Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Ä.Áîäîî, Äîòîîä ÿàìíû ñàéäààð Äà ëàì Ïóíöàãäîðæ, Öýðãèéí ÿàìíû<br />
ñàéäààð Ä.Ñ¿õáààòàð, Ñàíãèéí ÿàìíû ñàéäààð Ñ.Äàíçàí, Ø¿¿õ ÿàìíû ñàéäààð<br />
Ìàãñàðæàâ áýéñ íàð òóñ òóñ òîìèëîãäæýý.<br />
1921 îíû 7 äóãààð ñàðûí 11-íä Áîãäûã õýìæýýò ýðõòýé õààíä ºðãºìæëºí,<br />
àðäûí ýðõòýé Õýìæýýò öààçàò çàñãèéã ÿâóóëàõ áîëñíûã îëîí ò¿ìýíä çàðëàí<br />
òóíõàãëàñíààð Ìîíãîë îðîíä ¿íäýñíèé àðä÷èëñàí õóâüñãàë ÿëàâ.<br />
Íèéñëýë Õ¿ðýýã ÷ºëººëñíèé äàðààãààð Ìîíãîë îðíû òºâ õýñýãò öàãààíòíû<br />
ýñðýã òýìöýë ¿ðãýëæèëæ, 7 äóãààð ñàðûí õîðüäîîð öàãààíòíû áààç áîëæ<br />
áàéñàí Âàíãèéí õ¿ðýýíèé ÷èãëýëä áàéëäààíû àæèëëàãàà ÿâàãäàâ. Òóõàéí<br />
íóòàãò Óíãåðí, Ðåçóõèí, ìîíãîë ã¿í Ñóíäóé íàðûí çàõèðñàí 4000 ãàðóé<br />
õ¿íòýé íýãäñýí õ¿÷íèé ýñðýã Ìîíãîë, Ǻâëºëòèéí 10000-ààä öýðýã áàéëäààíä<br />
îðæýý. 7 äóãààð ñàðûí 16-íààñ ýõýëñýí 4-5 õîíîãèéí áàéëäààíû ÿâöàä 2 íèñýõ<br />
îíãîöîîð õ¿÷ íýìýãä¿¿ëñýí Õ.×îéáàëñàí, Ï.Å.Ùåòèíêèí, Ê.Ê.Ðîêîññîâñêèé<br />
íàðûí çàõèðñàí Ìîíãîë-Ǻâëºëòèéí öýðãèéí öîõèëòîíä Óíãåðíû ãîë õ¿÷<br />
ÿëàãäàë õ¿ëýýí, áàðîí Óíãåðí ººðºº àìü õîîõîéëîí çóãàòæýý. Öàãààíòíû<br />
äîòîðõè õàãàðëûí óëìààñ 7 äóãààð ñàðûí 7-íä Çàÿûí õ¿ðýýí äýýð àòàìàí<br />
Ñóõàðåâ õóðàíäàà Êàçàãðàíäèéã áóóäàí õîðîîñîí áîë 8 äóãààð ñàðûí 17-<br />
íä ãàðñàí õóéâàëäààíû ¿åä ãåíåðàë Ðåçóõèí àëàãäàæ, ò¿¿íèé öýðãèéí<br />
óäèðäëàãûã õóðàíäàà Õîáîòîâ ãàðòàà àâ÷ýý.<br />
Ò¿¿íèéã 800-ààä öýðãýý äàãóóëàí Ãóðòûí òàâèëàíã ÷èãëýí çóãòñàí ¿åä<br />
íü õóðàíäàà Äàðüçàâûí çàõèðñàí ÀÆÖ-èéí õîðîî òîñîí áàéëäàæ, èõýýõýí<br />
õîõèðîë ¿ç¿¿ëæýý. Äàéñàí ýòãýýä Ñýëýíãý ìºðíèéã ãàòëàõ ¿åä 100 ãàðóé õ¿íýý<br />
àëäñàíû äýýð òýäýíòýé õàìò ÿâñàí Ï.Òîãòîõ, Ñýíãýåâ íàðûí 200–ààä ìîíãîë<br />
öýðýã àðäûí æóðàìò öýðýãòýé íèéëæýý. Õîæèì íü Ìàíæóóðûã ÷èãëýí ÿâñàí<br />
Õîáîòîâûí 200 ãàðóé öýðýã Íèéñëýë Õ¿ðýýíèé çàìä Ä.Ñ¿õáààòàðûí óäèðäñàí<br />
öýðýãò áóò öîõèãäîí, öººí õýñýã íü ç¿¿í õÿçãààðò çàéëàí ãàð÷ýý. Èéíõ¿¿<br />
Ìîíãîëûí òºâ, óìàð õýñýãò áàéñàí áàðîí Óíãåðíû íýãäñýí õ¿÷ á¿ðìºñºí<br />
çàäàð÷, ò¿¿íèé ìýäýëä çºâõºí Ñóíäóé ã¿íèé ìîíãîë öýðýã ¿ëäñýí áàéâ. Óíãåðí<br />
500-ààä öýðãýý àâ÷ Æàëõàíçûí õ¿ðýýíèé îð÷èì èðæ áóóäàëëàñàí ¿åä, 8 äóãààð<br />
ñàðûí 21-íä ò¿¿íèé ýñðýã õóéâàëäààí ãàð÷ýý. ¯ðãýëæèéí õóéâàëäààí, ¿éìýýíýýñ<br />
ººðèéí öýðýãò ¿ë èòãýõ áîëñîí òýðáýýð Ñóíäóé ã¿íèé ìîíãîë öýðýãòýé íèéëñýí<br />
áîëîâ÷ ìàðãààø ºäºð íü ò¿¿íèéã Ñóíäóé ã¿í öýðýã Äýìèä, Ëóâñàí-Î÷èð íàðûí<br />
õàìò îäîîãèéí Õºâñãºë àéìãèéí Òàðèàëàí ñóìûí òºâººñ áàðóóí òèéø îðøèõ<br />
Ç¿ëýãòèéí ãîëûí ýõíèé öóòãàë, Æàðãàëàíòûí àìíû Ãàíãûí ¿ç¿¿ð õýìýýõ ãàçàð<br />
áàðèâ÷èëæ Ê.Ê.Ðîêîñîâñêèéí 35 äóãààð ìîðüò õîðîîíû íýãýí àíãèä òóøààí<br />
ºã÷ýý 354 . ¯¿ãýýð áàðîí Óíãåðíû Ìîíãîë äàõü ¿éë àæèëëàãàà òºãñãºë áîëîâ.<br />
Õîæèì íü ò¿¿íä 1921 îíû 9 ä¿ãýýð ñàðûí 15-íä Íîâîíèêîëàåâñê õîòíîî áîëñîí<br />
öýðãèéí ø¿¿õýýñ öààçààð àâàõ ÿë ñîíñãîæ, ìºí ºäºð ã¿éöýòãýæýý.<br />
1921 îíû 4 ä¿ãýýð ñàðààñ 8 äóãààð ñàðûã äóóñòàë Ìîíãîëûí òºâ õýñýãò<br />
áîëñîí áàéëäààíû àæèëëàãààíû ä¿íä òóñ íóòãèéã öàãààíòíààñ ÷ºëººëæ<br />
÷àäàâ. Ýíýõ¿¿ áàéëäààíû àæèëëàãààíä ÀÆÖ-èéí Áàðóóí çàìûí àíãè îíöãîé<br />
¿¿ðýã ã¿éöýòãýâ.<br />
354<br />
Øèðýíäýâ Á. Ìîíãîë àðäûí õóâüñãàëûí ò¿¿õ. ÓÁ. 1969., ò. 342, II äàõü õýâëýë. ÓÁ., 1999. ò.288.<br />
234
Change language