Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
ßïîíû õóâüä Ñèáèðèéí èíòåðâåíöè, ïàí Ìîíãîëûí õºäºë㺺í çýðýã îëîí<br />
¿éë ÿâäëûí óëìààñ øèíý Ìîíãîë óëñòàé àëèâàà íýãýí õàðèëöàà òîãòîîãîîã¿é<br />
áàéñàí òºäèéã¿é Ìîíãîëûí òóñãààð òîãòíîëûã ¿ë çºâøººðºõ Õÿòàäûí áàéð<br />
ñóóðèéã äýìæèæ áàéâ. ÀÇà äºíãºæ òîãòñîí ¿åä ßïîíû ç¿ãýýñ Õÿòàäûí<br />
Çàñãèéí ãàçàðò õàíäàí “Ìîíãîëä áàéäàë íîöòîé áîëñîí òóë àëäñàí õîòóóäàà<br />
Õÿòàä áóëààí àâ÷ Ãàäààä Ìîíãîëä ýìõ äýãëýì òîãòîîõã¿é áîë ¿¿íèéã ßïîí<br />
óëñ ººðºº ã¿éöýòãýõ áîëíî” 385 õýìýýí ñàíóóëñíûã Èõ Áðèòàíè ÷ äýìæèæ<br />
áàéâ. Èéíõ¿¿ Ìîíãîëûí òóñãààð òîãòíîëûã äýëõèéí óëñóóäààð õ¿ëýýí<br />
çºâøººð¿¿ëýõ îðîëäëîãî òóõàéí íºõöºë áàéäàë õèéãýýä áîäèòîé áà áîäèòîé<br />
áóñ ó÷èð øàëòãààíû óëìààñ çºâõºí á¿ñ íóòãèéí õ¿ðýýíä àâ÷ õýëýëöýãäýõ<br />
õýìæýýíä õ¿ð÷ õÿçãààðëàãäàâ.<br />
ªã¿¿ëýí áóé ¿åä õºðø îðíóóäààñ Ìîíãîëä õàíäàõ õàíäëàãà èõýýõýí<br />
çºðººòýé áàéëàà. ÇÎÓ áà Ìîíãîëûí õóâüä òóñ òóñûí Çàñãèéí ãàçðûã õ¿ëýýí<br />
çºâøººðñºí “íàéðàìäëûí ãýðýý”-íèé äàãóó 1922 îíä äèïëîìàò òºëººëºã÷äèéã<br />
ñîëèëöîæ, Ìîíãîëä àðä÷èëñàí ººð÷ëºëòèéã õýðýãæ¿¿ëýõ á¿õèé ë ¿éë ÿâöàä<br />
ÇÎÓ-ûí ç¿ãýýñ òóñëàí äýìæèæ èðæýý. Ìîíãîëûí óëñ òºðèéí àìüäðàëä<br />
çºâëºëòèéí íºëºº ààæèì ààæìààð íýìýãäýõ áîëñîí ÷ Ǻâëºëòèéí öýðýã<br />
Ìîíãîëä áàéðëàæ, Ìîíãîëûí òóñãààð òîãòíîë àþóëã¿é áàéäëûã õàíãàõàä<br />
çîõèõ ¿¿ðýãòýé áàéëàà. Õàðèí ºìíºä õºðø-ÄÈÓ-ûí ç¿ãýýñ Ìîíãîëûí<br />
òóñãààð òîãòíîñîí áàéäëûã ¿ë çºâøººðºí, öýðãèéí õ¿÷ýýð äîâòëîõ öóóðõàë<br />
òàðààí, ç¿ñýí ç¿éëèéí àðãà ÿâóóëãà õèéæ, õèë õÿçãààðûã ò¿éâýýí, ºäººõ<br />
áîëæýý. Õÿòàäûí ãåíåðàë Æàí Çîëèí 1922 îíû 4 ä¿ãýýð ñàðä Ìîíãîëä<br />
áàéñàí óëààí öýðãèéã õººí çàéëóóëàõ”-àà óäàà äàðàà ìýäýãäýæ áàéñàí áà<br />
Áýýæèíãèéí Çàñãèéí ãàçðààñ Ìîíãîëûã ýðõøýýëäýý äàõèí îðóóëàõûí òóëä<br />
óëñ òºð, ñóðòàë íýâòð¿¿ëãèéí çîõèîí áàéãóóëàëòòàé àðãà õýìæýýã ÿâóóëæ,<br />
ò¿¿íäýý Áàí÷èí Áîãä áîëîí ªâºð Ìîíãîëûí íî¸äûã àøèãëàõûã çîðüæ áàéâ.<br />
Ýíý á¿õýí íü øèíý òóëãàð Ìîíãîë óëñûí ãàäààä áàéäëûã íýí ýýäðýýòýé<br />
áîëãîæ áàéñàí áºãººä ãàãöõ¿¿ Õÿòàäûí äîòîðõè òîãòâîðã¿é áàéäàë áîëîí<br />
öýðãèéí ýðõòí¿¿äèéí õîîðîíäûí òýìöýë Ìîíãîëä öýðãèéí ò¿ðýìãèéëýë<br />
¿éëäýõ áîëîìæèéã õààæ áàéâ. Õýäèéâýýð ºðãºí äýëãýð ò¿ãýí òàðõààã¿é<br />
áîëîâ÷ Ìîíãîë óëñûí áèå äààñàí áàéäëûã õ¿íäýòãýõ ¿çýë ñàíàà õÿòàäûí<br />
äýâøèëò õ¿÷íèé äîòîð áàéñàí áîëîâ÷ Õÿòàäûí òºâ çàñãèéí ýðõèéã áàðüñàí<br />
Áýýæèíãèéí Çàñãèéí ãàçðààñ Ìîíãîëûí òóñãààð òîãòíîëûí àñóóäàëä<br />
äàéñàãíàí õàíäñàíû óëìààñ õî¸ð óëñûí õîîðîíä øóóä õàðèëöàà òîãòîîõ<br />
áîëîìæ àëäàãäàæ, ãóðàâäàã÷ ýòãýýäèéí çóó÷ëàë çàéëøã¿é áîëæýý.<br />
Ýë íºõöºëä ÀÇÃ-ààñ õî¸ð îðíû õàðèëöààã çîõèöóóëàõàä ÇÎÓ-ûí çóó÷ëàë<br />
îíöãîé à÷ õîëáîãäîëòîé áºãººä áîäèò ¿ð ä¿íä õ¿ðýõ çàì õýìýýí ¿çýæ, 1921<br />
îíû 12 äóãààð ñàðûí 12-íä ýõýëñýí Ǻâëºëò-Õÿòàäûí õýëýëöýýðèéí ÿâöûã<br />
èõýýõýí àíõààðàí àæèãëàæ áàéâ. Óäààí õóãàöààíä íàðèéí òºâºãòýé ¿éë<br />
ÿâäëóóäààð ä¿¿ðýí áàéñàí ýíý õýëýëöýýð Ìîíãîë óëñûí òóñãààð òîãòíîëûí<br />
õóâü çàÿàã òîäîðõîéëîõîä ÷óõàë íºëººòýé áàéâ. Õýëýëöýýðèéí ýõýíä<br />
Ǻâëºëòèéí òàë ººðèéí öýðãýý Ìîíãîëä áàéëãàí, 1921 îíû Ìîíãîë-Îðîñûí<br />
385<br />
Øèðýíäýâ Á. “Ìîíãîë àðäûí õóâüñãàëûí ò¿¿õ” II õýâëýë. ÓÁ., 1999. ò. 310.<br />
253
Change language