Nr 122/2011 - Tuchów

Tuchowskie Wieści 4(122)/2011Solidarność1980 – 2010Zaczęło się w Polsce9W ubiegłym roku minęła 30 rocznica utworzenia w PolsceNiezależnego Samorządnego Związku Zawodowego Solidarność.W sierpniu 1980 roku było to niezwykle ważne wydarzenie, gdyżpo raz pierwszy w Europie Środkowowschodniej powstał całkowicieniezależny związek zawodowy, niepodlegający rządzącejwówczas partii komunistycznej. Wtedy Solidarność była na ustachwszystkich; był to nie tylko związek, ale też wielki ruch społeczny,w który zaangażowana była ogromna część społeczeństwa. To tu,w Polsce, właśnie wtedy, rozpoczął się demontaż systemu komunistycznegow Europie Wschodniej - a nie jak niektórzy uważają- w Niemczech burzeniem muru berlińskiego wiele lat później.Zanim jednak doszło do podpisania porozumień sierpniowychw Stoczni Gdańskiej, te wydarzenia poprzedziło wiele protestówi działań ze strony opozycji demokratycznej, istniejącej w Polscejuż od lat siedemdziesiątych, a także wcześniejsze protestyi demonstracje robotników i studentów z lat 50. i 60. Pierwszymznakiem oporu przeciwko narzuconej władzy było utworzenie2 września 1945 roku zrzeszenia WIN - Wolność i Niezawisłość- pierwszej powojennej organizacji antykomunistycznej. W Tarnowiedo WIN należał m. in. Jan Mojek ps. „Smok”, były żołnierzArmii Krajowej w okresie okupacji. Właśnie takie organizacje jakopierwsze upominały się o wolną i niepodległą Rzeczpospolitą.To także ci ludzie płacili najwyższą cenę za walkę o prawdziwąPolskę. Byli katowani i torturowani przez UB, skazywani na wieloletniekary więzienia, które odbywali w okresie stalinowskimw najcięższych warunkach, tak jak wspomniany już Jan Mojek.Jednym z pierwszych i najważniejszych protestów społecznychbył poznański czerwiec 1956 roku, kiedy to robotnicyz Zakładów Cegielskiego (wówczas im. J. Stalina) wyszli na ulicez hasłami: Za wolność, prawo i chleb. Protesty te zostały jednakkrwawo stłumione przez władze komunistyczne, które pokazałyswoje prawdziwe oblicze, walcząc ze społeczeństwem na ulicachi wysyłając na nie milicję, wojsko z czołgami strzelającymi doludzi. Wydarzenia poznańskiego czerwca odbiły się też szerokimechem w całej Europie. Nielicznym zaś mieszkańcom zachodniejczęści naszego kontynentu, wtedy jeszcze zafascynowanychkomunizmem, otworzyły oczy na rzekomą równość i dobrobytw krajach socjalistycznych oraz metody, jakimi władza ludowarozprawiała się z tymi, którzy ją krytykują. Jeszcze większą i tragicznąkonsekwencją wydarzeń poznańskich były rozruchy naWęgrzech, które rozpoczęły się w październiku od wiecu na znaksolidarności z Polakami i przejścia protestujących pod pomnikgenerała Józefa Bema w Budapeszcie. Nie bez przyczyny wydarzeniate nazwano rewolucją węgierską ‘56 - niezwykle krwawostłumioną przez sowieckie czołgi, tak aby pokazać innym krajomz tak zwanych demoludów, co może je spotkać, gdy zechcą wybićsię na niepodległość. Mimo to wydarzenia na podobną skalępowtórzyły się jeszcze dwanaście lat później w Czechosłowacji,również brutalnie stłumione przez interwencję wojsk sowieckichoraz wojsk Układu Warszawskiego, w tym, niestety, także LudowegoWojska Polskiego.Kolejne ważne wydarzenia, które przyczyniły się do powstaniajeszcze w latach siedemdziesiątych opozycji demokratycznejWystawa 25 lat Solidarności, zorganizowana w Domu Kultury w Tuchowieze zbiorów prywatnych autoraw Polsce, a w konsekwencji także do powstania NSZZ Solidarnośćw roku 1980, to wydarzenia marca 1968 roku, które rozpoczęłysię od zdjęcia z afisza i zakazu grania w teatrze Dziadów AdamaMickiewicza. Co ciekawe, tekst napisany jeszcze w XIX wieku,a więc na długo przed powstaniem Związku Sowieckiego, władzePRL uznały za antyradziecki. Przeciwko temu masowo zaprotestowalistudenci uniwersytetów i młodzież, wychodząc na ulicę.Władza wysłała przeciw protestującym MO i ORMO, które biłystudentów, naruszając nawet eksterytorialność wyższych uczelni.Z tłumu rozlegały się okrzyki: Demokracja!, Nie ma chleba bezwolności!, „Dziady” bez skreśleń!, Precz z cenzurą!, Gestapo!Podobne wydarzenia, choć na dużo mniejszą skalę, także aktywnierozgrywały się w tym czasie w Tarnowie. Było to poparciedla studentów i manifestacje społeczeństwa ziemi tarnowskiej,głównie pod przewodnictwem Jerzego Barczyńskiego, przeciwkokłamstwom i manipulacjom ówczesnej władzy. Cała ta marcowaawantura skończyła się represjami wobec protestującychi antysemicką nagonką na Polaków żydowskiego pochodzenia,którzy - niestety - byli masowo zmuszani do emigracji. Do historiiwydarzenia te przeszły pod nazwą Marzec ‘68. Kolejnym krokiemdo protestów roku 80 była masakra robotników na Wybrzeżuw 1970 roku. Wtedy to władze komunistyczne kazały otworzyćogień i strzelać do protestujących robotników – znowu byływięc ofiary śmiertelne. Czara goryczy się wówczas przelała, a tozaowocowało powstaniem w latach 70. opozycji demokratycznejw Polsce. Potem były jeszcze protesty w Radomiu i Ursusiew 1976 roku przeciwko drastycznym podwyżkom cen. Skutkiemtego było masowe zwalnianie ludzi z pracy, represje i zamykanieich w więzieniach, bicie i prześladowanie (tzw. ścieżki zdrowia).Właśnie wtedy powstał KOR, czyli Komitet Obrony Robotników,który tworzyli intelektualiści i robotnicy; była to pierwsza jawnaopozycja w krajach bloku wschodniego. KOR mocno wspierał walczącycho prawdę z systemem totalitarnym robotników. Z Tarnowado KOR-u należał jedynie Wacław Mojek, absolwent „plastyka”