Produkty KNF do druku.indd - Komisja Nadzoru Finansowego

More documents

Recommendations

Info

Produkty strukturyzowane w Polsce w latach 2000–2010 pozostałych warunkach niezmienionych, byłby zmuszony obniżyć gwarantowaną stopę zwrotu. Formuła wypłaty jest uzależniona od konkretnej strategii opcyjnej 17 . 18 Tabela 1. Rodzaje ryzyk ponoszonych przez „emitenta” produktu strukturyzowanego i klienta Ryzyko – Klient „Emitent” rodzaj Rynkowe Kredytowe Płynności Biznesowe Tak. W dniu zapadalności opcja może być out of the money. Wtedy klient odbierze tylko część gwarantowaną. Tak, jeżeli „emitent” upadnie, a z uwagi na formę środki pieniężne nie są objęte gwarancjami. Tak, jeżeli wycofanie środków przed terminem jest niemożliwe bądź nieopłacalne z uwagi na wysokie prowizje. Źródło: opracowanie własne Występuje wymienność pomiędzy stopą gwarantowaną i współczynnikiem partycypacji Tylko w okresie subskrypcji, jeżeli spadną stopy procentowe lub wzrosną ceny opcji 18 . Tak, związane z wiarygodnością kredytową wystawcy opcji (w szczególności: ryzyko upadłości). Tak, jeżeli klienci wycofają środki przed terminem (w przypadkach produktów, dla których jest to dopuszczalne) Tak, jeżeli wartość subskrypcji okaże się niższa od planowanej. Tabela 1 przedstawia różne rodzaje ryzyka związane z produktami strukturyzowanymi, tak od strony nabywców jak i „emitentów”. Kluczowy charakter ma tu ryzyko rynkowe, które niemal w całości ponosi klient. Podobnie jak w przypadku innych instrumentów inwestycyjnych nie wie on a priori jaką uzyska stopę zwrotu. Należy podkreślić, że ewentualny zysk ponad poziom gwarantowany jest uzależniony od zachowania się ceny instrumentu bazowego (instrumentów bazowych), na który jest wystawiona opcja, zgodnie z ustaloną funkcją wypłaty. Należy zwrócić uwagę, że charakterystyka ryzyka kredytowego jest ściśle powiązana z formą konkretnego produktu strukturyzowanego. Jeżeli jest to lokata, wówczas klient odzyskuje całość zainwestowanych środków nawet w wypadku niewypłacalności „emitenta” 19 . W wypadku innych form tak nie jest, i zainwestowane środki nie są objęte gwarancjami – tak jest np. w przypadku produktów w formie obligacji 20 . W takiej sytuacji, w razie niewypłacalności emitenta, klientowi pozostaje dochodzenie i egzekucja roszczeń na zasadach ogólnych. Formy produktów strukturyzowanych wraz z zagadnieniami dotyczącymi gwarancji zostały omówione w podrozdziale 2.1. Ryzyko kredytowe jest związane z formą PS Ryzyko po stronie „emitenta” ma odmienny charakter, nie jest aż tak znaczące i może wystąpić tylko w sytuacjach szczególnych. W szczególności w okresie subskrypcji, który trwa od kilku dni do dwóch miesięcy, ryzyko „emitenta” może powstać w związku z możliwością wzrostu cen opcji oraz spadku stóp procento- Po stronie emitenta ryzyko ma odmienny charakter 17 Wszystkie strategie opcyjne zastosowane w produktach strukturyzowanych obecnych na polskim rynku, które wygasły do końca pierwszego półrocza 2010 r., omówione są w aneksie. 18 Praktyka ustalania istotnych parametrów transakcji dopiero po zakończeniu subskrypcji znacząco ogranicza ryzyko tego typu. 19 Jeżeli środki zdeponowane na lokacie bankowej nie przekraczają sumy gwarantowanej. Na dzień wydania niniejszego raportu ta kwota to równowartość 50 tys. EUR. 20 W wielu regionach świata, zwłaszcza w Azji, dużą popularność zdobyły produkty strukturyzowane mające formę obligacji wyemitowanych przez spółki z grupy Lehman Brothers. Upadek tego banku inwestycyjnego w 2008 r. oznaczał stratę większości zainwestowanego w te produkty kapitału. Komisja Nadzoru Finansowego 15
Materiały i opracowania Urzędu Komisji Nadzoru Finansowego wych. W pierwszym przypadku instytucja finansowa musiałaby większą część środków przeznaczyć na zawarcie transakcji opcyjnej, a w drugim przypadku wzrosłaby wartość bieżąca części wolnej od ryzyka. Ustalenie parametrów transakcji po zamknięciu subskrypcji ogranicza ryzyko emitenta Aby zabezpieczyć się przed tym ryzykiem (przynajmniej częściowo), w momencie subskrypcji instytucje finansowe nie ustalają wartości współczynnika partycypacji (względnie innych kluczowych parametrów decydujących o wypłacie w przypadku opcji egzotycznych) lecz informują jedynie, że znajdzie się on w z góry zadanym przedziale. Konkretna wartość jest ogłaszana dopiero po zakończeniu subskrypcji. Po okresie subskrypcji instytucja finansowa ponosi ryzyko wcześniejszych wypłat środków z produktu strukturyzowanego (ryzyko płynności), czemu nota bene mają przeciwdziałać zapisane w umowie odpowiednie opłaty za przedterminową wypłatę. „Emitent” ponosi także ryzyko kredytowe, jako że to on jest stroną umowy z klientem i zobowiązuje się do wypłaty ewentualnych zysków także w wypadku upadłości banku-wystawcy opcji 21 . W przypadku niektórych typów PS emitent może odstąpić od emisji Aby zmniejszyć skalę ryzyka biznesowego, emitenci często zastrzegają sobie możliwość odstąpienia od emisji, jeżeli w okresie subskrypcji nie uda się zebrać zakładanej wcześniej kwoty. W takiej sytuacji klienci odbierają wpłacony kapitał, ewentualnie powiększony o niewielkie odsetki. Kluczowe jest ryzyko rynkowe po stronie klienta Bilans ryzyk związanych z produktami strukturyzowanymi wskazuje, że klient ponosi ryzyko (przede wszystkim rynkowe) w każdym przypadku, a „emitent” – tylko jeśli zajdą pewne zdarzenia szczególne. Ryzyko rynkowe występuje bowiem zawsze, a inne rodzaje ryzyk rzadziej lub tylko sporadycznie. 2.3 Tendencje na polskim rynku W ostatnich latach nastąpił systematyczny wzrost liczby oferowanych produktów strukturyzowanych i trend ten nie został odwrócony w czasie ostatniego kryzysu finansowego i gospodarczego 22 . Szczegółowe tendencje w zakresie liczby i wartości sprzedanych produktów strukturyzowanych prezentuje wykres 1. Rynek PS w Polsce rozwija się od 2006 r. Wartość PS w portfelach klientów przekroczyła 15 mld zł Okres dynamicznego rozwoju rynku produktów strukturyzowanych w Polsce przypada na okres po roku 2006. Od tego czasu przyrasta wolumen sprzedaży, a począwszy od roku następnego – również liczba oferowanych produktów strukturyzowanych. W roku 2008 wielkość sprzedaży produktów strukturyzowanych osiągnęła poziom 4,8 mld zł. W następnym roku wzrost był dużo mniejszy, co na tle głębokich spadków na giełdach akcji, deprecjacji polskiej waluty czy wskazań parametrów makroekonomicznych (sprzedaż detaliczna, produkcja przemysłowa) można uznać za objaw prężności rynku. Świadczy o tym zwłaszcza wzrastająca liczba emisji. Wartość produktów strukturyzowanych znajdujących się w portfelach klientów (tzn. wielkość wszystkich sprzedanych produktów strukturyzowa- 21 Ponownie, w sytuacji gdy formą produktu jest polisa ubezpieczeniowa a bank występuje wyłącznie w roli dystrybutora, wtedy ryzyko kredytowe jest po stronie zakładu ubezpieczeń. 22 W celu zapewnienia spójności analiz zawartych w niniejszym raporcie, dane zarówno o rynku, jak i o pojedynczych emisjach pochodzą z serwisu www.structuredretailproducts.com. 16
Page 1 and 2: MATEUSZ MOKROGULSKI, PRZEMYSŁAW SE
Page 3 and 4: Publikacja została wydana nakłade
Page 5 and 6: SPIS WYKRESÓW I RYSUNKÓW Wykres 1
Page 8 and 9: 1. WSTĘP Produkty strukturyzowane
Page 10 and 11: 2. PRODUKTY STRUKTURYZOWANE - INFOR
Page 12 and 13: Produkty strukturyzowane w Polsce w
Page 26 and 27: 3. ANALIZA STÓP ZWROTU Analizie zo
Page 40 and 41: 4. ANALIZA POZIOMU MARŻ W przeciwi
Page 46 and 47: 5. PRZYKŁADY REGULACJI RYNKU PRODU
Page 50: 6. PODSUMOWANIE Rynek produktów st
Page 53 and 54: Materiały i opracowania Urzędu Ko
Page 63: Materiały i opracowania Urzędu Ko

Produkty KNF do druku.indd - Komisja Nadzoru Finansowego

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?