Kuwekeza katika lugha za Kiafrika na elimu kwa lugha nyingi ni ...

Serikali inajenga
mazingira ya lugha
nyingi, Mali
Kihispania, na Kireno) ndizo njia pekee ya kuleta maendeleo ya kiuchumi. Kuna sababu
za kiuadilifu, kihistoria, kisiasa, kisaikolojia na kijamii, na zile za kimkakati zinazoeleza
kuwepo kwa hali hii katika nchi za Kiafrika, ikiwa ni pamoja na nchi hizi kutawaliwa
na wakoloni na changamoto ya utandawazi iliyopo leo hii. Kuna mambo mengi ya
kukanganya ambayo ni vigumu kuepukika, hasa pale yanapotumiwa kama kisingizio cha
kuficha dhamiri za kisiasa za dola moja kutawala dola nyingine.
Matokeo ya tafiti mpya yanazidi kuonyesha matokeo hasi ya sera hizi: zinasababisha
elimu duni na kutwezwa kwa bara la Afrika, hali inayosababisha »kuingia polepole kwa
usahaulifu katika fikra za pamoja» (Prah, 2003). Mafanikio na mafunzo yaliyopatikana
kutokana na hatua ndogo zilizochukuliwa na pia tafiti kubwa zilizofanywa kote barani
humu na kwingineko yametoa ushahidi maridhawa unaohoji taratibu zilizopo na
kupendekeza haja ya kutumia njia mpya za matumizi ya lugha katika elimu 1 .
Kutwezwa kwa Afrika kunazidishwa na hali ya bara hili kukaribia kabisa kujitenga
na mchakato wa kubuni na kuzalisha maarifa duniani kote. Afrika hutumia, wakati
mwingine pasipo kuhakiki, taarifa na maarifa yaliyozalishwa kwingineko kwa kutumia
lugha zisizojulikana kwa watu wake walio wengi. Uduni wa sekta ya uchapishaji barani
Afrika ni mfano mmoja tu. Asilimia tisini na tano ya vitabu vyote vinavyochapishwa
barani Afrika ni vitabu vya kiada na si vya habari za kubuni au vya ushairi vyenye
kukuza uwezo wa kufikiri na wa kubuni wa wasomaji. Licha ya kuwa na utajiri mkubwa
wa tamaduni, Afrika ndiyo yenye idadi ndogo zaidi ya machapisho ya kitaaluma,
kama inayodhihirishwa na International Social Science Citation Index (Kielezo Mtajo
cha kimataifa cha Sayansi za Jamii), ambacho hujumuisha majarida ya kitaalamu ya
kisayansi na kiufundi yanayoongoza duniani katika nyanja zaidi ya 100 za kitaaluma.
Asilimia moja tu ya mitajo katika kielezo hiki ndiyo hutoka barani Afrika. Uzalishaji wa
maarifa unaofanywa na wasomi Waafrika na kutumiwa na umma hufanyika nje ya
Afrika. UNESCO Science Report ya mwaka 2005 ilionyesha kwamba Afrika huchangia
asilimia 0.4 tu ya gharama za jumla za utafiti na maendeleo kimataifa, na katika kiasi
hicho, Afrika Kusini huchangia asilimia 90.
Hati ya lugha za
Kibete hujumuisha
pichataarifa za
kifonetiki zaidi ya
400. Pichataarifa
zilizotumiwa hapa
zilichorwa na msanii
Frédéric Bruly
Bouabré kutoka
Kodivaa
(Mafundikwa, 2007)
5
Hata hivyo, ikumbukwe kwamba kuna tabaka adhimu la Waafrika walio weledi wa
hali ya juu ambao wameweza »kuzitawala« kwa umahiri mkubwa lugha za wakoloni
na kuzifahamu na huchangia kwa ustadi na kwa ubunifu katika kuendeleza maarifa
mapya, wakati mwingine wakiunganisha hali halisi ya Afrika au wakiusoma ulimwengu
kwa mitazamo ya Kiafrika. Hata hivyo, Mwamko wa Kiafrika unatoa wito kwa watu
kuelewa kwa undani zaidi na kutegemea zaidi maarifa, maadili, na hekima za Kiafrika,
na kuusoma ulimwengu kwa jicho jipya na kushiriki katika kupeana maarifa na kutumia
tekinolojia mbalimbali kufungua njia na namna mpya za kuishi.
1 Orodha ya tafiti na
taasisi za aina hiyo
zimetajwa katika
Kiambatisho 3 na
Kiambatisho 4.