Kuwekeza katika lugha za Kiafrika na elimu kwa lugha nyingi ni ...

1. Athari za elimu kwa lugha-mama na lugha nyingi
katika maendeleo ya kijamii na kiuchumi
Tatizo
Majibu
Elimu kwa lugha-mama na lugha nyingi ni kikwazo kwa maendeleo na kwa umoja wa
kitaifa
Kwa muda mrefu duniani kote, hali ya kuwepo kwa lugha nyingi imekuwa ikionekana
kuwa ni tishio kwa mshikamano wa kitaifa na kwa maendeleo ya kiuchumi. Mtazamo
huu ni sehemu ya dhana kuu ya watu wa Ulaya ya kutaka kujenga taifa lenye »nchi moja,
utamaduni mmoja, lugha moja«. Ili kufikia lengo hilo, siasa za mabavu za kulazimisha
watu wafuate tamaduni na lugha za watu wengine na siasa za »kuwagawa watu ili
kuwatawala« zimepitiwa na watu duniani kote. Hivyo basi, nchi nyingi zenye wingi
wa lugha na tamaduni zilijikuta zikishughulikia kizungumkuti cha kuwepo kwa lugha
mbalimbali kwa kujaribu kurahisisha matumizi ya lugha ili kuwa na lugha rasmi moja na
wakati huohuo kuzipa hadhi ya chini lugha nyingine zinazozungumzwa katika nchi hiyo.
Historia inatufundisha kwamba mitazamo inayotumia sera ya aina hii haileti manufaa
kwa maendeleo ya kijamii na kiuchumi wala amani kama inavyoonyeshwa na Human
Development Report mwaka 2004 ambayo imerejelewa hapa chini.
Kutatua migogoro kwa kutambua kuwa watu wana lugha na tamaduni mbalimbali
Katika karne ya 20, mataifa zaidi na zaidi yalizidi kutumia sera na kufanya kazi kubwa ya
kusimamia tofauti zilizopo miongoni mwa watu kwa namna ya kujenga na kuheshimu
utambulisho wa kiutamaduni. Katika muktadha huu, utafiti uliweza kuvunjilia mbali
imani potofu mbalimbali zilizohusiana na tofauti zilizopo miongoni mwa watu na hali ya
taifa husika (Human Development Report 2004):
Nsa
»Mwavuli wa Katamanso
– kulifunika taifa«
Ulinzi
15
1. Kutambua utambulisho wa kiutamaduni wa watu mbalimbali kumetatua migogoro
badala ya kuianzisha kwa sababu utambulisho wa kiutamaduni haukuwa chanzo cha
migogoro hii. Utambulisho wa kiutamaduni ulitumiwa kuchochea migogoro hiyo; kwa
kawaida, migogoro hii huletwa na kutokuwepo kwa usawa kiuchumi na kugombea
madaraka.
2. Matumizi ya lugha nyingi ni kiini cha utambulisho wa watu mbalimbali. Siku zote
wanadamu wana mambo mbalimbali yanayowatambulisha (jinsia, dini, utaifa,
taaluma, kabila, na marafiki). Wao ni sehemu ya makundi mbalimbali katika jamii
na hushiriki maadili ya makundi hayo. Hivyo basi, kutambua kuwepo kwa tofauti
mbalimbali miongoni mwa watu hakupingani na juhudi za kuleta umoja wa kitaifa
kwa sababu siku zote utambulisho wa kitaifa utaendelea kuwa mojawapo ya mambo
yanayomtambulisha mtu mmoja mmoja.
3. Hakuna uthibitisho kwamba maendeleo duni ya kiuchumi ni matokeo ya kuwepo
kwa tofauti za lugha na utamaduni miongoni mwa watu. Badala yake, kuna viashiria
vinavyoonyesha kwamba maendeleo ya kiuchumi hutarajiwa kuwepo kwa sababu
watu wengi zaidi wenye uwezo na wabunifu huweza kutoa mchango wao (tazama
pia Djité, 2008; Stroud, 2002).
Kwa kuzingatia matokeo haya, inapendekezwa kwamba sera fanisi ya lugha haina budi
kuakisi hali halisi ya lugha katika nchi husika. Kukubali matumizi ya lugha nyingi ndiyo njia
ya kistaarabu zaidi ya kushughulikia lugha zinazozungumzwa na watu wanaoingiliana,
kwani humwezesha mtu kumudu lugha kadhaa. Kwa jumla, matumizi ya lugha nyingi