You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
ßïîíû õóâüä Ñèáèðèéí èíòåðâåíöè, ïàí Ìîíãîëûí õºäºë㺺í çýðýã îëîí<br />
¿éë ÿâäëûí óëìààñ øèíý Ìîíãîë óëñòàé àëèâàà íýãýí õàðèëöàà òîãòîîãîîã¿é<br />
áàéñàí òºäèéã¿é Ìîíãîëûí òóñãààð òîãòíîëûã ¿ë çºâøººðºõ Õÿòàäûí áàéð<br />
ñóóðèéã äýìæèæ áàéâ. ÀÇà äºíãºæ òîãòñîí ¿åä ßïîíû ç¿ãýýñ Õÿòàäûí<br />
Çàñãèéí ãàçàðò õàíäàí “Ìîíãîëä áàéäàë íîöòîé áîëñîí òóë àëäñàí õîòóóäàà<br />
Õÿòàä áóëààí àâ÷ Ãàäààä Ìîíãîëä ýìõ äýãëýì òîãòîîõã¿é áîë ¿¿íèéã ßïîí<br />
óëñ ººðºº ã¿éöýòãýõ áîëíî” 385 õýìýýí ñàíóóëñíûã Èõ Áðèòàíè ÷ äýìæèæ<br />
áàéâ. Èéíõ¿¿ Ìîíãîëûí òóñãààð òîãòíîëûã äýëõèéí óëñóóäààð õ¿ëýýí<br />
çºâøººð¿¿ëýõ îðîëäëîãî òóõàéí íºõöºë áàéäàë õèéãýýä áîäèòîé áà áîäèòîé<br />
áóñ ó÷èð øàëòãààíû óëìààñ çºâõºí á¿ñ íóòãèéí õ¿ðýýíä àâ÷ õýëýëöýãäýõ<br />
õýìæýýíä õ¿ð÷ õÿçãààðëàãäàâ.<br />
ªã¿¿ëýí áóé ¿åä õºðø îðíóóäààñ Ìîíãîëä õàíäàõ õàíäëàãà èõýýõýí<br />
çºðººòýé áàéëàà. ÇÎÓ áà Ìîíãîëûí õóâüä òóñ òóñûí Çàñãèéí ãàçðûã õ¿ëýýí<br />
çºâøººðñºí “íàéðàìäëûí ãýðýý”-íèé äàãóó 1922 îíä äèïëîìàò òºëººëºã÷äèéã<br />
ñîëèëöîæ, Ìîíãîëä àðä÷èëñàí ººð÷ëºëòèéã õýðýãæ¿¿ëýõ á¿õèé ë ¿éë ÿâöàä<br />
ÇÎÓ-ûí ç¿ãýýñ òóñëàí äýìæèæ èðæýý. Ìîíãîëûí óëñ òºðèéí àìüäðàëä<br />
çºâëºëòèéí íºëºº ààæèì ààæìààð íýìýãäýõ áîëñîí ÷ Ǻâëºëòèéí öýðýã<br />
Ìîíãîëä áàéðëàæ, Ìîíãîëûí òóñãààð òîãòíîë àþóëã¿é áàéäëûã õàíãàõàä<br />
çîõèõ ¿¿ðýãòýé áàéëàà. Õàðèí ºìíºä õºðø-ÄÈÓ-ûí ç¿ãýýñ Ìîíãîëûí<br />
òóñãààð òîãòíîñîí áàéäëûã ¿ë çºâøººðºí, öýðãèéí õ¿÷ýýð äîâòëîõ öóóðõàë<br />
òàðààí, ç¿ñýí ç¿éëèéí àðãà ÿâóóëãà õèéæ, õèë õÿçãààðûã ò¿éâýýí, ºäººõ<br />
áîëæýý. Õÿòàäûí ãåíåðàë Æàí Çîëèí 1922 îíû 4 ä¿ãýýð ñàðä Ìîíãîëä<br />
áàéñàí óëààí öýðãèéã õººí çàéëóóëàõ”-àà óäàà äàðàà ìýäýãäýæ áàéñàí áà<br />
Áýýæèíãèéí Çàñãèéí ãàçðààñ Ìîíãîëûã ýðõøýýëäýý äàõèí îðóóëàõûí òóëä<br />
óëñ òºð, ñóðòàë íýâòð¿¿ëãèéí çîõèîí áàéãóóëàëòòàé àðãà õýìæýýã ÿâóóëæ,<br />
ò¿¿íäýý Áàí÷èí Áîãä áîëîí ªâºð Ìîíãîëûí íî¸äûã àøèãëàõûã çîðüæ áàéâ.<br />
Ýíý á¿õýí íü øèíý òóëãàð Ìîíãîë óëñûí ãàäààä áàéäëûã íýí ýýäðýýòýé<br />
áîëãîæ áàéñàí áºãººä ãàãöõ¿¿ Õÿòàäûí äîòîðõè òîãòâîðã¿é áàéäàë áîëîí<br />
öýðãèéí ýðõòí¿¿äèéí õîîðîíäûí òýìöýë Ìîíãîëä öýðãèéí ò¿ðýìãèéëýë<br />
¿éëäýõ áîëîìæèéã õààæ áàéâ. Õýäèéâýýð ºðãºí äýëãýð ò¿ãýí òàðõààã¿é<br />
áîëîâ÷ Ìîíãîë óëñûí áèå äààñàí áàéäëûã õ¿íäýòãýõ ¿çýë ñàíàà õÿòàäûí<br />
äýâøèëò õ¿÷íèé äîòîð áàéñàí áîëîâ÷ Õÿòàäûí òºâ çàñãèéí ýðõèéã áàðüñàí<br />
Áýýæèíãèéí Çàñãèéí ãàçðààñ Ìîíãîëûí òóñãààð òîãòíîëûí àñóóäàëä<br />
äàéñàãíàí õàíäñàíû óëìààñ õî¸ð óëñûí õîîðîíä øóóä õàðèëöàà òîãòîîõ<br />
áîëîìæ àëäàãäàæ, ãóðàâäàã÷ ýòãýýäèéí çóó÷ëàë çàéëøã¿é áîëæýý.<br />
Ýë íºõöºëä ÀÇÃ-ààñ õî¸ð îðíû õàðèëöààã çîõèöóóëàõàä ÇÎÓ-ûí çóó÷ëàë<br />
îíöãîé à÷ õîëáîãäîëòîé áºãººä áîäèò ¿ð ä¿íä õ¿ðýõ çàì õýìýýí ¿çýæ, 1921<br />
îíû 12 äóãààð ñàðûí 12-íä ýõýëñýí Ǻâëºëò-Õÿòàäûí õýëýëöýýðèéí ÿâöûã<br />
èõýýõýí àíõààðàí àæèãëàæ áàéâ. Óäààí õóãàöààíä íàðèéí òºâºãòýé ¿éë<br />
ÿâäëóóäààð ä¿¿ðýí áàéñàí ýíý õýëýëöýýð Ìîíãîë óëñûí òóñãààð òîãòíîëûí<br />
õóâü çàÿàã òîäîðõîéëîõîä ÷óõàë íºëººòýé áàéâ. Õýëýëöýýðèéí ýõýíä<br />
Ǻâëºëòèéí òàë ººðèéí öýðãýý Ìîíãîëä áàéëãàí, 1921 îíû Ìîíãîë-Îðîñûí<br />
385<br />
Øèðýíäýâ Á. “Ìîíãîë àðäûí õóâüñãàëûí ò¿¿õ” II õýâëýë. ÓÁ., 1999. ò. 310.<br />
253
Change language