wrzesień 2012 r. - Rzecznik Praw Obywatelskich

że bezpośrednie zwrócenie się przez Rzecznika Praw Obywatelskich do Rektorów uczelni
prowadzących kształcenie w tym zakresie wzmocniłoby siłę tego niezwykle słusznego apelu.
40. Ministra Edukacji Narodowej (RPO-707100-I/12) z dnia 8 sierpnia 2012 r. – w
sprawie działań podejmowanych w celu upowszechnienia edukacji przedszkolnej.
Rzecznik Praw Obywatelskich otrzymuje wiele skarg rodziców dzieci w wieku
przedszkolnym, którzy wskazują na problem niedostatku miejsc w placówkach publicznych.
W opinii rodziców przedszkola często w pierwszej kolejności przyjmują te dzieci, które będą
korzystały z opieki w wymiarze przekraczającym bezpłatne minimum. Prowadzenie
przedszkoli jest zadaniem własnym gminy. Na jego realizację jednostki samorządu
terytorialnego nie otrzymują środków z budżetu państwa. Liczba miejsc w przedszkolach
zależy m.in. od sytuacji finansowej jednostki samorządu terytorialnego. Mniej zamożne
gminy nie mogą pozwolić sobie na zwiększenie liczby, a czasem także na utrzymanie już
istniejących miejsc w przedszkolach. Wczesna nauka i opieka przedszkolna sprzyja
wyrównywaniu szans edukacyjnych, dzięki czemu wszystkie dzieci, także te pochodzące ze
środowisk zagrożonych wykluczeniem społecznym, mogą rozpocząć naukę w szkole z takim
samym zasobem wiedzy i umiejętności. Osiągnięcie tego celu wymaga jednak stworzenia
sieci przedszkoli dostosowanych do potrzeb najmniej zamożnej części społeczeństwa.
Przedszkola, w których miejsca dostępne są wyłącznie dla rodzin znajdujących się w dobrej
sytuacji finansowej, nie tylko nie mogą spełniać opisanej funkcji, ale prowadzą wręcz do
pogłębienia różnic pomiędzy rodzinami oraz między dziećmi. Różnicowanie dostępu do
placówek, w zależności od stopnia zamożności gminy, prowadzi w istocie do tych samych
konsekwencji. Podjęcie starań zmierzających do upowszechnienia edukacji przedszkolnej
wydaje się stanowić zadanie organów centralnych państwa. Rzecznik Praw Obywatelskich
zwraca się z prośbą o udzielenie informacji na temat stanu prac nad ustawą przewidującą
finansowe wsparcie prowadzenia przedszkoli.
Minister Edukacji Narodowej (21.08.2012 r.) poinformowała, że zgodnie z ustawą z dnia
13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego, dochodami własnymi
jednostek samorządu terytorialnego, które mogą być wykorzystane na realizację zadania
dotyczącego wychowania przedszkolnego są m.in. udziały we wpływach z podatku
dochodowego od osób fizycznych oraz z podatku dochodowego od osób prawnych. Nie
można zatem zgodzić się ze stwierdzeniem, że na realizację tego zadania jednostki samorządu
terytorialnego nie otrzymują środków z budżetu państwa. Dodatkowo, zadania dotyczące
edukacji przedszkolnej są współfinansowane z Europejskiego Funduszu Społecznego w
ramach Priorytetu IX Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007-2013. Wsparciem może
być objęte tworzenie przedszkoli (w tym uruchamianie innych form wychowania
przedszkolnego) w 30% gmin z terenu województwa o najniższym w skali regionu stopniu
upowszechnienia edukacji przedszkolnej oraz tworzenie dodatkowych miejsc przedszkolnych
w już istniejących przedszkolach (innych formach wychowania przedszkolnego). W celu
zwiększenia możliwości wyrównywania szans edukacyjnych na obszarach wiejskich Minister
Rolnictwa i Rozwoju Wsi w ramach działania 3.2 Tworzenie mikroprzedsiębiorstw w
Programie Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 zaplanował środki na tworzenie
nowych placówek przedszkolnych na obszarach wiejskich. Ministerstwo Edukacji Narodowej
50