nia pilnowali. Dlaczego ordynacyja ułożona, co się od furmana lub towaru należy,być powinna, wydrukowana i na bramach <strong>dla</strong> wiadomości każdego przybita.§ V. {O utrzymowaniu dóbr miejskich i arendzie 55 , poddanych, gruntach,kontraktach, inwentarzach dóbr i sypaniu grobel}Należeć będzie do tegoż departamentu i na to dać baczność powinien, abyarendujący a- dobra miejskie poddanych nie uciemiężali, budynki w całościutrzymywali i potrzebne -a reparacyje czynili, grunta jak najlepiej uprawiali,obowiązkom kontraktów we wszystkim dosyć czynili. Przeto komu per plusofferentiam et publicam licitationem dobra trzechletnim b kontraktem puszczonebędą, w takowym kontrakcie obowiązków ułożenie i opisanie, do dozoru tegożdepartamentu ma należeć, kontrakt zaś ten przez prezydenta i departamentowychekonomii podpisany, inwentarz budynków, powinności, poddanych, sprzężajów56 , bydła folwarcznego i naczynia gospodarskiego na gruncie weryfikowany,spisany i przez tychże departamentowych ekonomii podpisany być ma, a tychdwa egzemplarze spisawszy, jeden posesorowi// oddać, a drugi w archiwumekonomicznym zostać się powinien. A że Wisła przez wylewy swoje tak podDąbiem wsią miejską, jako i w innych miejscach brzegi znacznie podrywa i ruinągrozi, powinien tenże departament wczesne zawsze starania czynić około sypaniagrobel, obmyślenia obwarowania tam, zapobiegając szkodzie przez oderwaniegruntów wyniknąć mającej, jako też granic miejskich doglądać.[s. 12]§ VI. {O sesyjach tego departamentu, pomnożeniu prowentów,memoryjałach ekonomicznych, regestrach percept i ekspensi długów <strong>miasta</strong>}Tenże departament w wyznaczonym i publico obwieszczonym miejscu sesyjeswoje w każdą śrzodę, a jeżeli święto przypadnie, tedy w wigilią święta miewaćpowinien. Jeżeliby zaś interes jakowy pilny zachodził, może i w inne dni sesyjąswoje ekstraordynaryjną 57 złożyć. Na takowych sesyjach o pomnożeniu prowentówi intrat miejskich bez uciemiężenia, tychże regularnym wybieraniu, dóbri folwarków miejskich reparacyi i najlepszej prowadzenia ekonomiki radzić, sposobypodawać i obmyślać, zgoła co tylko do dobrej ekonomii zdawać się będziepotrzebnego, to projektować i układać ma. Memoryjały c- tyczące się ekonomiki -ca-apodkreślenie innym atramentembna marginesie: NB [nota bene]c-cpodkreślenie innym atramentem55Arenda – najem rzeczy.56Sprzężaje – tu: zwierzęta pociągowe.57Ekstraordynaryjny – nadzwyczajny.13
odbierać a- i one -a rezolwować 58 , b- w większej zaś importancyi ad c plenum magistratumreferre powinien -b i tamże rezolucyją zyskiwać. Regestra wszystkichgeneralnie percept <strong>miasta</strong> i ekspens, tudzież wszystkich długów <strong>miasta</strong>, jako teżwypłaconych prowizyi i wpłaconych kapitałów jak najporządniej uregulować,aby łatwo percepty i ekspensy dojść można, dozierać powinien.[s. 13]§ VII. {O asygnacyjach 59 , niewydawaniu nad złotych 100 bezwiadomości Czterdziestu Mężów i rachunkach tego departamentu} 60Departament tenże na publiczne całego <strong>miasta</strong> potrzeby żadnych asygnacyi adaerarium publicum wydawać nie ma, na jeden rodzaj ekspensy nad d- złotych sto, -da jeżeli e by nagła wyciągała potrzeba większej do wydawania sumy, o takowejpotrzebie magistratowi in pleno donieść i onę opowiedzieć powinien, którą uznawszypotrzebę// szlachetny prezydent Czterdziestu Mężów zwyczajem dawnyma-apodkreślenie innym atramentemb-bjw.cna marginesie innym atramentem dopisany podwójnie podkreślony znak: Xd-dpodkreślenie innym atramentemena marginesie innym atramentem dopisany podwójnie podkreślony znak: X58Rezolwować – tu: wyjaśniać, rozwiązywać.59Asygnacyja – kwit, zaświadczenie, zlecenie wypłaty sumy pieniężnej.60Zatwierdzając ordynację 15 listopada 1780 r. król Stanisław August postanowił: „Co się zaś tyczyasygnacyi na złotych sto za konkluzami szlachetnego magistratu przez prezydenta do ekonomikiwydawanych. Ponieważ ordynacyja <strong>roku</strong> tysiącznego siedmsetnego pięćdziesiątego nastąpionai późniejszą <strong>roku</strong> tysiącznego siedmsetnego siedmdziesiątego ósmego ponowiona, szlachetnemumagistratowi tylko na złotych sto asygnacyje do kasy miejskiej wydawać pozwoliła, wiele by zaśrazy to czynić mógł, nie opisała. Zaczym, gdy żądanie z strony pospólstwa zachodzi, iż przeztakowe asygnacyje na złotych sto, często przez szlachetny magistrat wydawać się mogące, kasaczasem nie będąca przy pieniądzach wystarczyćby wypłacenia onych nie mogła. Zapobiegającuszczuplaniu tym sposobem kasy i na inne wydatki potrzebnej, ordynacyją wzwyż wymienioną<strong>roku</strong> tysiącznego siedmsetnego pięćdziesiątego co do tego punktu asygnacyi zapadłą i ordynacyjątysiącznego siedmsetnego siedmdziesiątego ósmego <strong>roku</strong> ponowioną, objaśniamy i dokładamy, iższlachetny magistrat za konkluzami swemi więcej wydawania asygnacyi na złotych sto mocy miećnie będzie, jak cztery na miesiąc jeden i to z wyrażeniem w asygnacji, na jaki interes i potrzebę onęwydaje, które departament ekonomiczny przyjąć powinien będzie. I te, jako też i inne za uchwałąszlachetnego magistratu i Czterdziestu Mężów wydawane i podobnież opisane, do końca <strong>roku</strong> <strong>dla</strong>oddania onych przy rachunkach deputowanym od porządków po dwóch z trzech stanów, to jestszlachetnego magistratu, stanu kupieckiego i cechowego wyznaczonym być mającym, do weryfikacyiz regestrami ekonomiki zachowa. Że także wymienionym powyżej projektem, obowiązekadministracyi ekonomiki, na każdą osobę departamentową jest włożony i utrzymanie generalnegoregestru, czyli Hauptbuchu nakazane, a osoby z pospólstwa w departament ten wchodzące żadnejwyznaczonej nie mają nagrody, więc złotych pięćset, które dotąd loner, czyli kasyjer sam rządyekonomiki dawniej trzymający, miał sobie wyznaczone, tę kwotę na trzy części wyznaczamyi determinujemy, to jest <strong>dla</strong> tego, który będzie Hauptbuch trzymał część jedna, na osobę stanukupieckiego druga, a na osobę stanu cechowego część trzecia należeć będzie” (APKr, Akta <strong>miasta</strong>Krakowa, rkps 1491, s. 61–63).14
- Page 2: ORDYNACJA DLA MIASTA KRAKOWAZ 1778
- Page 5 and 6: © Copyright by Archiwum Państwowe
- Page 8: WSTĘPKrakowska Komisja Boni Ordini
- Page 11 and 12: nowości. W ordynacji zamieszczone
- Page 13 and 14: ordynację zatwierdził, pozytywnie
- Page 15 and 16: tekstowych istniejących, a wskazan
- Page 18: ORDYNACJA DLA MIASTA KRAKOWAZ 1778
- Page 21 and 22: jednak wszystkie osoby radne teraz
- Page 23 and 24: konstytucyją anni 1668 12 aprobowa
- Page 25 and 26: w czasie wyżej wyrażonym odprawow
- Page 27 and 28: oszukania czynią, a z takowemi pro
- Page 29 and 30: [Rozdział III]O departamencie ekon
- Page 31: § III. {O kasyjerze i jego powinno
- Page 35 and 36: wyciągała, wolno i innego dnia se
- Page 37 and 38: [s. 16][Rozdział V]O departamencie
- Page 39 and 40: § VI. {O sprowadzaniu drzewa na op
- Page 41 and 42: tego by nie słuchał, ma być pier
- Page 43 and 44: [Rozdział VI]Reguły generalnedo w
- Page 45 and 46: I do tego czasu departamenta wszyst
- Page 47 and 48: pieczęcią urzędową ekstrakty 10
- Page 49 and 50: trzymać, protokoły departamentowe
- Page 51 and 52: propozycyją, nie więcej jak dwa i
- Page 53 and 54: [Rozdział XII]O przyjmowaniu do in
- Page 55 and 56: [s. 34]§ II. {Jak się cechowi na
- Page 57 and 58: Fryderyk Piotr hrabia na Skrzynnie
- Page 59 and 60: Suscepta kancelaryi[s. 38]ZłoteGro
- Page 61 and 62: Te zaś taksy i rewizyje powinny by
- Page 63 and 64: § VIII. O ochędostwie w mieście
- Page 65 and 66: Wykaz skrótówAGADAPKrBUWBJJ.P.rkp
- Page 67 and 68: Herburt Jan 37Jan II Kazimierz, kr
- Page 69 and 70: Uruski Seweryn IXUruszczak Wacław
- Page 71 and 72: chleb - zob. victualiachoroba 2, 25
- Page 73 and 74: inkonweniencyja 21 - zob. złodziej
- Page 75 and 76: most 12, 21mury miejskie 21naboże
- Page 77 and 78: - departamentu ekonomii 14, 15- mia
- Page 79 and 80: syndyk VIII, 4, 5, 7, 8, 18, 25, 29
- Page 81 and 82: Spis treści:1 Przedmowa ..........
- Page 102:
errata: brakująca ilustracja, stro