë 

NENI 80 

1. Kryeministri dhe çdo anëtar tjetër i Këshillit të Ministrave është i detyruar 

t’u përgjigjet interpelancave dhe pyetjeve të deputetëve brenda tri javëve. 

NENI 97 

Kryeministri i emëruar sipas nenit 96, nenit 104 ose 105, i paraqet për miratim 

Kuvendit, brenda 10 ditëve, programin politik të Këshillit të Ministrave së bashku 

me përbërjen e tij. 

16

NENI 102, 

1. Kryeministri: 

a) përfaqëson Këshillin e Ministrave dhe kryeson mbledhjet e tij; 

b) koncepton dhe paraqet drejtimet kryesore të politikës së përgjithshme shtetërore dhe 

përgjigjet për to; 

c) siguron zbatimin e legjislacionit dhe të politikave të miratuara nga Këshilli i Ministrave; 

ç) bashkërendon dhe kontrollon punën e anëtarëve të Këshillit të Ministrave dhe të institucioneve 

të tjera të administratës qendrore të shtetit; 

d) kryen detyra të tjera të parashikuara në Kushtetutë e në ligje. 

2. Kryeministri zgjidh mosmarrëveshjet ndërmjet ministrave. 

3. Kryeministri, në zbatim të kompetencave të tij, nxjerr urdhra. 

4. Ministri, brenda drejtimeve kryesore të politikës së përgjithshme shtetërore, drejton nën 

përgjegjësinë e tij veprimtarinë që ka në kompetencë. Ministri, në zbatim të kompetencave të 

tij, nxjerr urdhra dhe udhëzime. 

3 

Më pas drejton pyetjen: 

- Cilin pushtet drejton kryeministri 

- Cili është kryeministri i Shqipërisë sot 

Pushteti ekzekutiv 

- Cilat ministri njihni (mësuesja u tregon foto të kryeministrisë dhe të ministrive të ndryshme). 

- Çfarë detyrash duhet të zbatojnë ministritë si p.sh. e arsimit, shëndetësisë, rendit publik, 

e jashtme (kujtoni njohuritë që keni marrë në edukatën e klasës së gjashtë). 

- Kush e zgjedh kryeministrin 

Ndërkohë nxënësit në fletoren e tyre dhe në dërrasë plotësojnë çdo gjë që ka të bëjë me 

pushtetin ekzekutiv. 

Kompetencat e Presidentit 

Presidenti i Republikës ushtron këto kompetenca, sipas Kushtetutës së Shqipërisë 

(Neni 67, paragrafi 1) 

Presidenti i Republikës jo më vonë se 20 ditë nga përfundimi i zgjedhjeve thërret mbledhjen 

e parë të Kuvendit të porsazgjedhur. 


Presidenti i Republikës mund të kërkojë mbledhjen e Kuvendit në një sesion të jashtëzakonshëm. 


Presidenti i Republikës mund të kërkojë që mbledhjet e Kuvendit të bëhen të mbyllura, 

kur për këtë kanë votuar shumica e të gjithë anëtarëve të tij. 


Presidenti i Republikës shpall ligjin e miratuar brenda 20 ditëve nga paraqitja e tij. 

17

3 


Presidenti i Republikës ka të drejtë ta kthejë ligjin për rishqyrtim në Kuvend, 

vetëm një herë. 

(Neni 92) 

Presidenti i Republikës: 

I drejton mesazhe Kuvendit; 

Ushtron të drejtën e faljes sipas ligjit; 

Jep shtetësinë shqiptare dhe lejon lënien e saj sipas ligjit; 

Jep dekorata e tituj nderi sipas ligjit; 

Jep gradat më të larta ushtarake sipas ligjit; 

Me propozim të Kryeministrit emëron dhe liron përfaqësuesit e plotfuqishëm të 

Republikës së Shqipërisë në shtetet e tjera dhe në organizatat ndërkombëtare, pranon 

letrat kredenciale dhe tërheqjen e përfaqësuesve diplomatikë të shteteve të tjera dhe të 

organizatave ndërkombëtare të akredituara në Republikën e Shqipërisë; 

Lidh marrëveshje ndërkombëtare sipas ligjit; 

Me propozim të Kryeministrit emëron drejtorin e shërbimit informativ të shtetit; 

Emëron Kryetarin e Akademisë së Shkencave dhe rektorët e universiteteve sipas 

ligjit; Cakton datën e zgjedhjeve për Kuvendin, për organet e pushtetit vendor dhe për 

zhvillimin e referendumeve; 

Kërkon mendim dhe të dhëna me shkrim nga drejtuesit e institucioneve shtetërore 

për çështje që kanë të bëjnë me detyrat e tyre. 


Presidenti i Republikës në fillim të legjislaturës, si dhe kur vendi i Kryeministrit 

mbetet vakant, emëron Kryeministrin me propozim të partisë ose koalicionit të 

partive, që ka shumicën e vendeve në Kuvend. 


Presidenti i Republikës shpërndan Kuvendin, kur Kuvendi nuk arrin të zgjedhë 

Kryeministrin e ri. 


Presidenti i Republikës me propozim të Kryeministrit, emëron dhe shkarkon 

ministrat. 

(Neni 104, paragrafi 1, 2) 

Presidenti i Republikës shpërndan Kuvendin brenda 10 ditëve nga marrja 

e kërkesës së Kryeministrit, në rastin kur Kryeministri i ka paraqitur Kuvendit 

mocion besimi ndaj Këshillit të Ministrave dhe ky mocion besimit votohet nga 

më pak se gjysma e të gjithë anëtarëve të Kuvendit. 

18


Presidenti i Republikës cakton datën e zgjedhjeve në njësinë vendore, organi 

i së cilës i zgjedhur shpërndahet ose shkarkohet nga Këshilli i Ministrave për 

shkelje të rënda të Kushtetutës ose të ligjeve dhe kur nuk shtron të drejtën e ankimit 

brenda 15 ditëve, ose Gjykata Kushtetuese lë në fuqi vendimin e Këshillit 

të Ministrave. 


Presidenti i Republikës me pëlqimin e Kuvendit emëron anëtarët dhe kryetarin 

e Gjykatës Kushtetuese. 

3 


Presidenti i Republikës me pëlqimin e Kuvendit emëron anëtarët dhe kryetarin 

e Gjykatës së Lartë. 


Presidenti i Republikës me propozim të Këshillit të Lartë të Drejtësisë emëron 

gjyqtarët e tjerë. 


Presidenti i Republikës është Kryetar i Këshillit të Lartë të Drejtësisë. Presidenti 

i Republikës i propozon Këshillit të Lartë të Drejtësisë, të zgjedh nga radhët e 

anëtarëve të tij një zëvendëskryetar. 


Presidenti i Republikës me pëlqimin e Kuvendit emëron Prokurorin e Përgjithshëm. 


Presidenti i Republikës me propozim të Kuvendit mund të shkarkoj Prokurorin 

e Përgjithshëm për shkelje të Kushtetutës ose për shkelje të rënda të ligjit gjatë 

ushtrimit të funksioneve të tij, për paaftësi mendore a fizike, për akte e sjellje që 

diskreditojnë rëndë pozitën dhe figurën e Prokurorit. 


Presidenti i Republikës me propozim të Prokurorit të Përgjithshëm emëron 

dhe shkarkon nga detyra prokurorët e tjerë. 


Presidenti i Republikës mund të vendos zhvillimin e referendumit për çështje 

të një rëndësie të veçantë kur kjo kërkohet nga 50 mijë shtetas me të drejtë vote. 

19

3 


Presidenti i Republikës shpall ligjet e miratuara me referendum. 


Presidenti i Republikës i propozon Kuvendit, emërimin e Guvernatorit të 

Bankës së Shqipërisë. 


Presidenti i Republikës i propozon Kuvendit emërimin dhe shkarkimin e 

Kryetarit të Kontrollit të Lartë të Shtetit. 


Presidenti i Republikës është Komandant i Përgjithshëm i Forcave të Armatosura. 


Presidenti i Republikës në kohë paqeje, ushtron drejtimin e Forcave të Armatosura 

nëpërmjet Kryeministrit dhe ministrit të Mbrojtjes. 


Presidenti i Republikës në kohe lufte me propozim të Kryeministrit, emëron 

dhe shkarkon Komandantin e Forcave të Armatosura 


Presidenti i Republikës me propozim të Kryeministrit emëron dhe shkarkon 

Shefin e Shtabit të Përgjithshëm, si dhe, me propozim të ministrit të Mbrojtjes, 

emëron dhe shkarkon komandantët e forcave tokësore, detare dhe ajrore. 


Presidenti i Republikës në rast agresioni të armatosur kundër Republikës së 

Shqipërisë, me kërkesë të Këshillit të Ministrave, shpall gjendjen e luftës. 


Presidenti i Republikës në rast kërcënimesh të jashtme ose kur detyrimi për 

mbrojtje të përbashkët buron nga një marrëveshje ndërkombëtare, i propozon 

Kuvendit shpalljen e gjendjes së luftës, vendosjen e gjendjes së mobilizimit dhe të 

çmobilizimit të përgjithshëm ose të pjesshëm. 


Presidenti i Republikës në rastin e situatës të parashikuar në nenit 171, paragrafi 

1, i paraqet Kuvendit dekretin për vendosjen e gjendjes së luftës brenda 48 orëve 

nga nënshkrimi i tij, duke specifikuar të drejtat që kufizohen. 

20

(Neni 176) 

Presidenti i Republikës me propozim të Këshillit të Ministrave, kur Kuvendi 

nuk mund të mblidhet gjatë gjendjes së luftës, ka të drejtë të nxjerrë akte që kanë 

fuqinë e ligjit, të cilat duhet të miratohen nga Kuvendi në mbledhjen e tij më të 

parë. 

Ndërtimi i njohurive: (shpjegim, bashkëbisedim). 

Mësuesja pasi ka marrë përgjigjet nga nxënësit shpjegon organizimin e pushtetit 

ekzekutiv, funksionet politike dhe administrative të tij. Ajo tregon disa nga 

kompetencat e kryeministrit dhe të ministrave të tij. 

Për ta konkretizuar mësuesja drejton pyetjen: 

- Spitalet nga cila ministri varen 

- Çfarë problemesh ka sot në spitalet tona 

- Kush e siguron qetësinë publike 

Debat: Si i realizon detyrat senatori i klasës 

3 

Përforcim: (lojë). 

Mësuesja cakton një nxënës (si kryeministër) dhe ai zgjedh disa djem dhe vajza 

në postin e ministrave. Secili prej tyre tregon detyrat në ministrinë që përfaqëson, 

duke theksuar se çfarë do të bënte më mirë. 

Puna me tekstin 

Jepen përgjigjet e pyetjeve dhe në fund detyra e shtëpisë. 

Detyrë 

Përshkruani mbledhje e fundit të Këshillit të Ministrave dhe vendimeve që u 

morën në të. Bëni një listë të ministrive me emrat e ministrave të tyre. 

21

Kreu 

4 Opinioni 

Mësimi 4.1 Opinioni dhe fakti 




- të përkufizojnë temin “opinion”; 

- të krahasojnë faktin me opinionin; 

- të vlerësojnë rolin e opinionit në zgjidhjen e problemeve. 


Fjalët kyçe: Opinion; Fakt; Mjete të informimit 


Mjetet mësimore: Revista, artikuj gazete, teksti. 

E Stuhi mendimi, kllaster, debat 5 min 

R Diskutim, shpjegim 20 min 

R Debat, bashkëbisedim 20 min 


Parashikimi: (Stuhi mendimi, kllaster, debat). 

Mësuesja pyet nxënësit se në lajmet që kanë dëgjuar a lexuar për kulturën, 

sportin, shëndetësinë, politikën çfarë ju ka bërë përshtypje dhe cili është opinioni 

i tyre rreth këtij lajmi. 

Nxënësit të orientuar një orë më parë për temën kanë sjellë copëza lajmesh nga 

gazeta, revista. Ata lexojnë lajmet dhe mësuesja formulon pyetjen: Ç’është opinion 

Ndërkohë në dërrasë ajo shkruan përveç opinionit edhe termin fakt, dhe 

Opinion 

Fakti 

22

vazhdon pyetjet: 

- Cila nga këto të dyja është më pranë të vërtetës 

- Cila nga këto është një dhe kush janë disa 

- Thoni mendimin tuaj për çështje të tilla, si: 

4 

Higjiena në shkollë Gjelbërimi në komunitet Situata në spitale 

Debat 

Ka raste që opinionet dëmtojnë individin qoftë ky sportist, këngëtar, politikan, 

por edhe nxënës. 

Pasi zhvillohet kjo stuhi mendimesh dhe jepen disa përgjigje, mësuesja shpjegon 

disa çështje që nuk dolën në fazën e parë. 

Ndërtimi i njohurive: (Shpjegim, debat) 

Mësuesja shpjegon ndryshimin mes faktit dhe opinionit. 

Në fillim jep një opinion: 

Unë mendoj se… ; Sipas mendimit tim… . 

Pra, opinioni është personal. Në rastet kur ky opinion ndahet me të tjerët, pra 

kthehet në një opinion më të gjerë, mund të quhen opinione publike. 

Debat: 

A mund të thoni raste kur opinioni publik i komunitetit ku jetoni ju ka pyetur 

për zgjidhjen e problemeve që ju shqetësojnë. 

Përforcim (bashkëbisedim) 

Gjatë këtyre minutave nëpërmjet pyetjeve përforcohen njohuritë e marra. 

Shfrytëzohen rubrikat, puna me grupe, komentohen fotot e përforcohen fjalët 

kyçe. Në fund jepet detyra e shtëpisë. 

Detyrë 

Mblidhni opinione të banorëve të komunitetit tuaj mbi veprimtarinë 

e pushtetit vendor. 

23

Kreu 

5 

Prodhimi dhe shpërndarja 

Mësimi 5.4 Reklama dhe etika 




- të përshkruajnë rolin e reklamës në shitjen e një produkti; 

- të analizojnë karakteristikat e reklamës; 

- të vlerësojnë etikën në zhvillimin me sukses të një biznesi. 

Struktura e mësimit: 

Fjalët kyçe: Plan biznesi; Taksa e tarifa; Sigurime shëndetësore e shoqërore; 

Elementet e planit të biznesit. 


Mjetet mësimore: revista, gazeta, fletëpalosje, postera, teksti. 

E Stuhi mendimi, kllaster, debat 5 min 

R Diskutim, shpjegim 20 min 

R Debat, bashkëbisedim 20 min 


Evokim: (stuhi mendimi, kllaster, debat) 

Në dërrasë të zezë janë ngjitur disa foto të reklamave të ndryshme të produkteve 

të cilat kërkohen në treg. Edhe nxënësit në bankat e tyre kanë nxjerrë vizatimet 

me reklama apo fletëpalosje të kompanive të ndryshme. Nisur edhe nga njohuritë 

e marra në temat e këtij kreu mësuesja drejton pyetje: 

- Cilat janë elementet që ndikojnë në rritjen e fitimit të një biznesi. 

- Përmes përgjigjeve të nxënësve mësuesja veçon reklamën dhe pyet: 

- Çfarë tregojnë reklamat që keni sjellë 

Reklama 

24

Nxënësit komentojnë për disa minuta reklamat që kanë sjellë duke veçuar 

elementet pozitive që ata vlerësojnë te produktet. 

- A ju nxisin reklamat për të blerë 

- Sa ju tërheqin zbritjet e çmimeve në sezone 

- A kanë gjithnjë cilësi produktet që reklamohen Pse 

Realizim i kuptimit (Diskutim, shpjegim) 

Mësuesja shpjegon karakteristikat e reklamave dhe rolin që luan marketingu 

në shitjen e produkteve. Roli i madh i masmedies për produktet e reja. 

5 

Diskutim: Çfarë i bashkon 

Reklama 

Etika 

- Pse ka rëndësi paraqitja me kulturë në një biznes a shërbim gjatë 

reklamimit 

- Ç’është etika 

Klasa ndahet në tre grupe dhe sipas reklamave që kanë gjetur bashkohen 

për reklama ekonomike, artistike-kulturore dhe elektronike. Ata edhe mund të 

dramatizojnë reklamat e tyre si në masmedie ose t’i kenë krijuar vetë. 

Reflektim (Debat, bashkëbisedim) 

Debat: Jepni mendimin tuaj rreth pohimit: “Reklama rrit fitimin”. 

Nxënësit japin mendimet e tyre rreth këtij pohimi. 

Tregoni lidhjen: 

Etikë 

Fitim 

Reklama 

Marketing 

Konkurrencë 

Në fund të mësimit jepet detyra e shtëpisë. 

Detyrë 

Përshkruani rrugën që ka ndjekur një i afërmi apo i njohuri juaji për 

zhvillimin e një biznesi. 

Përshkruani shkurtimisht përmbajtjen e planit të tij të biznesit. 

25

Kreu 

6 

Idealet dhe praktikat e qytetarisë 

Mësimi 6.4 Të drejtat e fëmijëve në deklaratë 




- të përshkruajnë rrugën që u finalizua me konventën e të 

drejtave e lirive të fëmijëve; 

- të analizojnë parimet kryesore të konventës së fëmijëve; 

- të dalloni të drejtën nga përgjegjësia. 

Fjalët kyçe: Kufizimi i të drejtave; E drejtë kushtetuese; Diskriminim. 


Mjetet mësimore: Deklarata Universale e të Drejtave të Fëmijëve, fletëpalosje, 

postera, teksti. 


E Stuhi mendimesh, kllaster 10 min 

R INSERT 20 min 

R Ese 15 min 


Evokim: (stuhi mendimesh, kllaster) 

Mësuesi pyet nxënësit: - Cilat janë të drejtat e fëmijëve që ju njihni 

Shkruajini ato në fletore në mënyrë individuale. 

Më pas nxënësit grupohen. Një përfaqësi lexon listën e shkruar dhe disa prej 

tyre i shkruan në dërrasë. Grupet lexojnë me radhë listat e tyre dhe shkruajnë në 

dërrasë disa nga të drejtat që nuk i ka shkruar grupi paraardhës. 

Kështu vazhdohet derisa përfaqësitë e grupeve përfundojnë. 

Të drejtat e fëmijëve 

26

Realizimi i kuptimit: (INSERT) 

Në këtë fazë mësuesi kërkon nga nxënësi të lexojnë informacionin e tekstit duke vendosur 

shenjat e INSERT-it 

- shënohet informacioni që nxënësi e di. 

+ - një pjesë e informacionit që është i ri për nxënësin. 

- - një pjesë e informacionit që është e ndryshme nga ajo që di nxënësi. 

- kur informacioni që lexon në tekst është i paqartë. 

Shënimet e mbajtura nga leximi i tekstit hidhen në tabelë në kolonën përkatëse. Nga puna 

individuale kalohet në punën me grupe, ku çdo grup lexon punën e bërë. 

Mësuesi lexon tabelën përmbledhëse dhe bën shpjegimin e informacioneve të reja. Herë 

pas here mësuesja kërkon mendimin e nxënësve. 

6 

+ - 

Reflektim: (Ese) 

Mësuesi u kërkon nxënësve të mendojnë për demonstrimin e një të drejte që u është shkelur 

në shkollë, familje dhe lagje (ndërkohë nxënësit kanë sjellë edhe fletëpalosje dhe postera që 

tregojnë të drejtat e tyre). Pastaj ata vihen të shkruajnë një ese rreth ndjesisë që provojnë kur 

u shkelet e drejta. Në fund jepet detyra e shtëpisë. 

Detyrë 

Përcaktoni të drejtat dhe përgjegjësitë në familje, shkollë e komunitet. 

27

Disa nene nga konventa mbi të drejtat e fëmijës 

Pjesa 1 

Neni 1 

Në këtë Konventë, me fëmijë kuptohet çdo qenie njerëzore nën moshën 18 vjeç, 

me përjashtim të rasteve kur mosha madhore arrihet më përpara, në përputhje me 

legjislacionin të cilit ai i nënshtrohet. 

Neni 2 

1. Shtetet Palë angazhohen të respektojnë të drejtat e përmendura në këtë 

Konventë dhe t’ia garantojnë ato çdo fëmije, që përfshihet në juridiksionin e 

tyre, pa asnjë lloj dallimi, pavarësisht nga raca, ngjyra, gjinia, gjuha, feja, opinioni 

politik ose çdo opinion tjetër, nga origjina kombëtare, etnike ose shoqërore, pasuria, 

paaftësia, prejardhja familjare apo çdo gjendje tjetër e fëmijës ose prindërve të tij 

ose përfaqësuesve të tij ligjorë. 

2. Shtetet Palë marrin të gjitha masat e duhura, me qëllim që fëmija të jetë 

efektivisht i mbrojtur nga të gjitha format e diskriminimit ose ndëshkimit, për 

shkak të pozitës, veprimtarive, opinioneve të shprehura ose bindjeve të prindërve 

të tij, të përfaqësuesve të tij ligjorë ose të anëtarëve të familjes së tij. 

Neni 3 

1. Në të gjitha vendimet që kanë të bëjnë me fëmijën, të marra qoftë nga 

institucione publike ose private të përkrahjes shoqërore, nga gjykatat, autoritetet 

administrative apo organet legjislative, interesi më i lartë i fëmijës duhet të jetë 

konsiderata mbizotëruese. 

2. Shtetet Palë angazhohen që t’i sigurojnë fëmijës mbrojtjen dhe kujdesin 

e nevojshëm për mirëqenien e tij, duke pasur parasysh të drejtat dhe detyrat e 

prindërve të tij, të kujdestarëve të tij ligjorë ose të personave të tjerë ligjërisht 

përgjegjës për të dhe, për këtë qëllim, ata marrin të gjitha masat legjislative dhe 

administrative përkatëse. 

3. Shtetet Palë marrin masa që institucionet, shërbimet dhe qendrat që përgjigjen 

për kujdesin dhe mbrojtjen e fëmijëve të veprojnë në përputhje me normat e 

caktuara nga autoritetet kompetente, veçanërisht në fushën e sigurisë, të shëndetit, 

të numrit dhe aftësive të personelit të tyre si dhe të kontrollit të duhur. 

28

Neni 4 

Shtetet Palë angazhohen të marrin të gjitha masat legjislative, administrative 

e të tjera të nevojshme, për të vënë në jetë të drejtat e njohura në këtë Konventë. 

Lidhur me të drejtat ekonomike, shoqërore e kulturore, Shtetet Palë marrin të 

gjitha masat e mundshme, në bazë të burimeve që disponojnë dhe, kur është nevoja, 

në kuadrin e bashkëpunimit ndërkombëtar. 

Neni 5 

Shtetet Palë respektojnë përgjegjësitë, të drejtat dhe detyrat që kanë prindërit 

ose, sipas rastit, anëtarët e familjes së zgjeruar ose të bashkësisë, siç parashikohet 

nga zakoni i vendit, kujdestarët ose persona të tjerë ligjërisht përgjegjës për fëmijën, 

për t’i dhënë këtij, në përputhje me zhvillimin e aftësive të tij, drejtimin dhe 

udhëheqjen e duhur për ushtrimin e të drejtave që i njeh atij kjo Konventë. 

Neni 6 

1. Çdo fëmijë ka të drejtën e pamohueshme për të jetuar. 

2. Shtete Palë, marrin të gjitha masat e mundshme për të siguruar mbijetesën 

dhe zhvillimin e fëmijës. 

Neni 7 

1. Fëmija regjistrohet menjëherë sapo lind dhe qysh atëherë ka të drejtën të 

ketë një emër, të drejtën për të fituar një shtetësi dhe, brenda mundësive, të drejtën 

për të njohur prindërit e tij dhe për të pasur kujdesin e tyre. 

2. Shtetet Palë sigurojnë zbatimin e këtyre të drejtave, në përputhje me 

legjislacionin e tyre kombëtar dhe me detyrimet që rrjedhin nga instrumentet 

përkatëse ndërkombëtare në këtë fushë, sidomos në rastet kur, në mungesë të tyre, 

fëmija do të mbetej pa shtetësi. 

Neni 8 

1. Shtetet Palë marrin përsipër të respektojnë të drejtën e fëmijës për të ruajtur 

identitetin e tij, përfshirë këtu shtetësinë, mbiemrin dhe lidhjet familjare, sipas 

ligjit, pa ndërhyrje të paligjshme. 

2. Në qoftë se një fëmije i mohohen në mënyrë të paligjshme disa ose të gjithë 

elementet e identitetit të tij, Shtetet Palë i japin atij ndihmën dhe mbrojtjen e 

duhur, me qëllim që identiteti i tij të rivendoset shpejt. 

Neni 9 

1. Shtetet Palë garantojnë që fëmija të mos ndahet nga prindërit kundër dëshirës së 

tyre, përveç rastit kur autoritetet kompetente, në bazë të rishikimit gjyqësor, vendosin 

që, në përputhje me ligjin dhe procedurat përkatëse kjo ndarje është e domosdoshme, 

në interesin më të lartë të fëmijës. Ky vendim mund të jetë i nevojshëm në raste të 

veçanta, si ai kur prindërit keqtrajtojnë ose nuk kujdesen për fëmijën, ose kur ata 

jetojnë të ndarë dhe kur duhet vendosur se ku duhet të banojë fëmija. 

29

2. Në të gjitha rastet e parashikuara në paragrafin 1 të këtij neni, të gjitha palët 

e interesuara duhet të kenë mundësinë të marrin pjesë në diskutim dhe të bëjnë 

të njohura mendimet e tyre. 

3. Shtetet Palë respektojnë të drejtën e fëmijës së ndarë nga njëri ose nga të dy 

prindërit, që të mbajë rregullisht marrëdhënie vetjake dhe takime të drejtpërdrejta 

me të dy prindërit e tij, me përjashtim të rasteve kur kjo nuk është në interesin 

më të lartë të fëmijës. 

4. Kur ndarja është rrjedhojë e çdo mase të marrë nga një Shtet Palë, si ndalimi, 

burgimi, internimi, dëbimi ose vdekja, (përfshirë këtu vdekjen për çfarëdo shkaku, 

kur personi është i ndaluar nga shteti) e njërit ose të dy prindërve, ose të fëmijës, 

ky Shtet Palë, sipas kërkesës, u jep prindërve, fëmijës ose, kur është rasti, një 

anëtari tjetër të familjes, të dhëna të hollësishme mbi vendin ku ndodhen anëtari 

ose anëtarët e familjes, me përjashtim të rasteve kur dhënia e këtyre të dhënave 

dëmton mirëqenien e fëmijës. Shtetet Palë sigurojnë gjithashtu, që paraqitja e 

një kërkese të tillë të mos sjellë në vetvete pasoja të dëmshme për personin ose 

personat e interesuar. 

Neni 10 

1. Në përputhje me detyrimin e Shteteve Palë sipas paragrafit 1 të nenit 9, 

kërkesat e bëra nga një fëmijë ose nga prindërit e tij, me qëllim që të hyjnë në 

një Shtet Palë ose të largohen prej tij, për arsye ribashkimi të familjes, trajtohen 

nga Shtetet Palë në një frymë pozitive, me humanizëm dhe me shpejtësi. Shtetet 

Palë sigurojnë gjithashtu që paraqitja e një kërkese të tillë të mos sjellë pasoja të 

dëmshme për autorët e kërkesës dhe anëtarët e familjes së tyre. 

2. Një fëmijë, prindërit e të cilit banojnë në shtete të ndryshme, ka të drejtë të 

mbajë marrëdhënie personale dhe takime të rregullta të drejtpërdrejta me të dy 

prindërit e tij, me përjashtim të rrethanave të jashtëzakonshme. Për këtë qëllim dhe 

në përputhje me detyrimin e Shteteve Palë, sipas paragrafit 1 të nenit 9, Shtetet 

Palë respektojnë të drejtën e fëmijës dhe të prindërve të tij për t’u larguar nga çdo 

vend, përfshirë këtu edhe të vetin, si dhe të kthehen në vendin e tyre. E drejta për 

t’u larguar nga çdo vend bëhet objekt kufizimesh vetëm në rastet e përcaktuara me 

ligj, të cilat janë të nevojshme për të mbrojtur sigurimin kombëtar, rendin publik, 

shëndetin dhe moralin publik ose të drejtat dhe liritë e të tjerëve dhe që janë në 

pajtim me të drejtat e njohura në këtë Konventë. 

Neni 11 

1. Shtetet Palë marrin masa për të luftuar zhvendosjet dhe mosrikthimet e 

paligjshme të fëmijëve në vend të huaj. 

2. Për këtë qëllim, Shtetet Palë nxisin përfundimin e marrëveshjeve dypalëshe 

ose shumëpalëshe ose aderimin në marrëveshjet ekzistuese. 

Neni 12 

1. Shtetet Palë i garantojnë fëmijës, i cili është i aftë të ketë pikëpamjet e tij, të 

30

drejtën për t’i shprehur lirisht këto pikëpamje, për çdo çështje që ka të bëjë me të, 

duke i vlerësuar ato në përputhje me moshën dhe shkallën e pjekurisë së tij. 

2. Për këtë qëllim, fëmijës i jepet mundësia që të dëgjohet në çdo procedurë 

gjyqësore ose administrative, që ka të bëjë me të, qoftë drejtpërdrejt, qoftë nëpërmjet 

një përfaqësuesi ose të një organi të përshtatshëm, në përputhje me rregullat e 

procedurës së legjislacionit kombëtar 

Neni 13 

1. Fëmija ka të drejtën e lirisë së shprehjes; kjo e drejtë përfshin lirinë për të 

kërkuar, për të marrë dhe për të përcjellë informacione dhe ide të çdo lloji, pa marrë 

parasysh kujfijtë, në formë gojore, të shkruar, të shtypur ose artistike, ose me çdo 

mjet tjetër të zgjedhur nga fëmija. 

2. Ushtrimi i kësaj të drejte mund t’i nënshtrohet disa kufizimeve, por vetëm 

kur përcaktohen me ligj dhe janë të domosdoshme për: (a) Respektimin e të 

drejtave ose reputacionit të të tjerëve; ose (b) Mbrojtjen e sigurimit kombëtar, 

të rendit publik, të shëndetit ose të moralit publik. 

Neni 14 

1. Shtetet Palë respektojnë të drejtën e fëmijës për lirinë e mendimit, të 

ndërgjegjes dhe të fesë. 

2. Shtetet Palë respektojnë të drejtat dhe detyrimet e prindërve dhe, sipas 

rastit, të përfaqësuesve ligjorë të fëmijës, për ta drejtuar atë në ushtrimin e të 

drejtës së tij, në përputhje me zhvillimin e aftësive të tij. 

3. Liria për të manifestuar fenë ose bindjet e tij mund t’u nënshtrohet 

vetëm kufizimeve të përcaktuara me ligj dhe që janë të domosdoshme për të 

mbrojtur sigurinë publike, rendin publik, shëndetin dhe moralin publik, ose 

liritë dhe të drejtat themelore të të tjerëve. 

Neni 15 

1. Shtetet Palë njohin të drejtat e fëmijës për lirinë e organizimit dhe lirinë e 

grumbullimit paqësor. 

2. Asnjë kufizim nuk mund të ketë në ushtrimin e këtyre të drejtave, përveç 

atyre të përcaktuara me ligj dhe që janë të nevojshme në një shoqëri demokratike, 

në interes të sigurimit kombëtar, të sigurisë publike ose të rendit publik, ose për të 

mbrojtur shëndetin ose moralin publik, ose të drejtat dhe liritë e të tjerëve. 

Neni 16 

1. Asnjë fëmijë nuk u nënshtrohet ndërhyrjeve arbitrare ose të paligjshme në 

jetën e tij private, në familje, në shtëpi ose në korrespondencën e tij, as cenimeve 

të kundërligjshme të nderit dhe reputacionit të tij. 

2. Fëmija ka të drejtën e mbrojtjes me ligj kundër ndërhyrjeve ose cenimeve 

të tilla. 

31

Neni 17 

Shtetet Palë njohin funksionin e rëndësishëm që përmbushin mjetet e 

komunikimit masiv dhe garantojnë që fëmija të marrë informacione dhe materiale 

që vijnë nga burime të ndryshme kombëtare dhe ndërkombëtare, sidomos ato që 

synojnë të rrisin mirëqenien e tij shoqërore, shpirtërore e morale, si dhe shëndetin 

e tij fizik dhe mendor. Për këtë qëllim Shtetet Palë: 

(a) Inkurajojnë mjetet e komunikimit masiv për të përhapur një informacion 

dhe materiale me dobi shoqërore dhe kulturore për fëmijën dhe në përputhje me 

frymën e nenit 29; 

(b) Inkurajojnë bashkëpunimin ndërkombëtar në prodhimin, shkëmbimin dhe 

shpërndarjen e të tilla informacioneve dhe materialeve nga burime të ndryshme 

kulturore, kombëtare e ndërkombëtare; 

(c) Inkurajojnë prodhimin dhe përhapjen e librave për fëmijë; 

(d) Inkurajojnë mjetet e komunikimit masiv, mbajnë parasysh, në mënyrë 

të veçantë nevojat gjuhësore, të fëmijës që i përket një grupi etnik ose është 

autokton; 

(e) Nxisin përpunimin e orientimeve të nevojshme për mbrojtjen e fëmijës nga 

informacioni dhe materialet që dëmtojnë mirëqenien e tij, duke pasur parasysh 

dispozitat e neneve 13 dhe 18. 

Neni 18 

1. Shtetet Palë përpiqen me të gjitha mundësitë, për të siguruar njohjen e 

parimit, sipas të cilit të dy prindërit kanë përgjegjësi të përbashkët për edukimin 

dhe zhvillimin e fëmijës. Përgjegjësinë kryesore për edukimin dhe zhvillimin e 

fëmijës e kanë prindërit, ose sipas rastit, përfaqësuesit e tij ligjorë. Ata duhet të 

udhëhiqen, në radhë të parë, nga interesi më i lartë i fëmijës. 

2. Për të garantuar dhe zhvilluar të drejtat e përmendura në këtë Konventë, 

Shtetet Palë u japin ndihmën e duhur prindërve dhe përfaqësuesve ligjorë të fëmijës, 

në ushtrimin e përgjegjësisë që u bie atyre për rritjen e fëmijës dhe sigurojnë ngritjen 

e institucioneve, qendrave ose shërbimeve të kujdesit për fëmijët. 

3. Shtetet Palë marrin të gjitha masat e nevojshme për t’u siguruar fëmijëve, 

prindërit e të cilëve janë në marrëdhënie pune, të drejtën të përfitojnë nga shërbimet 

dhe lehtësitë e kujdesit për fëmijët, për të cilat janë ngritur. 

Neni 19 

1. Shtetet Palë marrin të gjitha masat legjislative, administrative, shoqërore dhe 

edukative për mbrojtjen e fëmijës nga çdo formë e dhunës fizike ose mendore, 

fyerja ose keqtrajtimi, braktisja apo mospërfillja, nëpërkëmbja ose shfrytëzimi, 

përfshirë abuzimin seksual, për sa kohë që ai është nën ruajtjen e prindërve të tij 

ose të njërit prej tyre, të përfaqësuesit ose përfaqësuesve të tij ligjorë ose të çdo 

personi tjetër të cilit i është besuar. 

2. Këto masa mbrojtjeje përfshijnë, kur është e përshtatshme, procedura të 

efektshme për hartimin e programeve shoqërore për përkrahjen e nevojshme 

32

të fëmijës dhe atyre që kujdesen për të, si dhe për forma të tjera parandalimi 

dhe identifikimi, raportimi, referimi, hetimi, trajtimi dhe ndjekjeje të rasteve 

të keqtrajtimit të fëmijës, të përshkruara më lart, duke përfshirë, në se duhet, 

procedurat e ndërhyrjes gjyqësore. 

Neni 20 

1. Një fëmije, të cilit i mohohet në mënyrë të përkohshme ose të përhershme 

mjedisi i tij familjar, ose kur nuk është në interesin e tij më të lartë të qëndrojë në 

këtë mjedis, ka të drejtë për një mbrojtje dhe një ndihmë të posaçme nga shteti. 

2. Shtetet Palë sigurojnë për këtë fëmijë një përkujdesje alternative, në përputhje 

me legjislacionin e tyre të brendshëm. 

3. Kjo përkujdesje alternative mund të ketë, inter alia, formën e vendosjes në 

një familje, të “Kafalasë” sipas të drejtës islamike, të birësimit ose, në rast nevoje, 

të vendosjes në një qendër të përshtatshme të kujdesit për fëmijët. Në gjetjen e 

këtyre zgjidhjeve, duhet të mbahen mirë parasysh dëshira për vazhdimësinë në 

edukimin e fëmijës, si dhe origjina e tij etnike, fetare, kulturore dhe gjuhësore. 

Neni 21 

Shtetet Palë, të cilët pranojnë dhe/ose lejojnë sistemin e birësimit, garantojnë 

që konsiderata mbizotëruese të jetë interesi më i lartë i fëmijës dhe: 

(a) Sigurojnë që birësimi i fëmijës të autorizohet vetëm nga autoritetet 

kompetente, të cilët përcaktojnë, në përputhje me ligjin dhe procedurat e 

zbatueshme dhe mbi bazën e të gjitha të dhënave përkatëse dhe të besueshme, që 

birësimi të lejohet duke mbajtur parasysh gjendjen e fëmijës në raport me prindërit, 

të afërmit dhe përfaqësuesit e tij ligjorë dhe, kur është e nevojshme, personat e 

interesuar të kenë dhënë pëlqimin e tyre të ndërgjegjshëm për birësimin, mbi 

bazën e këshillimit të nevojshëm; 

(b) Pranojnë se birësimi në një vend tjetër mund të shihet si një alternativë 

për të siguruar kujdesin për fëmijën, në qoftë se fëmija nuk mund të vendoset në 

një familje ushqyese ose birësuese, ose të ketë një mënyrë tjetër të përshtatshme 

përkujdesjeje në vendin e tij të origjinës; 

(c) Sigurojnë që, në rast birësimi në një vend tjetër, fëmija të gëzojë mbrojtjen 

dhe normat e barasvlershme me ato që ekzistojnë në rastin e birësimit në vendin 

e tij; 

(d) Marrin të gjitha masat e duhura për të siguruar që, në rast birësimi në një 

vend tjetër, vendosja e fëmijës të mos kthehet në një përfitim material të pavend 

për personat e implikuar në të; 

(e) Mbështesin, sipas rastit, objektivat e këtij neni, duke përfunduar rregullime 

ose marrëveshje dypalëshe ose shumëpalëshe dhe përpiqen në këtë kuadër të 

sigurojnë që vendosja e fëmijës në një vend tjetër të bëhet nga autoritetet ose 

organet kompetente. 

33

TESTE 

Testi Nr.1 Kreu I. Individi, Grupet, Institucionet + 

Kreu II. Organizimi dhe funksionimi i shtetit 

demokratik 

1. Plotësoni: 

- Fjala demokraci rrjedh 

_________________________________________________________________ 

________________________________________________________________ 

- Konfliktet mund të zgjidhen me 

________________________________dhe_____________________________ 

- Partitë politike janë 

________________________________________________________________ 

__________________________________________________________________ 

________________________________________________________________ 

2. Cilat janë parimet e shtetit demokratik 

3. Krahasoni duke veçuar të përbashkëtat dhe dallimet midis rregullave dhe 

traditave: 

Rregullat 

Tradita 

4. Pse duhet respektuar senatori i klasës 

5. Sa të pranishëm jeni ju në vendimmarrjet në klasë 

34

6. Analizoni thënien: “Para ligjit të gjithë janë të barabartë”. 

7. Tregoni të përbashkëtat dhe veçoritë e Republikës Presidenciale dhe 

Republikës Parlamentare: 

Republikë 

presidenciale 

Republikë 

parlamentare 

8. Rrethoni alternativën e saktë. 

- Mandati i presidentit zgjat: - Vendi ynë përbëhet nga: 

a) 3 vjet; a) 10 prefektura; 

b) 4 vjet; b) 11 prefektura; 

c) 5 vjet. c) 12 prefektura. 

- Në shtetin demokratik: 

a) Pushtetet janë të ndara; 

b) Pushtetet veprojnë së bashku. 

9. Roli i opozitës në demokraci është____________________________ 

10. Listoni disa nga partitë politike në vendin tonë. 

11. Disa nga kompetencat e presidentit janë 

_______________________________________________________________ 

35

TESTE 

Testi Nr.2 Kreu III. Pushteti ligjvënës + 

Kreu IV. Opinioni dhe fakti 


- Detyrat e Kuvendit Popullor janë 

_________________________________________________________________ 

________________________________________________________________ 

________________________________________________________________ 

- Disa nga komisionet parlamentare janë: 

_____________________________________________________________ 

- Llojet e gjykimeve janë 

_____________________________________________________________ 

- Opinioni është 

_____________________________________________________________ 

- Pavarësi e organeve gjyqësore do të thotë 

_____________________________________________________________ 

- Disa nga kompetencat e Gjykatës Kushtetuese janë 

_____________________________________________________________ 

- Për miratimin e kodit rrugor duhet të votojnë 

_____________ ose _____________ deputet. 

- _______________________________________ është figura kryesore e 

pushtetit ekzekutiv. 

2. Krahasoni: 

Monarki 

absolute 

Monarki 

36

3. Rrethoni përgjigjen e saktë: 

- Pjesë e veprimtarisë së Kuvendit Popullor janë edhe: 

a) mocionet; 

b) rezolutat; 

c) interpelancat; 

d) të gjitha. 

- Pas botimit në fletoren zyrtare, ligji hyn në fuqi pas: 

a) 5 ditësh; 

b) 10 ditësh; 

c) 15 ditësh; 

d) 25 ditësh. 

- Gjykimi i çështjeve për shqyrtim kalon përmes: 

a) 2 shkallëve; 

b) 3 shkallëve; 

c) 4 shkallëve. 

- Këshilli i lartë i drejtësisë drejtohet nga: 

a) Presidenti i Republikës; 

b) Kryeministri; 

c) Kryetari i parlamentit; 

d) Kryetari i Gjykatës Kushtetuese. 

4. Vendosni sipas radhës fazat në të cilat kalon miratimi i ligjeve: 

- Shqyrtimi i projektligjit; 

- Votimi; 

- Propozimi i ligjit; 

- Shpallja e ligjit. 

5. Tregoni veçoritë kryesore të shtetit demokratik dhe atij totalitar. Ku 

afrojnë dhe ku dallojnë ato 

Demokratik 

Totalitar 

6. Analizoni thënien e Ruzveltit “Qeveri e popullit, nga populli, për popullin”. 

37

TESTE 

Testi Nr.3 Kreu V. Prodhimi dhe shpërndarja + 

Kreu VI. Idealet dhe praktikat e qytetarëve 


-Tregu është: 

________________________________________________________________ 

-Reklamat shërbejnë për: 

________________________________________________________________ 

________________________________________________________________ 

- Tregu i marketingut mbështetet në këto shtylla. 

________________________________________________________________ 

________________________________________________________________ 

- Karakteristikat e reklamave janë: 

_______________________________________________________________ 

_______________________________________________________________ 

- Tregoni radhën që ndiqet në planin e një biznesi. 

_____________________________________________________________ 

_____________________________________________________________ 

2. Analizoni: 

a) arsyet e falimentimit të një biznesi. 

b) faktorët që ndikojnë në një ofertë. 

c) rëndësinë që merr sot kontrolli i cilësisë. 

d) faktorët që ndikojnë në karrierë. 

e) arsyet e kufizimit të ligjeve. 

f ) parimet kryesore të deklaratës Universale të të Drejtave të Fëmijëve. 

38

3. Përgjigjuni pyetjeve: 

- Cilat janë disa nga shërbimet publike që ofron komuna apo bashkia ku ju jetoni 

- Si duhet të kërkojmë një vend pune 

- Ç’rëndësi kanë shkollat profesionale 

4. Rrethoni përgjigjen e saktë: 

- Janë pjesë e llogaritjes së kostos së produktit: 

a) blerja e makinerive; 

b) taksat ndaj shtetit; 

c) pagat e punëtorëve; 

d) të gjitha. 

- Ekonomia e tregut është tregues i sistemit: 

a) Demokratik; 

b) Totalitar. 

5. Listoni: 

- disa të drejta të njeriut në fushën ekonomike. 

- rubrikat që mund të përmbajë një gazetë. 

39

Edukata shoqërore - Erik Botime

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?