Sumarlandið - Land og saga

• SumarlandiðFrá útgefandaFegurð Íslands er óumdeildog ferðaþjónustaná eftir að blómstra semaldrei fyrr. Náttúruhamfarirgeta auðvitað settstrik í reikninginn oghafa gert það nú þegar.En Íslendingar eru fljótirað ná sér á strik og missaseint móðinn. Efni þessablaðs sýnir svo ekki verðurum villst að ævintýringerast á Íslandi, hvortsem er á hálendi eða láglendi.Sveitarfélög út umallt land hafa unnið hörðumhöndum að því aðbyggja upp ferðaþjónustuí héraði, efla menningarstarfsemiog gera náttúrunaþannig úr garði aðhægt sé að njóta hennarúr návígi.Við hjá Landi og Sögu höfummarkvisst unnið að þvíað vekja athygli á náttúruperlunniÍslandi og möguleikumfólks til að ferðastog njóta. Þetta er fjórðasumarið sem Land og Sagagefur út blöð á íslensku eneinnig hafa verið gefin útferðablöð á ensku. Næstkemur ferðablað út á íslenskuum miðjan júlí og áensku í byrjun júlí. Blöðineru gefin út í mjög stóruupplagi, þannig að meirilíkur en minni eru á aðþau nái til sem flestra.Það er okkar einlæga vonað fólk kunni að metaútgáfu sem þessa og getinýtt sér upplýsingarnarí blaðinu til skemmtunarog fróðleiks á ferðalögumí sumar. Við höfum orðiðþess áskynja að í okkarblöðum uppgötvar fólk ótalmöguleika til afþreyingarbæði í ferðum, menninguog listum, möguleika semþað hafði ekki hugmyndum að væru til.Einar ÞorsteinssonSumarlandið– 2010, 3. tbl. 4. árg.Útgefandi:Land og SagaInterland ehf110 ReykjavíkSími 534 1880www.LandogSaga.isLandogSaga@LandogSaga.isRitstjóri ogframkvæmdastjóri:Einar ÞorsteinssonEinar@LandogSaga.is822 0567Auglýsingastjóri:Elín Björg Ragnarsdóttirelin@landogsaga.isSími: 892 9920Blaðamenn:Guðrún Helga Sigurðardóttirghs@mountainclimbing.isNanna Hlín Halldórsdóttirnannahlin@gmail.comGeir A. Guðsteinssongeir@mar.isSvava Jónsdóttirsvavajons@simnet.isHafdís Erla Hafsteinsdóttirhahahafdis@hotmail.comVignir Andri Guðmundssonvignir@landogsaga.isKatrín Bladursdóttirkatrin@landogsaga.isForsíðumynd:Ingólfur JúlíussonUmbrot og ljósmyndir:Ingólfur Júlíussonauglysingastofa@gmail.com690 3411Prentun:Landsprent.Dreifing:Með helgarútgáfu Morgunblaðsins,og um allt land.H V Í TA H Ú S I / S Í A - 1 0 - 0 3 3 8SUMARHÚS OG FERÐALÖGSólarrafhlöður fyrirhúsbíla og fellihýsi.Þunnar 75 - 130wSólarrafhlöður og fylgihlutir. 10-80wGashellurCoolmatic 12vísskápar m/ kælipressuGasofnGas vatnshitarar5 - 14 l/mín Gas eldavélarKæliboxog helluborðGaskæliskápar 100 og 180 lítragas/12v/230vBReykjakOpið virka daga frá kl. 8.15 til 17.30GashelluborðOlíuofnNáttúran og dýralíf Íslands er að vakna til lífsins eftir vetrardvala en þú veist ekkií hvaða ævintýrum þú getur lent fyrr en þú lætur á það reyna. Það er sama hvert þú ferð,útivistarfatnaðurinn frá er hannaður til að láta þér líða vel við allar aðstæður.og í Kringlunni en auk þess í öllum helstu verslunum með útivistarfatnað á Íslandi.

• SumarlandiðSumarlandið • Hótel KeilirPersónuleg þjónusta íhjarta KeflavíkurBryndís Þorsteinsdóttir hótelstýra.Vilji maður þægilega gistinguá leið sinni um Suðurnesinþar sem manni erað auki boðið upp á góðaþjónustu er Hótel Keilirkjörinn kostur. Hóteliðstendur við aðalgötuKeflavíkur, Hafnargötu,sem þýðir að stutt er í allarnauðsynjar, og er rekið affjölskyldu sem kappkostarað uppfylla allar óskirgesta sinna.Hótel Keilir er rekið af hjónunumBryndísi Þorsteinsdótturog Ragnari Jóni Skúlasyni ásamtsonum þeirra, Þorsteini, Ragnariog Styrmi. „Maðurinn minnbyggði þetta hús upprunalegaog svo mætti segja að við höfumbyggt starfsemina alveg uppfrá grunni á eigin spýtur,“ segirBryndís.Þetta er fjórða sumarið semKeilir rekur starfsemi sína enhótelið hefur að geyma 40 herbergi,allt frá eins manns herbergjumtil 5-6 manna herbergja.Öll herbergin eru afar vandlegaútbúin, nýtískuleg, björt ogrúmgóð. Sum þeirra hafa einniggott útsýni yfir sjóinn sem liggurbakvið Hótel Keili. Auk þessmá finna hótelbarinn Flexbar,ráðstefnusal, bílakjallara og velbúna móttöku innan veggja hótelsins.„Við höfum orðið vör við þannmisskilning að fólk haldi að viðséum staðsett við flugvöllinnþegar raunin er sú að við erumalveg í hjarta Keflavíkur þarsem maður getur fundið allt semmann lystir, veitingahús, bari,bíó og sundlaug, hefur útsýni yfirBergið og getur gengið hér meðframfallegu strandlengjunni,“segir Bryndís.„Okkar markmið er að fólkilíði vel hjá okkur, að því líði einsog heima hjá sér og upplifi þannigþað notalega umhverfi sem viðbjóðum upp á. Við leggjum okkurí líma við að hjálpa fólki viðhvað sem þarf, hvort sem um erað ræða fundarhöld, ferðir eðaafþreyingu. Ef að hópa vantar tildæmis meira salarpláss en viðhöfum upp á að bjóða þá förumvið í samvinnu við það góða fólkog fyrirtæki sem eru á svæðinutil að auka úrvalið fyrir gestiokkar,“ segir Bryndís.Hún bendir á að herbergiþeirra séu af öllum stærðum oggerðum og sum þeirra tilvalinfyrir fjölskyldur sem eru aðferðast um svæðið, svo rúmgóðséu herbergin. Einnig býðurhótelið þeim sem eru að ferðasttil annarra landa frá Keflavíkurflugvelliupp á að notfæra sérbílageymslu hótelsins, akstur tilog frá flugvellinum og fleira.Hótel Keilir er því kjörið tilnæturdvalar hvort sem leiðinliggur út í lönd eða einfaldlegaí ferð um Reykjanesið með fjölskylduna.Nánari upplýsingar má finna áhotelkeilir.is og í síma 420 9800.Höfuðborg Grænlands- spennandi áfangastaðurÞú færð nýja sýn á lífið í ferð til Nuuk. Í þessari aðlaðandi höfuðborg mætast fortíðog framtíð í götumynd gamalla tréhúsa og nýrra bygginga. Það er ógleymanlegtilfinning að sigla inn 100 km langan Nuuk fjörðinn með 1000 metra há fjöll áhvora hlið og sjá í fjarðarbotninum hvernig skriðjökulinn teygir sig ofan í sjó. FráNuuk er einnig upplagt að heimsækja þorpið Kapisillit og kynnast hefðbundnuveiðimannaþorpi í stórfenglegri náttúru.FLUG FRÁ KEFLAVÍK TIL NUUK,ÖNNUR LEIÐIN FRÁ AÐEINSSkattar og gjöld innifalin.39.160,- ISK**1.749 DKK. Miðað við Visa kortagengi 20.05.2010 og 22.39 ISK = 1 DKK,með fyrirvara um breytingar á gengi ISK.airgreenland.gl

• SumarlandiðSaltfisksetrið Grindavík –Lifandi uppsetning á fiskilífi fyrri tímaÍ nýlegri byggingu með útsýniyfir Grindavíkurhöfner staðsett sannkölluðmenningarmiðstöð bæjarinssem hýsir meðal annarsSaltfisksetur Íslands. Ígegnum sýninguna Saltfiskurí sögu þjóðar kynnistmaður á lifandi hátt ölluí kringum saltfiskinn semog lífi og aðstæðum fólks ítengslum við þennan fyrrummikilvæga útflutning.Þar að auki má með sannisegja að Saltfisksetrið ségáttin að upplifun fólks aðfiskilífi dagsins í dag meðtengslum sínum við eina afstærstu höfnum landsins.Safna- og listsýningahúsGrindavíkurbæjar var opnað2003 í glæsilegri byggingu oghefur yfir að geyma rúmgóðanmóttökusal, upplýsingamiðstöðGrindavíkurbæjar, veitingasölu,listsýningasal og Saltfisksetriðsjálft.„Það er mikið líf í húsinu, ífyrra komu um 16 þúsund mannsað heimsækja okkur, helmingurinngagngert til þess aðheimsækja Saltfisksetrið,“ segirÓskar Sævarsson forstöðumaðursetursins. „Auk þess sjáumvið um fjölbreytta viðburðadagskrámeð Grindavíkurbæ, tilað mynda er hátíðin Sjóarinnsíkáti nýaflokin og talið er aðrétt um 20 þúsund manns hafikomið.“Saltfisksetrið er byggtupp sem setur allra landsmannaum saltfisk og er mikið lagt uppúr lifandi og myndrænu sýningarrýmien rýmið var hannað affyrirtækinu SagaFilm. Sýninginfylgir sögu saltfisksútgerðar alltfrá því að Englendingar komuhingað með salt í tunnum 1770og kenndu Íslendingum að saltafisk, þangað til 1965 þegar fyrstivélbúnaðurinn kom í fiskverkunina.„Hugmyndin er að láta gestinafá þá tilfinningu að það sé aðlabba inn í lítið sjávarþorp frá1930. Á sýningunni sjá gestiraðbúnað fólks á þessum tímum,hvernig það lifði og bjó, hvernighlutir voru búnir til í höndunum,fræðist um róður og sjómennskusem og fiskvinnslustörf kvenna ílandi. Auk þess er sýnd söguþróunsaltfiskvinnsluaðferðinnarsjálfrar, svo sem hvernig fiskurinnvar þurrkaður. Síðan ertíminn eftir 1965 náttúrulegahelgaður fiskvinnslunni hérnaí Grindavík, sem er stærsti saltfiskframleiðandilandsins,” segirÓskar.„Fólkið sem man þessa tímanefnir strax gúmmístígvélinþegar það er spurt hver hafi veriðmesta byltingin í vinnuaðferðum.Maður getur rétt ímyndaðsér, það er ekki fyrr en um 1950sem gúmmíklæðnaður kemur.Fyrir þann tíma stendur fólk íhverri spjörinni á fætur annarrií bleytu. Þetta hefur verið algervosbúð, en fólk gerði þetta samtsem áður,“ segir Óskar.„Þar af leiðandi er þetta munsterkari upplifun en nútímafiskvinnslabýður upp á í sínutæknivædda umhverfi. Endanefnir fólk gjarnan hve sterkupplifunin er og hve hugmyndinkemst vel til skila.“„Auk þess erum við afar velstaðsett með geysifallegt útsýniyfir höfnina. Raunar getur maðurbara setið með kaffibollannfyrir framan setrið og horft ástrákana landa fiskinum,“ segirÓskar. Hann minnist á aðGrindavíkurhöfn sé þriðja öflugastaútgerðarhöfn landsins,hefur 70 skipa flota og þar afleiðandi er mikið líf í kringumhana. Þessi tengsl við höfninabúa til sérstakt andrúmsloft íkringum húsið, efla upplifuninaaf Grindavík sem sjávarþorpi ogopna gátt að þessum undirstöðuútflutningsvegiþjóðarinnar.Nánari upplýsingar má finnaá saltfisksetur.isÞarfaþingUpplögð gjöfhanda vinumheima ogerlendisKortaboxin eru nýjung á Íslandi. Hvert boxgeymir 20 mismunandi tvöföld kort ogjafnmörg umslög. Textinn á baki kortannaer á fjórum tungumálum: íslensku, ensku,þýsku og frönsku.ICEBOX - 20 gullfallegar jöklamyndireftir Helga Björnsson, jöklafræðing.ERRÓBOX - 20 bráðskemmtileg portrettmálverkeftir meistara Erró.HORSEBOX - 20 stórkostlegar myndir afíslenskum hrossum sem Ragnar Th.Sigurðsson ljósmyndari tók.Það er einkar þægilegt að hafa þessargersemar við höndina til að grípa í þegartilefni gefst.Sumarlandið • B ó k a ú t g á f a n O p n a · S k i p h o l t i 5 0 b · 1 0 5 R e y k j a v í k · s í m i 5 7 8 9 0 8 0 · w w w . o p n a . i s

• SumarlandiðSumarlandið • Allt frá ólgandi brimi tilstórbrotinna jarðfræðiundraLangar þig í góða enkannski öðruvísi útivistarparadísþar sem stutt erí heitar laugar og alla þáþjónustu sem þú þarfnast?Þá er Reykjanesið án efastaður fyrir þig. Á Reykjanesskagamá finna fjöldanallan af gönguleiðum, semsumar hverjar eru þjóðleiðirfrá fornum tímum,þar má finna mikil jarðfræðiundursem vert er aðskoða sem og samfélög ogstaði sem hýsa bæði söguog menningu mikilvægaíslenskri þjóð.Með sanni má segja aðReykjanesskagi búi yfir kyngimögnuðumnáttúruperlum semeflaust margir landsmenn eigaenn eftir að upplifa, allt fráKrýsuvík í suðaustri til Garðsskagaí norðvestri skagans.Svæðið hefur í gegnum aldirnarverið mikilvægt til fiskveiða ogviðskipta en kannski ekki notiðþeirra virðingar sem skyldi semnáttúruparadís þar sem mörgumvirðist Reykjanesið hrjóstugtvið fyrstu sýn sem er gjarnan úrflugvél.Reykjanesið fær þó sannarlegauppreisn æru á þessu sviði þegarnánar að er gáð, grasið ergrænt, hlíðin fögur og birkilundurinnsællegur„. Gróðurfar erfjölbreytilegt innan um svartasanda og úfin hraun sem standaþverhnípt í sjó fram og skartastórum fuglabjörgum. Ekki aðeinskemur sjórinn manni íbeint samband við náttúruöflinþegar maður verður vitni aðhinu sterka brimi, heldur minnastaðir á borð við brúna á milliheimsálfanna á þá ótrúlegu leguÍslands þar sem Evrasíu og Ameríkujarðskorpurnar mætast.Suðurnesin skarta nefnilegaekki aðeins Bláa Lóninu semsínu jarðfræði- og fagurfræðilegaundri; þar sem blámi vatnsinsmætir mosabreiðunum; heldurheilu svæði sem gengur undirnafninu Reykjanesgarður á suðvesturhorniskagans og er mjögvirkt háhitasvæði.Þar að auki er ríkt fuglalíf áReykjanesskaga á þverhníptumfuglabjörgum og víður sjóndeildahringurmeð tignarlegumfjöllum. Þar má finna fornarminjar um búsetu frá upphafinorræns landnáms, þjóðsagnakenndastaði, fjölbreytta flóru ogfánu og fornar þjóðleiðir. Fimmtignarlegir vitar ramma svo innLjósmyndir: Olgeir Andressonþennan áhugaverða skaga oggefa ágæta mynd af þeim stöðumsem um ræðir.Tíguleg leiðarljós sjómannaHafið skipar höfuðsess í lífifólks á Suðurnesjum og því eflaustvið hæfi að byrja umfjöllunum svæðið á því ljósi sem stýrðimönnum heim eftir veru úti áhafi.Fyrsti vitinn á Íslandi varraunar byggður á Reykjanesi, áValahnjúki suðvesturodda nessins,norðan við Reykjanestá. Varþað árið 1878, en sá viti skemmdistþó í jarðskjálftanum 1887. Sáer stendur nú var byggður 1907efst í Bæjarfelli þar sem fyrristaðsetning þótti ekki öruggvegna jarðhræringa.Saga þessa fyrsta vita er ímörgu merkileg en umræðaum hann hófst á Alþingi 1875en ekkert fé var til í landsjóðitil byggingar vitans. Var þaðþó fyrir samstillt átak Íslandsog Danmerkur að vitinn varbyggður þremur árum síðar.Fljótlega kom þó í ljós að jarðskjálftarskóku Valahnjúkinn ogsprungur byrjuða að myndast ívitanum sem leiddi til þess aðöruggari staðsetning var valinnýja vitanum.Hægt er að segja að Reykjanesvitisé einkennandi fyrir þáímynd sem kemur flestum fyrirhugarsjónir þegar þeir heyraorðið viti. Hann er meðal hæstuvita á Íslandi, 31 metri á hæð,hvítur á lit og sívalur. Reykjanesvitistendur í Reykjanesgarði,á meðal mikilla jarðfræðiundrasem, ásamt vitanum, erskemmtilegt að skoða.Fimm aðir vitar eru áReykjanesinu, tveir af þeim íGarði. 1897 var byggður viti áGarðsskagatá, ferstrend byggingsem var 12,5 metrar á hæð. Nýrviti var hins vegar byggður áGarðsskaga árið 1944 þar semsjór hafði gengið mikið á land fráþví að gamli vitinn var byggður.Hinn nýi er sívalur, 28 metrar,sígildur að gerð eins og sá á suðvesturoddanum.Eru þessir vitarfallegir á að líta og einkennandifyrir bæjarmyndina á Garði.Í Stafnesi við Sandgerði varbyggður árið 1925 átta metraviti sem er ferstrendur ogstendur á efnismiklum sökkliog ber gulan lit. Þess má getaað Stafnes er forn höfuðból þarsem áður fyrr var mikið útræðiog fjölbýli manna. Raunar varStafnes fjölmennasta verstöð áSuðurnesjum á 17. og 18. öld.Þessi staður var áður fyrr mjögvarasamur og hafa mörg skipfarist á Stafnesskerjum, til aðmynda togarinn Jón forseti árið1928 þegar 15 manns drukknuðuen 10 var bjargað.Rétt norðan við Keflavík íReykjanesbæ stendur Hólmbergsvitisem reistur var árið1956. Hann er lítill, kónískurgulur viti 9,3 metrar á hæð.Að lokum má nefnda vitann aðHópsnesi, sem stendur á nesinusem er suður að Grindavík. Sáer 8,7 metrar á hæð.Þetta landsvæði sem vitarnirminna sjómennina á að þeirnálgist er ekki aðeins merkilegtfyrir sakir hins mikla og ástundum hættulega brims eðaþeirra fiskafurða sem færa fólkinubjörg í bú; heldur einnig þarsem landið sjálft er jarðfræðilegtundur þar sem Norður-Atlantshafshryggurinngengur á land íorðsins fyllstu merkingu.Ævintýralegt og áhugavertjarðfræðisvæðiÁ Reykjanesinu má segja aðnáttúran mæti orkunni úr iðrumjarðar þar sem hinir tveir flekarEvrasíu og Ameríku mætast.Svæðið er án efa paradís fyriralla þá sem hafa minnsta snefilaf jarðfræðiáhuga. Hér má finnajarðmyndanir með stórbrotnumog víðfeðmum hraunum, fjölbreytilegahella, eldstöðvar oghveri af ýmsum gerðum. Ekkiaðeins er svæðið paradís jarðfræðiunnandansheldur líkaþeirra sem njóta vel sjónarspilshinna ótrúlegu lita sem fylgjavirkum háhitasvæðum.Reykjanesið er einn yngstihluti landsins þar sem svo fjölmennbyggð er í jarðfræðilegutilliti. Yfir 100 eldgígar með fjölbreyttumeldstöðvum og dyngjummeð tilheyrandi hraunumeru á Reykjanesi. Talið er aðelsta hraunið sé frá ísöld en þaðkemur úr Háleyjabungu og erbergtegund sem kallast pigrítog kemur beint frá möttli jarðar.Yngstu hraunin runnu um1226 í Reykjaneseldum þegarReykjanesið logaði í orðsinsfyllstu merkingu. Nokkru áður,nánar tiltekið árið 1151, logaðiReykjanesið frá Hafnarfirði íaustur að Undirhlíðum og þaðanniður í sjó vestan við Krýsuvíkþar sem Ögmundarhraun ranní sjó fram. Reykjanesið er þvímikil hraunhella misjafnlegagróin þar sem sjá má allar gerðiraf hraunum. Í þessum hraunumhafa svo fundist yfir 200 hellar.Frá Reykjanestá að Krýsuvík,suðaustanlega á Reykjanesi,eru þrjú háhitasvæði þar semer mikill yfirborðshiti með tilheyrandihverum, litadýrð ogsíbreytilegri náttúru. Á einuslíku svæði er Bláa Lónið envatnið og leirinn frá jarðvarmavirkjuninnií Svartsengi kemurþaðan. Önnur háhitasvæði eruvið Seltún við Krýsuvík og svoGunnuhver yst á Reykjanesinu.Gunnuhver er hjartað í svæðisem gengur undir nafninuReykjanesgarður en í bígerð erað þetta svæði verði viðurkenntsem jarðminja- orku- og náttúrugarður.Aðal aðdráttaraflReykjanesgarðs er án efa háhitasvæðiðvið Gunnuhver en einnigeru þar áhugaverðir staðir einsog fuglabjörgin við Hafnabergog Valahnjúk, Reykjanesvirkjunmeð sýningunni Orkuveriðjörð, ströndin við Sandvík, Reykjanesviti,Skálafell, Háleyjabunga,hraunmyndanir, náttúrulaugarog hellar.Rúsínan í pylsuendanum ersvo Brúin milli heimsálfannasem liggur á milli Evró-Asíuflekansog Ameríkuflekans en jörðingliðnar um 2 sentímetra á áriá þessum merkilega táknrænastað. Reykjanesgarður nær yfirþað svæði sem liggur frá Háleyjabunguaustan við Reykjanestáað brúnni milli heimsálfa ogþaðan norður fyrir Hafnaberg.Raunar eru möguleikarniróteljandi við náttúruskoðun,fuglaskoðun, jarðfræðirannsóknirog gönguferðir á svæðiþar sem Reykjaneshryggurinngengur á land og úthafsaldan ríshæst við Íslandsstrendur.Gunnuhver sýnir á kraftmikinnhátt hvernig orkan úr iðrumjarðar brýst upp úr jarðskorpunnisem bullandi leir, sjóðandivatn eða gufa. Í þessum umbrotumverður oft til mikið litaspilsem blæs mörgum í brjóst þörftil þess að ná þessu undri á„filmu“ eða miðla þessum formumog litum á einhvern annanhátt. Gunnuhver dregur nafnsitt af Guðrúnu nokkurri semgekk aftur og olli miklum uslaá svæðinu þar til hún var sendí hverinn.Skilin milli Ameríku- og Evrasíuflekanna birtast okkur ýmistsem opnar sprungur og gjáreða sem sem gígaraðir. Á einumstað hefur verið byggð brú yfirgjá, á milli hinna tveggja flekasem mynda Ísland. Brúin á milliheimsálfanna er staðsett upp af

10 • Sumarlandið Sumarlandið • 11Sandvík og er við þjóðveg 425.Þarna gefst fólki kostur á aðhreinlega ganga á milli heimsálfaí jarðfræðilegu tilliti.Á svæðinu er einnig að finnaReykjanesvirkjun en þar á bæer merkileg sýning að nafni„Orkuverið jörð“ sem lýsir ímáli og myndum hvernig orkajarðar hefur orðið til, hvernighún brýst fram og er svo nýttaf manninum. Frá Reykjanesvirkjunrennur einnig mikiðaf heitum sjó, álíka mikið ogmeðalrennsli Elliðaánna. Þaðstendur mögulega til að nýtaþetta heita vatn til að mynda ylströndá svæðinu. Á svæðinu ereinnig hið svokallaða Gráa Lónsem er svipað Bláa Lóninu nemagrátt að lit. Það lón býr einnigyfir miklum möguleikum til nýtingarsem heit náttúrulaug fyrirferðamenn.Margt er að sjá í Reykjanesgarði,svo margt að ekki ermögulegt að gera því tæmandiskil hér. Því gildir hið forkveðnaað sjón er sögu ríkari.Göngu- og ökuferðir umReykjanesiðReykjanesið er afar hentugtbæði þeim sem vilja sjá sem flestí góðum bíltúr sem og þeim semlangar að kynnast landinu ágöngu. Kjörið er að aka Reykjaneshringinnfrá Reykjanesbæ ígegnum Garð, Sandgerði, niðurað Reykjanestánni, til Grindavíkurog svo aftur til baka aðReykjanesbæ.Þessi hringur er bæði tilvalinnsem hin besta dagsskemmtunþar sem kíkt er á einhver afsöfnum svæðisins auk þess semstórbrotnar strendur og sögufrægirstaðir eru skoðaðir. Eneinnig er kjörið að gefa sér fleiridaga á þessum hring ef vilji erfyrir henda að skoða hina ótalmögustaði sem fyrir eru.Sé stiklað á stóru um áhugaverðastaði til þess að skoða ígóðum bíltúr, mætti fyrst nefnasmábátahöfnina í Gróf í Keflavíkþaðan sem haldið væri áfram íátt að Garði og jafnvel fjörurnará leiðinni skoðaðar. Í Garði erkjörið að heimsækja byggðasafniðog Garðskagavita svo dæmiséu nefnd. Síðan er ferðinnihaldið áfram að Sandgerði þarsem er til dæmis kjörið að gistaá góðu tjaldsvæði bæjarins. Þarer tilvalið að heimsækja Fræðasetriðog fræðast um flóru ogfánu Reykjanesskaga eða heimsækjaHvalneskirkju þar semHallgrímur Pétursson bjó.Sé haldið áfram er komið aðHöfnum sem var á öldum áðurmikill útgerðastaður eins ogsvo margir aðrir staðir við vesturströndinaá Reykjanesi. Réttsunnan við Hafnir geta göngufólksvo hafið fjögurra tímaþægilega göngu á hinum fornaPrestastíg, yfir hraunbreiðurnarog endað rétt vestan viðGrindavík.Næst er komið að Hafnabergi,þar sem sjá má mikið af sjófuglií varpi. Hægt er að ganga þarniðureftir og tekur það um 40mínútur. Síðan er hægt að faraað Sandvík sem er falleg sandfjaraþar sem ræktað hefur veriðmelgresi til að hefta sandfok.Svo tekur Reykjanesgarðurinnvið, þar sem hægt er að eyðamiklum tíma að skoða öll jarðfræðiundrin.Þegar ekið er með suðurströndinnií átt til Grindavíkurer farið yfir hraun frá Eldvarpagígaröðinnisem gaus á 13.öld oger 10 km löng. Einnig er hægt erað ganga niður að Háleyjabungusem er mjög formfagur gígur ásjávarkambinum.Í Grindavík er mikla þjónustuað finna, bæði í formigistingar og veitinga en þar ereinnig Saltfisksetrið sem hefurí hávegum sjávarútveginn semspilar svo stóran þátt á svæðinu.Frá Grindavík er svo bæðihægt að aka í átt að Krýsuvíkog Kleifarvatni eða aftur í átt aðReykjanesbæ og skella sér í BláaLónið í leiðinni. Þá er hægt aðheimsækja Víkingaheima í InnriNjarðvík eða nálgast ýmsa þjónustu,svo sem gistingu og upplýsingamiðstöðí Ytri Njarðvík.Vilji maður ná beinnitengslum við náttúruna er hægtað ganga ótal leiðir bæði fornarog nýjar á Suðurnesjum. FyrrnefndurPrestastígur er vinsælog skemmtileg ganga í gegnumáhugavert svæði en af fornumslóðum mætti einnig nefnaÁrnastíg og Skipstíg.Þetta eru fornar þjóðleiðir ámilli Njarðvíkur og Grindavíkurog eru stígarnir víða markaðir íharða hraunhelluna. Skipstígurbyrjar á svipuðum stað og Preststígurendar, vestan við Grindavíken Skipstígur aðeins norðanvið Grindavík. Þeir sameinastsvo á miðju nesinu og liggjayfir Njarðvíkurheiði og enda viðFitjar í Njarðvík. Þetta eru tiltölulegagreiðfærar gönguleiðirsem eru mest á sléttu hrauni.Árnastígur er um 4 tíma gangaen Skipastígur 6 tímar.Frá Grófinni í Keflavík máeinnig ganga tvær gamlar leiðir,Garðastíg í átt að Garði og Sandgerðisvegí átt að samnefdnumkaupstað. Báðar þessar leiðirhafa upp á margt að bjóða varðandisögu, náttúru og umhverfi.Hægt er að kaupa gönguleiðabæklingafyrir allar þessar leiðirhjá Ferðaþjónustu Suðurnesja.Frá fuglalífi til fjallgangnaReykjanesið skartar miklu ogáhugaverðu fuglalífi en þúsundirsjófugla hreiðra um sig á hverjusumri í björgum svæðisins. ÍHafnarbergi og Krýsuvíkurbergieru algengustu tegundirnarlangvía, álka, stuttnefja, rita,lundi, teista, fýll og skarfur.Algengasti fuglinn á Reykjanesinuer þó án efa krían og erhana að mestu að finna í Kríuvörpumá Reykjanesoddanum,austur af Grindavík og milliGarðs og Sandgerðis. Á meðalspörfugla má nefnda skógarþröstog snjótittling en einniger starri á landinu allt árið umkring. Æðafuglinn finnst víða áSuðurnesjum og er fjárhagslegamikilvægur bændum á svæðinusem týna verðmætan dúninn úrhreiðrum þeirra.Ein stærsta súlubyggð í heimier í hinnni stórbrotnu móbergseyjuEldey sem rís þverhnípt úrhafi fjórtán kílómetra suðvesturaf nesinu. Súlan er stærstisjófugl í Norður Atlantshafinuog um 16 þúsund pör gera sigheimakomin á eynni sem ermjög smá, aðeins 0,03km² og77 metra há. Þar af leiðandi ereyjan nánast þakin súlum semMargt er að sjá íReykjanesgarði,svo margt að ekkier mögulegt aðgera því tæmandiskil hér. Því gildirhið forkveðnaað sjón er söguríkari.virðast úr fjarlægð vera smáarhvítar doppur á svörtum grunnieyjunnar.Hafnaberg er eins og áðursegir vinsæll íverustaður fuglaen bergið er 43 metra hátt ogáætlað er að þar dvelji um 6.000pör. Oft má einnig sjá seli oghvali fyrir landi hjá Hafnabergi.Krýsuvíkurbjarg er 50 metrahátt berg með um 57.000 pörog langstærsta fuglabjarg skagans.Skammt frá þessu miklafuglabjargi er gamla Krýsuvíken sá bær tók af þegar Ögmunarhraunrann yfir mikið af gróðurlendijarðarinnar. Nú stendurKrýsuvík innar í landinu, þrjákílómetra í suð-vestur af Kleifarvatni.Þar stendur fallegkirkja sem vert er að skoða. Semfyrr segir er mikið jarðhitasvæðií Krýsuvíkurlandi auk þess sembrennisteinsnáma var þar umskeið.Á milli Krýsuvíkur og Grindavíkurmá svo finna friðlýst svæðisemheitir Selartangar. Þar varmikið útræði fyrr á öldum, meðalannars frá Skálholtsbiskupi.Miklar verðbúðarústir eru þarsem og hraunhella sem vermennnotuðu.Í nágrenni Krýsuvíkur máfinna fyrrnefnt Kleifarvatn semer um 10 km2 og eitt af dýpstuvötnum landsins. Munnmæliherma að skrímsli lifi í vatninuog sé svart ormskrímsli á stærðvið stórhveli. Sveifluháls fellurmeð bröttum hömrum niður aðKleifarvatni en þar er stikuðgönguleið og er útsýni mikið ogsérstætt á leiðinni. Sunnan til íhálsinum að austanverðu er svomikill jarðhiti og það hverasvæðisem kennt er við Krýsuvík.Af fleiri fjöllum skagans mánefna Fagradalsfjall á miðjumReykjanesskaga, og rís það hæst385 metra. Raunar er um litlaLjósmyndir: Olgeir Andressonhásléttu að ræða með nokkrumhnjúkum. Einnig mætti nefndaEldvörpin sem er 10 kílómetralöng gígaröð sem eru hluti afReykjanesgarði. Gígarnir erustórir og í einum þeirra er mikilljarðhiti og gufuuppstreymi.Fyrr á dögum bökuðu grindvískarkonur brauð í gígnum og liggurþví brauðstígur þangað fráGrindavík.Að lokum er vert að nefnaKeili sem er án efa best þekktafjallið á svæðinu en sérstöklögun fjallsins vekur eftirtektvíða frá. Keilir er 379 metramóbergsfjall og er strýtumyndunarlögun fjallsins komin tilvegna gígtappa eða bergstandsá fjallinu miðju sem ver þaðgegn veðrun. Af tindi fjallsins erútsýni afar gott yfir Reykjanesskagann.Hvort sem mann þyrstir íútiveru, göngur, fuglaskoðun,jarðfræðiundur, söfn, menningueða hvaðeina þá má finnaþað á Suðurnesjum. Stórbrotið,sérstakt landslag tekur á mótiþér með sínum hverum og gufustrókumog mosagrónu hraunbreiðum.Fuglarnir setja einnigsinn svip á landslagið sem ogbrimið ólgandi.Út um allt má finna gamlarminjar útgerðar sem og merkilegarkirkjur sem allar hafa sínasögu að segja. Söfnin í bæjunumeru einnig uppfull af sagnfræðileguheimildum og sjónrænniframsetningu á öllu frá fiskilífinutil hinna smæstu sjávarlífvera.Nánari upplýsingar má finnaá Reykjanes.is

12 • Sumarlandið Sumarlandið • 13Ævintýri í ReykjanesbæReykjanesbæjar hefur gefiðút ævintýrakort semhefur að geyma upplýsingarum skemmtilegaafþreyingu fyrir fjölskyldunaog ferðamenn ísumar. Kortið er sett uppá skemmtilegan hátt semgoggur og geta því börn ogfjölskyldur þeirra brugðiðá leik og valið þannig hvaðskal skoðað í heimsókn íReykjanesbæ.Að sögn Dagnýjar Gísladóttirkynningarstjóra Reykjanesbæjarer markmið með útgáfunni aðdraga fram það helsta sem í boðier fyrir barnafólk í bæjarfélaginuog áhersla lögð á ódýraeða ókeypis afþreyingu.“Reykjanesbær eru góðurkostur fyrir fjölskyldur, sérstaklegaá höfuðborgarsvæðinu,enda stutt að fara suður í helgarrúntog þægilegt eftir tvöföldumReykjanesbrautarinnar. Viðleggjum áherslu á afþreyingusem hentar fjölskyldunni allriog kostar lítið,“ segir Dagný.„Þar má nefna söfnin o-kkar sem eru orðin fjölmörgen aðgangur er ókeypis á söfninauk þess sem börn fá frítt ísund í Reykjanesbæ. Það hafaþví margir nýtt sér Vatnaveröldina- fjölskyldusundlauginaokkar sem er sérlega hentug fyriryngstu kynslóðina. Ekki mágleyma Skessunni í hellinumsem tekur ævinlega vel á mótibörnum, enda vita meinlaus.“Við hellinn byrjar ný 10 metragönguleið meðfram strandlengjunnií bænum sem hefur veriðvörðuð ýmsum fróðleik um sögu,dýralíf og jarðfræði á leiðinni.Þess að auki eru ýmsir skemmtilegirmöguleika til útivistar oghreyfingar, svo sem sumir flottustuútikörfuboltavellir landsins,skemmtileg útivistarsvæði,dorg á bryggjunni svo eitthvaðsé nefnt.Meðal þess sem ævintýrakortiðhefur að geyma eru upplýsingarum Duushúsin semeru lista- og menningarmiðstöðReykjanesbæjar en í sumar másjá þar sýninguna Efnaskiptisem er liður í Listahátíð íReykjavík í ár. Þar má finnasýningu á bátasafni GrímsKarlssonar sem hefur að geymayfir 100 líkön auk sýningarByggðasafnsins Vallarins semfjallar um fyrrum nágranna bæjarinsá Miðnesheiðinni, handangirðingar. Í Bíósal Duushúsa máþess að auki finna verk úr safneign.Reglulega er boðið upp átónleika og uppákomur í Duushúsumen þar er jafnframt hægtað fá sér kaffi með skemmtilegtútsýni yfir smábátahöfnina íKeflavík.„Víkingaheimar eru ný viðbótí safnaflóru svæðisins en þarer víkingaskipið Íslendingur íöndvegi og safngripir úr sýninguSmithsonian safnsins: Vikings-The North Atlantic Saga. Þarhefur nú verið sett upp skemmtilegurlandnámsdýragarðurmeð hænum, kanínum, kálfum,geitum og lömbum svo eitthvaðsé nefnt. Það er frítt inn í garðinnog verður hann opinn i alltsumar. Í Víkingaheimum májafnframt sjá sýningu frá fornleifauppgreftrivið landnámsskálanní Höfnum sem talinn ervera frá því um 900.„Í Reykjanesbæ er jafnanmargt um að vera, mikið líf erí bænum. Hafnargata og Njarðarbrauteru aðal þjónustu- ogverslunargötur bæjarins ogmynda saman “lífæð” bæjarins.Við lífæðina eru góð veitingahús,tugir verslana, sjálfstæðirsýningarsalir, hótel, tónlistarográðstefnuhús, skemmtistaðirog gott kvikmyndahús. Þaðan ereinnig hægt að komast í hvalaskoðun,sjóstangaveiði og læraköfun.Í Gróf má finna skessuhellinnsem vinsæll er hjá börnum ogDuushús, lista- og menningarmiðstöðReykjanesbæjar meðsýningum Listasafns Reykjanesbæjar,Byggðasafns Reykjanesbæjarog bátasafni GrímsKarlssonar sem hefur að geymayfir 100 bátalíkön. Aðgangseyrirer enginn. Reykjanesbær hefurað geyma fjölda safna og má þarnefna Víkingaheima sem hefurað geyma víkingaskipið Íslendingog hluti úr sýningi Smithsoniansafnsins: Vikings- TheNorth Atlantic Saga. Þar máeinnig sjá sýningu frá fornleifauppgreftrií Höfnum þar semfinna má landnámsskála semtalinn er vera með þeim elstuá Íslandi og ekki má gleymanýjum landnámsdýragarði fyrirbörnin þar sem m.a. má finnakálfa, lömb og kiðlinga. Tilvaliðer að ljúka heimsókn íReykjanesbæ í bestu barnalauglandsins, Vatnaveröld sem er yfirbyggðursundleikjagarður fyrirfjölskylduna. Það er frítt í sundfyrir börn í Reyfkjanesbæ.Hin margrómaða LjósanóttLjósanótt, menningar- ogfjölskylduhátíð Reykjanesbæjarhefur skipað sér sess meðallandsmanna en Ljósanótt erhaldin hátíðleg fyrstu helgina íseptember ár hvert. „Hátíðin ermeð þeim stærstu sem haldnareru á landinu og verður dagskráhennar sífellt viðameiri meðhverju árinu sem líður. Það ættuallir að finna eitthvað við sitthæfi á Ljósanótt þar sem boðiðer upp á fjölbreytta dagskrá fráfimmtudegi fram til sunnudags.Hápunktur hátíðarinnar er álaugardeginum þegar bæjarbúarog fjöldi gesta koma saman til aðfagna því þegar ljósin á Berginueru tendruð og flugeldum skotiðá loft.Nánari upplýsingar um dagskráLjósanætur og tímasetningarer að finna á upplýsingavefhátíðarinnar ljosanott.is

14 • SumarlandiðLava - veitingastaður Bláa LónsinsLava – veitingastaður BláaLónsins veitir veitingagestumeinstaka upplifun.Staðurinn er byggður inn íhraunvegginn er umlykurBláa Lónið - matargestirnjóta jafnframt útsýnisyfir Bláa Lónið. Matseðillinnbyggir á fersku íslenskuhráefni en er þómeð alþjóðlegum blæ.Ferskt sjávarfang skiparmikilvægan sess á matseðlinum.Nálægð við sjávarútvegsbæinnGrindavíktryggir aðgang að ferskusjávarfangi, beint afbryggjunni.Hádegishlaðborð er í boði alladaga. Sjávarfang, kjöt, grænmetiog nýbakað brauð er í boðiá degi hverjum. Íslensk kjötsúpaer einn vinsælasti rétturinn áhlaðborðinu, bæði á meðal innlendraog erlendra gesta. Góðureftirréttur fullkomnar máltíðinaen skyr og rabarbara-eftirréttireru í boði. Fyrir þá sem ekkigeta valið á milli má einfaldleganjóta beggja .Fyrir þá sem eru að leita aðuppskrift að hinum fullkomnadegi þá er óhætt að mæla meðdegi í Bláa Lóninu og jafnvelgóðu dekri sem felst í nuddi eðaspa meðferð sem fram fer í lóninusjálfu. Í Betri stofu Bláa Lónsinser boðið upp á einkaklefaauk þess gestir hafa aðgang aðhlýlegri arinstofu. Þá má einnigpanta létta rétti af Lava og njótaþeirra í Betri stofunni. Í Lækningalinder boðið upp á gistinguí fallega hönnuðum herbergjum,hvert herbergi er með litla veröndog útsýni út á hraunbreiðunasem er svo einkennandifyrir svæðið.www.bluelagoon.comHeimsendingarþjónusta Ísagaer á höfuðborgarsvæðinu í síma 800 5555Þú sérðinnihaldið!Það felst öryggi í þvíalla daga frá 15-21AGA Gasol ®* Kópavogsbraut 115, KópavogiÍSAGA ehf. | Breiðhöfða 11, 110 Reykjavík | Eyrartröð 8, 220 Hafnarfirði | Sími: 577 3000 | Fax: 577 3001 | www.aga.isUmboðsmenn ÍSAGA ehf: SelfoSS: Vélaverkstæði Þóris, s. 482 3548 . Sauðárkrókur: Byggingarvörudeild Kaupfélags Skagfirðinga, s. 455 4626 . reyðarfjörður:Landflutningar–Samskip, s. 458 8840 . ÍSafjörður: Þröstur Marsellíusson hf, s. 456 3349 . akureyri: Sandblástur og málmhúðun hf, s. 460 1515

16 • Sumarlandið Sumarlandið • 17Hestaferð um Reykjanesið með Arctic HorsesVilji maður upplifa Reykjanesiðá lifandi hátt er tilvaliðað skella sér á bak.Þess er nú góður kostur íGrindavík með hestafyrirtækinuArctic Horsessem bæði fer daglega í hinnsvokallaða Vita-reiðtúrsem og sérsniðnar hestaferðirhanda þér að eiginvild. Vilji maður dveljaörlítið lengur í Grindavíkbýður þetta ágæta fjölskyldufyrirtækieinnig uppá Arctic B and B, notalegaheimagistingu með morgunmat.Hlýleg stemning í Salthúsinu„Í raun má segja að Salthúsiðsé miklu meira enaðeins veitingastaður“segir Þorlákur Guðmundssoneigandi Salthússins.„Þetta er einnig einn helstisamkomustaður Grindvíkinga,enda einhver stærstusalarkynni bæjarins. Héreru haldnir tónleikar ogdansleikir sem og viðburðirá borð við árshátíðir,brúðkaup og fermingar.“„Við bjóðum upp á alhliða eldhús,allt frá súpu og brauði tilnautasteika. Þar á milli er hægtað fá eitthvað af grillinu, dýrindishumar og svo að sjálfsögðusaltfiskinn okkar,“ segir Þorlákur.Grindavík er, eins og alþjóðveit, þekkt fiskipláss sem býðurbæði upp á ferskt fiskmeti semog langa saltfiskhefð.Alls 200 manns geta setið tilborðs í þremur sölum á tveimurhæðum í Salthúsinu. „Staðurinner þannig kjörinn bæðifyrir gesti og gangandi sem eruað ferðast um Suðurnesin. Viðerum alltaf með dúkað í A LaCarté salnum okkar til þess aðfullvíst sé að gestir okkar njótibæði málsverðs síns og hlýlegsumhverfisins.„En Salthúsið hentar einnigvel alls kyns hópum, hinir tveirsalirnir taka 100 manns og svo70 manns þannig að stærðarinnarhópar geta setið að borðhaldihjá okkur. Fólk getur valið umalls kyns hópmatseðla, hvortsem um ræðir kaffihlaðborð,hamborgara, fisk eða hvað semer,” segir Þorlákur.Salthúsið er vinsæll samkomustaðurbæjarbúa, endatítt tónleikahald sem og dansleikirhaldnir þar á bæ. „Aukþess má nefna að í hvert sinnsem Grindvíkingar eiga heimaleikí fótboltanum, býð ég upp ásúpu og brauð á 600 krónur, svoað fólk kemur saman hér fyrirleikinn,” segir Þorlákur. „Þar aðauki er ég með tvo stærðarinnarskjávarpa, þannig að bæðier hægt að hafa fundarhald hérsem og horfa á alls kyns íþróttaleikií sjónvarpinu.„Við reynum að skapa hlýlegastemningu fyrir gesti okkar meðgóðum og fjölbreyttum matseðli.Hvort sem þeir hafa í huganotalega fjölskyldustund samaneða skemmta sér með hópivinnufélaga og jafnvel skella sérá dansleik eða tónleika á eftir,segir Þorlákur að lokum.Nánari upplýsingar má nálgastá salthusid.isArctic Horses og Arctic B andB eru ört vaxandi fjölskyldufyrirtækirekin af þeim Helga,Sunnevu og Sigurbjörgu.Hestaleigan hóf starfsemi sínaárið 2006 en hefur aukið mjögstarfsemi sína í ár með fleirihestum. Gistiheimilið er hinsvegar glænýr möguleiki.„Hægt er að fara tvisvar ádag í sumar í Vita-reiðtúrinn,kl 11.30 og 15.30. Ferðinvarir í einn og hálfan tíma oger farið sunnan með nesinufrá Grindavík en það svæðibýr yfir mikilli náttúrufegurð,“segir Helgi Einar einneiganda Arctic Horses. „Aðsjálfsögðu er farið í gegnumþessar kyngimögnuðu mosagrónuhraunbreiður, auk þesssem maður sér álengdar gamlarhúsarústir og til Eldeyjarsem er stórbrotin sjón. Brimiðminnir á sig sem og þær náttúruhamfarirsem það hefurvaldið í formi skipabrota.“„Einnig stendur til að bjóðaupp á reiðtúra í Bláa Lónið,“segir Helgi Einar. Sú ferðmyndi einnig vara í einn oghálfan tíma,“ segir Helgi Einarsem bendir á að Bláa Lóniðeftir góðan reiðtúr sé hin fullkomnablanda.Einnig er hægt að sérsníðareiðtúra um Reykjanesið eftireigin höfði og fara til að myndatil Krýsuvíkur sem er 4-5 tímatúr samkvæmt Helga Einari.„Það getur verið afar spennandikostur fyrir fjölskylduna.Síðan stendur til að bjóða fólkiupp á hringferð um Reykjanesiðþegar þar til gerður vegur ertilbúinn. Það myndi vera 1-2daga ferð þar sem maður sæiValahnjúk, færi yfir brúnayfir heimsálfurnar, heimsæktiEldvörpin og endaði síða í BláaLóninu,“ segir Helgi Einar.Arctic fyrirtækin tvö erustaðsett alveg við tjaldsvæðiðí Grindavík, til mikillarhægðarauka fyrir þá hestaáhugamennsem dvelja á tjaldsvæðinu.En vilji maður meiriþægindi en tjald býður ArcticB and B einnig upp á 16 uppábúinrúm í formi 1-3 mannaherbergja auk þess sem morgunmaturer innifalinn í verðinu.Hestaferð um Reykjanesiðer kærkomin leið til þess aðkynnast þessu kyngimagnaðasvæði. Ekki myndi skemmafyrir slíkri upplifun að hafakost á þægilegri gistingu til aðhalla sér eftir hressilegan túrog vera í svo góðu nábýli viðBláa Lónið.Nánari upplýsingar máfinna á eftirfarandi heimasíðum:arctichorses.comarcticbandb.comog í síma: 696-1919

18 • SumarlandiðSandgerði:Saga og náttúrufegurðÁ norðvesturhorni Reykjanesskagaer kaupstaðurinnSandgerðisbær, semer sjávarútvegsbær meðmeiru. Stærðarinnar höfnsetur svip sinn á bæinn semog hið fróðlega Fræðaseturþar sem gott er að fræðastum allt sem viðkemurflóru og fánu svæðisinsog sjávarins. Auk þess erumargir sögulegir staðirsem tengjast útgerð ogverslun í kringum Sandgerðisem og margslunginnáttúra eins og hinarsendnu fjörur sem bærinndregur nafn sitt af.Sandgerði var á öldum áðurmikil útvegsjörð þar sem fiskurinnvar í fyrirrúmi. Nú ádögum er Sandgerðisbær hinsvegar sveitarfélag sem nær yfiralla vesturströnd Miðness, allaleið að Garðskaga. Íbúar sveitarfélagsinseru um 1700 og eruaðalatvinnuvegirnir enn sjávarútvegurog fiskvinnsla.Mikil höfn er í Sandgerði ogsetur hún mikinn svip á bæinn.Gott skjól er í höfninni í öllumáttum auk þess sem hún er staðsettvið hjarta bæjarins nálægtallri helstu þjónustu. Báðummegin við höfnina er svo sjávarströndinsem er lág, víða sendinog mjög skerjótt. Áður fyrrvar mikið um sandfok á svæðinuen um miðja síðustu öld vargert átak og sandfokið heft meðmelgresi. Auk þess var hlaðinnharðgerður varnargarður út meðsjónum.Sandgerði er snyrtilegur bærmeð góða þjónustu, til dæmiser þar að finna glænýtt tjaldsvæði,en auk þess er í bænumsundlaug, golfvöllur og ýmsirmatsölustaðir. Þetta gerir bæinnbæði kjörinn áningarstað á leiðmanns um Reykjanesið og til aðstaldra þar lengur við og njótaverunnar í þessum mikla sjávarútvegsbæ.Þyrsti mann í fróðleik umnáttúru Íslands er Fræðasetriðí Sandgerði rétti staðurinn tilað heimsækja. Safnið er fyrstog fremst náttúrugripasafn semgefur manni kost á að skoðaýmsa hluta náttúrunnar betur.Þar er að finna ýmsar lífverur ogjurtir í ferskvatns- og sjóbúrum,safn íslenskra og erlendra steinaog fræðsla um sögu Sandgerðis.Fræðasetrið er ásamt HáskólasetriVestfjarða og NáttúrustofuSandgerðis, staðsett í gömlufrystihúsi og hefur að geymafimm sýningarsali.Eina uppstoppaða rostunginná landinu er að finna í Fræðasetinuen mikið var um rostunga ásvæðinu á öldum áður. Rostunger þess vegna að finna í bæjarmerkiSandgerðis og hét alltsvæðið áður fyrr Rosmhvalaneseftir þessum miklu dýrum.Einnig er í Fræðasetinu aðfinna sögusýninguna „Heimskautinheilla“ um franska vísindamanninnJean-BaptisteCharcot og skipið Pourquoi Pas?sem fórst við Íslandsstrendur1936. Er sýningin í tveimursölum og kynnist maður lífi ogstörfum þessa mikla vísindamanns.Fuglalíf setur svip sinn áSandgerði en þar verpa stórirhópar af kríum og æðarfugli svofátt eitt sé nefnt. Í Fræðasetrinumá líta helstu fugla svæðisinsuppstoppaða í sýningaskáp, envilji maður líta þá í sínu náttúrulegaumhverfi er hægt er aðfá lánaða sjónauka í safninu tilslíks brúks.Síðast en ekki síst verður aðminnast á sjóbúr Fræðasetursinsþar sem gestum gefst kosturá að fylgjast með atferli ýmissasjávardýra. Margir hafa eflaustaldrei áður barið slík dýr augumog getur það verið afar lærdómsríkreynsla. Auk þess eru ýmsirhlutir í safninu sem tengjastnáttúrulífinu sem velkomið erað snerta og prófa eins og mannlystir til þess að fá almennilegatilfinningu fyrir þeim.Í kringum Sandgerði er einnigað finna marga merkilegastaði, sem flestir hafa vissulegasterka tengingu við hafið. Þegarbandaríski herinn var á svæðinuvar raunar ekki hægt að skoðasvæðið sunnan Sandgerðis ennú hafa margir merkilegir staðiropnast ferðamönnum. Einn afþeim stöðum eru Básendar semvar mikill verslunar- og útgerðarstaðurfrá 15. öld þangað tilað verslun lagðist þar af í miklusjávarflóði 1799. Þar var konungsútgerðsem þó var lögð niður1769 en danskir einokunarkaupmennvoru á staðnum þar tilBásendaflóðið gekk yfir og voruþeir margir hverjir illa liðnir.Annað fornt höfuðból er Stafnessem var raunar fjölmennastaverstöð á Suðurnesjum á17. og 18. öld. Skerin við Stafneshafa verið hættuleg skipum oghafa þau mörg farist þar, þar ámeðal togarinn Jón forseti, 1928.Þetta strand varð til stofnunarslysavarnafélagsins Sigurvonarí Sandgerði og vísir að stofnunslysavarnafélaga víðsvegar álandinu.Hvalnes er sunnan við Sandgerðiog hefur frá fornu fari veriðmikill kirkjustaður. Sú kirkjasem stendur nú í Hvalnesi varvígð árið 1887 og er vafalaust einfegursta steinkirkja landsins, úrhöggnu grágrýti úr Miðnesheiði.Hvalnes er þekkt fyrir þær sakirað eitt frægasta sálmaskáld Íslands,Hallgrímur Pétursson,bjó þar frá 1644 til 1651. Þó ertalið að Hallgrími hafi líkaðvistin í Hvalnesi fremur illa enþar fæddist þeim hjónum dóttir,Steinunn, sem dó ung að aldri ogsyrgði Hallgrímur hana mikið.Í kirkjunni er varðveittur legsteinnSteinunnar sem talið erað skáldið hafi sjálft höggvið.Nánari upplýsingar má finnaá sandgerði.is og 245.isFerðirvið allra hæfiSkráðu þig inn – drífðu þig út!Ferðafélag ÍslandsDagsferðir – Helgarferðir – SumarleyfisferðirHornstrandir – Laugavegurinn – FimmvörðuhálsHéðinsfjörður – Fjörður – Víknaslóðir – Kjalvegur hinnforni – Arnarvatnsheiði – Sunnanverðir VestfirðirVonarskarð – Jarlhettuslóðir – Þjórsárver – LónsöræfiÞórsmörk – Landmannalaugarwww.fi.isSögumiðlun ehf

20 • Sumarlandið Sumarlandið • 21Byggðasafn Garðskaga:Merkilegt vélasafnÍ Byggðasafni Garðskaga,sem er rétt við Garðskagavita,er að finnaýmsa muni úr byggðasöguGarðsins en um er að ræðabyggða- og sjóminjasafn.Ásgeir Hjálmarsson safnstjóribyrjaði að safnaýmsum munum sem varðsíðan til þess að úr varðsafn í gömlum útihúsumsem opnað var almenningiárið 1995. Tíu árum síðarvar auk þess tekin í notkunný, 700 fermetra byggingog í hluta hennar er veitingasalur.„Vélasafnið er merkilegast,“segir Ásgeir. „Þar eru rúmlega60 vélar af ýmsum gerðum semeru allar gangfærar en GuðniIngimundarson á heiður af aðhafa gert þær upp. Þetta erumest litlar bátavélar. Þar ámeðal eru þrjár glóðarhausvélarsem eru fyrstu bátavélarnarsem komu til landsins, bensínvélarog gufuvél. Í safninu erfyrsta dísilvélin sem kom til Íslandsí vörubíl árið 1934.Í sjóminjadeildinni eru þríropnir fiskibátar sem réru fráGarði. Þar á meðal er sexæringurmeð Engeyjarlagi sem varsmíðaður árið 1887. Tveir bátareru á útisvæði. Í sumar verðurlokið við að gera upp Hólmsteinsem er 43 tonn. Hugmyndin erað fólk geti farið niður í lest,lúkar og í vélarrúmið. Ég fékkþá hugmynd að bjóða gistinguí lúkarnum þar sem eru áttakojur. Það er notalegt að sofaí svona bát þó það sé á þurrulandi.“Hvað varðar muni sem notaðirvoru á heimilum má nefnastrokka, skilvindur, þvottabalaog -bretti, hluta af eldhúsinnréttingufrá 1943, leirtau frágamalli tíð, vöfflujárn semnotað var á kolaeldavélum,hraðsuðukatla sem gengu ekkifyrir rafmagni, Rafha-eldavélfrá 1947, prjóna- og saumavélar,klukkur, útvörp og orgel.„Þarna er flestallt sem tengistheimilislífinu.“Í Byggðasafni Garðskaga erdeild þar sem er að finna ýmislegtsem tengist búskap svosem gamlan hestvagn, handverkfæri,orf og ljá, eldsmiðjur,hefla, dráttarvélar, traktorfrá 1953 og annan frá 1949 oggarðplóg. „Í safninu er 150 áratrérennibekkur, sem var fótstiginn,skóvinnustofa sem varí Garðinum og ýmsir munir úrHraðfrystihúsi Gerðabátanna.“Nefna má deildir þar semeru myndir og skjöl, símtæki ogsenditæki og í safninu er fyrstisímasjálfsalinn sem var setturupp á Keflavíkurflugvelli.Ásgeir Hjálmarsson safnstjóri„Í safninu er afgreiðsluborð oghillur ásamt öllu bókhaldi úrverslun Þorláks Benediktssonarsem var í Akurhúsum í Út– Garði frá 1921 – 1972.Draumur okkar er að stækkasafnið því það er heilmikið tilog ýmsar hugmyndir í gangi.“Ásgeir nefnir sem dæmi að á70 ára afmæli SlysavarnafélagÍslands árið 1998 var sett uppmerkilegt safn í 300 m2 húsnæðií Garðinum þar sem sýndvar saga félagsins í 70 ár meðmunum, myndum og textum.„Því miður var þetta safn tekiðniður og sett í geymslu en okkurlangar að endurvekja þetta safn.Einnig er áhugi fyrir því að gerafiskvinnslu betri skil á safninu.Þá má nefna að á síðasta árivar unnið við að gera upp gamaltsjóhús sem er í göngufæri frásafninu. Þar má sjá gamalt uppsátur,vör, gönguspil, vélknúiðspil sem notað var síðustu árinsem opnum bátum var róið úrþessum vörum sem eru 30 talsinsmeðfram ströndinni í Garðinum.„Garðskaginn er einstöknáttúruperla og hingað kemuróhemjumargt fólk. Vitarnirtveir hafa mikið aðdráttarafl,“segir Ásgeir en unnið er að þvíað koma upp safni í stærri vitanum.„Heildarframtíðarsýnin er aðgera Garðskagann og svæðiðað Útskálum að allherjarsafnasvæði.Skagagarður er mikillgarður sem er talinn hafa veriðreistur á landsnámsöld; hannvar 1,5 kílómetri að lengd ognáði mönnum í öxl. Hugmyndiner að byggja sýnishorn af honum.“HS Orka hf, orkuframleiðsla,þægindi, vísindi og fræðslaReykjanesskaginn er mikiðháhitasvæði og hefurorkan sem kemur úr iðrumjarðar verið nýtt tilorkuframleiðslu á ýmsavegu af HS Orku hf, áðurHitaveitu Suðurnesja hf.Fyrirtækið rekur meðal annarsReykjanesvirkjun og Svartsengisvirkjunen einnig leggurHS Orka hf margt til ferðaþjónustuog fræðslu á svæðinu einsog Orkuverið Jörð, vökvannnotalega í Bláa Lónið og fjöldanallan af vegaslóðum um Reykjanesskaga.Þá er fyrirtækið ísamstarfi við háskólann Keilium endurnýtanlega orkugjafa.Fyrirtækið tekur á móti fjöldagesta árlega, innlendra semerlendra og fræðir þá um orkuvinnsluna.Orka er lífÁ suðvesturodda Reykjanesskagaliggur mikið háhitasvæðisem Reykjanesvirkjun nýtir tilþess að framleiða orku. En þarer líka að finna góðan upplýsingagjafaum orku, á sýningunniOrkuverið jörð. Þar má fræðastum orku og líf allt frá Miklahvelltil dagsins í dag.Sýningin tekur á móti fólkimeð lifandi fræðslu um upphafalheimsins, Miklahvell, og helduráfram með upplýsingum umalls kyns fyrirbæri í heiminumsvo sem útvíkkun alheimsins,svartholin, hvítholin og sýnirsamhengi hlutanna og hvernigþeir hafa verið uppgötvaðir ígegnum aldirnar.Hægt er að fletta upp allskyns upplýsingum á mörgumgagnvirkum skjám um alla sýninguna,til að mynda þeim fróðleikspunktiað í einni eldinguer næg orka til að rista 160.000brauðsneiðar.Þegar gengið er inn á efrihæð orkuversins fræðist maðurum sólkerfið og Vetrarbrautina.Þar kemst maður að því aðekki aðeins séum við mennirnirmiklir maurar í samanburði viðalheiminn heldur einnig sólinokkar sem er eins og eitt einastasandkorn á strönd þar sem hinsandkornin eru aðrar sólir.Næst tekur við sýningarýmium manninn og orkuna oghvernig manninum hefur tekistað virkja hana. Þar er sýntá sjónrænan hátt hvernig orkanbreytist úr einu formi í annað.Næst kynnist maður mismunandiorkugjöfum og hvernig þeireru notaðir í daglegu lífi. Að lokumkynnist maður því hvernigHS Orka hf virkjar jarðvarmaá Reykjanesi. Stærstu sýningargripirorkuversins eru tveirgufuhverflar sem hvor um sigframleiða 50 megavött af rafafli.Þá sér maður í gegnum stærðarinnarglervegg sem vísar aðvélasal virkjunarinnar.Samfara því að leiða gestumfyrir sjónir mikilvægi þessað maðurinn nýti orkuforðajarðarinnar á skynsaman ogsjálfbæran hátt, undirstrikarsýningin mikilfengleika og sérstöðuhinnar einstæðu náttúruReykjanesskaga.Reikistjörnum sólkerfisinshefur síðan verið komið fyrirí réttum stærðar- og fjarlægðarhlutföllumvíðsvegar umReykjanesið en sólin sjálf siturí hrauninu fyrir utan aðalinngangsýningarinnar.Ýmislegt í ferðaþjónustumálum.HS Orka hf kemur víða viðbæði varðandi ferðaþjónustuog ferðastaði. Fyrst er að nefnaSvartsengisvirkjun sem er undirstaðanað Bláa Lóninu, fjölsóttastaferðamannastað landsins.Í Svartsengi er einnig ráðstefnuog kynningarhúsið Eldborg semHS Orka á en Bláa Lónið rekur.Eldborg var opnuð 1997 og umári síðar jarðfræðisýningin Gjáiní kjallara hússins. Sú sýningliggur niðri um þessar mundirvegna tæknivandamála en tilstendur að uppfæra sýningunaog opna hana aftur almenningi.HS Orka hf. hefur einnig unniðnáið með FerðamálasamtökumSuðurnesja að því að bætaaðgengi ferðamanna að hinumýmsu áhugaverðu stöðum.Um þessar mundir er verið aðbyggja bílastæði og útsýnispallvið Gunnuhver svo hægt sé aðnjóta þess að horfa á bullandileðjuna sem og gufumynduninaúr hvernum. Einnig hefur skiltumverið komið upp víðsvegarum Suðurnes til fræðslu og fróðleikstil handa þeim sem eigaleið hjá.Einnig stendur HS Orka hf.,ásamt Geysi Green Energy ogNorðuráli, fyrir göngum umReykjanesskaga alla miðvikudagaí sumar. Þetta er þriðjaárið sem fyrirtækin bjóða uppá slíkt. Göngurnar eru misjafnarað gerð og lengd en oft erfarið eftir þeim fjölmörgu fornugönguleiðum sem finna má ásvæðinu. Síðustu vikur hefur tilað mynda Reykjanesvegur veriðfarinn í tveimur pörtum, fráReykjanesi að Sandvík í fyrraskiptið og svo Sandvík yfir í Eldvörpinog hefur þátttaka veriðgóð í þessum gönguferðum.HS Orka hefur vegna framkvæmdasinna lagt fjölmargavegi og vegslóða um allt Reykjanessem gagnast ferðamönnum.Til að mynda hefur aðgengiað Eldvörpum sem og miðjumskaganum lagast til munavegna þeirra slóða sem HS Orkahf hefur lagt. Fjöldinn allur afferðaþjónustufyrirtækjum nýtirsér þessa slóða fyrir starfsemisína, t.d. fjórhjólaferðir oghestaferðir.Fyrirtækið hefur alla tíð lagtáherslu á að vera aðgengilegtog fræðandi fyrirtæki, opið fyriröllum sem því vilja kynnast.Fyrirtækið hefur lagt sitt afmörkum til að greiða fyrir vægiferðaþjónustunnar á svæðinu oggera sem flestum kleift að kynnastmikilfengleika náttúrunnará Reykjanesi.

22 • Sumarlandið Sumarlandið • 23Ferðafélag Íslands - Fjal lamennska fyrir fólkiðHyggist maður fara á fjöllí sumar, vilji maður kynnasér nánar óbyggðir landsinssem og byggðir þess,hlýtur Ferðafélag Íslandsað vera kjörinn vettvangurtil slíkrar iðkunar. Ekkieinungis búa félagsmennþess yfir meira en 80 árareynslu af ferðalögum umlandið heldur býður þaðeinnig upp á fjölbreyttúrval af ferðum og námskeiðumsem og aðgengiað skálum á einhverjumfallegustu stöðum landsins.Rótgróið ferðafélagFerðafélag Íslands var stofnað27. nóvember 1927 og hefurfrá upphafi haft þann tilgangað greiða leið fólks um landiðog þannig stuðla að og hvetjatil frekari ferðalaga um landið.Um það leyti sem félagið varstofnað var vakning að hefjasthvað varðar fegurð náttúrunnarí sjálfri sér, ekki aðeins meðtilliti til nytsemi hennar. Þar afleiðandi óx áhugi á óbyggðumlandsins og hefur farið sífelltvaxandi, meðal annars vegnadyggrar þátttöku Ferðafélagsins.Auk þess hefur ávallt vakaðfyrir félaginu að efla vitundferðalanga um nauðsynlegavarfærni úti í náttúrunni, bæðiút frá hag ferðamannsins semog náttúrunnar.Margir kannast eflaust viðársrit Ferðafélags Íslands semfylla heilu hillurnar á bókasöfnumlandsins, svo umfangsmikileru þau. Þar er án efa að finnaeinhverjar viðamestu upplýsingarum landið sjálft sem hægter að komast í. Nú í júní kemurút ársrit þessa árs og er þemaðFriðland að fjallabaki. Sé maðurfélagi í Ferðafélagi Íslands færmaður þessa ágætu árbók semog félagsskírteini sem veitir afsláttí skála og ferðir félagsinssem og afslætti í útivistarverslunum.Árgjaldið í Ferðafélagiðer 5800 krónur.Ferðafélag Íslands hefur þarað auki 9 sjálfstæðar deildirfyrir hina mismunandi hluta Íslands.Reka þessir deildir einnigskála og standa fyrir hinni ýmsuferða- og útgáfustarfsemi.Fjölbreytt úrval ferðaÁ hverju ári er farið í ótalmargar ferðir á vegum FerðafélagsÍslands. Geta þessarferðir verið afar ólíkar að stærðog gerð, allt frá dagsferð uppá Esjuna til 10 daga göngu umHornstrandir. Þess á milli erhægt að finna jógaferðir ogfjölskylduferðir svo eitthvað sénefnt. Sumar þessara ferða erufarnar aðeins einu sinni á ári ení aðrar er farið oftar.Sumarsólstöðuganga á Snæfellsnesier ágætt dæmi um einstakaferð sem er farin í þeimtilgangi að njóta sólarinnar ámiðnætti á tindi Snæfellsjökulsþann 18. júní. Þessi ferð er afarvinsæl, ávallt um 100 mannsGeta þessar ferðirverið afar ólíkarað stærð og gerð,allt frá dagsferðupp á Esjuna til10 daga göngu umHornstrandir. Þessá milli er hægt aðfinna jógaferðir ogfjölskylduferðirsvo eitthvað sénefnt.sem kemur saman á toppinumá þessum bjartasta tíma ársins.Önnur áhugaverð ferð, farinþann x er Fegurð friðlands aðfjallabaki þar sem skoðað er þaðsvæði sem fjallað er um í næstuárbók.Hinar margvíslegustu ferðireru farnar á Hornstrandir áhverju ári, enda njóta þessareyðistrandir stöðugra vinsældameðal ferðafólks. Í ár geta unglingarskoðað þetta ágæta landsvæðií tveimur ólíkum ferðum:Nokkrir dagar án Facebook!, íjúlí og Unglingar á ferð og flugi,sem á sér stað um verslunarmannahelgina.Gott dæmi um ferðir sem erufarnar nokkrum sinnum á sumrier María María, fjölskylduferð íÞórsmörk. Skáli Ferðafélagsinsí Þórsmörk er stæðilegur, rúmar75 manns og stendur á sannkölluðumsælureit á þessumgróðursæla stað sem Þórsmörkiner. Meginmarkmið Maríuferðarinnarer að endurvekja þáfjölskyldustemningu þegar allirkoma saman í kringum varðeldinn,syngja lög á borð viðÞórsmerkurljóð og njóta þessað vera án rándýrra fellihýsa áerlendum lánum.Auk fjöldans alls af ferðumbýður Ferðafélagið upp á ýmisnámskeið í fjallamennsku.Margt þarf að athuga áður enhaldið er upp á fjöll með alltsem þarf á bakinu, það geturreynst eilítið slungið að beraeins lítinn þunga og hægt er,en hafa samt allar nauðsynjarmeðferðis. Ferðafélagið býðurupp á almenn ferðanámskeiðsem og sérhæfðari námskeiðá borð við GPS námskeið ogfjallaskíðagöngu.Skálar út um allt landEf fólk kýs að fara í göngur áeigin vegum en sleppa tjaldinueru hinir ýmsu skálar hálendisinsgóður kostur. FerðafélagÍslands sem og undirfélög þessreka skála út um allt land, alls34 skála. Hægt er að panta plássannað hvort í gegnum tölvupósteða símleiðis. Það byrjarþó snemma að fyllast í skálana,sérstaklega þá á fjölfarnari leiðumeins og Laugaveginum.Gisting í skála er kannskienginn lúxus í hefðbundnumskilningi þess orðs, enda ferðastmaður eflaust eigi um óbyggðirÍslands sæki maður í slíkt. Umgengnisreglureru mikilvægar ískálanum til þess að sambúðinvið aðra ferðalanga gangisnuðrulaust fyrir sig.Að búa sér náttstað í skálabýður upp á samskipti við aðraferðalanga sem bjóðast varthvergi annars staðar. Að deilalitlu en notalegu rými með fólkisem maður er í þann mundað kynnast, sem og að sumuleyti takmörkuðum þægindum,skapar oftar en ekki samkenndEf fólk kýs að faraí göngur á eiginvegum en sleppatjaldinu eru hinirýmsu skálarhálendisins góðurkostur. FerðafélagÍslands sem ogundirfélög þessreka skála út umallt land, alls 34skála. Hægt er aðpanta pláss annaðhvort í gegnumtölvupóst eðasímleiðismeðal ferðamanna sem endarkannski í góðri en óvæntrikvöldvöku fullri af sögum ogsöngvum.Skálarnir eru misjafnir aðstærð eins og vera ber eftirmisvinsælum leiðum; skálarnirí Landmannalaugum og Þórsmörktaka 75 manns í svefnplássá meðan þeir minnstutaka um 10 manns. Í stærriskálunum hittir maður ennfremurfyrir landverði sem búayfir fróðleik um svæðið semliggur framundan.Nánari upplýsingar umFerðafélag Íslands og undirfélögþess má finna á Fi.is

24 • Sumarlandið Sumarlandið • 25Húsafell fyrir alla fjölskyldunaAð aka að Húsafelli ereins og að stíga inn í annanheim. Gróðursældinog veðurblíðan minnir ofttalsvert á útlönd en náttúranþar er eins íslensk ogfrekast er unnt.Húsafell er orðið einn af fjölsóttustuferðamannastöðumá landinu. Íslendingar sækjaþangað mikið þar sem staðurinnfellur þeim vel í geð ogþað sama má segja um erlendaferðamenn sem einmitt viljavera þar sem Íslendingar haldasig.Veðursæld í dalbotninummilli fjalla og jökla er með eindæmumog ósjaldan á sumrummælist hæsta hitastig á landinuþar. Hávaxið birkikjarrið semer eldra en landnám gefur gottskjól fyrir veðri og vindum ogkjarrið er einnig skjól fyrir augaðog það er alveg sama hversumargir eru þar samankomnir,allir hafa sitt andrými og næði.Birkið laðar einnig að sérfugla og þar berst ljúfur kliðuraf fuglasöng, en gróðurinndempar öll hljóð við jörðu ogver eyrað fyrir ónæði.Einstök náttúrufegurðLandslagið við Húsafelleinkennist af skóginum sjálfum,gífurlega víðfeðmum oggróskumiklum. Skógurinnteygir sig upp eftir hlíðumfjallanna og inn með giljumsem setja svip sinn á náttúruna.Tignarlegir tróna svo jöklarniryfir og kóróna sköpunarverkið;Okið, Langjökull og Eiríksjökullsem að margra dómi erfegursta fjall á Íslandi. Hrauniðmeð sínum tæru lindum oglækjum er ævintýraland fyrirbörn og fullorðna og fjölmargargönguleiðir liggja um skóginnfyrir þá sem vilja njóta hinnareinstöku blöndu skógargróðursí hrauninu.Náttúrfegurðin í Húsafelli ermeginástæða þess hversu vinsællstaðurinn er. Fjöldi Íslendingasem komnir eru af léttastaskeiði eiga sínar fyrstu minningarum útihátíðir og ævintýriúti í náttúrunni frá Húsafelli enþar var farið að halda útíhátíðir íkringum 1960. Fjöldi ungs fólkskom saman í skógarlundum,söng og dansaði á skátamótum,bindindishátíðum og fleiriskemmtunum sem víðfrægarvoru á þeim tíma.Enn í dag sækja ungir semaldnir í skóginn til að njóta veðurblíðuog skemmta sér en meðfriðsamlegri hætti.Húsafell er þó meira en barafögur náttúra.Mögnuð sagaSaga staðarins er mögnuð ogmargar merkar þjóðsögur eruþaðan sprottnar. Á fyrri tíð láguleiðir manna yfir Arnarvatnsheiði,Tvídægru og Kaldadalþegar þurfti að ferðast milliNorður- og Suðurlands. Þaðvar mjög algengt að kaldir oghraktir ferðmenn á hestbakibæðust greiða í Húsafelli ogeftir að bílvegur var fær umKaldadal um 1930 var setturþar bensíntankur sem sennilegahefur markað þáttaskil íferðamannasögu staðarins. Eftirþar varð Húsafell sjálfsagðurviðkomustaður og sofið í hverjuskoti um sumarnætur.Margir merkir menn hafabúið á staðnum og má þar fyrstannefna séra Snorra Björnssonsem flutti að Húsafelli árið 1657en hann var bæði mikill hagleiksmaðurog íþróttamaður.Afkomendur Snorra búa enná Húsafelli, en þeir Páll Guðmundssonog Bergþór Kristleifssoneru í sjötta lið frá honum.Snorri var frægur fyrirgaldra sem hann ku hafa numiðá Ströndum og var hann meðalannars sagður öðrum fremrií að kveða niður drauga. PállGuðmundsson fjöllistamaðurfrá Húsafelli hefur gert minnismerkium séra Snorra ogdraugana 81 sem hann kvaðniður í Draugaréttinni. Pállhefur vinnustofu sína að Húsafelliog má sjá margt af verkumhans í túnfætinum.Fjöldi listamanna hafa haftlengri eða skemmri dvöl í Húsafellií gegnum tíðina við skriftir,málun og kveðskap.FjölskylduparadísÍ Húsafelli hefur stefnan íferðaþjónustu staðarins veriðtekin og aðaláherslan lögð áað setja fjölskylduna í forgang.Öll uppbygging staðarins ermiðuð við að þangað komi fjölskyldufólktil að láta sér líðavel og njóta þess sem í boði ersaman. Það þarf engum að leiðastþótt fólk á misjöfnum aldridvelji í Húsafelli dögum saman.Á leiksvæði í rjóðri umgirtutrjágróðri eru vegleg leiktækiog 120 fermetra hoppipúði sembörnin sópast að og þar er oftglatt á hjalla. Þessi leikvöllurvirðist laða að sér bæði börnog unglinga og ekki er óalgengtað sjá þar þrjár kynslóðir samankomnar.Spölkorn frá leiksvæðinuer glæsileg sundlaugmeð rennibraut, heitum pottumog buslupolli fyrir þau litlu.Hægt er að sparka bolta í einurjóðrinu og í undirbúningi erblakvöllur og körfuboltavöllursem verða teknir í notkun ísumar.Gönguleiðir, golf og ævintýraferðirKrakkar hafa gaman afgönguferðum eins og fullorðnafólkið og í Húsafelli eru gönguleiðirsem hæfa öllum, hvortsem menn vilja ganga langt eðastutt, bratt eða flatt. Hægt er aðganga um rómantíska skógarstígajafnt sem stórbrotin gil ogjökla. Alls staðar eru gönguleiðirnarkonfekt fyrir augað, fuglaogdýralíf, fjölbreyttur gróður,fossar og sprænur.Sumar gönguleiðirnar erumerktar og hægt er að fá göngukortí þjónustumiðstöðinni.Sett hafa verið upp fræðsluskiltium söguminjar Húsafells og súganga tekur aðeins um klukkutímaog hentar einstaklega velfyrir alla fjölskylduna.Í golfinu geta ungir sem aldnirgleymt sér alllengi.Brautir níu holu vallarins íHúsafelli þræða bakka Kaldárog Stuttár og þar þarf að krækjameðfram gróðri og vatni semgerir brautina skemmtilega.Fyrir þá sem vilja hreyfa sigmeira er úr ýmsu að velja, þaðmá fara í hellaskoðun, fara ískipulagðar sleðahundaferðir áLangjökul og sitja við varðeldí rjóðri á laugardagskvöldi meðfjölda annarra sem vilja njótasannrar sumarstemmningar ískóginum.Ferðaþjónusta og gistingÍ Húsafelli er hægt að tjalda,gista í hjól- eða tjaldhýsum,smáhýsum og sumarbústöðumeða þiggja heimagistingu íGamla bænum. Aðstaðan fyrirtjaldbúana er til fyrirmyndar ogþétt kjarrið gerir það að verkumað gestirnir eru meira út af fyrirsig. Í þjónustumiðstöðinniá staðnum er hægt að fá upplýsingarum allt sem er í boðiá svæðinu, auk þess sem allarhelstu nauðsynjar fást í versluninni.Í þjónustumiðstöðinnier lögð áhersla á að fjölskyldangeti bæði keypt sér í matinn ogeldað sjálf eða komið og snættí salnum eða úti á pallinumsem er í skjóli trjánna. Það ereinstök stemming að sitja ápallinum við þjónustumiðstöðina,en þar má fá sér pyslu ogkók eða annan skyndibita, eðasnæða steikur með góðu borðvínief menn vilja það heldur. Efekki viðrar til útisetu er hægt aðtylla sér í veislusalinn sem passarvel við hvaða máltíð sem er. Íþjónustumiðstöðinni er lagðurmetnaður í að velja vörur semkoma úr heimabyggð og dragaúr mengun og verðamætasóunt.d með endurnýtingu, endurvinnslu,orkusparnaði og notkuná umhverfisvænum efnum.Dýrmætar auðlindir staðarinsHúsafell er ríkt af landgæðumbæði í heitu og köldu vatni semhefur alltaf verið til hagsbótavið búskapinn og gert staðinnað heppilegum orlofsstað igegnum tíðina.Árið 1947 réðst Þorsteinnþáverandi bóndi í að virkjaStuttá til að framleiða rafmagn,sonur hans Kristleifur reistiaðra 1978 og nú hefur BergþórKristleifsson reist þriðju vatnsaflsstöðina.Með því hefur rafmagnsframleiðslaá svæðinuaukist í 600 kílóvött. Í fyrstuvoru var dreifikerfi virkjanannaí Húsafelli í einkaeign, en núer rafmagnið selt til Rarik semdreifir því.Með hinum dýrmætu vatnsauðlindumstaðarins er Húsafellsjálfbært hvað varðar afbragðsneysluvatn sem kemurúr borholum í hrauninu ogaldrei þrýtur að sumri eða vetri.Sama er að segja um heitt vatntil kyndingar á húsnæði ogsundlauginni á svæðinu.Það þarf mikið rafmagn til aðfullnægja þörfinni á annatímum.Í skóginum eru 150 hússem öll þurfa neysluvatn oghita.En auðlindir staðarins erufleiri. Saga staðarins er ekkisíðri auðlind en það sem landiðgefur og ekki má heldur gleymaöllum náttúruperlunum ogýmsum athyglisverðum stöðumsem eru í næsta nágrenniog bjóða gestina velkomna s.s.Hraunfossa og Barnafoss, hellanaViðgelmi og Surtshelli,Reykholt og Deildartunguhver.Á netinuÞað ríkir mikil bjartsýni hjáferðaþjónustufólki í Húsafelli,Íslendingar sækja þangað í sífelltauknum mæli og greinilegter að þangað kemur fólk til aðstoppa lengi rétt eins og þegarfarið er til Spánar.Staðarhaldarar leggja metnaðsinn í að fræða gestina um staðinnog stefnuna sem þeir hafamarkað fyrir ferðamennsku íHúsafelli. Á vefsíðu Húsafellsmá lesa um þá fjölskyldu- ogumhverfisstefnu sem þar hefurverið mótuð og fylgt er eftir viðuppbyggingu og viðhald staðarins.Á vefsíðunni má einnig lesaum náttúru staðarins og örnefni,sögu hans og ábúendur,auk þeirrar þjónustu sem í boðier fyrir gesti. Á síðunni er m.a.vefmyndavél þar sem hægt erað fylgjast með lífinu í Húsafelli(sjá: www.husafell.is).Á síðunni geta væntanlegirgestir staðarins einnig skoðaðkort af svæðinu, grennslast fyrirum veiðileyfi í nágrenninu oggistimöguleika í þessari náttúruperlu..

26 • Sumarlandið Sumarlandið • 27Snorrastofa, menningar- og miðaldasetur í ReykholtiReykholt í Borgarfirði ereinn merkasti sögustaðurlandsins, ekki síst vegnaþeirra menningarminja,sem tengjast búsetu SnorraSturlusonar á staðnum áfrá árinu 1206 og þar tilhann var drepinn af óvínumsínum 23. september1241.Mikill fjöldi fólks heimsækirReykholt árlega. Stóra aðdráttarafliðeru afar merkar fornminjar,m.a. Snorralaug, forn göng ogmiðaldasmiðja. Gamla kirkjan íReykholti (vígð 1887) er nú hlutiaf húsasafni Þjóðminjasafns ogsér ferðamóttaka Snorrastofuum að kynna hana fyrir gestumog gangandi. Þá býður Snorrastofaupp á sýningar um Snorraog sögu staðarins í safnaðarsalReykholtskirkju. Í Snorrastofuer síðan öflug bóka- og minjagripaverslun,sem vakið hefurathygli fyrir vandað vöruval.Stöðugt vaxandi starfsemiSnorrastofu, hin árlega Reykholtshátíðog tónleikahald alltárið í kirkjunni hafa vakiðathygli á Reykholti. Þá býðurFosshótel Reykholt í samvinnuvið Snorrastofu upp á aðstöðufyrir hvers kyns samkomur,fundi og ráðstefnur. Í húsnæðiSnorrastofu, sem formlega vartekið til notkunar þann 29. júlí2000, er síðan góð les- og vinnuaðstaða,rannsóknarbókasafn,Stöðugt vaxandistarfsemiSnorrastofu,hin árlegaReykholtshátíð ogtónleikahald alltárið í kirkjunnihafa vakið athygliá Reykholti.bókasafn, gestaíbúð fyrir fræðimennog rithöfunda og vinnuaðstaðafyrir fræðastörf. Á vegumSnorrastofu eru haldin námskeið,ráðstefnur og fundir ogsettar upp sýningar er tengjastþessum viðfangsefnum. Meðalannars er stuðlað að fjölþjóðlegumog þverfaglegum rannsóknumer tengjast Íslandi, og þáekki síst hvað varðar SnorraSturluson.Snorrastofa veitir ferðamönnumþjónustu og fræðslu.Ferðamóttakan hefur aðstöðuí tengibyggingu kirkjunnar ogSnorrastofu, en þar er selduraðgangur að sýningum, rekinminjagripaverslun og veitt ýmisþjónusta við ferðamenn.Snorrastofa gegnir lykilhlutverkií uppbyggingu Reykholts,en með stuðningi og í samvinnuvið fjölmarga aðila er henni ætlaðað beita sér fyrir viðgangiReykholts sem menningar- ogmiðaldaseturs.almenningsbókasafn og aðstaðafyrir minni fundi.Unnið er af fullum krafti aðþví að efla Reykholt enn frekar.Stoðum er rennt undir einstakaþætti, auk þess sem staðnumeru lögð til ný verkefni. Semdæmi má nefna að búið er aðefla öll útsvæði og með samvinnunokkurra aðila hefur tekistað byggja upp fallegan skógá staðnum, þannig að Reykholter orðinn kjörinn staður fyrirútivist. Sá mikli áhugi sem aðundanförnu hefur verið, bæðihjá Íslendingum og erlendumgestum okkar, á að heimsækjaReykholt og jafnvel dvelja ástaðnum vegna rannsókna eðafunda er einungis upphafið aðþví sem koma skal.Snorrastofa er rannsóknastofnuní miðaldafræðum, semkomið hefur verið á fót til minningarum Snorra Sturluson.Stofnuninni er ætlað að sinna ogstuðla að rannsóknum og kynninguá miðaldafræðum og söguReykholts. Húsnæði stofnunarinnarer við hlið hinnar nýjukirkju í Reykholti, en þar eruskrifstofur stofnunarinnar, gott

28 • Sumarlandið Sumarlandið • 29Reykhólahreppur:Ævintýraheimurinn Flatey á BreiðafirðiFlatey á Breiðafirði er sérstakurævintýraheimur.Hvergi annars staðar hérlendiser hægt að gangaum heilt þorp þar semsvipmót gamla tímans hefurhaldist eins vel. Gömluíbúðarhúsin, verslunarhúsinog pakkhúsin í Flateybera vitni um bjartsýninaog kraftinn sem þarríktu kringum aldamótin1900, en á sínum tíma vareyjan miðstöð verslunarvið Breiðafjörð og mikilverstöð.Á sumrin slær hjarta Breiðafjarðarennþá í plássinu íFlatey, á gamla kauptorginu íþorpinu miðju. Húsin sem umkringjagamla verslunarstaðinní Flatey eru timburhús frá gullöldeyjarinnar. Þau hafa næröll verið færð til upprunalegsútlits. Hótel Flatey er með gistingu,veitingarekstur og bar ínýuppgerðum húsum og líka erheimagisting í boði í Flatey einsog verið hefur lengi.Á tólftu öld var um skeiðmunkaklaustur í Flatey. Tilminningar um það er svonefndurKlaustursteinn í túninu viðKlausturhóla. Flateyjarbók, eittmerkasta handrit Íslendinga,var á miðöldum varðveitt í Flatey.Ljósprent af Flateyjarbók ertil sýnis í elstu bókhlöðu landsins,en hún var reist í Flateyárið 1864 á mesta blómaskeiðimenningarlífs þar.Kirkjan sem nú stendur íFlatey var byggð 1926. Myndirí hvelfingu hennar gerðuKristjana og Baltasar Samperog sóttu myndefnið í mannlíf ogatvinnuhætti eyjanna. Seinnakom sonurinn Baltasar Kormákurog nýtti sér Flatey semsviðsmynd í eina af kvikmyndumsínum.Þetta kemur kannski ekkertá óvart, enda hefur Flateylöngum verið bæði listamönnumog fræðimönnum upplifunog fjölbreytt yrkisefni. Enn ídag njótum við verka MatthíasarJochumssonar, SigurðarBreiðfjörð, Herdísar og ÓlínuAndrésdætra, Þorvaldar Thoroddsen,Halldórs Laxness,Þórbergs Þórðarsonar, SigvaldaKaldalóns, Jökuls Jakobssonar,Nínu Bjarkar Árnadótturog Jóns Gunnars Árnasonar,svo nefnd séu nokkur vel þekktnöfn.Hótel Flatey er í þremur nýlegauppgerðum pakkhúsum viðGrýluvog. Gistiaðstaðan er í Eyjólfspakkhúsiog Stóra-Pakkhúsi.Veitingastofan er í húsi semer betur þekkt sem SamkomuhúsFlateyjar. Þar eru bornarfram kræsingar og lostæti undirstjórn Ingibjargar Pétursdóttursem rekur veisluþjónustunaMensu. Innblástur í matseðilinner undantekningarlaust sóttur ímatarkistu Breiðafjarðar.Ferjan Baldur (saeferdir.is) siglir milli Stykkishólms ogBrjánslækjar með viðkomu íFlatey. Á leið yfir Breiðafjörðer tilvalið að staldra við í Flatey.Starfsfólk Baldurs sér umað koma bílum í land fyrir þásem kjósa að gera sér glaðandag í eynni. Yfir sumartímanner Eyjasigling á Reykhólum(eyjasigling.is) einnig meðfarþegasiglingar út í Flatey fráStað á Reykjanesi, skammt fráReykhólum, og raunar út umallar Breiðafjarðareyjar.

30 • Sumarlandið Sumarlandið • 31Allt fyrir ferðamenní BolungarvíkBjartsýni ríkir í Bolungarvíkenda finna bæjarbúarað ferðamannastraumurinnfer vaxandi auk þesssem umferð um höfninahefur aukist og meiri aflalandað á staðnum.„Hér er mikið að skoða, ekkibara hefðbundna ferðamannastaðiheldur líka mannlífið.Bolungarvík nýtur sívaxandivinsælda hjá bæði innlendum ogerlendum ferðamönnum,“ segirElías Jónatansson, bæjarstjóri íBolungarvík.Tvö sjóstangveiðifyrirtækihafa haslað sér völl í Bolungarvík.Þessi fyrirtæki bjóða upp ásjóstangveiðiferðir bæði með ogán leiðsagnar. Þá er fyrirtækimeð fastar ferðir í Jökulfirði og áHornstrandir en einnig er hægtað leigja bát í sérstakar ferðirutan áætlunar.„Í nágrenninu eru fjölmargirstaðir sem hægt er að kynna sér.Þar ber hæst sjómannasafniðÓsvör en þangað koma nærri 10þúsund gestir á ári. Ósvör er lifandisafn. Þar er vermaður semsegir sögur af sjósókn þegar ýttvar úr vör á árabátum. Hann útskýrirlíka hvernig lífið í verbúðunumvar og segir gjarnan ýmsarsögur,“ segir Elías.Uppstoppaður ísbjörnÍ Bolungarvík er glæsilegtnáttúrugripasafn, stórt og mikiðfuglasafn og svo er þar steinasafn.Steinasafnið er gjöf fráSteini Emilssyni jarðfræðingi.Þá má sjá uppstoppaðan ísbjörná safninu.„Segja má að heimsókn niður áhöfn sé tilheyrandi enda er Bolungarvíkelsta verstöð landsins,en eins og segir í Landnámabókþá nam Þuríður sundafyllir hérland og bjó að Vatnsnesi í Syðridalum 940. Það er skemmtilegtað skoða mannlífið þar þegarbátarnir eru að landa,“ segirhann.Fjöldi gönguleiða er í Bolungarvíkog nágrenni. Margirganga gamlar leiðir sem notaðarvoru til að fara milli fjarða, tildæmis yfir í Súgandafjörð, Skutulsfjörð,Hnífsdal eða á Galtarvita.Þá er hægt að ganga áfjöllin í kring.Fjöllin eru flestöll um 600metra há og henta því vel fyrirstyttri göngur. Gönguferðirá firðina og í Galtarvita hentahinsvegar vel sem dagsferðir.Þeir sem ekki hafa þrek ígöngur geta ekið upp á Bolafjallaf Skálavíkurheiði. Á Bolafjallier radarstöð og þaðan er frábærtútsýni inn Ísafjarðardjúp, áJökulfirðina, Grænuhlíð og Snæfjallaströnd.Skálavík ómissandi„Grænahlíð er oft kölluð HótelGrænahlíð því undir hennileituðu gjarnan innlendir ogerlendir togarar vars hér áðurfyrr. Ég man eftir því að sjá ljósfrá tugum skipa þegar veður varslæmt til dæmis á Halamiðumút af Vestfjörðum,“ segir bæjarstjórinn.Hann telur líka ómissandi aðaka yfir í Skálavík og bendir áað þangað sé ekki langur akstur,kannski rúmlega 20 mínútur.Þar segir hann að sé einstaklegagaman að fara í fjöruna eðabregða sér í berjamó.Upplagt er að enda daginn áþví að fara í sundlaugina í Bolungarvík.Sundlaugin er innilaugmeð góðum útigarði með heitumpottum og vatnsrennibraut.Garðurinn er skjólgóður og snýrí suður og því dásamlegur í góðuveðri. „Í sundlaugargarðinumeða pottunum er frábært að sitjaog njóta útsýnis til fjallanna íkring,“ segir Elías.Nóg er af gistimöguleikum.Hægt er að leigja íbúðir eðaherbergi. Tjaldsvæðið er viðsundlaugina og er verið aðstækka það verulega og margfaldarafmagnstengingar. Þá eruhér bæði matsölustaðir og aðrirsem selja eingöngu skyndibita.„Hér er allt fyrir ferðamanninn,“segir Elías.Elías Jónatansson (kletturinn „Þuríður“ („Þuríður sundafyllir“) í fjallinuÓshyrnu í baksýn).Chiro Collection heilsurúm25% afslátturSumarið er tíminnTempur Spring heilsurúm25% afslátturNý sendingbetra verðStillanleg heilsurúm20% afslátturChiro Collection heilsurúmin eru sérlegavönduð hönnun. Fimm svæðaskiptgormakerfi, vandaðar kantstyrkingarog úrval vandaðra hráefna í áklæðum.Botn í mörgum litum. Fáanlegt í öllumstærðum.Tempur Spring heilsudýnan er rúmsem býður það besta úr báðumheimum. Dýnan er með fjaðrandi fimmsvæðaskiptu gormakerfi og sjö cmþykku Tempur yfirlagi sem mótar sig aðlögun líkamans.Stillanlegu heilsurúmin sem Betra Bakbýður uppá eru ein þau vönduðustusem í boði eru. Eitt landsins mesta úrvalaf botnum og mismunandi heilsudýnumsem henta hverjum og einum.Settu þig í stellingar !betrabak@betrabak.is • www.betrabak.isFaxafeni 5, Reykjavik • Sími 588 8477Skeiði 1, Ísafirði • Sími 456 4566Opi› virka daga frá kl. 10-18 Laugardaga frá kl. 11-16

32 • Sumarlandið Sumarlandið • 33Kaldrananes -Milli vestfirskra fjallaen steinsnar frá bænumEitt minnsta sveitafélaglandsins, Kaldrananeshreppur,býr yfir ótrúlegummöguleikum fyrirferðalanginn. Hvort semmaður kýs sögulegar minjar,slökun í heita pottinumeða að skoða náttúru ogdýralíf.Svæðið er kjörið fyrir þá semvilja ró og næði við íslenskarstrendur en um leið að kynnastskemmtilegu littlu sjávarplássiþar sem allir vinna saman að þvíað halda hina glæsilegu Bryggjuhátíðí júlí. Margir telja eflaustað til staðar á Vestfjörðum séafar langur akstur frá höfuðborgarsvæðinuen raunin er sú að aðeinstekur þrjá klukkutíma aðaka að þessum heillandi stað.Það má með sanni segja aðsvæðið hafi upp á margt aðbjóða; á góðum degi getur maðurséð hval beint af ströndinni,fornleifauppgröft frá því aðBaskar ráku þar hvalastöð á 17.öldinni og heita potta við ströndinaen mikinn hita er að finna íKaldrananeshreppi. Svo ekki séminnst á hið góða samfélag innanum vestfirska firði og fjöll.Kaldrananeshrepp er að finnaá norðurhluta Vestfjarða, nálægtHólmavík og hefur að geymaþorpið Drangsnes. Sjávarútvegurer mikilvægur staðnumog fólkinu sem þar býr og hefurgrásleppan leikið lykilhlutverk ígegnum tíðina.„Ferðaþjónustan hefur veriðað vaxa og dafna hér á Kaldrananesiþar sem svæðið býðurupp á marga möguleika og erþess að auki ansi úrkomulítið ogsumrin hér björt,“ segir JennýJensdóttir oddviti hreppsins.„Margir möguleikar eru í boðifyrir ferðamenn varðandi hafið,hér er hægt að fara í siglingar,hvalaskoðun, sjóstöng sem ogferðir til Grímseyjar í Steingrímsfirðiþar sem miklar lundabyggðireru staðsettar.“„Auk þess er hér að finna góðagistimöguleika bæði í Drangsnesiog lengra inn í Bjarnafirði.Svo má þess geta að við erummeð tvær sundlaugar í hreppum,á þessum tveimur stöðum og ersú í Bjarnafirði byggð 1947 ognálægt því að vera náttúrulaugþar sem hiti er í Bjarnafirði. Súí Drangsnesi er nýleg og minniog er verulega notaleg,“ segirJenný.Hitinn á svæðinu er notaðurá skemmtilegan hátt í því aðtveimur heita pottum hefur veriðkomið fyrir á strandlínunni, opniröllum sem eiga leið hjá. „Heittvatn fannst í Drangsnesi árið1996 og var þá maður á svæðinusem gaf krökkunum fiskkörtil að busla í við ströndina.Brimið, sem er kröftugt hér viðstrendur tók körin einn veturinnút á haf með sér en þá ákáðumvið að koma fyrir almennilegumpottum fyrir á ströndinni,“ segirJenný.Jenný segir heitu pottanavera mikið notaða af íbúumDrangsness. „Allir í þorpinu eigasinn baðslopp og skó fyrir heitupottana og þú munt áreiðanlegasjá einhvern íbúanna í sloppnumgóða á leiðinni til eða frápottunum. Þú gætir jafnvel séðeinhvern í búðinni á sloppinm,enda ekki óalgengt að fólk kaupií matinn á leiðinni heim frá pottunum,“segir Jenný.Kaldrananes heldur hátíð árlegaað nafni Bryggjuhátíðin ogvarir hún ávallt einn laugardag,sem er 17. júlí þetta árið. Alliríbúar svæðisins vinna í sjálfboðavinnutil þess að gera hátíðinaeins skemmtilega og fjörlegaeins og hugsast getur. „Þetta erfjölskylduhátíð þar sem foreldrarog börn skemmta sér saman,“segir Jenný og bætir við að í ár séBryggjuhátíðin haldin í 15 sinn.„Dagurinn byrjar á dorgveiði ábryggjunni fyrir krakkana en viðhöfum einnig söngvarakeppni ogfullt af öðru skemmtilegu handakrökkunum.„Aðalsmerki hátíðarinnar erán efa sjávarréttasmökkuniná planinu fyrir framan frystihúsiðen kvenfélagið á staðnumstendur fyrir henni. Við bjóðumupp á alls konar sjávarétti til aðmynda, hrefnukjöt, selkjöt, grásleppuog lunda af grillinu.Viðreynum bæði að bjóða fólki upp áþessi hráefni elduð á hefðbundinhátt auk þess að prófa okkuráfram með nýjar leiðir til þessað bera fram þetta dýrindis sjávarfang,“segir Jenný.Menning og listir eru í hávegumhöfð á bryggjuhátíðinni meðlista- og ljósmyndasýningum.„Við sýnum iðulega eldri myndirfrá svæðinu og er þemað í ár„Snjóaveturinn mikli árið 1995“en þá var snjóþungi á svæðinugríðarlegur eins og fólk mankannski eftir. Síðan þá hefurvarla snjóað!“ segir Jenný.Hátíðarhöldin halda svoáfram fram á kvöld og enda ágóðu íslensku sveitaballi. „Ég vileinnig nefna fuglahræðukeppninasem setur lit sinn á bæinnsem og nýju nöfnin á göturnarog húsin sem nefnd eru eftirhinum ólíku fiskimiðum semfarið var á til veiða í gamla dagaog elstu menn muna enn eftir.Þessir þættir lífga vissulega uppá þorpið.“Grímsey er ekki langt frálandi og á Bryggjuhátíðinniþreyta hraustir menn og konurGrímseyjarsund en synt verðurúr Grímsey í land. Ekki svo löngleið en krefjandi.Í Hveravík má finna fornleifauppgröftþar sem grafin erupp hvalastöð frá 17. öld Taliðer að Baskar hafi rekið útgerðinaog að hún hafi verið hálfgerðstóriðja þess tíma. „Fundist hafaminjar brennsluofns og múrsteinagólfssem eru taldar elstuminjar múrsteins á Íslandi.Einnig er talið að Íslendingarhafi fyrst kynnst tóbaki af Böskunumþannig að þeir hafa virðsthafa mikil áhrif,“ segir JennýEf leitast er eftir frið og ró eneinnig mörgum áhugaverðumstöðum að skoða og hlutum aðgera, er góð hugmynd að heimsækjaþennan einn minnstahrepp landsins og það skemmtilegasamfélag sem hann hefurað geyma.Hótel Djúpavík 25 áraHótel Djúpavík á stórafmæliá þessu sumri ogstendur afmælisfagnaðurinní allt sumar með listsýningum,tónleikum ogfleiri skemmtilegheitum.„Þetta er merkilegur áfangi,25 ára afmælið,“ segir EvaSigurbjörnsdóttir, hótelstýraá Hótel Djúpavík. „Við erumbúin að vera með eina tónleikaog höfum nú þegar sett uppfyrstu listsýninguna. ListsýningSmára og Nínu frá Ísafirðivar sett upp í byrjun mánaðarinsen þau eru mörgum kunnfyrir skemmtilegar myndir.Sýningin heitir 25 og er tileinkuðhótelinu. Þetta eru teikningarog blönduð tækni.“Eva Sigurbjörnsdóttir, hótelstýra áHótel Djúpavík.Sýningar og tónlistFjölbreytilegt dagskrá verðurá vegum Hótels Djúpavíkurí sumar. Um miðjan júlí tekurBogi Leiknisson við keflinu afSmára og Nínu og verður meðljósmyndasýningu í matsal hótelsins.Í Síldarverksmiðjunniverður sýningin Áfram meðsmjörlíkið eftir Hlyn Hallssonog Jónu Hlíf Halldórsdóttur enþau eru með gjörninga og innsetningar.Sú sýning er í framhaldiaf sýningu sem nýveriðvar opnuð í Listasafni ASÍ.Sýningunni á Djúpavík verðurhinsvegar fram haldið í Berlín íhaust.Þá verður ljósmyndarinnClaus Sterneck með sýningu íSíldarverksmiðjunni.Þá verður spennandi tónlistardagskráí sumar. SvavarKnútur og Kristjana Stefánsdóttirhafa þegar verið meðtónleika. Helgina 18.-20. júníer haldið skákmót í samvinnuvið Hrókinn. Því lýkur meðkaffihlaðborði. Hinn landsfrægiTómas R. Einarssonog Ómar Guðjónsson munuhalda tónleika 3. júlí á hótelinu.Hápunkturinn verðursvo á Djúpavíkurdögum þriðjuhelgina í ágúst þar sem minnsttvær þekktar hljómsveitir komafram, Hraun og Blood Group.Allskyns gistingHótel Djúpavík byrjaði starfsemisína með sextán rúmumog nú hefur það tvöfaldast, boðiðer upp á gistingu í 32 rúmumí þremur húsum. Boðið er uppá allar tegundir af gistingu,bæði uppábúin rúm á hótelinuog uppábúið eða svefnpokagistinguí Lækjarkoti og Álfasteini.„Allir geta borðað hjá okkur áhótelinu eftir því sem þeir vilja,alveg sama hvar þeir gista,”segir Eva.Þegar stórir hópar koma þáer boðið upp á nágrannagistinguog þá er stundum gist ísex húsum í þorpinu eða jafnvelfleirum. „Gistigestum fjölgarstöðugt,“ segir hún.Hótel Djúpavík gerir út ámenningartengda ferðaþjónustuog því er fléttað inn ístarfsemina ýmsum atburðum.Möguleikarnir eru ótæmandi.Boðið er upp á gönguferðir meðleiðsögn, leiki fyrir krakka,siglingar út á fjörðinn, sjóstangveiðiauk þess sem boðið erupp á fastar ferðir með leiðsögnum Síldarverksmiðjuna tvisvará dag, klukkan 10 og 2. Leiðsögniner á þýsku, ensku ogíslensku.„Við veitum líka ókeypis ráðgjöf.Við erum alltaf að hjálpafólki að skipuleggja hvað þaðá að gera í sumarfríinu sínuog hvernig það getur skipulagtbetur ferðalög sín um Ísland,“segir hún.Á Hótel Djúpavík er boðiðupp á fjölbreytilegt úrval afgóðum mat. Kaffihlaðborð er áhótelinu aðra hvora helgi í alltsumar. Á Djúpavíkurdögumverður mismunandi hlaðborðbæði kvöldin.Gert er út á menningartengda ferðaþjónustu á Hótel Djúpavík.

34 • Sumarlandið Sumarlandið • 35Steinrunni tröllkarlinn Hvítserkur er eittþekktasta kennimerki í Húnaþingi vestra(Helgi Guðjónsson).Á Selaslóðumar er margt í boði. Hægt er aðfara á hestbak, skella sér í fjallgöngu,sund eða fjöruferð, skoðafjölmörg söfn, sýningar og handverkshús,fara í siglingu, rennafyrir fisk eða heimsækja sveitamarkað.Á haustin eru göngurog réttir, en þeim ferðamönnumsem vilja taka þátt í réttarstarfi,svo sem stóðsmölun í Víðidalstungurétteða Þverárrétt fjölgarört. Að auki eru fjölmargar fjárréttirá svæðinu sem gaman erað heimsækja og víða er hægt aðkomast í skotveiði á haustin.Hrafnhildur bendir á aðHúnaþing vestra sé fyrst ogfremst landbúnaðarhérað meðríka matvælaframleiðsluhefð,en mikil vakning er í heimaframleiðslusem m.a. er seld ásveitamarkaði í Grettisbóli áLaugabakka allar helgar í sumar.„Þarna kemur heimafólk meðbæði handverk og mat,“ segirHrafnhildur.Hvað héraðshátíðir varðar ernóg um að vera því þrjár árlegarhátíðir eru haldnar í Húnaþingivestra yfir sumartímann. Fyrstber að nefna hátíðina Bjartarnætur sem haldin er seinnihluta júní en þar er fjöruhlaðborðá Vatnsnesi aðalaðdráttaraflið,þar sem boðið er upp áóhefðbundinn mat, afurðir úrsel, hval og ýmiss konar fuglum.„Þetta er óhefðbundinn matur ídag þó að einhvern tímann hafihann ekki verið talinn óhefðbundinn,“segir hún.Önnur í röðinni er UnglingahátíðinEldur í Húnaþingisem er skipulögð og framkvæmdaf ungu fólki á svæðinu síðustuhelgina í júlí ár hvert. Dagskráin,sem er mjög fjölbreytt, miðastvið ungt fólk þar sem hápunkturinneru flottir útitónleikar íBorgarvirki. Sjá nánar heimasíðunawww.eldur.hunathing.is. Á sunnudeginum þessa sömuhelgi fer svo fram Selatalninginmikla á Vatnsnesi þar sem sjálfboðaliðarganga samtals yfir 100kílómetra strandlengju og teljaseli, en talið hefur verið árlegafrá 2007.Sú þriðja er Grettishátíð semhaldin er á Laugabakka í ágústen sú hátíð er tengd Grettisterka, en þar er meðal annarskraftakeppni þar sem keppt erum Grettisbikarinn.Allar nánari upplýsingar umgistingu og afþreyingu í Húnaþingivestra má finna á síðunniwww.visithunathing.isMargt er í boði á selaslóðumí Húnaþingi vestra;stórkostleg náttúra, fjölbreyttafþreying og þjónusta.Á selaslóðum er selurinní fyrirrúmi endaauðvelt að sjá þar villtaseli í sínu náttúrulega umhverfi.Húnaþing vestra er landfræðilegafjölbreytt svæði alltfrá grösugum heiðum, um fallegfjöll og dali niður að vogskorinnistrandlengjunni. Auðugt dýralífsvæðisins skapar kjöraðstæðurtil ýmis konar náttúruskoðunarauk þess sem fjölmargirveiðimöguleikar eru í ám ogvötnum. Ýmsar náttúruperlureru á selaslóðum, en þar erHvítserkur einna þekktastur.Að auki má svo telja staði einsog Borgarvirki og Kolugljúfur.Gistimöguleikar eru fjölbreyttirá svæðinu, eða allt frá fjölmörgumtjaldstæðum til fyrsta flokksinnigistingar. Kaffihús og veitingastaðirsvæðisins sjá svo umað enginn fari svangur í bólið.Hrafnhildur Ýr Víglundsdóttirverkefnisstjóri kynningarátaksinsÁ selaslóðum segir að hægtsé að stunda selaskoðun bæði aflandi og sjó, en auk sellátrannaá Vatnsnesi er boðið upp á siglingarúr Hvammstangahöfn.„Við höfum reynt að einblínaá sjálfbæra þróun í náttúrutengdriferðaþjónustu. Samhliðaþví erum við að gera rannsóknirog skoða til dæmis hvaða áhrifferðamennska hefur á villtdýr og náttúru. Við reynum aðskipuleggja ferðaþjónustunaþannig að sem minnst röskunverði á dýraríkinu. Einnig hvetjumvið ferðamenn til að sýnatillitssemi og aðgát í kringumvillt dýr, segir Hrafnhildur ogbendir á að Selasetur Íslands áHvammstanga sé góður upphafspunkturferðar á selaslóðum, enþar er Upplýsingamiðstöðin áHvammstanga til húsa.Óhefðbundinn maturHvað aðra afþreyingu varð-Selasetur Íslands/Upplýsingamiðstöðin á Hvammstanga er staðsett ísögufrægu verslunarhúsi Sigurðar Pálmasonar niður við Hvammstangahöfn(Pétur Jónsson).Sellátur á Vatnsnesi eru talin ein bestu selaskoðunarsvæði í Norður Evrópu(Pétur Jónsson).SKELLTU ÞÉRÍ LAUGARNAREFTIR LEIKINNwww.itr.is ı sími 411 5000

36 • Sumarlandið Sumarlandið • 37Gauksmýri –Skemmtileg áning í heimilislegu umhverfiVið þjóðveg 1, mitt á milliReykjavíkur og Akureyrarmá finna staðinn Gauksmýrií Línakradal, sem erí senn heimilislegt gistihús,veitingastaður meðgirnilegu grillhlaðborðiá kvöldin og hestamiðstöð.Þar að auki er stuttí áhugavert fugla- og selalíf.Gauksmýri reka þau hjóninJóhann Albertsson og SigríðurLárusdóttir ásamt fjölskyldu oghafa þau einlægan áhuga á aðreka umhverfisvæna ferðaþjónustuen þau hafa til að myndafengið hina svokölluðu GreenGlobe vottun fyrir starfsemi sína.„Það mætti segja að gistihúsiðsé svolítið sérstakt að því leytiað stemningin hér er ákaflegaheimilisleg auk þess sem hér ermargir listmunir upp á veggjum,flestir eftir Sigríði konu mína,“segir Jóhann. „Þetta er kannskistaður með stíl, ef svo mætti aðorði komast.“Á gistiheimilinu sjálfu ergistipláss fyrir 50-60 mannsog er hægt að velja á milli herbergjameð eða án baðs. Húsiðsjálft var gert upp árið 2006 ogþar af leiðandi eru öll herberginmeð nýjum brag. Auk þess er aðfinna heimilislegar setustofurfyrir gesti til dægrardvalar.Jóhann bendir á að Húnaþingvestra sé um margt óuppgötvaðsvæði fyrir ferðalanginn. „Íraun má segja að það hafi veriðmalbikaður vegur hér í gegnsvo snemma að fólk hafi dálítiðvanist því að keyra bara í gegn,“segir Jóhann. „En hér eru margarástæður til þess að dvelja umstund. Vatnsnesið er náttúrlegamikil náttúruperla og síðan mánefna að hér fyrir ströndum erein mesta selabúseta sem finnstá Íslandi. Hægt er að fara í selasiglingarog skoða einnig SelaseturÍslands á Hvammstanga.“„Þar að auki erum við meðveitingasal og erum eiginlega aðbjóða upp á nýjung í ferðaþjónustu,grillhlaðborð á milli 19-21á kvöldin. Það virkar þannig aðávallt eru á borðstólnum 3-5tegundir grillkjöts auk meðlætis.Við grillum til dæmis lamb,hross, hval, fisk, kjúkling, nautog svín, í rauninni allan skalann,“segir Jóhann.Veitingasalur Gauksmýrartekur um 80 manns í sæti og eropinn allan daginn sem kaffihúsauk þess sem hópar geta einnigfengið hádegisverð á Gauksmýri.„ Ef fólk kýs eitthvað annað envegasjoppurnar þá erum við ánefa góður valkostur, bæði grillhlaðborðiðá kvöldin sem og almennarveitingar á daginn.Á Gauksmýri er þar að aukibæði hægt að fara í reiðtúra ogsjá hestasýningar. Reiðtúrarnireru í boði fjórum sinnum á dag,kl. 10, 13, 16 og 18 og er hverferð frá klukkutíma upp í einnog hálfan tíma. „Við förum í ferðirnarhvort sem ein manneskjaer mætt á svæðið eða 20 manns.Óvanir fá tilsögn hérna hjáokkur, þá förum við einn hringhérna á býlinu sjálfu og leggjumsvo í hann eftir reiðveginum.Vanir hestamenn geta svo fengiðsérferðir hjá okkur og komistbeint í tengsl við náttúruna,“segir Jóhann.Á hestasýningum kynnistfólk tígulleika þessa þarfastaþjóni mannsins, í gegnumgangtegundirnar fimm sem ogaðra eiginleika íslenska hestsins.Sýningarnar fara fram eftirpöntun fyrir að minnsta kosti tíumanns.Ekki er langt að sækja í náttúrunafrá Gauksmýri en réttfyrir neðan bæinn má finnamikið fuglalíf við hina svokölluðuGauksmýrartjörn. „Um erað ræða endurheimt votlendi, entjörnin þurrkaðist upp um 1960.Sést hafa 40 tegundir fugla viðtjörnina, en um 20 tegundirverpa þar að staðaldri. Tjörninblasir við þegar maður keyrirþjóðveginn en þarna höfum viðkomið upp góðri fuglaskoðunaraðstöðufyrir ferðamenn, litluhúsi með sjónauka og alls kynsbókum um fugla,“ segir Jóhann.„Sjaldgæfasti fuglinn semsést hefur við tjörnina er án efaFlórgoði, sem er mjög flottur,litskrúðugur fugl. Það verpa300-400 pör á landinu, þar af5-6 hér á Gauksmýratjörninni.“Af öðrum fuglum sem hafast viðá svæðnu má nefna; óðinshana,álftarhjón, lómapar, skúfendur,jarðrakan, stokkendur, rauðhöfðaendurog urtendur. Fuglaskoðunaraðstaðaner opin öllumgestum og gangandi, tilvalináning fyrir þá sem eiga leið umþjóðveginn.„Við leggjum upp úr því aðhafa allt umhverfi snyrtilegt ogjafnramt þægilegt og hafa viðbrögðgesta okkar verið á þá leiðað þeim líði hér vel og þyki fallegt,“segir Jóhann að lokum.Gauksmýri er því bæði tilvalináningastaður fyrir þá semvilja annað hvort gott grillkjöt íkvöldverðinn eða skoða fuglalífiðgóða á staðnum. Staðurinn erauk þess kjörinn til dvalar öllumþeim sem vilja uppgötva nýjastaði á landinu sínu uppfulla afáhugaverðu dýralífi og fallegrináttúru.Nánari upplýsingar má finna ágauksmyri.is og í síma 451-2927.

38 • Sumarlandið Sumarlandið • 39Skagafjörður:Matur og menning í fyrirrúmiSkagafjöður hefur veriðmeð blómlegri héruðumallt frá því að land byggðist.Í Skagafirði er hægt aðskoða sögustaði Sturlunguásamt því að gæða sér ákræsingum heimamannasem þeir sækja sjálfir úrfirðinum.Skagafjörður varð strax áfyrstu öldum Íslandsbyggðarhöfuðból. Staða fjarðarinsstyrktist síðan til muna þegarHólar urðu biskupsstóll straxá tólftu öld. Nálægðin við Hóla,sem voru ásamt Skálholti valdamiðjurlandsins, hafði blómlegáhrif á sveitirnar í kring. ÁHólum var til dæmis starfrækturskóli og fyrsta prentsmiðjalandsins var staðsett á Hólum.Í dag er háskóli á Hólum þarsem meðal annars er kenndferðamálafræði sem er í nánumtengslum við sveitirnar í kringvarðandi þróun og kynningu ánýjungum í greininniHólar voru ekki eingöngu aðseturfyrir upphafningu andansað fornu og nýju, heldur einnigmikilla átaka á Sturlungaöld.Á 13.öld sölsuðu ÁsbirningarSkagafjörðinn undir sig. Aðrarvaldaættir hreiðruðu um sigannarstaðar á landinu og laustþeim brátt saman í baráttu umvöldin í landinu. Í Skagafirðinumfóru fram einar nafnkunnustublóðúrshellingar Íslandsögunnar,Örlygsstaðabardagi ogFlugumýrabrenna.Í ágústmánuði árið 1238 varðþar fjölmennasti bardagi Íslandssögunnarað Örlygsstöðumþegar þrjár voldugustu ættirlandsins með um 3000 mannaher börðust um völdin í landinu.Annarsvegar Sturlungar, enhinsvegar sameinaðir Ásbirningarog Haukdælir.Félagið Á Sturlungaslóðí Skagafirði stendur fyrir þvíverkefni að merkja og gera þessasögustaði aðgengilega. Á söguslóðumSturlungu í Skagafirðieru upplýsingaskilti sem greinafrá atburðum og sum staðar eraðstaða til að setjast niður, borðanestið sitt og njóta náttúrunnar.Í boði eru göngu- og rútuferðirá sögustaðina, með leiðsögn, ogfleiri staði sem tengjast þessutímabili. Hópar geta einnigpantað leiðsögn. Einnig hefurverið gefin út bókin Á Sturlungaslóðí Skagafirði sem tilvalið erað kippa með sér á ferðalag umSagafjörðinn. RithöfundurinnEinar Kárason hefur einniggefið út tvær skáldsögur, Ofsaog Óvinafagnað, sem byggja áSturlungu og segja frá atburðunumí Skagafirði á lifandi ognýstárlegan hátt, en Einar fékkeinmitt bókmenntaverðlaun Íslands2008 fyrir Ofsa.Sturlungaöldin er þó ekkiþað eina úr íslenskum sagnaarfisem gerist í Skagafirðinum.Ein magnaðasta afturganga Íslandsögunar,Miklabæjar-Solveigátti samkvæmt sögunniað ganga aftur í Miklabæ íBlönduhlíð. Solveig þessi semvar vinnukona á Miklabæ lagðisvo mikla ofurást á Séra Oddað hún skar sjálfa sig á hálsþegar hún fékk ekki að eigahann. Hún gekk svo aftur ogbirtist fólki í draumi og ekkerthefur til séra Odds spurst síðanhann messaði á Silfrastöðumárið 1786.En Skagafjörður er líka annaðog meira en sögustaður. Þeirsem vilja gera vel við bragðlaukanaá ferð um landið ísumar er sérstaklega bent á aðkeyra hægt og rólega í gegnumSkagafjörð og stoppa sem oftast.Best er að byrja á að minnastá bakaríkið á Sauðrárkróki,en þar eiga að fást bestu snúðarlandsins. Svo góðir eru þeirað brottfluttir Sauðkrækingarfá oftar en ekki senda snúða aðheiman, sé von á einhverjum afKróknum. En matarmenningSkagfirðinga nær lengra en íbakaríið á Sauðárkróki.Skagafjörður er mikið matvælahéraðen þar mætast fjölbreytturlandbúnaður og öflugvinnsla sjávarafurða. Veitingahúsog verslanir leggja sig framvið að kynna fyrir ferðamönnumskagfirskar afurðir og réttiunna úr skagfirskum hráefnum.Þróunarverkefnið MatarkistanSkagafjörður sem unnið erí samvinnu við ferðamáladeildHáskólans á Hólum miðar að þvíað auka þátt skagfirskrar matarmenningarí veitingaframboðiá svæðinu þannig að gestir getinotið gæðahráefnis og upplifaðmenningu svæðisins. Merki Matarkistunnarer ætlað að dragaathyglina að mat sem framleiddurer frá grunni eða að hluta íSkagafirði.Veitingastaðir sem eru þátttakendurí verkefninu sérmerkjaþá rétti á matseðli sem eru aðstærstum hluta úr skagfirskuhráefni. Þar má nefna nautakjöt,rækjur, lambakjöt, hrossakjöt,fisk s.s. þorsk og bleikju,brauð og ost, t.d. mozarellaost.Þarna leiða því saman hestasína bændur, aðilar í ferðaþjónustunniog framleiðslufyrirtæki.Í verslunum í héraðinu ertil að mynda hægt að finna fjölbreyttúrval af skagfirskummatvörum.Gott dæmi um veitingastaðsem vinnur út frá hugmyndinnium að sækja hráefni heimaí hérað er veitingastaðurinnSölvabar á gistihúsinu Lónskotiá Hofsósi, þar sem eldað er úrmatarkistu Skagafjarðar; t.d. úrfiski úr firðinum, fugli úr bjarginu,dýrindis jurtum og grösumúr náttúrunni og aðalbláberjumúr berjalandi Lónkots, sem kitlabragðlaukana.Markmið staðarins er að fólknjóti umhverfisins og neyti ljúffengrarmatargerðarog eigi eftirminnilega stund íLónkoti, en þar gefur einnig á aðlíta myndlist flakkarans SölvaHelgasonar, betur þettur semSólon Islandus. En veitingastaðuriner nefndur Sölvabar í höfuðiðá Sólon.Sölvabar, líkt og margir aðrirstaðir í Skagafirðinum hafaunnið að því undanfarin ár aðþróa hugtakið ”matarferðaþjónusta”,en í því felst að leggjaáherslu á gildi matar sem upplifuná ferðalögum. Hingað tilhafa flestir tengt matarupplifuná ferðalögum um landiðvið sveitta hamborgara í vegasjoppumen fyrir Sagfirðingaer matur annað og meira. Hugmyndinbyggir á ”Slow-Food”hugmyndafræðinni, þ.e umhverfisvænnimatarstefnu sembyggir á verndun staðbundinnamatarhefða og menningu semsett er til höfuðs ”Fast-Food”matarmenningunni sem hefurtröllriðið Vesturlöndum umárabil.Á Hofsósi var einnig verið aðopna nýja og glæsilega sundlaugþar sem hægt er að sitja í pottunumog horfa til Drangeyjar.Þeir hörðustu geta jafnvel látiðsig dreyma um Drangeyjarsundí anda Grettis, en það er meðerfiðustu sundleiðum landsins.Á Hofsósi er einnig Vesturfarasetriðá Hofsósi sem var stofnað1996 til heiðurs Íslendingumsem fluttust til Norður Ameríkuá árabilinu 1850-1914. MarkmiðSetursins er að segja sögufólksins sem fór og efla tengslinmilli afkomenda þeirra ogfrændfólksins á Íslandi. Vesturfarasetriðbýður upp á fjórarsýningar í þremur húsum aukættfræðiþjónustu, bókasafn,íbúð fyrir fræðimenn og fleira.Sýningar Setursins varpa ljósiá erfiða stöðu fólksins í landinuog skýra ákvörðunina umað flytjast búferlum til Vesturheims.Gestir Setursins fátækifæri til að afla sér upplýsingaum málefnið og fræðastaf starfsfólki og sérfræðingumsem starfa á Setrinu.

40 • Sumarlandið Sumarlandið • 41Trúir þú á Kraftaverk?Hið þekkta Kraftaverk frá Purity Herbs erfjölvirkt jurtasmyrsl sem er einstaklegagræðandi og náttúrulega sótthreinsandi.Það má nota á húðþurrk og kláða, varaþurrk,brunasár, skrámur, húðkvilla og er ómissandivið hálsbólgu og hæsi!100% náttúruleg vara.Berjalöndin ævintýri líkust- ferðir með leiðsögn um berjalöndin -Í sumar verður í boði sú nýbreytnií Fljótum í Skagafirðiað fara í berjaferðmeð leiðsögn um berjalöndin.Trausti Sveinssonbóndi á Bjarnargili segirberjalöndin í sveitinni ævintýrilíkust.„Ég ætla sjálfur að tína tonní haust.“ Trausti hefur skipulagt3 daga berja-og gönguferðir íFljótunum þrjár síðustu helgarnarí ágúst. Trausti og eiginkonahans Sigurbjörg Bjarnadóttirreka ferðaþjónustu áBjarnargili og þar verður gist.Gist er í uppábúnum rúmum ogboðið upp á fullt fæði í 2 daga.Trausti fer með fólk um berjalöndinog aðeins verður leyfðhandtínsla. Í ferðunum verðureinnig boðið upp á útsýnisgönguupp á Holtshyrnu sem er fyrirofan Bjarnargil. Trausti segir aðí þessum ferðum verði auk þessgert margt skemmtilegt. Fyrstaberjaferðin þann 13.-15. ágúst erskipulögð í samvinnu við FerðafélagÍslands.Gengið um FljótafjöllinFerðaþjónustan Bjarnargilihefur líka skipulagt aðra helgarferðmeð Ferðafélaginu semverður 22 - 25.júlí. Í henni verðurgengið um Fljótafjöllin, þarsem náttúran er stórfengleg ogútsýni gott. Sem dæmi má nefnaer gengið fram á Lágheiði og innKlaufabrekknadal upp á Hestfjall.Þaðan er gott útsýni yfirframtíðarútivistarsvæði Tröllaskagans.Trausti bóndi verðurfararstjóri í þessari ferð. Gistverður í uppábúnum rúmum ogboðið upp á fullt fæði. Traustisegir markmiðið að byggja uppöflugan heilsársrekstur Ferðaþjónustunnará Bjarnargili.Svæðið bjóði upp á svo margamöguleika og líka á veturna. -Ég vil að hér verði arðbær heilsársreksturmeð sjálfbæra þróunað leiðarljósi. En það vantarfjármagn til uppbyggingarinnarog vegna hrunsins er erfitt að fáþað.“Gæti orðið draumasvæðifyrir skíðaiðkendur ogútivistarfólkFyrir 4 árum fannst snjóöruggtsvæði á Klaufabrekknadal, semliggur í suðaustur af Lágheiðini.Þetta svæði gæti orðið draumurskíðagöngumannsins. „Þarnaer hægt að leggja allt að 17 kmlangar brautir í 700 m hæð fyriræfingar og keppni í skíðagöngu,meðfram fögrum klettabeltum,“segir Trausti. Fjallsbrúnirnarumhverfis dalinn eru í allt að1200 metra hæð og þar eru góðirmöguleikar fyrir fjallaskíðamenn.Haustið 2008 var sett af staðverkefni þar sem þátttakendurvoru ferðaþjónustuaðilar úrSvarfaðadal, Dalvík, Ólafsfirði,Fljótum og nokkrir áhugasamireinstaklingar um vetraríþróttir.Sótt var um fjármagn til aðvinna við könnun á möguleikunumen vegna hrunsins varverkefnið sett í biðstöðu. „Þaðer alveg ljóst í mínum huga aðbygging fjallaskála í þessariglæsilegu náttúru er lykilatriðitil að lengja ferðatímann og ímarkaðsetningu Tröllaskagans,“segir Trausti.Fullkomin andlitslínafrá Purity HerbsPurity Herbs framleiðir 100% náttúrulegarhúðsnyrtivörur sem veita fullkomna næringuog jafnvægi.Andlitslínan frá Purity Herbs er án allra aukaefnaog inniheldur aðeins úrvals jurtir og náttúruefni.Þekkir þú betri snyrtivörur?VELJUM ÍSLENSKT!Þú færð vörurnar frá Purity Herbs í Blómaval,Heilsuhúsunum, Heilsubúðinni Hafnarfirði, Maður lifandi,Fræinu í Fjarðarkaupum, K.S. Varmahlíð, apótekum,ferðamannastöðum og verslunum um allt landNÝ VARAUndur berjannaFyrirbyggjandi andlitskrem 25+Undur berjanna er sérlega orku- og næringarríktandlitskrem sem hægir á öldrunareinkennum,þökk sé m.a. þeim andoxunarefnum sem finnastí berjunum. Undur berjanna verndar, styrkir ogþéttir húðvef og gefur heilbrigt, frísklegt útlit.NÝTT!Furuvellir 5, 600 Akureyris: 462 3028, info@purityherbs.iswww.purityherbs.is

42 • Sumarlandið Sumarlandið • 43Nýjungar í ferðaþjónustu á AkureyriAkureyri þarf vart aðkynna fyrir Íslendingumenda hafa flestir lagt leiðsína til þessa höfuðstaðarNorðurlands. Það er heldurenga stöðnun að finnaá þessum vinsæla ferðamannastað,nú í sumarbýðst ferðaglöðum landsmönnumótal nýjungarþar á bæ og verða nokkrarþeirra reifaðar hér.City Bus – kemur þérhvert sem er á AkureyriYfir sumartímann verður núboðið upp á þá þægilegu þjónustuað fara með svokölluðumCity Bus í gegnum Akureyrarbæ.Er hafður sá hátturinn áað keyptur er miði fyrir daginnog svo getur maður hoppað í ogúr þegar það hentar. Stoppaðer á helstu ferðamannastöðumbæjarins en einnig er hægt að fábílstjórann til að láta mann útá ákveðnum stöðum ef svo berundir.Fyrirtækið The Traveling Vikingrekur City Bus en um borð ísjálfri rútunni fær maður leiðsögnum sögu og menningu Akureyrar.City Bus hefur akstursinn kl. 9 á morgnana og tekurklukkutíma að fara hringinn umbæinn þar sem stoppað er á tólfstöðum. Byrjunarreiturinn erávallt höfnin góða á Akureyri ogsíðan er farið alla leið í gegnumKjarnaskóg, í gegnum nýjastahverfið, Naustahverfi, stoppaðhjá sundlauginni og farið í gegnummiðbæinn svo örfá dæmi séutekin. Síðasti hringurinn er farinnkl. 3 á daginn.Mikið af ferðamönnum kemurvið á Akureyri, til að mynda úrþeim ótalmörgu skemmtiferðaskipumsem heimsækja bæinn.City Bus er sannarlega kjörinleið fyrir þá sem langar til þessað gera sér betur grein fyrir legubæjarins þó svo að undur hansverði ekki uppgötvuð á einumdegi. Fram í miðjan ágúst gengurCity Bus daglega, en eftirþann tíma mun hann gangaalla daga nema fimmtudaga ogföstudaga.Menningarhúsið Hof – alhliðamenningarmiðstöðÞann 28. ágúst verður opnaðsannkallað menningarseturá Akureyri í glænýju húsi þarsem tónlist og sviðslistir verðaí hávegum hafðar. Unnið erhörðum höndum um þessarmundir að lokafrágangi á þessufallega húsi sem stendur viðStrandgötu 12. Auk þess að veramiðstöð menninga og lista munHof þjóna hlutverki upplýsingamiðstöðvarog ferðaþjónustu íbænum þar sem opinber UpplýsingamiðstöðAkureyrar munverða staðsett þar.Formleg vígsla hússins muneiga sér stað á menningarhátíðbæjarins, Akureyrarvöku, dagana27.-29. ágúst, sama dag ogafmæli bæjarins er fagnað. Viðvígsluathöfnina mun SinfóníuhljómsveitNorðurlands frumflytjaverkið HYMNOS eftirHafliða Hallgrímsson en aukþess verður mikil viðburðadagskráí hinu nýja menningarhúsiþá dagana.Eftir opnunarhátíðina verðursvo boðið upp á sneisafulladagskrá allan veturinn, þarsem flestir munu finna eitthvaðvið sitt hæfi; leiksýningar, ráð-stefnuhald, tónlistarnám ogdanssýningar, svo fátt eitt sénefnt.Skáldahúsin– Nonnahús,Sigurhæðir og DavíðshúsEn menning og listir einskorðastekki aðeins við hið verðandimenningarhús staðarins, langtþví frá, því ótal staði er að finnaí bænum sem bæði varðveitamenningu og sögu og taka þáttí að búa til ný menningarverðmæti.Á Akureyri má meðal annarsfinna þrjú söfn helguð minninguskálda, Nonnahús, Sigurhæðirog Davíðshús. Hús skáldsinsJóns Sveinssonar, Nonna, er ánefa þekktast af þessum húsum.Þar má kynnast ævintýrumNonna bæði í gegnum sögurnarhans og líf Jóns sjálfs. Nonnabækurnarhafa verið þýddar áyfir 40 tungumál, t.d. kínverskuog japönsku.Sigurhæðir og Davíðshúsgeyma sögu tveggja höfuðskálda.Matthías Jochumsson bjó íSigurhæðum sem er að finnarétt hjá Akureyrarkirkju, semstundum er kölluð Matthíasarkirkja.Í safninu er sýning umævi Matthíasar. Davíðshús erheimili Davíðs Stefánssonar oger hægt er að ganga um heimiliðeins og það var í hans daga ogþar með kynnast skáldinu semféll frá árið 1964.Auk þess er vert að minnast áleikfangasetur sem verður opnaðí júlí í Friðbjarnarhúsi. Húsiðer upphafsstaður góðtemplarahreyfingarinnarþar semfyrsta stúkan var stofnuð innanveggja þess. Húsið er kjörið fyrirleikfangasýningar þar sem þaðvirkar sjálft eins og dúkkuhús.Guðbjörg Ringsted stendur aðbaki hinu verðandi leikfangasetursí samstarfi við Minjasafnið áAkureyri, en hún hefur safnaðleikföngum í mörg ár og munlána setrinu leikföngin sín.Nonnahús er opið alla dagafrá 10-17 en Sigurhæðir og Davíðshúseru opin alla virka dagafrá 13-17.Minjasafnið á Akureyri –forvitnilegt og fjölskylduvænt safnÍ elsta bæjarhluta Akureyrar,Innbænum, er Minjasafniðá Akureyri staðsett. Þar er aðfinna áhugaverðar og vandaðarsýningar sem gefa góðainnsýn í sögu og menningusvæðisins gegnum tíðina. Sýningarnareru: „Akureyri - bærinnvið Pollinn“ og „Eyjafjörðurfrá öndverðu“. Þar að aukistendur nú yfir sumarsýningin„FJÁRSJÓÐUR - tuttugueyfirskir ljósmyndarar 1858-1965“. Sýningar Minjasafninsvekja án efa áhuga flestra, fráþeim yngstu til þeirra elstu,frá fjölskyldum til vinnustaðahópaþví hægt er að bregða sérí búninga.Á þessum fallega og grónastað á Akureyri má sannarlegafinna litla töfraveröldsem endurspeglast í safninusjálfu sem nú hýsir þrjár sýningar,en ekki síður í stærstasafngripnum sem er lítil ogfalleg kirkja frá 19. öld semstaðsett er í Minjasafnsgarðinum,einum elsta varðveittaskrúðgarði á Íslandi.Safnbúðin á staðnum kemurskemmtilega á óvart enhún býður upp á margan góðanvarninginn, til að myndabæði íslenskt handverk ogíslenska hönnun. Vert er aðminna á að Minasafnið stendurfyrir fjölbreyttum viðburðumallan ársins hring og að ásömu torfu og Minjasafnið erstendur hið sögufræga Nonnahús,sem vert er að skoða, enþar er til húsa minningarsafnum hinn ástsæla rithöfundJón Sveinsson - Nonna. Ekkimissa af þessum söfnum á leiðykkar um Akureyri.Minjasafnið er opið daglegatil 15. sept kl. 10-17. Minjasafniðá Akureyri, Aðalstræti58, 600 Akureyri, s: 462-4162,www.minjasafnid.isLaxdalshús – elsta húsbæjarinsÞar að auki er nýopnað elstahús bæjarins sem hefur aðgeyma kaffihús og sögusetur.Húsið var byggt árið 1795 oger raunar eina verslunarhúsiðsem stendur enn af 19. aldarkaupstaðnum á Akureyri. Húsiðstendur í Hafnarstræti, réttfyrir neðan hina rómuðu ísbúðBrynjuís.Í sumar munu verða haldnarsagnastundir í húsinu á vegumValgerðar H. Bjarnadóttur,sögukonu. Saga tveggja kvennaverður rakin á nýstárlegan hátt,annars vegar af völvunni Heiði,sem spáir fyrir ragnarökum íhinu forna kvæði Völuspá ogfáum við að kynnast sögunni ábakvið þessa fornfrægu völvu.Hins vegar sögu landnámskonunnarÞórunnar hyrnu sem varfyrsta höfðingjakona Eyjafjarðarað svo miklu leyti sem hægter að segja hennar sögu, en einsog með svo margar konur er ekkimikið til af heimildum um hennarlíf.Þessar sagnastundir munufara fram á sunnudögumog mánudögum í sumar, ásunnudagskvöldum kl. 18:30og 20, mánudögum kl. 11 og12:30 á ensku, og á íslensku ámánudagskvöldum kl.18:30 og20. Auk þess verður hægt aðpanta sögustundir á öðrum tímumfyrir hópa og jafnvel verðumstundunum fjölgað ef aðsóknverður mikil.Hér hefur verið stiklað á stóruvarðandi þær nýjungar semverður að finna í Akureyrarbæ ísumar, sé forvitni lesenda vakiner um að gera að heimsækjaheimasíðuna visitakureyri.is ogskella sér til þessa fallega höfuðstaðarNorðurlands.

44 • Sumarlandið Sumarlandið • 45Skapaðu minningar með Vina Maipo...Vínin frá Vina Maipo hafaátt miklum vinsældum aðfagna hér á landi síðustuár og verið með söluhæstuvínum í verslunum Vínbúðannaí gegnum árin.Það má segja með vissu aðvínin hafi vakið verðskuldaðaathygli fyrir gæði oggott verð.Vínin frá Vina Maipo erutilvalin, til dæmis í sumarbústaðinnog ferðalagið og auðvitaðmeð grillmatnum, enda áeinstaklega hagstæðu verði.Vina Maipo ChardonnayEinstaklega ferskt vín í góðujafnvægi búið til úr vínþrúgunniChardonnay. Fallega ljósgult álit. Létt og mjúk fylling, þurrtog ferskt með léttgrösugumávaxtakeim sem endar í ljúfueftirbragði. Epli og suðrænirávextir einkenna þetta góða vínsem er mjög gott eitt og sér semfrískandi fordrykkur og meðléttum réttum. Verð í Vínbúðunum5.490 krónur.Vina Maipo CabernetSauvignonFerskt og frekar létt og þurrtvín með fíngerðri ávaxtasætu ogléttum eikarkeim. Vínið er búiðtil úr vínþrúgunum CabernetSauvignon (85%) og Merlot(15%). Bragðið einkennist afplómum, brómberjum og vanillu.Þetta er frábært rauðvín ogpassar einstaklega vel með grilluðulambakjöti. Verð í Vínbúðunum5.490 krónur.Vina Maipo Chardonnay er þurrt ogferskt með léttgrösugum ávaxtakeimsem endar í ljúfu eftirbragði.Vina Maipo SauvignonBlanc / ChardonnayEinstaklega ferskt vín búiðtil úr vínþrúgunum SauvignonBlanc (85%) og Chardonnay(15%). Fallega ljóssítrónugultá lit með grænum tónum. Léttfylling, þurrt og ferskt meðVina Maipo CabernetSauvignon einkennist afplómum, brómberjum ogvanillu.keim af sítrónu, melónu ogperu. Þetta er hið fullkomnasumarvín, gott eitt og sér semfordrykkur og passar mjögvel með sjáfarfangi og léttumgrænmetisréttum. Verð í Vínbúðunum1.390 kr.Vina Maipo SauvignonBlanc / Chardonnay er hiðfullkomna sumarvín ogpassar vel með sjáfarfangiog léttum grænmetisréttum.Sumaruppskriftir frá HumarhúsinuÍ uppskriftunum sem hérfylgja er ferskleikinn ífyrirrúmi. Hráefnið eríslenskt. Upplagt á grillið.Verði ykkur að góðu.Grilluð Bleikja með Skessujurt,humarhölum og krækiberjasalatiBleikja er er tekin í heilu,helst ný veidd úr nálægum vötnumeða ám.Tekið er innan úr fiskinum,skornar renndur í roðið alveg innað beini og fiskurinn saltaðurog pipraður vel. Skessujurtiner gróf söxuð og henni makað áfiskinn innan sem utan. Þettaer sett í álpappír og grillað 4 -8 mín á hvorri hlið eftir stærðfisksins.Humarinn er klipptur meðskærum upp i skelina, penslaðurmeð hvítlauksolíu og grillaður ákjöthliðinni í 1-2 mín.Ferskt slatat að eigin vali erborið fram með fiskinumKrækiberja dressing í salatið.0,5 dl krækiber1 msk edik2 msk sykur3 msk vatnÖllu blandað saman sett ísalatið rétt fyrir framleiðsluEyjafjalla MOJITO10 stk bláber1 cl íslenskt brennivík3 cl Reyka vodka½ lime2 msk hrásykuríslenskt blóðbergMulin ísFyllt upp með SpriteMarið í glas og drukkið meðbros á vör.

46 • Sumarlandið Sumarlandið • 47Hvala- oglundaskoðuná eikarbátumSkonnortan Haukur. Norðursigling bætir fljótlega við skonnortunni Hildi en hún er væntanleg frá Danmörku á næstunni.Norðursigling var fyrstafyrirtækið á Íslandi til aðhefja reglubundnar hvalaskoðunarferðirfrá Húsavíkog hefur boðið uppá slíkar ferðir frá árinu1995. Upphafið að rekstrinummá rekja til áhugaog ástríðu fyrir gömlumíslenskum eikarbátum.Bræðurnir Hörður ogÁrni Sigurbjarnarsynirhöfðu áhuga á að eignastog gera upp slíkan bát ogtil að fjármagna það buðuþeir upp á siglingar meðferðamenn.Hvalaskoðunarferðirnar hittuí mark hjá ferðamönnum, allirvildu fara á sjó og skoða náttúrunaþar. Í byrjun var fyrirtækiðaðeins með einn bát,Knörrinn, en fljótlega var öðrumbát bætt við og svo hefur útgerðinvaxið smátt og smátt. Í árbætir Norðursigling við tveimurnýjum bátum, annar þeirra erGarðar (áður Sveinbjörn Jakobssonfrá Ólafsvík) sem verðurlengsti eikarbátur í notkun áÍslandi, en hinn er skonnortanHildur sem verið er að geraupp í Danmörku og von er á tillandsins í lok mánaðarins. Fyrirá Norðursigling skonnortunaHauk.„Þetta eru einu hefðbundnuseglskipin sem Íslendingar eigaá floti,” segir Birna Lind Björnsdóttir,nýr sölu- og markaðsstjórihjá Norðursiglingu.Ný skonnortaHaukur var smíðaður árið1973 en Norðursigling lét breytabátnum í seglskip veturinn 2001-2002. Haukur var endurgerðurFyrstu hvalaskoðunarferðirnar hófust árið 1995 og urðu fljótlega vinsælar. Boðið er upp á styttri og lengri siglingar.í anda gömlu hákarlaskonnortannasem voru á miðunumundan Norðurlandi á 19. öld.„Við höfum haft íslenskastrandmenningu að leiðarljósií því sem við erum að gera ogreynt að tengja þetta saman,”segir Birna Lind.Skonnortan Haukur hefurverið mjög vinsæl frá því aðhún hóf siglingar fyrir Norðursiglingu2002 og því hefur veriðákveðið að bæta Hildi við í flotann.Á henni verður hefðbundinnskonnortureiði.„Seglskipin hafa verið mjögvinsæl og vakið athygli ferðamanna,bæði íslenskra ogerlendra. Þó að siglingahefðinhafi glatast að mestu hjá okkurþá er hún rík í Evrópu og á hinumNorðurlöndunum. Við leggjumáherslu á að endurvekjaþennan áhuga og halda uppiþessari gömlu hefð,” segir hún.Stuttar og lengri ferðirNorðursigling hefur boðiðupp á þriggja tíma hefðbundnahvalaskoðunarferðir frá 1995.Frá 2002 hefur einnig veriðboðið upp á örlítið lengri ferð,Hvalir, lundar og segl. Þá erfarið á skonnortunni í bæðihvalaskoðun, lundaskoðun viðLundey þar sem um það bil 200þúsund lundar eru yfir sumartímannog svo eru hífð uppsegl í túrnum.Fyrirtækið er líka að þróatveggja til þriggja daga ferðirí Grímsey þar sem gist verðurum borð í bátnum. Þær ferðireru jafnt fyrir einstaklinga ogsmærri hópa.„Við ákváðum að koma meðannað seglskip til að geta sinntþeirri eftirspurn betur,” segirBirna.Varðveisla eikarbáta erNorðursiglingu efst í huga.Fyrirtækið ætlar að haldaþví áfram með umhverfisvænmarkmið að leiðarljósi og tilað efla sjálfbæra ferðaþjónustuá Húsavík. Eikarbátarnir erufjölskylduvænir, mjög stöðugirog hljóðlátir með þægilegu aðgengifyrir alla.Norðursigling rekur einnigveitingastaðinn Gamla Bauká Húsavík. Staðurinn legguráherslu á fiskrétti og hráefni afsvæðinu. Kaffihúsið Skuld ogminjagripaverslun er einnig áhafnarsvæðinu.Frekari upplýsingar er aðfinna á nýrri heimasíðu Norðursiglingarwww.nordursigling.is.Birna Lind Björnsdóttir, nýr sölu- og markaðsstjóri hjá Norðursiglingu.Sumarið er tíminn ...BARNAPOKI 100 CMKr. 5.995KRAKKAPOKI 130 CMKr. 6.995UNGLINGAPOKI 165CMKr. 8.995FULLORÐINSPOKIKr. 11.995Mikið úrval affjölskyldutjöldum3000 mm vatnsheldniÁfastur botn,pöddufrítt tjaldlsÍs enkuF a x a f e n i 8 / / 1 0 8 R e y k j a v í k / / S í m i 5 3 4 2 7 2 7 / / e - m a i l : a l p a r n i r @ a l p a r n i r . i s / / w w w . a l p a r n i r . i s

48 • Sumarlandið Sumarlandið • 49Kraftmiklakjötsúpanþeirra er orðinheimsfræg eneinnig er hægtað fá kleinur,ástarpunga,hangikjöt, lamb,fjallableikju ,fjallagrasamjólk,rababaraböku aðógleymdri hinniævintýralegusláturtertu.Fræðist um sólkerfið, mismunandi orkugjafa og orkuvinnsluvíða í heiminum á gagnvirku sýningunniOrkuverið jörð.Sýningin er staðsett í Reykjanesvirkjun.Reykjanesvirkjun er jarðvarmavirkjun HS Orku hf, staðsett út á Reykjanestánni,rétt við Reykjanesvita.Inntak sýningarinnar er“Orka er líf ”FjallakaffiÞjóðlegt góðgætiá fjöllumSýningin er opin alla daga frá kl. 12:00 - 16:00frá 1. maí - 15. september.Pantanir fyrir hópa og upplýsingar í síma 436 1000.Ferðaþjónustan Fjalladýrðí Möðrudal á fjöllum rekurhið margrómaða Fjallakaffi.Byggðin þarna er einsog vin í eyðimörkinni ogmargir þyrstir og svangirferðalangar geta sest niðurí Fjallakaffi og fengið sérýmiskonar íslenskar kræsingar.Fjallakaffi er í snotrum burstabæog þar hefur alltaf verið lögðáhersla á að bjóða uppá þjóðlegtgóðgæti. Kraftmikla kjötsúpanþeirra er orðin heimsfræg eneinnig er hægt að fá kleinur,ástarpunga, hangikjöt, lamb,fjallableikju , fjallagrasamjólk,rababaraböku að ógleymdrihinni ævintýralegu sláturtertu.Í Fjallakaffi er auk þess að finnafjölbreytt og vandað handverkúr íslensku ullinni, þar sem fáirmunir eiga sér hliðstæðu.Gistiaðstaðan í Möðrudaler í rómantískum baðstofum ígamla stílnum. Tjaldstæðið ásvæðinu er búið helstu þægindumen þar er til staðar rafmagn,sturtu- og eldunaraðstaða. Þaðmá til gamans geta þess aðfólk sem fær sér benín á bílinná staðnum dælir á bílinn ítorfbæ.„Tölt á þrjá tinda“Ferðaþjónustan Fjalladýrðbýður uppá dagsferðir innáhálendið og má þar helst nefnaí Öskju, Herðubreiðarlindir ogKverkfjöll. „Tölt á þrjá tinda“er gönguleið sem gönguglaðirlíta hýru auga til en þá er fyrstgengið á Snæfell, síðan Kverkfjöllog að lokum á Hreiðubreið.Ferðin tekur fjóra daga og ereinn dagur notaður til að njótaÖskjusvæðisins. Í sumar verðurfarið í Herðubreiðargöngurog Kverkfjallagöngur alla laugardaga.Nánari upplýsingar ástaðnum.Netfang: fjalladyrd@fjalladyrd.isVefsíða: www.fjalladyrd.isÍ eldingu er næg orka til að rista hvað margar brauðsneiðar? Er Effelturninn hærri á sumrin en veturna?Hve mikil orka sparast með því að endurvinna eina áldós?Rafvæddur heimur, hvaða orkugjafa nota þjóðir heims?Er þetta kolefnissporið mitt?Brekkustíg 36 260 Reykjanesbæ Sími 422 5200 www.hs.is hs@hs.is

50 • Sumarlandið Sumarlandið • 51Breiðdalsvík:Breiðdalur …brosir við þérÝmis afþreying er í boðiá Breiðdalsvík hvort semfólk ætlar að dvelja þarum lengri eða skemmritíma. Áhugaverða staði máheimsækja í þorpinu eða íBreiðdal þar sem finna máfjölbreyttar gönguleiðir.Þegar Páll Baldursson, sveitarstjóriBreiðdalshrepps, er beðinnum að lýsa Breiðdalsvík segirhann: „Lítið, vinalegt þorp.“Um 210 manns búa í sveitarfélaginuen um þriðjungur býrekki í þorpinu sjálfu.Ýmislegt er að skoða í þorpinuog sveitinni í kring. Páll nefnirsteinasafn í þorpinu. „Segjamá að safnið hafi þá sérstöðuað það er fræðilegra en önnursteinasöfn en safnið er vel flokkaðog skipulega uppsett; raðaðupp eftir steindum og flest sýnitegundagreind og merkt meðfræðiheitum.“Breiðdalssetur er í Gamlakaupfélaginu sem er elsta húsiðí þorpinu. Því er ætlað að veramiðstöð menningar, sögu ogþekkingar. Þar er meðal annarssýning tengd jarðfræði - í Jarðfræðisetrinusem er fyrsti hlutisetursins sem er opnaður - og erhún byggð á verkum jarðfræðingsinsdr. George P. L. Walkers.Jarðfræði Austurlands erþar í aðalhlutverki.Í júlí er áætlað að opna í húsinusýninguna „Þorp verður til- brot úr sögu Breiðdalsvíkur1850 – 2010“.Upplýsingamiðstöð er rekin íGamla kaupfélagshúsinu.Ás Handverkshús er handverks-og gjafavöruverslunog kvenfélagskonur rekaútimarkað á sumrin og seljabakkelsi.Páll nefnir að mikil uppbygginghafi verið í ferðaþjónustuá síðustu árum en ísveitarfélaginu eru fjögur hótel,sveitagisting, sumarhúsagistingog frítt tjaldstæði. „Hóteliná staðnum heita Hótel Bláfell,sem er lítið rómantískt hótel áBreiðdalsvík þar sem boðið erupp á alíslenskan mat í hádeginu,Hótel Staðarborg, en þaðanliggja fallegar gönguleiðir og þarer hestaleiga, Veiðihúsið Eyjar,sem er fyrsta flokks heilsárshótelog veiðirétthafi fyrir Breiðdalsá,og Café Margret sem erfallegt, lítið heilsárshótel meðfyrsta flokks gistingu og veitingum.Ferðaþjónustan Skarði leigirsumarhús og er með bændagistingu.Sumarhúsin standa áfögrum stað í Gilsárstekksskógií mynni Norðurdals.“Sundlaugin í þorpinu erútilaug með heitum potti enþar geta gestir einnig nýtt sérvel útbúna líkamsræktarstöð ásama stað.Kraftakeppnin, Austfjarðartröllið,er haldin árlega í ágústog hefð er fyrir því að lokadagurkeppninnar sé á Breiðdalsvík.Þeir sem til Breiðdalsvíkurkoma geta náttúrlega nýtt sérnáttúruna allt í kring. „Búiðer að stika leiðir yfir fjöll oghálsa. Það er til dæmis stutt ogskemmtileg gönguleið á Streitishvarfisem er nesið á milliDjúpavogs og Breiðdalsvíkur.Hún liggur að sérstöku jarðfræðilegufyrirbrigði í fjöruborðinu.“Páll nefnir fjöruna við þorpiðog bendir á kílómeters langasandeyri sem hann segir verafrábært útivistarsvæði. „Jafnframter rétt að nefna eyðibýlinJórvík og Lindarbakka. Um erað ræða jörð í eigu Skógræktarríkisins í Suðurdal. Húsin hafatalsverðan sjarma þó þau séu íniðurníðslu en unnið hefur veriðað því að bæta aðgengi að jörðinnisem útivistarsvæði.“ Hægter að tjalda víðar í dalnum ogá nokkrum stöðum eru borð ogbekkir þar sem er tilvalið aðborða nesti.Þá má nefna Breiðdalsá þarsem hægt er að stunda silungsoglaxveiði og útivistarsvæði er ílandi Eydala við Landnyrðingsskjólbakkaog við Staðarborg.Fossinn Beljandi er í Suðurdalsem vert er að skoða.„Að Heydölum hefur veriðkirkja frá fornkristni. Sr. EinarSigurðsson er þekktastur prestannaen hann orti jólasálminnNóttin var sú ágæt ein. Minnisvarðium sr. Einar er í kirkjugarðinum.“Hótel Bláfell á Breiðdalsvík:Íslenskur heimilismaturúr hráefni frá heimabyggðBreiðdalsvík er á milliHafnar í Hornafirði og Egilsstaðaog margir fara þarí gegn hvort sem þeir gistaeða ekki á leið sinni umAusturland. Breiðdalsvíker að mörgu leyti frábærviðkomustaður í ferðalaginu.Á Hótel Bláfelli á Breiðdalsvíker rekinn veitingastaður þarsem lögð er áhersla á íslenskanheimilismat í hádeginu yfirsumartímann. „Það getur veriðgott að breyta til á ferðalaginuog fá sér staðgóðan hádegismatí fallegu og þægilegu umhverfi,“segir Friðrik hótelstjóri. „Á HótelBláfelli er meðal annars boðiðupp á plokkfisk, kjötsúpu ogfiskisúpu og þar ættu allir í fjölskyldunniað finna eitthvað fyrirsinn smekk.“Á kvöldin er boðið upp á hlaðborðmeð úrvals réttum þar semhráefið er að miklu leyti sótt ínágrennið hvort sem er haf eðahagi. Réttirnir eru svo útbúnirá ýmsan hátt allt frá klassískulambalæri, pottrétt með marókóskuívafi, fiskirétti og grænmetisréttiásamt réttum meðtælensku ívafi. Ef hlaðborðiðer ofhlaðið þá er líka boðið uppá léttan matseðil með ýmsumkrásum allt frá hamborgurumog pítsum yfir í djúpsteiktanfisk og franskar eða nautasteik.Hamborgararnir á Bláfelli eru120 gr gerðir á staðnum eruúr úrvals nautakjöti frá Kleif íBreiðdal.„Í vetur var veitingasalurinná Hótel Bláfelli tekinn algerlegaí gegn þar sem leitast var viðað nota að hluta til efnivið úrumhverfinu. Breiðdalsvík ogBreiðdalurinn eru vel þekktfyrir jarðfræðisögu sína. Því varnotað grjót úr fjörunni á Austurlandiásamt fleiri bergtegundumfrá svæðinu á andyrið, nýjabarborðið og móttökuna. Því ernotarleg og heimilisleg tilfiningað koma inn á Hótel Bláfellþar sem öllum ætti að líða vel íbjörtu og hlýlegu umhverfi.“Á Hótel Bláfelli eru tveir salir,annar tekur um 120 manns ísæti en hinn um 30. Því hentarstaðsetningin að mörgu leytiýmiss konar fundum eða mannfögnuðum.Nú eða það má barataka frá smá tíma og njóta þessað sitja í bjálkastofunni viðsnarkandi eldinn eftir góðandag.Hótel Bláfell var opnað árið1982, þá með átta gistiherbergiog litla matsölu. Árið 1998 varþað stækkað og ný bygging vartekin í notkun. Í dag eru herberginorðin 25, öll með baðherbergi,sjónvarpi og síma oginterneti. Hægt er að fá deluxeherbergi eða junior svítu þarsem eru meðal annars flatskjárog DVD tæki.„Hótel Bláfell er rómantísktsveitahótel í faðmi Breiðdalsinssem er umlykinn af fjöllumog hafinu. Þar er gott að njótanáttúrunnar og láta svo líða úrsér eða bara slaka á eftir góðandag.Til að gera dvölina sem eftiminnilegastaer ýmistlegt hægtað gera. Á Breiðdalsvík er öllhelsta þjónusta og þar á meðalskemmtileg útisundlaug ogíþróttahús. Þetta er barnvæntumhverfi með leikvöllum oggóðri fjöru og skemmtilegti náttúruí kring. Breiðdalurinn hefurlíka upp á margt að bjóða og þará meðal hestaferðir og skipulagðargönguferðir eða veiði hvortsem er lax í Breiðdalsá, vatnaveiðieða örlítið stærri villibráð.Við á Hótel Bláfelli viljum einnigleggja okkur fram við að geradvölina sem ánæglulegasta ogleggjum okkur því fram við aðaðstoða gesti okkar með að geradvölina sem besta, hvort sem ermeð persóulegri þjónustu eins oggjafakörfur inn á herbergið eðaaðstoð með afþreyingu á meðaná dvölinni stendur. Það er okkarvon að allir njóti viðkomunar áBreiðdalsvík.“

52 • Sumarlandið Sumarlandið • 53Ríki Vatnajökuls í fararbroddimeð mat úr héraðiSeljavellir - fyrstir á Íslandií framleiðslu á Sauðaostiog eini andabóndinn álandinu er með andaræktí ríki Vatnajökuls sem nærfrá Lómagnúp í vestri aðHvalnesi í austri og heyrirundir SveitarfélagiðHornafjörð.„Fjölbreytt gisting er í Hornafirðiog mörg góð tjaldsvæði. Ásvæðinu frá Skaftafelli að Höfneru mörg fín tjaldsvæði þannigað ekki ætti að væsa um neinn.Á tjaldsvæðunum er alltaf laustþó oft hafi verið erfitt að fá inniá svæðinu svona yfir hásumarið.Nú hafa fjölmargir ferðaþjónustuaðilarsem bjóða uppá gistingustækkað við sig og bætt viðgistirými, einnig hafa einhverjirbæst við, segir Rósa Björk Halldórsdóttir,framkvæmdastjóriRíkis Vatnajökuls í Hornafirðisem er ferðaþjónustu-, matvælaog menningarklasi Suðausturlands.Ekki hefur fallið öskuarða ásvæðið innan sveitarfélagsinsHornafjarðar þannig að náttúraner þar öll í miklum blómaog ný fyrirtæki hafa bæst í flóruferðaþjónustufyrirtækja á svæðinu.Hornfirðingar fengu í fyrranýja og stórglæsilega sundlaugmeð gufubaði og ævintýralegumrennibrautum á Höfn en þar varnýlega steinasafn opnað í gömlusundlauginni.„Gamla sundlaugarbygginginvar keypt af framsæknum hjónumsem búa á Höfn og þau hafastaðið að breytingum á sundlauginnií allan vetur. Þau eigastórt og glæsilegt steinasafn,hafa gengið mikið á fjöll og safnaðólíklegustu steinum síðustuáratugina. “ Það er ævintýraheimurað skoða steinasafniðí þessu umhverfi, segir RósaBjörk.Auðvelt að sjá seli oghreindýrBoðið er upp á fjórhjólaferðireftir gömlum árfarvegi inn aðHoffellsjökli. Einnig hefur veriðopnaður nýr húsdýragarðurí Hólmi á Mýrum. Þar er hægtað komast nálægt íslensku húsdýrunum,til dæmis geitum ogkindum, auk þess sem fjölbreyttsafn er af íslenskum og erlendumfuglum, kanínum af öllumstærðum og gerðum. Þá er auðveltað sjá hreindýr hvarvetna íHornafirði.„Þau eru á sumrin inni í dölunumen alltaf er eitt og eitt nálægtbyggðinni og í Jökulsárlónier nánast undantekningalausthægt að sjá seli,“ segir Rósa.Unnið er að því að laða aðfleira göngufólk í þessa mögnuðunáttúru sem er í RíkiVatnajökuls, jöklar og há fjöll.Ekki gera allir sér grein fyrirþví að Sveitarfélagið Hornafjörðurtelst til Suðurlands og erfært þangað allt árið enda ekkisnjóþungt svæði yfir vetrartímann.?„Helstu perlur svæðisins eruSkaftafell, Skeiðarársandurinnmikli, Jökulsárlónið og allirskriðjöklarnir. Svo er það hiðeinstaka Þórbergssetur til minningarum rithöfundinn okkarÞórberg Þórðarson, líf hans ogstörf en einnig er vert að benda ámeð því að heimsækja Þórbergsseturfræðist þú líka um lífiðí Suðursveitinni og nágrannasveitirnaren þetta var einangraðastalandsvæði Íslands áðuren að jökulárnar voru brúaðar.Hvet einnig göngufólk að skoðanýju gáttina að Vatnajökulsþjóðgarði,Heinabergsvæðið.Skemmtilegt er að heimsækjaHvalnesið og fyrir göngufólk eryndislegt að fara upp í Lón ogí Lónsöræfi og í raun allt þettafrábæra fjalllendi allt í kringumokkur, segir Rósa Björk.MatarkistaVakning hefur orðið í matarmenningunnií Hornafirði. Ífyrrasumar var opnuð heimamarkaðsbúðþar sem á boðstólumeru matur og afurðir úr ríkiVatnajökuls eða úr heimahéraði.Þarna eru afurðir frá bændum ogsmáframleiðendum, trillukörlumog sjávarútvegsfyrirtækjum.Verkefni matvælaklasans umheimamarkaðsbúð hefur bættaðgengi að ferskum matvælumá svæðinu en einnig skapaðmarkað fyrir hráefni og afurðirúr héraði. Hér á Suðausturlandier ein mesta matarkista Íslandssegir Rósa Björk.Heimamarkaðsbúðin er íPakkhúsinu á Höfn og er opinalla daga nema sunnudaga enþað er hægt óska eftir opnun áöðrum tímum. Þar er hægt aðkaupa afurðir sem eiga upprunasinn á svæðinu og eru framleiddarþar. Sem dæmi má nefnareyktan makríl og andakjöt.„Það er mikil upplifun að faraí búðina og kíkja á þessar afurðir.Þar er til dæmis á boðstólumeini sauðaosturinn sem er framleiddurá Íslandi en einnig er ásvæðinu eini andabóndi landsins.Hér er mikil flóra af góðumveitingastöðum og það ættu allirað finna eitthvað við sitt hæfi hérí og við lendur stærsta þjóðgarðsEvrópu Vatnajökulsþjóðgarðs,segir Rósa Björk.P10.02.873.OD.001-P1 útg. 1 (07.05.2010 16:06) - Prentað 07.05.2010 15:58

54 • Sumarlandið Sumarlandið • 55IðntréVinna við byggingar í ferðaþjónustuSmíðafyrirtækið Iðntréhefur meðfram öðru tekiðað sér viðhald og innréttingará alls um 30 hótelumog gistiheimilum. Iðntréhefur víða komið við hjáfyrirtækjum tengdumferðaþjónustu og einnigtekið að sér smíði inntréttingafyrir veitingahús.Það er mjög skemmtileg oggefandi vinna að taka þátt íuppbyggingu ferðaþjónustunnará Ísland,“ segir HermannGunnarsson, framkvæmdastjóriIðntré.Auk þess að vinna viðbyggingar í ferðaþjónustu tekurfyrirtækið að sér flest þausmíðaverkefni sem viðskiptavinirkoma með inn á borð til starfsmannanna.Iðntré var stofnaðárið 2002 en allir starfsmennirnirstörfuðu áður hjá Ingvariog Gylfa. „Hér starfa einungisfínir fagmenn sem geta smíðaðallt á milli himins og jarðar. Viðsérsmíðum líka húsgögn.“ Hermannsegir að þrátt fyrir kreppuhafi verið heilmikið að gera hjáfyrirtækinu en alltaf sé hægt aðbæta við verkefnum.Þjóðveldisbærinn opnardyr að fortíðinniNeðan Sámsstaðamúla íÞjórsárdal er Þjóðveldisbærinnsem reistur var ítilefni af 1100 ára afmæliÍslandsbyggðar og er hannopinn gestum og gangandialla daga á tímabilinufrá 1. júní – 1. septemberkl. 10:00 - 12:00 og 13:00– 18:00. Við gerð Þjóðveldisbæjarinsvar það einkumhaft í huga að byggja einsnákvæmlega og unnt varmeð hliðsjón af bæjarrústumsem fundist höfðu viðfornleifauppgröft á Stöngsem er innar í dalnum.Tilgangurinn með smíðibæjarins var að gera hannað eins konar safni sýnishornaaf smíð og verkmenntsem vitað er meðöruggri vissu að hefur veriðiðkuð á þjóðveldisöld.Talið er að í vikurgosi úrHeklu árið 1104 hafi vart færrien 20 bæir í Þjórsárdal farið íeyði. Meðal þeirra var fornbýliðStöng neðan við Gjána í Þjórsárdal.Við uppgröft norrænnafornleifafræðinga á staðnumárið 1939 fékkst mikill fróðleikurum hvernig skipan bæjarhúsaog útihúsa hefur verið áseinni hluta 11. aldar.Fljótlega eftir að Þjóðhátíðarnefndhóf störf sín kom framsú hugmynd að fá Hörð Ágústsson„fornhúsafræðing“ til að sjáum smíði líkans sem byggðistá rannsóknum hans á fornumhúsakosti. Jafnframt var stefntað því að reistur yrði bær í fullristærð fyrir þjóðhátíðarárið 1974.Svo fór að smíði Þjóðveldisbæjarinshófst það ár en ekki varlokið við að reisa hann fyrr enárið 1977. Kostnaður við gerðbæjarins var greiddur af forsætisráðuneytinu,Landsvirkjun ogGnúpverjahreppi.Þjóðveldisbænum var valinnstaður í grennd við rústirSkeljastaða og skiptist hann ískála, stofu, búr, anddyri, klefaog kamar. Skálinn var aðalhúsiðÞjóðveldisbærinn Stöng. Mynd: Rögnvaldur Guðmundssoná bænum. Þar unnu menn ýmisdagleg störf, en öðru fremurvar skálinn svefnstaður heimilisfólksins.Hins vegar er taliðað stofan hafi verið allt í senn,vinnustaður kvenna, dagstofa ogveisluhús. Bærinn ber þess vitniað húsakynni fornmanna voruekki ómerkilegir moldarkofar,heldur vandaðar og glæsilegarbyggingar.Árið 2000 var vígð lítil torfklæddstafkirkja við Þjóðveldisbæinní Þjórsárdal. Kirkjanvar smíðuð með hliðsjón afkirkju sem fannst við fornleifarannsóknirá Stöng 1986 - 1998,en við smíði hennar var einnigstuðst við ýmsar aðrar heimildirum kirkjur á fyrstu öldum kristniá Íslandi. Kirkjan er útkirkja fráStóra - Núpsprestakalli. Sömuaðilar kostuðu smíði kirkjunnarog gerð Þjóðveldisbæjarins, þ.e.forsætisráðuneytið, Landsvirkjunog Gnúpverjahreppur.Þjóðveldisbærinn og kirkjaneru eign íslenska ríkisinsog fer forsætisráðuneytið meðyfirstjórn og eigendaforræðiyfir þeim. Lengst af byggðistrekstur Þjóðveldisbæjarinsá innkomnum aðgangseyri ogaðstoð frá Landsvirkjun ogGnúpverjahreppi eftir atvikum.Með máldaga sem forsætisráðuneytið,Þjóðminjasafn Íslands,Skeiða- og Gnúpverjahreppurog Landsvirkjun gerðu með sérárið 2002 um rekstur og viðhaldÞjóðveldisbæjarins varmeð formlegum hætti gengiðfrá málefnum bæjarins með þvíað ráðuneytið leggur árlega 2/3til rekstrar og viðhalds bæjarinsauk endurbóta og Landsvirkjunleggur fram 1/3 árlega. Þar meðlauk því óvissuástandi sem ríkthafði um hann frá upphafi.Einnig kveður máldaginn áum að Landsvirkjun leggi semfyrr til ígildi tveggja stöðugildafyrir það tímabil sem Þjóðveldisbærinner opinn gestum í þvískyni að veita þeim nauðsynlegafræðslu og þjónustu einsog Landsvirkjun hefur gert fráþví starfsemi í bænum hófst.Þjóðminjasafnið leggur til ráðgjöfog aðra faglega aðstoðvegna viðhalds bæjarins ogþeirrar starfsemi sem þar ferfram án endurgjalds, og Skeiðaog Gnúpverjahreppur leggur tilalla nauðsynlega aðstoð vegnaskipulagsmála sem tengjastÞjóðveldisbænum og annast allarmerkingar og uppbyggingugönguleiða. Jafnframt leggurhreppurinn til fjármagn þegarsérstaklega stendur á.Varðveisla og dagleg stjórnÞjóðveldisbæjarins og kirkjunnarer í höndum hússtjórnarsem hefur umsjón með bænumog ber ábyrgð á allri starfsemií honum, rekstri og fjármálum.Í samræmi við máldagafyrir kirkju Þjóðveldisbæjarinsannast hússtjórnin umsjá kirkjunnar,rekstur og viðhald. Hússtjórniner skipuð til fjögurraára í senn.Opið alla daga frá 1. júní - 31.ágúst kl. 10 -18 .www.þjodveldisbaer.issími 488 7713

56 • Sumarlandið Sumarlandið • 57Allt orðið vel græntundir EyjafjallajökliVissir þú aðnotaðir voruyfir 1,5 milljónlítrar af vatni viðhreinsunarstörfundir Eyjafjöllum.Það hefur varla fariðframhjá nokkrum hér álandi að eldgos hefur staðiyfir í Eyjafjallajökli. Nú,nokkrum vikum eftir aðgosið var sem stærst rýkurenn eilítið úr katlinumen öskufall er með öllubúið og sveitirnar í kringorðnar iðjagrænar. Í Rangárþingrieystra, heimasveitEyjafjallajökuls máfinna margar sígildar semog óvæntar náttúruperlursem geta komið hverjumsem er á óvart, hversu velsem maður telur sig þekkjaSuðurland.„Í raun er magnað að upplifasvæðið í dag, svona rétt eftirgosið,“ segir Þuríður HalldóraAradóttir kynningastjóri Rangárþingseystra. „Það er reyndarkannski ekki hægt að segja aðgosinu sé lokið, vísindamennsegja að nú sé Eyjafjallajökulleins og nokkurs konar háhitasvæði,það er hiti í honum oggufubólstrar svo ekki er hægtað setja goslok á jökulinn.“„Við höfum orðið svolítið vörvið að fólki haldi enn að allt ségrátt hérna, enda búið að sjáótalmargar myndir af öskufallinu,af gráu mistri yfir öllu. Enraunin er aldeilis önnur, hér erallt orðið vel grænt og maðurþarf að skoða grassvörðinn veltil þess að sjá öskuna. Raunarhafa sumir orðið vonsviknirað upplifa ekki öskugrámannen jökullinn minnir á sig meðgufubólstrunum,“ segir Þuríður.Upplýsingamiðstöðinn áHvolsvelli var stækkuð til munaí kjölfar gossins og færð í félagsheimilistaðarins Hvol. „Þar erhægt að nálgast allar upplýsingarbæði um svæðið og gosið,í raun erum við að safna öllummögulegum upplýsingum umgosið sem og allar þær aðgerðirsem í kringum það var,“ segirÞuríður.„Í júlí mun verða sett upp einskonar sýning um gosið, semkemur upplýsingum á framfæritil ferðalanga á aðgengileganog skemmtilegan hátt. Þanniggetur fólk skoðað núna, rétt eftirað þetta allt gerðist hverniggosið var, hver undanfarinn varog svo framvegis.“Að auki verður ljósmyndasýningundir berum himni opnuðnúna í lok júní á Hvolsvelli.Þar verður hægt að sjá nokkrarmyndir frá gosinu en þó einnahelst af mannlífi og náttúrusvæðisins sem ekki liggur svoopið við þegar keyrt er í gegnumsveitafélagið.Þórsmörk og Fimmvörðuhálshafa eðlilega verið áberandií umræðunni í kjölfargossins enda einhverjir mestsóttu ferðamannastaðir landsins.„Þórsmörk er víst vel orðingræn, þrátt fyrir allt öskufalliðsem dundi yfir hana, öskuna ermest að sjá á aurunum, en ekkieins á vinsælum áningastöðumeins og Húsadal, Langadal ogBásum,“ segir Þuríður. „Þar erbyrjað að slá tjaldstæðin og allttilbúið fyrir sumarið.„„Vegurinn inn í Þórsmörk varlagaður eftir flóðin og er raunarorðinn mun mýkri en hannvar vegna allar öskunnar, og svomá einnig segja um marga aðravegaslóða á svæðinu, askanhafði þó einnig einhver jákvæðáhrif,“ segir Þuríður. „Hamrafjarðarheiðiog Skógaheiðiverða þó ekki opnaðar í sumarvegna náttúruverndar þar semþeir eru illfærir vegna snjó- ogöskulaga. Aðrir hálendisslóðará svæðinu eru opnir vel búnumökutækjum en vissara er aðleita upplýsinga um færð áðuren haldið er af stað, þar sembreyttar aðstæður á svæðinuhafa leitt til breyttra áhersla ásumum slóðum.Á Fimmvörðuhálsi hafamyndast ný fjöll sem hafa fengiðnöfnin Magni og Móði. Enþað munu hafa verið nöfn sonagoðsins Þórs, sem Þórsmörkindregur nafn sitt af.. Einnighefur myndast nýtt hraun aðnafni Goðahraun. Gönguleiðinhefur því eðlilega breyst ogsegir Þuríður hana færa velgöngufæru fólki en undirbúningursé mikilvægur áður enlagt sé af stað á hálsinn, þarsem þykkt öskulag liggi yfirstórum hluta leiðarinnar yfirSkógaheiði. Auk þess sé ávalltkjörið að fara upp að nýju fjöllunummeð þeim ferðafélögumsem hafa aðsetur í Þórsmörk ogbjóða upp á slíkar ferðir undirleiðsögn staðkunnugra.Margir af þekktustu ferðamannastöðumlandsins eru íMargir afþekktustuferðamannastöðumlandsinseru í Rangárþingieystra, allt frájarðfræðilegumnáttúruundrumsem eldgosiðhefur vakiðmikla athygliá, til söguslóðaNjáls sögu þarsem Gunnar áHlíðarenda féll íbardaga í staðinnfyrir að gerastútlagiRangárþingi eystra, allt frá jarðfræðilegumnáttúruundrumsem eldgosið hefur vakið miklaathygli á, til söguslóða Njálssögu þar sem Gunnar á Hlíðarendaféll í bardaga í staðinnfyrir að gerast útlagi og þurfaað yfirgefa land. Þess á millimá finna þekktar náttúruperlureins og Skógafoss og Seljalandsfoss.Fyrir utan hinar þjóðþekktuperlur eru einnig ótalmargiráhugaverðir og líttþekktir staðirtil að skoða. Ótalmarga fossaer þar að finna sem og fjöldanallan af hellum, sem sumumhverjum hefur verið breytt íútihús.„Maður verður kannski svolítiðvar við að það eru margirsem telja sig þekkja Suðurland,eftir að hafa keyrt hér oft í gegnog farið á Gullfoss og Geysi ogþessa fallegu staði. En ég getvottað fyrir það að suðurlandiðkemur manni sífellt á óvart meðnýjum fossum og fjöllum semvert er að kynna sér á hverjusvæði fyrir sig.Hún bendir einnig á að viljimaður fá gott útsýni yfir jökulinnog sjá afleiðingar flóðsinssé sniðugt að fara upp Þórólfsfell.Þegar skyggnið er gott séstvel til jökulsins. Þar að auki séþar að finna áhugaverðan helli,Mögugilshelli sem sé afar sérstakurblágrýtisdropahellir.„Að fara um þetta svæðinúna er merkilegt að því leytiað þú ert að upplifa söguna ámeðan hún er að gerast, sögusem áður hefur bara verið til ísögubókunum,“ segir Þuríður.Það er enn líf í katlinum, maðursér gufustrókinn, og ummerkigossins á sjálfum jöklinum. Þúert að upplifa náttúruna á alltannan hátt en þú hefur annarstækifæri á,“ segir Þuríður aðlokum.Vissir þú að eittstærsta spóavarpí Evrópu er áMarkarfljótsaurum.Vissir þú aðDrumbabót eruminjar eftir stórthamfarahlaupVissir þú að þaðeru til sögurum skrímslií skötulíki íMarkarfljóti.

58 • Sumarlandið Sumarlandið • 59Samlífi listar og lystar -Glæsilegt handverkskaffihús á HvolsvelliVið Austurveg á Hvolsvelli,í húsi sem var áðurpósthús bæjarins, hefurallsérstætt kaffihús veriðrekið síðustu ár af listrænumhjónakornum. EldstóCafé býður nefnilega ekkiaðeins upp á gæðakaffi, teog veitingar, heldur spilarhandverk ekki síðri rulluinnan veggja kaffihússins.Unnendur leir- ogmyndlistar ættu því ekkiað hika við að leggja leiðsína til Guðlaugar Helguog Þórs í Eldstó Café semhafa ekki slegið slöku við írekstrinum þrátt fyrir erfittárferði og langdregnarnáttúruhamfarir.Hjónin á bakvið Eldstó eruengir nýgræðingar þegar kemurað listsköpun. Þór Sveinssoner annálaður leirkerasmiður oghefur skapað sér gott orð fyrirfagmannlega og fallega unniðkeramik og kona hans, GuðlaugHelga Ingadóttir, er fullnumasöngkona sem einnighefur mikla reynslu af málun oghönnun. Saman hafa þau látiðsig flest horn hönnunarheimsinsvarða og eru löngu orðin þekktfyrir þær fjölmörgu vörur semþau hanna, búa til ogselja síðan í galleríi semer tengt kaffihúsinu.Nú nýlega hefur kaffihúsiðtekið þó nokkrumbreytingum sem er ætlaðað efla starfseminaog bjóða gestum upp áenn ríkari þjónustu ogútvíkkaðan matseðil.Stærri og glæsilegrimatseðillÞó að mikið hafigengið á í grennd viðHvolsvöll upp á síðkastiðeins og alþjóð veit,hafa Eldstóarhjóninengu að síður staðið ístórræðum. Eftir að þau ákváðuað kaupa restina af húsinu semþau hafa hingað til starfræktkaffihúsið í hluta af, hafa þausíðan í febrúar unnið að því aðbreyta litla kaffihúsinu í stærðarinnarmatstað sem getur tekiðallt að 80 manns í sæti og verðuropnaður á ný með pompi ogpragt 19. júní.Eldstó hefur fram að breytingumboðið upp á indælisheimabakaðar kökur og gæðakaffifrá Te & kaffi, en mun fráenduropnun að auki bjóða uppá ýmsar nýjungar á borð við ísrétti,brunch, ýmis konar snarlog kvöldmat frá klukkan sex.Ætlunin er, að sögn GuðlaugarHelgu, að hafa kvöldmatinn mismunandieftir dögum og auglýsarétti hvers dags á heimasíðuEldstóar og á Facebook.Mikið hefur verið lagt í réttina,til dæmis verður boðið uppá fimm rétta brunch frá hálftólf,og er ekki við öðru að búast afþessum listfengu hjónum en aðjafnmikið hafi verið lagtupp úr útliti matarinsog bragði, enda markmiðEldstóar að gleðja bæðimunn og auga.Listin í fyrirrúmiEkki aðeins hefur veriðaukið við matseðilinnheldur kemur stækkunstaðarins einnig listunnendumtil góða. GuðlaugHelga segir að galleríiðhafi einnig verið stækkaðog nú sé betri aðstaða tilmyndlistar- eða handverkssýningaog jafnvelsé hægt að halda tónleika.Víst er að rýmiðverður nýtt til fullnustu.Að sjálfsögðu verður áframhægt að nálgast handverk þeirrahjóna á staðnum, en margt afþví sem þau hafa búið til hefureinmitt verið notað á kaffihúsinu.Tekatlar, bollar, skálar,ljóskúplar og fleira er meðal þesssem Þór hefur hannað og rennt áverkstæði sínu og er mælt meðað fólk kíki á handverkið umleið og það gæðir sér á einhverjuhnossgætinu.Guðlaug Helga hefur lagtáherslu á skartgripi sem húnhannar og býr til sjálf, en þauhjónin hafa notað svæðisbundiðhráefni að miklu leyti í gripisína, þar á meðal sérstakan eldfjallaglerungsem þau rannsökuðuog þróuðu í samstarfi viðBjarnheiði Jóhannsdóttur oger unninn úr vikri úr Heklu ogBúðardalsleir.HátíðaropnunOpnunin sjálf, 19. júní, verðursannkölluð listahátið. Samfaraþví að nýja rýmið verður vígtverður sýning á myndverkumKatrínar Óskarsdóttur, grafískshönnuðar, opnuð og hinirýmsu tónlistarmenn munukoma fram, til dæmis BluessveitÞollýar, Íris Lind Verudóttir ogÞórunn Sigurðardóttir, píanisti.Það er líka aldrei að vita nemahúsfreyjan taki lagið, en GuðlaugHelga er eins og áður sagðimenntuð söngkona.Húsið verður opnað klukkanhálftólf með nokkurra réttabrunch á boðstólum, en klukkantvö mun dagskráin sjálf hefjast.Um kvöldið verður svo í fyrstasinn boðið upp á kvöldmat áEldstó. Það er því stór dagur ívændum á þessum endurbættaog fallega stað.Það er óhætt að segja aðEldstó Café bjóði upp á einstaktsamlífi listar og matar sem svíkurengan og er því hægt að mælameð að fólk gefi sér nógan tímatil að skoða, borða og drekka,á meðan það upplifir sérstakastemningu á þessum glæsilegastað. Hvort sem menn eru áhöttunum eftir myndlist, handverki,góðum mat eða þægileguumhverfi ætti Eldstó að getasvalað hverri fýsn.Frekari upplýsingar má finnaá heimasíðu Eldstóar: www.eldsto.isDömuhjól– fyrir stelpur á öllum aldriVerkstæði og varahlutir í miklu úrvali.Bronco WindsorKlassískt dömuhjól með3 gírum og fótbremsu.Bretti, bögglaberi ogkarfa fylgja með.Verð 49.900Bronco Elegance21 gíra Comforthjól meðálstelli, dempara á framgaffliog í sæti. Verð 59.900 kr.Tilboð 49.900www.markid.is • sími 553 5320 • Ármúla 40

60 • Sumarlandið Sumarlandið • 61Sumarið er ístíminnÞegar sólin skín, streymirlandinn í ísbúðina til aðkaupa sér eitthvað kalt ogsvalandi. Ísinn hressir ogkætir í sumarhitanum.Ísvertíðin lítur vel út í sumar,að mati Valdimars Hafsteinssonar,framkvæmdastjóraKjöríss. Íssalan fylgir sólinniog Valdimar er sannfærður umað sumarið verði gott og þaðverði sólríkt og hlýtt í sumar,að minnsta kosti einhvers staðará landinu. Og þá stóreykstíssalan hjá Kjörís.Nokkuð jöfn neysla er ádolluís og heimilispakkningum,yfir árið en salan á sumarvörunum,til dæmis vélarísnum ogöllu sem honum tengist, stóreykstyfir sumarið. Einnig salaá frostpinnum og sömuleiðissala í ísbúðum.„Ástæðan er sólin og hitinn.Fólk vill kæla sig niður oggleðja,“ segir Valdimar.Undanfarið hefur Kjörísverið að markaðssetja skyrísí samvinnu við Latabæ. Skyrísinner nýjung, barnvænn íssem er hollari fyrir börnin enhefðbundinn ís.Skyrísinn vinsæll„Það er 25 prósent skyr íhonum og því minni sykur ogekkert súkkulaði. Hann mælistmjög vel fyrir það sem af erog er vinsæll, bæði hjá yngstukynslóðinni og ekki síður hjámæðrunum. Þær velja skyrísinnfyrir börnin og borðahann svo gjarnan sjálfar sýnistmér,“ segir Valdimar.Kjörís er með ýmsar nýjungará döfinni. Nýr hlunkur,frostpinni með kirsuberjabragði,er kominn á markað ogsvo er væntanlegur nýr toppur,tiramisu toppís. „Við vinnum ívöruþróun allt árið og komumalltaf með einhverjar nýjungará sumrin.“Íslendingar eru ísfólkÍslendingar borða talsvertmikið af ís og Íslendingarsækja ísfyrirmyndir sínar frekartil Bandaríkjanna en Evrópuog velja gjarnan ís með súkkulaði,karamellu og lakkrís, framyfir klakaís og frostpinna meðberjabragði. Vélarís er ekkijafn algengur á meginlandiEvrópu og hér.Við vinnum ívöruþróunallt árið ogkomum alltafmeð einhverjarnýjungar ásumrin.“„Á ferðamannastöðum hér álandi sjáum við líka að kúluísúr borði er vinsælli en vélarísinnmeðal túrista.“Kjörís dreifir út um allt land.„Við teljum okkur vera meðgóða sölustaði í öllum landshornum,“segir Valdimar. “Fólkætti að geta fundið Kjörís ogKjörís úr vél á flestum stöðumog notið sumarsins sem við eigumí vændum.“Draugabarinn á Stokkseyri-heilsað upp á Brennivínsdrauginn og djáknann á MyrkáDraugasetrið á Stokkseyribýður gestum upp á aðtylla sér niður á Draugabarnum,skoða Íslandskortaf heimkynnum allraþekktra drauga á landinu,fá sér léttar veitingar ogheilsa upp á Brennivínsdrauginnog djáknann áMyrká. Á barnum má líkaheilsa uppá Kampholtsmóraen honum er daglegagefið að borða á barnum.Draugasafnið er á 1000fermetra svæði og þvímargt að skoða. Boðið erupp á ýmis konar fræðslu,skemmtun og óvæntaruppákomur.Á jarðhæðinni á Draugasetrinuer safn um álfa, tröll ognorðurljós. Þar er gengið inn íævintýraheim álfa og trölla ogíslensk náttúra skoðuð út fráöðru sjónarhorni en venja ertil. Í miðju þessu 1200 fermetrasvæði finnst svo Ísbarinn, þarsem hægt er að sjá Norðurljósiní vetrarbúningi. Opnunartímisafnanna yfir sumartímann erfrá kl. 13 til 18 á Draugasafninuog kl. 10 til 20 á Álfa-,trölla-,og norðurljósasafninu.Tónleikahaldog töfragarðurÍ sumar er ætlunin að hefjarekstur tónleikastaðar á Stokkseyri,þar sem reglulega verðurboðið upp á tónleika. Það erutveir tónleikasalir í boði og þaðfer eftir stærð hljómsveita hvaðasalur verður notaður hverjusinni. Annarskonar menningarviðburðirverða einnig í boði. ÍLista-og menningarverstöðinnieru vinnustofur listamannaopnar um helgar frá kl. 14 til 18og eftir samkomulagiHúsdýrin er hægt að kíkja áí Töfragarðinum. Þar má hittafyrir hreindýr, refi, geitur, gæsir,hænur og grísi. Litla sæta kaffihúsið,Kaffi Sól, er í Töfragarðinum.Leiktæki eru í garðinumog þrautir fyrir alla aldurshópa.Á Stokkseyri er líka hægt aðkomast í kajakferðir og í hinaeinstöku Stokkseyrarfjöru.Á jarðhæðinni áDraugasetrinu ersafn um álfa, tröllog norðurljós.Þar er gengið inní ævintýraheimálfa og trölla ogíslensk náttúraskoðuð út fráöðru sjónarhornien venja er til.

62 • Sumarlandið Sumarlandið • 63Icelandic Times í þriðja sinnLand og saga hefur nú gefið út annað eintaksitt af ferðaþjónustutímaritinu IcelandicTimes. Líkt og nafnið gefur til kynna er blaðiðskrifað upp á enska tungu og því ætlað þeimmikla fjölda ferðamanna sem sækja okkurheim allt árið um kring. Í blaðinu má finnayfirlit yfir fjölda þeirra tækifæra sem ferðamönnumstanda til boða hér á landi, hvortsem það eru náttúruperlur Íslands, gistimöguleikar,veitingahús, skipulagðar ferðireða önnur þjónusta. Blaðinu er einnig ætlaðað kynna lesendum þess nánar fyrir landi ogþjóð. Má því þar finna áhugaverðar greinarum allt frá hreindýrum að baðvenjum Íslendinga.Annan hvern mánuðBlaðið mun koma út annan hvern mánuðí sumar og er blaðið aðgengilegt á flestumþeim stöðum sem ferðamenn eiga leið um,s.s. samgöngumiðstöðvum, gistiheimilum ogverslunum. Einnig er blaðinu dreift á yfir 300staði erlendis.VefútgáfaIcelandic Times er líka í netútgáfu og hafaerlendar heimsóknir vaxið stöðugt milli mánaða.Fyrsta tölublað Icelandic Times dreifðisttil 150 erlenda ferðaskrifstofa og seinnatölublaði er dreift á 300 ferðaskrifstofur umDyrhólaey, ljósmynd Tim Vollmerallan heim.Nýtt blað í júlí4 tbl. Icelandic Times kemur út í lok júlí.Blaðið verður mun efnismeira og upplagiðaukið. Þeir sem hafa áhuga að kynna sig eðakoma með efni í blaðið hafi samband við ElínuBjörg Ragnarsdóttur markaðstjóra í síma 534-1880 eða elin@icelandictimes.com Blaðið máeinnig lesa í heild sinni á www.icelandictimes.comICELANDICTIMESTourism, Culture and BusinessIssue 2, March 2010 www.icelandictimes.is-The Geology of IcelandLand of Contrasts-AkureyriA Piece of Everything-JökuldalurIn Reindeer CountryIssue 1 November 2009 www.icelandictimes.is-Arnarfjörður baySea Monsters and Outlaws-The Reykjanes peninsulaA Photographer’s paradise-Commercial WhalingA Controversial Industry-The Icelandic HorseAn Essential Servant-New IndustryWater is Life-Herbal SupplementsAngelica – The Green GoldICELANDICTIMESTourism, Culture and BusinessIssue 3, Mai 2010 www.icelandictimes.com-The Geology of IcelandLand of Contrasts-AkureyriA Piece of Everything-JökuldalurIn Reindeer Country-New IndustryWater is Life-Herbal SupplementsAngelica – The Green Gold-Unique ToursInside the Volcano...and many more