Knjiga u pdf. formatu - PALGO centar

Uporedna iskustva lokalnih samouprava 25
}u, i to nezavisno od ostvarene dobiti. Ova vrsta poreza je ukinuta jer je preovladalo
mi{ljenje da se negativno odra`ava na broj radnih mesta i da nije povoljna
za zaposlene. Porez na privredni kapital ukinut je 1997. godine kao ko~nica za
investicije.
Od finansijske reforme u op{tinama iz 1969. godine, prihodi od poreza na
privrednu delatnost vi{e ne ostaju u svom celokupnom obimu u blagajni one op-
{tine na kojoj se nalazi odnosno preduze}e. Od tog perioda je uveden princip srazmerne
podele poreza na privrednu delatnost, po ~ijem osnovu su op{tine obavezne
da saveznoj dr`avi ustupe odre|eni deo svojih prihoda od privredne delatnosti.
Namera je bila da se putem principa srazmerne podele izjedna~e industrijske
op{tine, koje ubiraju velike prihode od poreza, sa ~isto stambenim op{tinama, koje
ubiraju neznatne poreske prihode.
Daljih 25% ukupnih prihoda op{tine sastoji se od pokrajinskih sredstava. Raspodela
sredstava na pojedine op{tine u pokrajinama vr{i se putem zakona o finansijskom
poravnanju. Ovi zakoni se nanovo usvajaju svake godine, a po njihovom
osnovu se op{tinama delimi~no dozna~uju takozvane dotacije po klju~u – kao op-
{ta sredstva za pokri}e, a delimi~no namenske dotacije ili dotacije po potrebi. Dotacije
po klju~u op{tina sme da koristi slobodno za finansiranje svojih poslova. Dotacije
po potrebi tako|e mogu slobodno da se koriste, me|utim pokrajina ih odobrava
samo ako je op{tina prethodno uspela da doka`e odre|enu potrebu koja prevazilazi
op{tu meru. Namenske dotacije su, kao {to sam naziv ka`e, vezane za konkretne
namene. One se odobravaju u prvom redu za op{tinske investicije. Pritom
je uobi~ajeno da odnosna pokrajina u~estvuje u nekoj op{tinskoj investiciji samo
ako se op{tina obave`e da }e i sama preuzeti odre|eni deo investicije. U tom smislu
op{tina koja primi namenske dotacije preuzima obaveze prema pokrajini kojih
kasnije ne mo`e jednostavno da se oslobodi. Na taj na~in pokrajina, osim pravnog
i stru~nog nadzora, dobija i druge mogu}nosti da ostvaruje uticaj, a time se
su`ava sloboda samouprave. Ovde se povremeno s pravom govori o ,,zlatnim uzdama
,, . U okviru namenskih dotacija, savezna pokrajina delimi~no na op{tinu prenosi
i finansijsku pomo} sa saveznog nivoa, a koja u skladu sa ~lanom 104a Osnovnog
zakona mo`e da se predvidi za posebno va`ne investicije. Takva investiciona
sredstva su dosad u zna~ajnim iznosima odobravana za sanacije i obnove gradova
ili za razvoj oblasti sa nerazvijenom strukturom.
Takse i doprinosi zajedno ~ine jo{ jednu ~etvrtinu ukupnog prihoda koji
ostvaruju op{tine. Ostale op{tinske prihode po osnovu privredne delatnosti, po
osnovu finansijskog ulaganja u pravne subjekte, iznajmljivanja zemlji{ta ili zgrada
gotovo da vi{e i nije mogu}e sistematizovati. Oni se razlikuju od op{tine do
op{tine. Zajedno sa podizanjem kredita oni su u tabeli 3 prikazani kao preostali
deo ukupnih prihoda op{tine zbirno – dakle oni ~ine oko 22%.