Kitabxanaşünaslıq və informasiya - Bakı Dövlət Universiteti

KİTABXANAŞÜNASLIQ VƏ İNFORMASİYA№ 3 2010qoyulurmu? İstifadəçilərin avtomatlaşdırılmış işçi yerləri ərazi üzrə necə yerləşdirilmişdirvə avadanlıqlarla necə təchiz edilmişdir? Kitabxananın qeydiyyatdankeçmiş işçilərinə necə xidmət etməli?2. İstifadə yerinə görə məhdudiyyət. Ən məqsədəuyğun variant ancaqkitabxananm binası daxilində istifadədir. Lakin bu tədbir tələbələr və əməkdaşlarüçün hec də həmişə əlverişli deyil. Buna görə də, əlaqədar universitetinbütün ərazisindən elektron resursa müraciət etmək üçün imkan yaradılmalıdır.Tələbə yataqxanalarından, müəyyən ərazidən elektron resurslara müraciətintəşkil edilməsi lisenziya müqaviləsində nəzərə alınmalıdır.3. Lisenziya müqaviləsinin mətnində yazılmış xüsusi şərtlər və qeydlər.Müqavilədə lisenziya resursunun istifadə qaydalarının müəyyən edilməsi mürəkkəbməsələdir. Mütəxəssislərin fikrinə görə mövcud lisenziyalarda mənficəhət xüsusi şərtlərin çoxunun naşirə, yəni onun hüququnun təmin edilməsinəyönəlməsidir.Hazırda əsas problem kitabxanaların, yaxud digər istifadəçilərin naşirlərləmüəlliflik hüququ baxımından münasibətləri tənzim etmək deyil, müəlliflərlənaşirlərin münasibətlərinin səmərəli təşkili problemidir.Elektron kitabların və bu növə daxil edilən digər birdəfəlik nəşrlərin(soraq kitabları, lüğətlər və s.) kitabxana fondlarına alınması həm qiymət, həmdə komplektləşdirmə mexanizmi baxımından xüsusi problem yaratrmr. Çünkionların komplektləşdirüməsi çap kitablarının komplektləşdirilməsi prosedurasınayaxındır. Lakin elektron kitabların qiymətləri nisbətən bahadır. Elektronkitabların formaları və alınması haqda yuxarıda qısaca deyildi.Nisbətən mürəkkəb və hələlik tam araşdırılmamış, həll edilməmiş problemelektron jurnallara qiymətqoyma problemidir. Bu istiqamətdə naşirlərmüxtəlif modelləri təcrübədən keçirir. Məsələn, elektron versiyanın çap versiyasıilə əlaqələndirilməsi, birləşdirilməsi; jurnalların mümkün istifadə yerininlisenziyalaşdırılması; kitabxana konsorsiumları üçün xüsusi qiymətlər qoyulmasıvə s.Elektron jurnallara abunə qiymətini müəyyən edərkən əlaqədar naşir birqayda olaraq, informasiya bazarında öz yerini qoruyub saxlamağa və ənənəvi(çap) nəşrlərdən gəlir əldə etməyə çalışır. Belə ki, elektron jurnalların abunəqiymətləri çap jurnallarına nisbətən bahadır, lakin onlar vasitəsilə operativ vədaha geniş dairədə yəni üzaq məsafədən şəbəkə vasitəsilə müraciət etmək vəbazar rəqabətində davam gətirmək mümkündür. Bazarda isə iqtisadi vəziyyətgetdikcə çətinləşir: jurriallar getdikcə bahalaşır, kitabxanaların lazımi abunəvəsaiti çatmır və buna görə də, abunəçilərin çayı getdikcə azalır. Bütün bunlaragörə bir sıra yeni qiymətqoyma strategiyası işlənib tətbiq edilir. Bunlar əsasənaşağıdakılardır:39