§ V. {O skróceniu procesu jurydycznegoi przeczytaniu patrocinantibus juramentu 36 }Skrócenie postępku prawnego konkluzyją szlachetnego// magistratu na dniu5 miesiąca sierpnia 1767 <strong>roku</strong> a ułożone 37 i dotąd praktykowane, a teraz do aprobatyprzez stany <strong>miasta</strong> podane przejrzawszy i roztrząsnowszy, widząc dobrupowszechnemu <strong>miasta</strong> tego użyteczne, a do dojścia prędszej sprawiedliwościwszelkie przeszkody ułatwiające, proces takowy komisyja w mocy swojejutwierdza, i aby ten tak w sądach radzieckich, jako wójtowskich i ławniczychbył zachowany, ustanawia, oraz aby patronowie obowiązkom przysięgi w promocyispraw pryncypałów swoich dosyć czynili, ułożonego, a przez komisyjąpotwierdzonego procesu prawnego we wszystkim trzymali się, departamenttenże sądowy baczność mieć i tego dostrzegać będzie. A na ten koniec na pierwszejpo elekcyi prezydentów sesyi sądowej, przed zaczęciem sądów juramentpatrocinantibus publicznie <strong>dla</strong> przypomnienia obowiązków czytany być w przytomnościonych powinien.[s. 9]§ VI. {O tabeli iurium cancellariaei grzywien do kasy <strong>miasta</strong> oddawaniu}b-Tabela z taksą iurium cancellariae ułożona, osobno niżej wypisana 38 , abytak w sądach radzieckich, jako wójtowskich i ławniczych, tudzież i kancelaryjachzachowana była, a sitientes iustitiam nie byli depaktowani 39 i więcej nadopis -b w tabeli pomienionej od nikogo nie wymagano, Komisyja Boni Ordinisserio ostrzega. Grzywny zaś wszelkie przez sąd radziecki i ławniczy pro partesui przed tym przysądzane ( c- oprócz wójta, który, że pensyi nie ma wyznaczonej,te mu cedere w sądzie jego powinny -c ), aby do generalnej kasy miejskiejimportowane były, nakazuje. Na co wszystko departament sądowy pilną miećpowinien baczność.ana marginesie innym atramentem potrójne podkreślenieb-bwyróżnione na marginesie innym atramentem, znakiem: i potrójnym podkreśleniemc-cpodkreślenie innym atramentem36Jurament – przysięga, ślubowanie, formuła przysięgi.37Por. BJ, rkps 87, t. 8, k. 2r–5v; rkps 129, s. 41–50.38Zob. niżej, s. 38–39.39Depaktować – pobierać niesłuszną lub zawyżoną opłatę, zdzierać.9
[Rozdział III]O departamencie ekonomii[s. 10]§ I. {O liczbie osób tego departamentu, etiam dwóchex communitate do lat trzech} 40Liczba departamentu ekonomicznego a- z pięciu osób skła -a dać b się powinna, tojest: c- trzech z rady -c , a dwóch ex communitate, pierwszego z stanu kupieckiego,drugiego z cecho d- wego, komplet -d zaś ad minimum e- z trzech osób -e ex quocunque//ordine składać się ma, a elekcyja w czasie i dniu wyżej pod departamentema-apodkreślenie innym atramentembna marginesie innym atramentem dopisany podwójnie podkreślony znak: Xc-cpodkreślenie innym atramentemd-djw.e-ejw.40Zatwierdzając ordynację 15 listopada 1780 r. król Stanisław August postanowił: „A co do departamentuekonomicznego paragrafu pierwszego, w którym liczbę osób do tegoż departamentu, trzechz szlachetnego magistratu, a dwóch z pospólstwa, co trzy lata wybierać postanowiono. Ten takżepunkt objaśniając, na przyszły czas postanawiamy, aby pospólstwo nie z innych mieszczan tylkoz Czterdziestu Mężów, jako zasłużonych i wybranych, dwie osoby do departamentu ekonomicznegoobierało. A że dochody <strong>miasta</strong>, do tej ekonomiki wpływające, w większej części pochodzą z składkimieszczan i z tej przyczyny ciż obrani o wydatkach <strong>miasta</strong> wiedzieć powinni, <strong>dla</strong>czego utrzymującpomiędzy porządkami departamentu ekonomicznego w wotowaniu (które przerzeczoną ordynacyją<strong>roku</strong> tysiącznego siedmsetnego siedmdziesiątego ósmego nie jest okryślone) równość, iżby jedenstan nad drugim nie miał przemożności, postanawiamy, aby w każdych ekonomicznych interesachzachodzących, starszy radca w departamencie ekonomicznym prezydujący też interesa zdarzającesię proponował na sesyi, na których rezolucyją dwóch radców tylko i dwóch z pospólstwa, to jestjeden z stanu kupieckiego, drugi z stanu cechowego, wotować powinni. Prezydujący zaś wotowaćnie ma, lecz podług większości wotów konkludować ma. A gdy się trafi równość zdań i ten prezydującyjednej lub drugiej strony do przychylenia się ku większości zdań nie będzie mógł nakłonić,na ten czas interes takowy do rezolucyi szlachetnego magistratu odeśle, a szlachetny magistrat interesmniejszej wagi sam na najpierwszym w zupełności osób rady zasiadaniu zkonkluduje. Większejzaś importancyi interes wezwawszy Czterdziestu Mężów podług przepisu wzmiankowanej ordynacyiz temi interes z ekonomiki wypływający, ułatwi i zarezolwuje. Podobnym wotowaniem jakowyżej w departamencie ekonomicznym mają być rezolwowane wszystkie memoryjały mniejszeji większej wagi do interesu ekonomicznego ściągające się, tudzież przyjmowanie i odprawianiesłużących do ekonomiki <strong>miasta</strong> potrzebnych, z wolnym jednak każdemu uciążliwym się być rozumiejącemudo szlachetnego magistratu udaniem się. Niemniej kontrakty na kamienice, sklepy,kramiki i inne wszelkie place miejskie, tudzież do dóbr arendowane kontrakty, przez tenże departamentekonomiczny, z zachowaniem podług ordynacyi więcej dającemu i utrzymaniem, przekładającmieszczan nad obcego, wydawane być mają. Do których to pisania kontraktów będzie miał moctenże departament przybrać sobie któregokolwiek oficyjalistę miejskiego. A <strong>dla</strong> łatwiejszego przyrachunkach dochodzenia intrat miejskich, iżby projekt na agitującej się w mieście Krakowie, <strong>roku</strong>teraz bieżącego [1780] dnia czwartego miesiąca marca komisyi, względem weryfikacyi rachunkówmiejskich podany i ręką prezydującego na tejże komisyi podpisany, w swym opisie był utrzymywany,mieć chcemy” (APKr, Akta <strong>miasta</strong> Krakowa, rkps 1491, s. 58–61).10
- Page 2: ORDYNACJA DLA MIASTA KRAKOWAZ 1778
- Page 5 and 6: © Copyright by Archiwum Państwowe
- Page 8: WSTĘPKrakowska Komisja Boni Ordini
- Page 11 and 12: nowości. W ordynacji zamieszczone
- Page 13 and 14: ordynację zatwierdził, pozytywnie
- Page 15 and 16: tekstowych istniejących, a wskazan
- Page 18: ORDYNACJA DLA MIASTA KRAKOWAZ 1778
- Page 21 and 22: jednak wszystkie osoby radne teraz
- Page 23 and 24: konstytucyją anni 1668 12 aprobowa
- Page 25 and 26: w czasie wyżej wyrażonym odprawow
- Page 27: oszukania czynią, a z takowemi pro
- Page 31 and 32: § III. {O kasyjerze i jego powinno
- Page 33 and 34: odbierać a- i one -a rezolwować 5
- Page 35 and 36: wyciągała, wolno i innego dnia se
- Page 37 and 38: [s. 16][Rozdział V]O departamencie
- Page 39 and 40: § VI. {O sprowadzaniu drzewa na op
- Page 41 and 42: tego by nie słuchał, ma być pier
- Page 43 and 44: [Rozdział VI]Reguły generalnedo w
- Page 45 and 46: I do tego czasu departamenta wszyst
- Page 47 and 48: pieczęcią urzędową ekstrakty 10
- Page 49 and 50: trzymać, protokoły departamentowe
- Page 51 and 52: propozycyją, nie więcej jak dwa i
- Page 53 and 54: [Rozdział XII]O przyjmowaniu do in
- Page 55 and 56: [s. 34]§ II. {Jak się cechowi na
- Page 57 and 58: Fryderyk Piotr hrabia na Skrzynnie
- Page 59 and 60: Suscepta kancelaryi[s. 38]ZłoteGro
- Page 61 and 62: Te zaś taksy i rewizyje powinny by
- Page 63 and 64: § VIII. O ochędostwie w mieście
- Page 65 and 66: Wykaz skrótówAGADAPKrBUWBJJ.P.rkp
- Page 67 and 68: Herburt Jan 37Jan II Kazimierz, kr
- Page 69 and 70: Uruski Seweryn IXUruszczak Wacław
- Page 71 and 72: chleb - zob. victualiachoroba 2, 25
- Page 73 and 74: inkonweniencyja 21 - zob. złodziej
- Page 75 and 76: most 12, 21mury miejskie 21naboże
- Page 77 and 78: - departamentu ekonomii 14, 15- mia
- Page 79 and 80:
syndyk VIII, 4, 5, 7, 8, 18, 25, 29
- Page 81 and 82:
Spis treści:1 Przedmowa ..........
- Page 102:
errata: brakująca ilustracja, stro