Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
DUAYEN<br />
20 /<br />
DUAYENLER<br />
ikame edebilecek bir takım ilaç hammaddelerinin<br />
sentezlerini Türkiye’de yapabilmek üzerineydi.<br />
Örneğin yomesanın etken maddesi ithal edilirdi,<br />
ben bu maddeyi sentezledim ve o kullanıldı.<br />
Bitkilerden de bazı etken maddelerin elde edilip<br />
kullanılması mümkün olabilir diye birçok bitki<br />
üzerinde çalışmalar yaptım. Örneğin morfin elde<br />
etmek için Bolvadin Alkaloid Fabrikası kurulduğu<br />
zaman orada bir takım projelerim oldu.<br />
D.: Sizce günümüzde ülkemizde mesleğe<br />
yönelik, yeterli düzeyde bilimsel çalışma üretiliyor<br />
mu?<br />
M.T.: Üretilmiyor sanılsa da aslında üretiliyor.<br />
Trabzon’da Bitkisel İlaç Hammaddeleri Kongresi<br />
toplanıyor. İki yılda bir düzenleniyor ve bu yıl<br />
22. kez gerçekleştiriliyor. Burada tebliğ edilen<br />
bir kısmı çağrılı bildiri olmak üzere 250’nin<br />
üzerinde araştırma var. Demek ki iki yıl içerisinde<br />
Türkiye’de bulunun farmakognoziciler 250 tane<br />
çalışma sunuyor. “Peki, neden Türkiye ilaç<br />
yapmıyor?” denebilir. İlaç yapmak başka şey,<br />
araştırma yapmak başka.<br />
için bir kere ilaç yapımında kullanılan maddeleri<br />
tanımak gerekir. Ondan sonra da bu maddeleri<br />
ilaç haline getirmek öğretilir. Ardından bunların<br />
etkileri anlatılır. Tedavileri ise öğretilmez. Eczacılık<br />
öğretiminin aslı budur.<br />
Bunların yanında elbette çeşitli yan dersler<br />
vardır. Bu tip yan dersler olmasa da dört ana<br />
alanda mutlaka öğretim yapılması gerekir.<br />
Bizim dönemlerimizde eczacılık öğretimi hep<br />
bu şekilde yürümüştür. Günümüzde ise durum<br />
biraz karışıktır. Çok sayıda eczacılık fakültesi var<br />
ve çoğunun hocası yok. Öğretim nasıl belli değil<br />
ve bir tane diploma alınca eczane açabiliyorlar.<br />
Günümüzün eczacılık eğitimi üzerine başka bir<br />
şey söylemeye gerek yok.<br />
D.: Bilimsel çalışmalarınızdan ve yayınlarınızdan<br />
kısaca bahseder misiniz?<br />
M.T.: Farklı dillerde doksan kadar yayınım var.<br />
Bunlar tek tek bitkiler üzerine olan çalışmalardır.<br />
Asıl önemli olan, o zamanlar Türkiye’nin bir takım<br />
hammaddeleri yapar halde olmasıydı. Buna<br />
“ithal ikamesi” deniyordu. Örneğin ilaç yardımcı<br />
maddesi olarak eczacılıkta çok kullanılan nişasta<br />
ithal edilmezdi. Bu gibi pek çok hammadde<br />
yapılırdı.<br />
Bunların yanında ilaç etken maddeleri olarak<br />
ne varsa hepsi dışarıdan geliyordu. Onun için<br />
benim çalışmalarım daha ziyade bunların yerine<br />
Benim doktora çalışmam bir bitkinin köklerinde<br />
bulunan bir bileşik üzerineydi. 1957 yılı için önemli<br />
bir çalışmaydı. Bu bitkiyi kimse tanımaz ama<br />
Türkiye’de bütün sahillerde vardır. O zamanlar<br />
bu bitkinin etki mekanizmalarıyla çalışamıyorduk.<br />
Metotları bilmiyorduk ama etken maddesini<br />
bulduktan sonra üzerinde farklı çalışmalar yapıldı<br />
ve anti kanser etkileri olabileceği ortaya kondu.<br />
Bu çalışmaların hiçbiri tek başına bir şey ifade<br />
etmez. Ancak bir ilaç firması konuyla ilgili bütün<br />
araştırmaları yaparsa bir sonuca ulaşabilir.<br />
Türkiye’de bunun gibi ilaç yapımında<br />
kullanılabilecek bitkilerden elde edilmiş binlerce<br />
madde vardır. Örneğin çam kesim alanlarında,<br />
dökülen kabuk ve çam iğnelerinden çam uçucu<br />
yağı elde ediliyor. Türkiye’de nasıl yapılabilir<br />
diye araştırdım. Kastamonu Vilayeti Özel İdaresi<br />
çalışmamı finanse etti. Yatırımı iki yılda geri<br />
dönüştürebiliyordu ama hiçbir girişimci bu<br />
projeyi hayata geçirmek istemedi. Bunun gibi<br />
araştırmalar birçok konuda yapılmaktadır. Bunları<br />
ilaç haline getirmek ise ayrı bir konudur. Bu<br />
durum bilinmediği için de Türkiye’de araştırma<br />
çalışması yapılmıyor sanılıyor.<br />
D.: Türkiye’de serbest eczacılık mesleğinin<br />
bugünkü durumunu ve geleceğini nasıl görüyorsunuz?<br />
M.T.: Eczacılık bundan 800 yıl kadar önce<br />
Almanya’da bir meslek olarak kurulmuştur.
Change language