7,33MB - Otwock, UrzÄ d Miasta

Wró¿byró¿by, kartyty, astrologiaWielu z nas bêd¹c dzieckiem napewno czyta³o bajki Jana Brzechwy,a miêdzy innymi „Baœñ o korsarzuPalemonie”. Jest tam takie zdanie: „Zmar-³y król Fafu³a IV bardzo lubi³ zagraæ w karty”.Bo niegdyœ gra w karty by³a przywilejemtylko mo¿nych tego œwiata. Dziœ w kartygraj¹ wszyscy, nawet dzieci w „Piotrusia”,ale przede wszystkim doroœli, zarównow domach, jak i w kasynach. Najwiêkszympowodzeniem ciesz¹ siê obecnieprzeró¿ne horoskopy i wró¿by stawiane zkart zwyk³ych w formie pasjansa, jak i zkart tarota.Powstanie kart do gry to d³uga historia.Wed³ug w³oskiego uczonego Polidora Wergiliusza¿yj¹cego w XVI w. karty zosta³ywynalezione ju¿ w VI w. przed nasz¹ er¹ wczasie oblê¿enia miasta Sardes (dziœ Turcja)przez wojska perskie. Druga wersjag³osi, ¿e wynaleŸli je staro¿ytni Egipcjanie,którzy do gier u¿ywali glinianych tabliczekGAZETA34Wydawnictwo RSW Prasa Ksi¹¿ka Ruch Krakówpokrytych hieroglifami.Czêœæ historyków uwa¿a,¿e karty powsta³y w Koreilub w Indiach. Najbardziejprawdziwa wydaje siê hipoteza,¿e karty wymyœlonow Chinach. Pisze o tymRafa³ Prinke w swej ksi¹¿-ce „Tarot - dzieje niezwyk³ychkart”. Za Chinamiprzemawia fakt, ¿e pierwszapiœmienna wzmiankao kartach ukaza³a siê wkronice tego kraju ju¿ w Xwieku. Do Europy kartymia³y trudn¹ drogê, gdy¿synod w Worchester w1240 roku zakaza³ gry w„króla i królow¹”. Natomiastkról Kastylii (Hiszpania)zakaza³ gry karcianejw 1387 r.Te „diabelskie kartoniki”zosta³y ob³o¿onekl¹tw¹ papiesk¹ w 1423r. To jednak nie wstrzyma³opopularnoœci tej rozrywki,a królowie nie s³uchalizakazów. Tylkozwykli poddani, gdy z³apanoich na grze w karty,byli karani. KrólFrancji – Karol VI w 1391 r. zabroni³swym ¿o³nierzom gier karcianych, którerzekomo odci¹ga³y ich od æwiczeñ i sztukiwojennej. Sam zaœ by³ rozmi³owanyw tej grze i potajemnie nawet kupi³ taliêkart sporz¹dzon¹ przez artystê malarza.W Polsce karty by³y równie¿ zakazane,a dzia³o siê to w 1456 r. Ale ju¿ w XVI w.powodzenie tej rozrywki zwyciê¿y³owszelkie zakazy. Powsta³y nawet pierwszewarsztaty zajmuj¹ce siê specjalnieprodukcj¹ kart do gry. Mi³oœnikiem tejrozrywki by³ król Zygmunt Stary. Jan Kochanowskitak pisze w utworze: „¯artpañski”: „Ten¿e król Zygmunt graj¹c flusa,i¿ mu przysz³y dwa króle powiada,¿e ma trzy króle. Kiedy gracze pytali „Atrzeci gdzie?” „A tom ja – powiada – trzecii wzi¹³ grê”.O historii kart jest obszerny tekst wXIX-wiecznej Encyklopedii PowszechnejOrgelbranda. Karty by³y malowanerêcznie, a nawet je z³ocono, wiêc cena nieby³a niska i dlatego to wielcy panowie cieszylisiê g³ównie t¹ rozrywk¹.Stawianie horoskopów, przepowiadanieprzysz³oœci nie tylko z po³o¿enia planet igwiazd mia³o ju¿ w XVI wieku konkurencjêw postaci kart. Powsta³ nowy rodzaj zawoduwró¿biarstwo – kabalarstwo. Ludzie badaj¹cyw dawnych wiekach bieg gwiazd otaczanibyli czci¹ i powa¿aniem. Wszelkie przepowiednieuwa¿ane by³y za wyroczniê.W³adcy na ca³ym niemal œwiecie mieli nadworach swoich astrologów i wró¿bitów. Drukowanoksiêgi nosz¹ce miano powa¿nychdzie³ naukowych, np. „Wiedza magów i jejzastosowanie w teorii i praktyce”, „Tajemniceokultyzmu, spirytyzmu, hipnotyzmu,czarnej magii i innych nauk tajemnych”,„Magnetyzm leczniczy”.Od czasów œredniowiecza, kultury orientu,epoki baroku, a¿ po czasy nowo¿ytnecz³owiek interesowa³ siê tajemnic¹ makrokosmosu,a w okresie renesansu alchemiaprzerodzi³a siê stopniowo w chemiê, naukê itechnikê. Astrologia ³¹czy³a siê z innymi pokrewnymijej sprawami, z medycyn¹ i magi¹.Tak by³o bodaj do pocz¹tku XX wieku. Astrolodzydali zacz¹tki nowej nauce wspó³cze-