Browse publication

z dwóch możliwych karier, nauczycielskiej i duchownej, wybrałpedagogiczną, bardziej odpowiadającą jego predyspozycjom wychowawcy,działacza społecznego i pisarza. Na pewno nie zdawałsobie sprawy tamtego października, że czekała na niego największaprzygoda intelektualna, jaką mógł przeżyć.W owym czasie mieszkało we Wrocławiu wielu Polaków,a język polski słychać było na ulicach i w miejscach publicznych.Dwa lata przed Damrotem przybył na krótko do nadodrzańskiegomiasta Józef Ignacy Kraszewski, potem tak relacjonujący swojewrażenia:„Jednakże germanizacja ta — pisał w „Gazecie Codziennej"— którą los i władze dokonywały powoli, do dziś dnia jeszczezupełnie nie potrafiła w nim zatrzeć śladów dawnego słowiańskiegopochodzenia. Wiemy, jak dziś język nawet odradzać się tupoczął, dzięki staraniom kilku biednych a zacnych pracowników.Sam Wrocław nawet już, można powiedzieć, jest pół polskimmiastem. Część jego za Odrą, przy Tumie nawet, dotąd polskąsię zowie i u wrót stolicy Śląska j uż mowę naszą posłyszeć możemy.W samym mieście, handlowym przede wszystkim, stojącym naprzesmyku, którędy płynie co tylko za granicę od nas wyjeżdżai powraca, wszystkie prawie napisy sklepowe są na pół polskie,mało gdzie nie mówią po polsku."Znakomity powieściopisarz odwiedził również uniwersytet.„Jeszcze też słówko o uniwersytecie — wspominał — w którymi naszej młodzieży garstka się kształci, przy którym z dawnaistnieje literacko-słowiańskie zrzeszenie. Jak wszędzie, tak i tu,to, co naszym jest, skupiło się w wspólną wiązankę ku pracy.Słowiańskiej literatury profesorem jest znany dr Cybulski, po•którego nauce i talencie najpiękniejszych spodziewać się mamyprawo owoców. [...] Lektorem języka polskiego jest zaszczytnieznany ze swoich studiów i tłumaczeń z języka naszego dr J. N.Fritz, który z prawdziwą dla nas życzliwością stoi jako chętnypośrednik między dwoma zawsze zwaśnionymi obozami." 41W półroczu zimowym 1862—63, kiedy rozpoczął studia KonstantyDamrot, we Wrocławiu kształciło się 58 Polaków spozaŚląska: 37 z Poznańskiego, 4 z Królestwa Kongresowego, 15 z PrusZachodnich, 2 z pozostałych dzielnic. W semestrze letnim 1863wykładów słuchało 66 polskich studentów: znowu najwięcej