Polski Klub Ekologiczny Dwumiesięcznik Okręgu DolnoślÄ skiego

FORUM EKOLOGICZNEENERGETYKA A ŚRODOWISKO-PRZYPADEK PRZESYŁU STAŁOPRĄDOWEGOJacek MalkoPaździernikowy numer dwumiesięcznika Światowej Rady Wielkich Sieci Elektrycznych (CIGRE) opublikował sprawozdaniez odbytego w dniach 26-31 sierpnia 2012 roku Kongresu („Paris Session”) tej organizacji, autorstwa urzędującego sekretarzageneralnego, Françisa Mesliera (2012). Za jeden z najważniejszych „eventów” tej sesji uznano wystąpienie na uroczystościotwarcia („Opening Ceremony”) p. Liu Zhenya, prezesa państwowej Korporacji Sieci Elektroenergetycznych („State Grid”)Chin, który zaprezentował nową, transkontynentalną wizję struktury wymiany energii elektrycznej pomiędzy Europą a Chinami,z wykorzystaniem łącza stałoprądowego ultrawysokich napięć (UHV DC) (Zhenya 2012).WprowadzenieJak pisze sekretarz CIGRE, „nie mawątpliwości, iż problem ten będzie w przyszłościskupiał znaczną część aktywnościtej organizacji”. Silne wsparcie politycznelepiej rokuje inicjatywie europejsko-chińskiego„superinterkonektora” niż było tow przypadku rosyjsko-niemieckiego „PowerBridge” z lat’70, czy też koncepcji (doprowadzonejdo fazy „prefeasibility study”)budowy systemu elektroenergetycznego „odPortugalii po Kamczatkę” (Malko 2007). Jedenz wariantów nowego projektu („od lli –Chiny do Berlina”) przedstawiono na Rys. 1.Z chińską inicjatywą dobrze współgranowa Broszura Techniczna CIGRE (Elektra2012, Technical Brochure 2012) będącakontynuacją problematyki podjętej w TB139 (1999) i TB 202 (2002), a dotyczącejprzeglądu wskazań środowiskowych, któremuszą być uwzględnione w procesachprojektowania i uzyskiwania koncesji dlastałoprądowych linii wysokiego napięcia(HVDC). Dokument ten, opracowany zostałprzez wielonarodowy zespół KomitetuStudiów SC-B4 („HVDC Systems&PowerElectronics) pod przewodnictwem K.Fangstad’a (Norwegia). W nieustającej odprzeszło stulecia (od czasów Edisona i Tesli)rywalizacji koncepcji stało- i przemiennoprądowegoprzesyłu energii elektrycznejwidoczne jest, iż obydwa rozwiązaniamają swoje specyficzne obszary zastosowań„na wyłączność”, ale wygranie walkikonkurencyjnej jest sprawą specyficznychuwarunkowań, w tym środowiskowych.Obawa o skutki nadmiernych emisji gazówcieplarnianych (GHGs) skłania do szerszegowykorzystania potencjału technologii,bazujących na zasobach odnawialnych.Zarówno europejski plan działania („mapadrogowa”) do roku 2050 jak i poprzedzająceten dokument raporty EuropejskiejFundacji Klimatycznej (ECF) i PricewaterhouseCopers (PwC) [6÷8] traktują OZEw sposób priorytetowy, a ścieżki dojścia dounijnego celu: 80% redukcji emisji GHG,sprowadzonych do ekwiwalentnej emisjiCO 2, zakładają wykorzystanie potencjałutechnologii wiatrowych (głównie w lokalizacjachmorskich „off shore” - basenymorza Północnego i Bałtyku) i technologiisolarnych zainstalowanych w Afryce Płn.Charakter tych technologii m.in. trudne doprzewidywania wartości generowanej energiielektrycznej („intermittency”), zmuszajądo zbilansowania strony podażoweji popytowej dla wielkich transferów o silnejzmienności czasoprzestrzennej. Powstająkoncepcje rozległych transkontynentalnychłączy o cechach „smart” („Smart SuperGrids”) dla zarządzania mocą i energiąw sposób „inteligentny”. Cechy przesyłustałoprądowego preferują budowę takichłączy głównie w USA i Unii Europejskiej,a oferta rządu Chin (Zhenya 2012) wpisujesię w te tendencje.Broszura Techniczna TB 508 CIGREBroszura Techniczna „Wskazania PlanowaniaŚrodowiskowego Linii WysokichNapięć Prądu Stałego” (HVDC EnvironmentalPlanning Guidelines) zgodniez deklaracją Autorów, „jest przeglądemproblemów środowiskowych, które winnybyć rozpatrywane w procesach projektowaniatechnologicznego i uzgodnień środowiskowych,związanych z systememHVDC. Przedstawiono przegląd różnorodnychrozwiązań stałoprądowych wysokichnapięć i ich elementów ze szczególnymuwzględnieniem możliwego oddziaływaniana środowisko. Opisano skutki dla środowiskastosowania zespołów i podzespołówukładów HVDC” (Elektra 2012). „Wskazania…”sporządzono celem wspomożeniaewentualnych deweloperów w ich staraniacho uwzględnienie problemów środowiskowych,związanych z technologiamilinii HVDC oraz dla ułatwienia czytelnikowizrozumienia powstających nowychuwarunkowań. Broszura CIGRE przedstawiazbiór użytecznych doświadczeń, uzyskanychw procesach projektowania i eksploatacjiistniejących i nowych linii HVDC.Przedstawiono przegląd różnorodnychsystemów HVDC oraz ich elementów z podziałemtreści zawartych na 58 stronachdokumentu TB 508 (Technical Brochure2012) na następujące punkty.Fazy projektowania„Wskazania…” zapewniają przeglądfaz, związanych z opracowaniem projektuHVDC i sposobów traktowania czynnikówoddziaływania na środowisko, koniecznychw każdym stadium projektowania. Fazy teobejmują planowanie i uzgadnianie pozwoleń,fazę projektowania, fazy budowy i odbioruprzez inwestora, fazę eksploatacji orazfazę trwałego odstawienia i demontażu.ZIELONA PLANETA 5(104)/2012 15