Polski Klub Ekologiczny Dwumiesięcznik Okręgu DolnoślÄ skiego

FORUM EKOLOGICZNERys.1. Wariant linii przesyłowej UHVDC Chiny – Europa Środkowa. Źródło: Electra(Zhenya 2012)]Przegląd rozwiązań linii HVDC;technologie i konfiguracjeUkłady stałoprądowe WN są ogólniestosowane jako alternatywy przesyłu przemiennoprądowegoz uwzględnieniem uwarunkowańtechnicznych i ekonomicznych,decydujących o wyborze rozwiązania.• Dla przesyłu dużych wartości mocy naduże odległości, występuje punkt krytyczny(„breakeven point”) po przekroczeniuktórego, system przesyłowyprądu stałego jest tańszy od ekwiwalentnegorozwiązania przemiennoprądowegodla przesyłu tej samej wartości mocy.• Dla przesyłu z zastosowaniem kabli podmorskichlub podziemnych, korzystnaodległość przesyłu jest znacznie krótszaniż dla linii napowietrznych. Ogólnienie jest celowe rozważanie rozwiązaniakablowego prądu przemiennego (AC)dla odległości dłuższych niż 50 km, alerozwiązania z kablem stałoprądowym(DC) mogą być celowe przy długościachrzędu setek kilometrów.• Układy DC mogą zapewnić połączeniaasynchroniczne, umożliwiające transferowaniemocy pomiędzy systemami,pracującymi przy różnych częstotliwościach(np. 50/60 Hz).• Dla uniknięcia wzrostu wartości prądówzwarciowych w układach przesyłu AC, możnawartości te kontrolować stosując łącza DC.• Szybkie i precyzyjnesterowanie rozpływówmocy w systemachHVDC możebyć stosowane dlazwiększenia stabilnościsystemu elektroenergetycznego.Układy przesyłoweHVDC mogąbyć konfigurowanena wiele sposobówdla spełnienia wymogów eksploatacyjnychi są to na ogół rozwiązania specyficzne.Broszura 508 opisuje różnorodneschematy HV DC w rodzaju wstawekstałoprądowych „back-to-back”, układyjedno- i dwubiegunowe, linie napowietrznei kablowe, wykorzystanie morza jakoprzewodu powrotnego (z systemem elektrod).Opisano skrótowo dwie technologieHVDC, aktualnie dostępne: konwerterykumulacji liniowej (LCC) oraz konwerteryźródła napięcia (VSC).Rys.2. Schemat systemu jednobiegunowego HVDC z powrotem ziemią. Źródło Electra (Zhenya 2012)Stacje przekształtnikoweStacje przekształtnikowe (konwertery)na każdym z krańców linii napowietrznejlub kablowej są swymi wiernymi replikamii zawierają wyposażenie niezbędne dla konwersjiAC/DC i odwrotnie. Podstawowymielementami stacji są przekształtniki, układyich chłodzenia, transformatory, filtry AC,dławiki wygładzające oraz pola łącznikówAC i DC.Podstawowymi oddziaływaniami naśrodowisko, wynikającymi z pracy wyposażeniastacji, jest wpływ na krajobraz,zakłócenia akustyczne, wycieki oleju, wyciekiSF6, wycieki glikolu, oddziaływaniaelektromagnetyczne oraz interferencjew paśmie częstotliwości radiowych. Szczegółowyopis tych zakłóceń oraz proponowaneśrodki ich ograniczenia dla minimalizacjiskutków dla środowiska zawarte sąw pełnym tekście BT 508.Skutki dla środowiska, związane z lokalizacjąstacji, obejmują zajęcie terenu, skutkidla obiektów w otoczeniu, transporti dostępność terenu, zmiany w topografii,wpływ na ekologię, skutki dla obiektówhistorycznych, archeologicznych i kulturowych.Elementy te opisane są w broszurzejako oddziaływania środowiskowe i inne.Linie napowietrzne DCLinia przesyłowa napowietrzna DC zawieraelementy następujące: przewody,przewody odgromowe, łańcuchy izolatorówz wyposażeniem, słupy z odciągamilub bez odciągów, fundamenty oraz układuziemiający. Przewody są na ogół wykonanez aluminium i stali, słupy (podobnie jakprzy AC) są wykonane z kształtownikówstalowych i mogą być bądź samonośne,bądź wyposażone w odciągi (Rys. 1).Rys.3. Słup linii przesyłowej HVDC 500kV. Źródło: Electra(Zhenya 2012)Rys. 2 przedstawia sylwetki słupów dlaukładu bipolarnego i monopolarnego.Z liniami napowietrznymi wiążą się następująceproblemy środowiskowe: ingerencjaw krajobraz, skutki przebiegu linii dlakrajobrazu, ekologia fauny i flory, efektykoronowe, oddziaływanie pól elektrycznychi magnetycznych oraz ich interferencja, zakłóceniaakustyczne w przedziale częstotliwościsłyszalnych, efekty jonizacyjne orazoddziaływanie harmonicznych szczątkowychDC na obwody telekomunikacyjne. Te efektyśrodowiskowe i dostępne środki ich ograniczeniaopisane są w broszurze w sposób bardziejszczegółowy, opis taki podaje również16ZIELONA PLANETA 5(104)/2012