czerwiec 2011 r. - Rzecznik Praw Obywatelskich

Do Rzecznika Praw Obywatelskich napływają skargi dotyczące decyzji podejmowanychprzez władze samorządowe w sprawie zamiaru likwidacji szkół różnego szczebla. Są toskargi zarówno od rodziców uczniów, jak i przedstawicieli szkół. Skarżący podnoszą przedewszystkim argumenty dotyczące małej ilości szkół w danej miejscowości, a co za tym idzieznacznego wzrostu liczby uczniów w nowych, powstałych na skutek połączenia, szkołach.Zwraca się także uwagę na problem bezpiecznego dojazdu uczniów do szkoły znacznieoddalonej od miejsca zamieszkania. W niektórych przypadkach wskazuje się na naruszenieprzez samorząd gminny przepisów ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty iustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych w zakresie braku konsultacji zwłaściwymi związkami zawodowymi. Z napływających do Rzecznika pism wynika, żegminy nie przeprowadziły konsultacji z mieszkańcami, mimo iż taką możliwość przypodejmowaniu ważnych dla społeczności lokalnej decyzji przewiduje art. 5a ust. 1 ustawy zdnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym. Co więcej, zdarzają się przypadkinieuwzględnienia negatywnej opinii kuratora oświaty przy podejmowaniu decyzji olikwidacji szkoły. Podejmowanie decyzji dotyczących likwidacji szkół nie należybezpośrednio do właściwości Ministra Edukacji Narodowej, jednakże zaangażowanieMinistra w przypadkach, w których dochodzić może do naruszeń prawa w procesielikwidacji niektórych ze szkół, zapewne przyniosłoby oczekiwane przez społecznościlokalne rezultaty. W związku z powyższym, Rzecznik Praw Obywatelskich prosi oinformacje, czy i w jaki sposób resort edukacji narodowej zamierza przeciwdziałaćnieprawidłowościom związanym z procesem likwidacji szkół.Sekretarz Stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej (04.05.2011 r.) wyjaśnił, żezgodnie z danymi GUS systematycznie zmniejsza się liczba uczniów wszystkich rodzajówszkół. Ma to, w skali kraju, bezpośredni wpływ na liczbę tych szkół. Od wejścia w życienowelizacji ustawy z dnia 19 marca 2009 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz ozmianie niektórych innych ustaw rozstrzyganie o zakładaniu, przekształcaniu ilikwidowaniu szkół publicznych należy do wyłącznych kompetencji jednostek samorząduterytorialnego. Organ prowadzący szkołę, który chce ją zlikwidować, jest ustawowozobligowany na 6 miesięcy przed zamierzoną likwidacją do powiadomienia o swychzamiarach rodziców uczniów (w przypadku szkoły dla dorosłych - uczniów), kuratoraoświaty oraz organ wykonawczy jednostki samorządu terytorialnego właściwej doprowadzenia szkół danego typu. Rolę kuratora oświaty w tym zakresie ograniczono doopiniowania rozstrzygnięć projektowanych przez organy stanowiące jednostek samorząduterytorialnego w terminie 14 dni od przekazania informacji o zamiarze likwidacji. Kuratoroświaty wydając opinię w sprawie zamiaru likwidacji szkoły związany jest konkretnyminormami prawnymi. Organ podejmujący uchwałę o likwidacji szkoły wbrew negatywnejopinii kuratora oświaty powinien liczyć się z możliwością stwierdzenia nieważnościuchwały przez wojewodę. Często likwidacja szkół wynika z przemyślanej strategii i planuinwestycyjnego samorządów, które likwidują szkoły w starych budynkach o niskichstandardach w zakresie warunków kształcenia, a w ich miejsce budują nową szkołę ostandardach dostosowanych do wymogów nowoczesnej edukacji.24