strategji për përfshirje sociale, mbrojtje sociale dhe ulje të varfërisë ...

Të reja, vajza nga 13-15 vjet, gra shqiptare me shkollim të ulët, gra shqiptare – viktima të diskriminimit dhe
dhunës
Ky grup fokusi numëronte 7 pjesëmarrëse. Gratë shqiptare ballafaqohen me probleme të paragjykimeve të cilat
e ndalojnë arsimimin. Tradita është mjaft e fuqishme dhe ajo imponon se vendi i gruas është në shtëpi dhe nuk
i nevojitet arsimim. Gjeneratat më të vjetra të grave kanë pasur probleme edhe më të mëdha që të luftojnë për
vendin e tyre në shoqëri, por ata probleme ende ekzistojnë edhe pse shpresojnë se me ardhjen e gjeneratave të
reja intensiteti i edukimit patriarkal dobësohet. Problemet vijnë nga interpretimi i gabueshëm i religjionit, tradita e
fuqishme, thashethemet nga ana e mjedisit.
Vajzat shqiptare herët lidhin kurorë me arsimim të pambaruar. Besojnë se në moshë më të vonshme nuk do të
munden të martohen, ndërsa burrat të cilët do të martohen me grua të arsimuar gjykohen nga ana e prindërve dhe
e rrethit prandaj më së shpeshti bile edhe gratë të cilat janë të arsimuara pasi që martohen e ndërpresin punën sepse
burri nuk ua lejon këtë. Ka gra që edhe pse burrin e kanë të arsimuar dhe punon nuk i lejon të punojnë dhe lëvizja e
tyre është e kufizuar, ndërsa e tërë kjo është për shkak të mosmiratimit të mjedisit gruaja të jetë e pavarur dhe të ketë
jetë sociale. Mënyra e këtillë e jetës e bën gruan të kufizuar në kuptimet e saja “Vetë jeta është shkollë më e madhe
nga vetë shkolla.
Daljet, shoqërimi, vizitat e manifestimeve kulturore ti hapin shikimet dhe bëhesh e vetëdijshme për shumë punë rreth
vetes. “Gratë e shkurorëzuara kanë jetë të vështirë për shkak se nuk janë të pranuara nga rrethi dhe janë të dënuara
nga ana e prindërve. Që ta realizojnë të drejtën e tyre të kujdesit dhe ndihmës shëndetësore gjithashtu hasin në
një sërë problemesh. Vizita e gjinekologut është tabu temë dhe shpesh u është e lejuar grave të cilat janë tanimë të
martuara, ndërsa vajzat të cilat do të kërkojnë ndihmë të caktuar mjekësore menjëherë u përflitet ndonjë diagnozë e
rëndë mjekësore dhe me këtë dëmtohen dhe nuk munden që më vonë të martohen. Vizitat e mjekut duhet të bëhen
në prani të prindërve, burrit ose anëtarëve të tjerë të familjes. Nuk kanë leje të merren me sport e as të vizitojnë
manifestime kulturore. Gratë të cilat merren me profesione të estradës emërohen me fjalë të shëmtuara, ndërsa nëse
burri është person i estradës kjo has në miratim dhe askush nuk i shton etiketime të papërshtatshme.
Gratë duhet ta fitojnë vendin e tyre të vërtetë në bashkësi, të mbahen tribuna me nënat të cilat do të munden të
ndikojnë në mjedis të ndryshohet tradita. Me mbajtjen e tribunave të këtilla do të zgjohet vetëdija te më të vjetrit se
nevojitet pavarësia e gruas, dhe se me atë që ajo është e edukuar dhe punon nuk e bënë jonormale.
Vizita në komunë nga ana e grave fillon këtë vit me fillimin e projektit për zvogëlim të papunësisë te gruaja shqiptare
– çka mund të punojë gruaja pa e lëshuar shtëpinë. Në vet fillimin shkonte shumë vështirë që të detyrohen gratë të
vijnë në komunë, por me mund ngadalë është arritur deri te një sukses dhe tani vizita është më e madhe.
Personat të cilët janë me hendikep janë të pranuar nga bashkësia, por për këtë nënat e tyre janë të gjykuara për shkak
se rrethi mendon se ata kanë lindur fëmijë me hendikep, sepse kanë bërë diçka të keqe ose janë të pamoralshme. Më
së shpeshti familjet në të cilat ka persona me pengesa në zhvillim, persona të hendikepuar ose ndonjë problem më të
madh mjekësor i fshehin dhe për ta mundohen të flitet dhe të dihet sa të jetë e mundur më pak.
Për shkak të aftësisë së dobët për shkrim e lexim gruaja nuk i njeh ligjet e as të drejtat e saja.
Për shkak të gjendjes së këtillë të gruas, mendojnë se është e nevojshme Qeveria të krijojë dënime më të mëdha për
mosrespektim të Ligjit për arsimim të detyrueshëm.
СSTRATEGJI PËR PËRFSHIRJE SOCIALE, MBROJTJE SOCIALE DHE
ULJE TË VARFËRISË NË KOMUNËN E STUDENIÇANIT
27
Në fund u rezymua se të gjitha problemet e gruas rrjedhin nga arsimimi i pamjaftueshëm, prandaj gratë përpiqen
për ndryshimet vijuese – zbutja e traditës, zbatimi i Ligjit për arsimim të detyrueshëm dhe respektimi i tij si edhe për
pavarësinë financiare të gruas shqiptare.