calosc_nr 103.p65 - Wojskowa Akademia Techniczna

PRAWOkownika tego programu zniszczenia posiadanych przez niego œrodkówtechnicznych, (w tym programów komputerowych), których jedynymprzeznaczeniem jest u³atwianie niedozwolonego usuwania lubobchodzenia technicznych zabezpieczeñ programu. W tym wypadkubêdziemy mieli do czynienia z sytuacj¹, gdy z obchodzenia technicznychzabezpieczeñ programów komputerowych zrobiono sobie sta³eŸród³o dochodów. Nale¿y równie¿ dodaæ, ¿e obecnie korzystanie bezwa¿nego upowa¿nienia licencyjnego z ka¿dego programu komputerowegopodlegaj¹cego ochronie prawem autorskim, tak¿e do celów osobistych,jest zagro¿one sankcjami cywilnymi i karnymi niezale¿nieod tego, kiedy u¿ytkownik wszed³ w jego posiadanie.Istniej¹ce prawo poszerzy³o zakres uprawnieñ twórców, którychprawa maj¹tkowe zosta³y naruszone. Dotychczasowe uprawnieniaobejmuj¹ce mo¿liwoœæ ¿¹dania od naruszyciela zaniechania naruszania,wydania uzyskanych korzyœci albo zap³acenia w podwójnej lubpotrójnej (gdy naruszenie jest zawinione) wysokoœci stosownegowynagrodzenia, ewentualnie naprawienia wyrz¹dzonej szkody, je¿elidzia³anie naruszaj¹cego by³o zawinione, maj¹ obecnie zastosowanietak¿e, gdy osoba nieuprawniona w celu korzystania z utworu usuwalub obchodzi zabezpieczenia techniczne przed udostêpnianiem, zwielokrotnianiemlub rozpowszechnianiem utworu. Tak¿e usuwanie lubzmiana, przez osobê nieupowa¿nion¹ jakichkolwiek informacji identyfikuj¹cychdzie³o, autora, podmiot praw autorskich do dzie³a lubinformacji o warunkach eksploatacji dzie³a za³¹czonych do rozpowszechnianychegzemplarzy dzie³a, rodzi po stronie twórcy prawodo wystêpowania przeciwko takiej osobie. Je¿eli takie bezprawne dzia-³ania dokonane zosta³y w ramach dzia³alnoœci gospodarczej, uprawnionymo¿e domagaæ siê uiszczenia odpowiedniej sumy na FunduszPromocji Twórczoœci. Takie samo roszczenie ma uprawniony wzglêdemtego, który rozpowszechnia dzie³a z usuniêtymi lub zmienionymiinformacjami, o których mowa wy¿ej.Na uwagê zas³uguje ponadto fakt, ¿e w obowi¹zuj¹cej ustawiezaostrzono sankcje karne za naruszenie praw autorskich. Jednak najistotniejszazmiana polega na tym, ¿e wiêkszoœæ przestêpstw z art.115 – 119 jest œcigana z oskar¿enia publicznego na wniosek pokrzywdzonego.Do rozpoznawania spraw objêtych sankcjami karnymi w³aœciwes¹ s¹dy okrêgowe, chyba ¿e minister sprawiedliwoœci wyznaczyw drodze rozporz¹dzenia, jako s¹dy w³aœciwe, s¹dy rejonowena obszarze w³aœciwoœci s¹du okrêgowego.W tym miejscu nale¿y dodaæ, ¿e pomimo posiadania odpowiednichprzepisów i stosunkowo d³ugoletniej praktyki w tym zakresie, przestrzeganiezasad ochrony programów komputerowych jest na bardzo niskimpoziomie. Przyk³adem mo¿e byæ wpisanie Polski w po³owie 2003 r.na listê publikowan¹ przez Departament Handlu USA, na której umieszczanes¹ kraje, którym grozi wprowadzenie sankcji gospodarczych z powoduniewystarczaj¹cej ochrony w³asnoœci intelektualnej. Podobny statusw naszym regionie posiada tylko Rosja, a niedawno takie sankcje USAwprowadzi³y w stosunku do Ukrainy, podaj¹c jako powód nadmiernyrozwój piractwa. Tak z³ych ocen Polska nie mia³a od 1994 r., tzn. od czasuwprowadzenia nowej ustawy o prawie autorskim. Ostatnio znajdowaliœmysiê na tej czêœci listy Departamentu Handlu USA, której kraje poddawaneby³y monitoringowi. Nieoficjalnie wiadomo, ¿e powodem umieszczeniaPolski na tej liœcie by³ brak jednoznacznych reakcji naszego rz¹duna sprzeda¿ na bazarach coraz wiêkszej liczby p³yt CD, DVD i programówkomputerowych. Dotyczy to zw³aszcza Stadionu Dziesiêcioleciaw Warszawie, Stadionu £KS w £odzi, krakowskich Balic, a tak¿e okolicHali Ludowej we Wroc³awiu.Szacunkowo oblicza siê, ¿e oko³o 30% wydawnictw filmowychi 45% p³yt kompaktowych jest sprzedawanych w Polsce jako egzemplarzepirackie. Jeszcze gorzej wygl¹daj¹ statystyki dotycz¹ceprogramów komputerowych, gdzie ocenia siê, i¿ tylko 40%ma legalne pochodzenie. Lepsze noty otrzyma³a nawet Bia³oruœ.Taki stan istnieje niezale¿nie od tego, ¿e posiadaj¹c stosowne ustawyi mo¿liwoœci walki z piractwem z urzêdu sytuacja siê pogorszy³a.Nawet aparat sprawiedliwoœci wci¹¿ traktuje sprawy o naruszeniew³asnoœci intelektualnej jako przestêpstwa o ma³ej szkodliwoœcispo³ecznej, wiele z nich umarzaj¹c. Przedstawione powy-¿ej dane odnosz¹ siê tak¿e do legalnego rynku fonograficznego,który na skutek bagatelizowania piractwa ponosi ogromne szkody.Dla przyk³adu, tak¿e wed³ug szacunkowych obliczeñ, obrotyw tym sektorze spad³y z 400 mln z³otych w 2000 r. do 230 mlnw 2002 r. Nak³ady sprzedanych albumów zmniejszy³y siê w tymczasie z 33 mln egzemplarzy do 14 mln egzemplarzy.Nale¿y równie¿ zaznaczyæ, ¿e wiele w tym zakresie zrobiono. Nowelizujesiê ustawê, dostosowuj¹c j¹ do wspó³czesnych wymagañ, prowadzisiê dzia³ania zapobiegaj¹ce piractwu, jednak s¹ one niewspó³miernedo zagro¿enia. Ocenia siê, ¿e nielegalny handel to wysoki poziomzorganizowania i nowe zjawiska, takie jak: sprzeda¿ nielegalnych kopiifilmowych tu¿ po premierze, nielegalne kopie kserograficzne, ksi¹¿kiwyprodukowane bez licencji itd. Niew¹tpliwie praktyka ta bêdzie musia³asiê zmieniæ z chwil¹ przyst¹pienia Polski do Unii Europejskiej.pp³k rez. dr n. hum. in¿. Janusz RybiñskiDzia³ Prawny WAT18 listopada 1888 r. urodzi³ siê w Hawanie, w rodzinie mi³oœnikagry szachowej ch³opiec nazwany imionami José Raoul, któremuby³o danym staæ siê jednym z najznakomitszych szachistów w historiitej gry.Capablanca zalicza³ siê do tzw. „cudownychdzieci”.W wieku 4 lat Joséprzyjrza³ siê grze ojca i poznawszy jejzasady zagra³ z nim partiê, któr¹ wygra³.Ojciec zaprowadzi³ go do klubu szachowegoi tak siê zaczê³o. Z czterolatkiemrozegra³ partiê jeden ze znanych szachistów,graj¹c bez Hetmana i w 38 ruchupartiê podda³. Kiedy ma³y José mia³ ju¿8 lat rodzice pozwolili mu uczêszczaædo klubu szachowego. Tam zacz¹³ odnosiæb³yskotliwe sukcesy i ju¿ wJ. R. Capablancawieku13 lat pokona³ w meczu mistrza Kuby J. Corzo. Rodzice jednak wys³aligo do USA, gdzie ukoñczy³ szko³ê œredni¹ i zacz¹³ studiowaæ in¿ynieriêchemiczn¹. Studiowa³ tylko 2 lata, gdy¿ zbyt du¿o czasu spêdza³w klubie szachowym Manchattan w Nowym Jorku. Z powodu œwiatowegorozg³osu jaki uzyska³ dziêki szachom zosta³ w 1913 r. mianowanyattaché handlowym w kubañskim ministerstwie spraw zagranicznych.Capablanca zaj¹³ I miejsce w nastêpuj¹cych turniejach miêdzynarodowycho randze œwiatowej: San Sebastian (1911); Hastings (1919);Londyn (1922); Nowy Jork (1927); Berlin (1928); Budapeszt (1928);Hastings (1929, 1930); Moskwa 1936; Nottingham I-II (1936); Pary¿(1938). Jego wygrane mecze z najwybitniejszymi ówczesnymi szachistamito: z Corzo (1902); z Marshallem (1909); z Costiæ’em (1919);z Laskerem (1921); z Euwe (1931). Nie mo¿na jednak nie wspomnieæo przegranym meczu z jego nastêpc¹ Alechinem (1927),w którym utraci³ tytu³ mistrza œwiata i nigdy go ju¿ nie odzyska³.G³os Akademicki nr 01/2004 29