Polski Klub Ekologiczny Dwumiesięcznik Okręgu DolnoślÄ skiego

FORUM EKOLOGICZNEwzdłuż którego gatunki inwazyjne nie występują.Poniżej betonowej zapory Zalewu Mietkowskiego,na odcinku Bystrzycy międzyMietkowem i Jarnołtowem, bieg rzeki pozostałniezmieniony wobec stanu z przed1974 roku, a prowadzone zabiegi ograniczałysię tam do odnawiania umocnieńkamiennych i faszynowych. W 1998 rokudostrzeżono walory przyrodnicze Bystrzycy,jako korytarza ekologicznego i na odcinkurzeki między Kraskowem a Jarnołtowempowołano Park Krajobrazowy DolinyBystrzycy, w granicach którego znalazł sięrównież zalew. W 2008 roku odcinek rzekimiędzy Milinem a Zachowicami objętododatkową ochroną w sieci Natura 2000w formie obiektu o kodzie PLH020055„Przeplatki nad Bystrzycą”. Zabezpieczonow ten sposób 834 ha terenu ze stanowiskaminiżowych łęgów wiązowo-jesionowychFicario-Ulmetum, wierzbowychSalicetum albo-fragilis, topolowych Populetumalbae i olszowych Alnenion. Siedliskate stanowią schronienie dla rzadkiegogatunku motyla: przeplatki maturna Euphydryasmaturna, a także ssaków: mopkaBarbastella barbastellus, nocka dużegoMyotis myotis i wydry europejskiej Lutralutra, ryb: różanki Rhodeus sericeus amarus,piskorza Misgurnus fossilis, oraz 3gatunków bezkręgowców, w tym pachnicydębowej Osmoderma eremita.Zalew Mietkowski po wybudowaniuzostał w szybkim czasie zasiedlony przezptaki. Najcenniejszymi z nich były populacjemigrujące przelotnie: trzmielojadzwyczajny Pernis apivorus, batalion Philomachuspugnax, łęczak Tringa glareola,rybitwa czarna Chlidonias niger oraz rozrodcze:mewa czarnogłowa Larus melanocephalus,rybitwa rzeczna Sterna hirundoi rybitwa białoczelna Sternula albifrons.Były to gatunki ptaków wymienione w ZałącznikuI Dyrektywy Rady 79/409/EWG,co dało podstawę do starania się o objęcieakwenu ochroną obszarową. Po 5 latachod jego opracowania, we wrześniu 2007roku powołano Obszar Specjalnej Ochrony(OSO) „Zbiornik Mietkowski” o kodziePLB020004 i powierzchni prawie 1200 ha.Oprócz gatunków ptaków stanowiącychFot. 4. Widok na zalew od strony Domanic, fot. Michał Śliwińskiprzedmiot ochrony, regularnie występujetam 18 gatunków ptaków migrujących, niewymienionychw Załączniku, wśród nichsą ptaki z Polskiej Czerwonej Księgi. Stadaptaków są bardzo liczne, przykładowo gęsizbożowe tworzą stada liczące nawet około65 tysięcy osobników, gdy w zimie zbiorniknie jest zamarznięty, bytuje na nim 7–9tysięcy tych ptaków. W okresie wędrówek,liczba ptaków wodno-błotnych oscylujewokół 20 tysięcy osobników, duże koncentracjetworzą wówczas gęsi białoczelnei kaczki krzyżówki. Korzystnie na bytowanieptaków wpływa obniżanie poziomuwody w zalewie. Sprzyja to odsłanianiu sięmulistego dna, które jest miejscem żerowaniadla ptaków błotnych. Z kolei zbyt wysokipoziom wody przyczynia się do zanikuroślinności wynurzonej, co powoduje utratęsiedlisk. Dla niektórych gatunków ptakówpozostają wówczas tylko małe wyspy będącemiejscem gniazdowania mew i rybitw.Głównym zagrożeniem dla awifauny pozostajezanikanie płycizn i mulistego dnaw wyniku wydobywania żwiru i pogłębianiazbiornika, penetrowanie siedlisk przezludzi i zwierzęta domowe, intensywna turystykaoraz polowania na ptaki.Wpływ na krajobrazi turystykęZe względu na znaczną wielkość zbiornikaoraz panujące przez cały sezon dobre(choć zmienne) warunki wietrzne, ZalewMietkowski jest atrakcyjnym akwenemdo uprawiania sportów wodnych. W 2009roku opracowano projekt Ośrodka SportówWodnych w Borzygniewie, którego I etapbudowy kosztował ponad 4 mln zł, a jegootwarcie nastąpiło 20 maja 2011 roku.W chwili obecnej nie jest on jeszcze w pełnifunkcjonalny, a jego rozbudowa zależy oddalszych projektów i wsparcia ze strony inwestorówi władz powiatu wrocławskiego.Wiele źródeł podaje informacje o działającychobiektach: polu namiotowym, przystani,stanicy wędkarskiej, parkingu, wypożyczalniłódek oraz restauracji z noclegami.Całość wygląda jednak dość skromnie i wokółzalewu wciąż brakuje dobrej bazy noclegoweji miejsc, w których można spożyćciepły posiłek. Dyskusyjną kwestią jestczystość wody w Zalewie Mietkowskim.Nie zachęca ona do kąpieli, a w ostatnichlatach w strefie brzegowej zbiornika zdarzałysię zakwity glonów. Problem tkwiw nieuporządkowanej gospodarce ściekowej,a rzeka powyżej zbiornika nie posiadanowoczesnej oczyszczalni.Pomimo tych przeciwności, już odczterech lat na plaży w Borzygniewie organizowanajest cykliczna impreza podhasłem „Marinowanie w Mietkowie”. Jestto trwający kilka dni piknik żeglarski, stanowiącyokazję do wysłuchania dobrejmuzyki, szant oraz folkloru. Wejście jestZIELONA PLANETA 5(104)/2012 13