DITURIA

ANEKDOTAT SHQIPTAREAnekdotat, këto thënie të mençura, këto tregime të shkurtra shpotitëse e satirike, përmes së cilave interpretohen dukurit endryshme shoqërore, ndodhi të personaliteteve të njohura etj., japin një pasqyrim metaforik por edhe alegorik të realitetittonë me të cilinë përballemi çdo ditë.Këto tregime të zgjuara, që ishin karakteristik komunikimi tek shumë popuj ballkanasnë të kaluarën, e në veçanti në disa treva shqiptare (ku akoma janë prezent, edhe pse të zbehura nga evoluimi kohorë),arrijnë që përmes mesazheve të japin aspekte nga jeta, në dukje të vogla, por me vlerë përgjithësuese, duke i vënë në lojëklasat sunduese, pushtuesit, tradhtarët, qeveritarët, personalitetet publike etj., por duke mos lënë pa atakuar as problemete ndjeshme sociale, ekonomike, politike etj.Shkathtësia e këtij komunikimi të drejtpërdrejt me dëgjuesin dhe roli si mburojë a si shtizë ndaj kundërshtarit, i kanësiguruar anekdotave, por edhe aforizmave, fjalëve të urta etj. një vend të rëndësishëm në thesarin e kulturës shqiptare,por edhe një jetë të gjallë e aktive, me një humor të hollë e satirë therëse, edhe sot e kësaj dite.Këto anekdotave që janëtë vendosura më poshtë janë të marra nga librat: “Anekdota 1 dhe 2” i botuar nga Instituti albanologjik i Prishtinës, dhe“Tregime shqiptare” shkruar nga Daut DemakutPër qka ka nevojë njeriu, atë duhet me ja dhanëIsh kanë ni beg, ungjun me pari, tu hangër bukë n’ni hije n’stom t’udhës. E kishin pasë i sofër t’madhe, bukë e tana t’mirat. Bjen ni fukare asaj udhe.E u thot :-U baftë mirë, burra!-Mirë paç, hajde byjrum-Jo nuk jam untë.Nuk e lutin ma shum. E dajnë ni cop buk t’madhe e do jemek mi bukë e ja dhanë. Ai i untë ish kanë. Ju fal nerës edhe shkon n’udhë t’vet fukareja.Masanej po vje n’kali t’shalës ni zotni i pasun. U thot:-U baftë mirë!-Mirë paç, byrum!E ky begu jollah e n’kamë. E e lut:-Urdhno, hajde ungju!Ai nuk pranon: -S’muj se kam hangër!Tri katër herë e lut begu e ai s’ungjet. Nejse, shkoi udhës. Kur shkoi, paria qi kenë n’sofër po i thotë:-Qysh u ba qi at fukaren s’e lute hiç veç ni here, e kti ju çove n’kamë edhe u muove me e ungjë me zor n’sofër?-He, more burra – thot – ai fukareja nuk a kanë lazëm për tjetër gja veç për buk. Un ati i dhash buk. E ky nuk a kanë lazëm për buk, por a kanë lazëmpër iqram, e i bana iqram. Kshtu shkon puna.Ma s’mirit asht, njerit, për shka asht lazëm, me ja dhanë.Pasha zotin hunda jeme paska qenë!Dikur kishte qenë rrezik me u marrë me kontrabandë duhani. Një i Polacit dhe një i Prekazit shkojnë në Gjilan për të blerë duhan. Udhëtimiishte me rreziqe dhe bëhëj natën. I polacësi ishte me një grip dhe me hundë të zëna. Nga lodhja e madhe i fishkëllon hunda dheiu duk se fishklluan xhandarmëria, e i thotë shokut ikim, dhe ia dhanë vrapit. Vrapuan dy-treqind metra e u ndalën pak për të përgjuar.Atij prapë hunda “fiu”, e ta marrin vrapin prapë. Mirëpo, ky i Prekazit e vërejti që atij po i bënë hunda e kapi për dore dhe po i thotë:Ngadal vëlla se na mbyte. Nuk ka xhandar, po hunda jote po fishkllon! Ai u ndal dhe për të vërtetuar po i fryn hundës.-Pasha zotin hunda jeme paska qenë!19