maszyny górnicze 2/2011 - Instytut Techniki Górniczej KOMAG
maszyny górnicze 2/2011 - Instytut Techniki Górniczej KOMAG
maszyny górnicze 2/2011 - Instytut Techniki Górniczej KOMAG
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Dr inŜ. Antoni KOZIEŁ<br />
<strong>Instytut</strong> <strong>Techniki</strong> Górniczej <strong>KOMAG</strong><br />
Inteligentne systemy maszyn górniczych<br />
S t r e s z c z e n i e<br />
W artykule przedstawiono trendy rozwoju inteligentnych<br />
systemów maszynowych dla górnictwa, wynikające z konieczności<br />
stałego zwiększania efektywności procesu<br />
wydobywania węgla przy jednoczesnym zachowaniu<br />
warunków bezpieczeństwa oraz ochrony środowiska.<br />
Przedstawiono takŜe przykłady inteligentnych rozwiązań<br />
dla górnictwa opracowywane w ITG <strong>KOMAG</strong>.<br />
S u m m a r y<br />
Trends of development of intelligent machinery systems<br />
for the mining industry, which result from the necessity<br />
of continuous increase of effectiveness of coal<br />
mining process at keeping safe conditions and environment<br />
protection. Examples of intelligent solutions for<br />
the mining industry developed at the <strong>KOMAG</strong> Institute<br />
of Mining Technology were also presented.<br />
1. Wprowadzenie<br />
Rozwój gospodarczy kaŜdego kraju, w tym Polski<br />
wiąŜe się z zapewnieniem bezpieczeństwa energetycznego,<br />
a wzrastająca konsumpcja energii wymaga ciągłego<br />
dostarczania i pozyskiwania nowych źródeł jej<br />
wytwarzania.<br />
W Polsce z uwagi na brak własnych zasobów gazu<br />
naturalnego i ropy naftowej podstawowym źródłem wytwarzania<br />
energii jest węgiel.<br />
Planowana budowa elektrowni atomowej jest perspektywą<br />
długoterminową, pozwalającą w przyszłości<br />
na zaspokajanie zwiększonych potrzeb energetycznych.<br />
Do tego czasu jedyną alternatywą pozostaje<br />
nadal energetyka węglowa.<br />
Wydobywanie węgla kamiennego z polskich złóŜ<br />
jest jednak coraz trudniejsze. Zwiększająca się głębokość<br />
eksploatacji pokładów węgla wiąŜe się z coraz<br />
trudniejszymi warunkami górniczo-geologicznymi oraz<br />
wzrostem zagroŜeń naturalnych, przede wszystkim metanowego<br />
i klimatycznego. Przekłada się to na stan<br />
bezpieczeństwa i środowiska pracy w podziemnych<br />
wyrobiskach.<br />
Coraz częściej wydobywanie węgla, zgodnie z przepisami<br />
BHP, wymagać będzie stosowania coraz bezpieczniejszych<br />
technologii eksploatacji i wzbogacania,<br />
poprzez wdraŜanie najnowszych osiągnięć technicznych,<br />
technologicznych i materiałowych.<br />
Dynamiczny rozwój szeregu dziedzin przemysłu:<br />
maszynowego, elektronicznego, chemicznego, czy informatyki<br />
umoŜliwia juŜ dzisiaj projektowanie i wdra-<br />
Ŝanie inteligentnych systemów maszynowych, mogących<br />
zwiększyć bezpieczeństwo pracy w górnictwie<br />
węgla kamiennego.<br />
Mówiąc o inteligentnych maszynach czy systemach<br />
maszynowych naleŜy zdefiniować inteligencję jako<br />
ogólną zdolność adaptacji do nowych warunków i wy-<br />
konywania nowych zadań (Stern), zdolność do rozwiązywania<br />
problemów (Piaget), zdolność uczenia się (G.<br />
Ferguson).<br />
W ostatnich latach coraz częściej w odniesieniu do<br />
maszyn mówi się o sztucznej inteligencji, czyli zdolności<br />
<strong>maszyny</strong> do naśladowania inteligentnego zachowania<br />
człowieka, a inteligentnym maszynom stawiane są<br />
między innymi takie wymagania, jak :<br />
MASZYNY GÓRNICZE 2/<strong>2011</strong> 39<br />
−<br />
−<br />
−<br />
autonomia – wykonywanie zadań bez pomocy człowieka,<br />
na podstawie informacji uzyskanej z sensorów,<br />
odpowiedni interfejs „człowiek-maszyna” – sposób<br />
wydawania poleceń powinien być przyjazny dla<br />
ludzi,<br />
zdolność do adaptacji – dostosowanie do środowiska<br />
pracy człowieka i do zmian w środowisku.<br />
Układy autonomicznego sterowania i nadzoru, jak<br />
równieŜ dąŜenie do automatyzacji procesów produkcyjnych,<br />
będą decydować o dalszym rozwoju systemów<br />
mechanizacyjnych dla górnictwa. Automatyzacja procesów<br />
produkcyjnych będzie jednym z elementów „inteligentnej<br />
kopalni”, gdzie stosowane będą zdalne układy<br />
(systemy) sterowania. WyróŜnikami „inteligentnej<br />
kopalni” będą m.in. wysoki poziom bezpieczeństwa<br />
w wyniku zastosowania automatyzacji, monitoringu, robotyzacji<br />
oraz energooszczędność procesu produkcyjnego<br />
ochrona środowiska. Ich wdroŜenie pozwoli<br />
w przyszłości na dalsze zwiększanie bezpieczeństwa<br />
załóg górniczych, poprzez wycofanie ich ze stref, gdzie<br />
eksploatacja węgla prowadzona będzie w ekstremalnie<br />
trudnych warunkach.<br />
2. Trendy rozwoju inteligentnych systemów<br />
maszynowych dla górnictwa<br />
Stała konieczność zwiększania efektywności procesu<br />
wydobywania węgla przy zachowaniu warunków<br />
bezpieczeństwa oraz ochrony środowiska wymaga op-
Change language