ekonomiczne problemy turystyki - Wydział Zarządzania i Ekonomiki ...

Kierunki rozwoju gospodarki turystycznej...
W latach osiemdziesiątych długotrwałe debaty nad alternatywnymi (w stosunku
do ujęć występujących w neoklasycznej teorii ekonomii i polityce gospodarczej)
sposobami podejścia do wzrostu i rozwoju ekonomicznego doprowadziły
do pojawienia się koncepcji wzrostu trwałego (długotrwałego, permanentnego)
i samopodtrzymującego się (sustainable development) 18 .
Dotychczasowy, masowy rozwój turystyki, której fenomen obserwujemy od
połowy XX wieku 19 , pociągający za sobą istotny wzrost jej znaczenia gospodarczego
w europejskich krajach i regionach (w 2006 roku turystyka generowała
około 6% obrotów międzynarodowych 20 , a szeroko rozumiana gospodarka turystyczna
– według Komisji Wspólnot Europejskich 21 – ponad 10% PKB i 12%
zatrudnienia w Europie 22 ), przyczynił się do wystąpienia istotnych, negatywnych
skutków, przede wszystkim w środowisku przyrodniczym i społecznym 23 .
W związku z tym w ostatnich latach wyłania się koncepcja zrównoważonego
rozwoju turystyki, która zakłada dążenie do takiego zarządzania wszystkimi
zasobami, aby możliwe było zaspokojenie potrzeb gospodarczych, społecznych
i estetycznych, przy jednoczesnym zachowaniu integralności kulturowej,
procesów ekologicznych, zróżnicowania biologicznego i ochrony istot żywych.
Zrównoważony rozwój w turystyce wychodzi naprzeciw potrzebom dzisiejszych
turystów i regionów przyjmujących oraz otwiera perspektywy na przyszłość 24 .
18 Za twórców tej koncepcji rozwoju gospodarczego uważa się D. Pearce’a, E. Barbiera, A. Markandya
i R. Tumera. W prostej linii nawiązuje ona do raportów Klubu Rzymskiego, a szczególnie
do raportu dotyczącego granic wzro stu gospodarczego, proponującego zerowy wzrost gospodarczy,
gdy tylko taki wzrost zahamuje degradację środowiska naturalnego człowieka.
19 Początek rozwoju turystyki na skalę masową nastąpił w latach 50. XX w. w wyniku znacznego
postępu w infrastrukturze i środkach transportu, polityki poszczególnych krajów mającej na celu
intensyfi kację udziału społeczeństwa w turystyce i programu Banku Światowego, który wspierał
rozwój turystyki dającej stałe zatrudnienie, w założeniu niewykwalifi kowanym i słabo wykształconym
pracownikom, w nowo utworzonych po II wojnie światowej krajach (przede wszystkim
byłych koloniach państw europejskich). Głównym podejściem do rozwoju turystyki było w tym
czasie traktowanie jej jako źródła dochodu i podstawowej dziedziny w strukturze gospodarki
w państwach – peryferiach jako miejscach recepcji turystycznej. Koncepcja ta była rozwijana
w ramach strukturalnych teorii rozwoju, które były połączone z keynesizmem.
20 Źródło: www.world-tourism.org, 28.07.2009.
21 Agenda dla zrównoważonej i konkurencyjnej turystyki europejskiej, komunikat Komisji WE,
Bruksela 2007, s. 2, KOM (2007) 621, wersja ostateczna.
22 Źródło: www.etc-corporate.org, 29.07.2009.
23 Do lat 60. XX w. traktowano turystykę jako przemysł wręcz czysty. Za: P. Shackleford, Sustainable
tourism in the post Rio context: principles and programmes, „World Conference on Sustainble
Tourism”, Lanzarote 1995.
24 Agenda 21 for tourism and travel industry, WTO, Madrid 1996, s. 30.
31