qronika+177
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
da is variantic?<br />
_ es reformebi SevardnaZis<br />
dros daiwyo da, bunebrivia, kanonmdeblobac<br />
unda Seqmniliyo... saerTo<br />
sasamarTloebis kanonma fundamenturad<br />
Seqmna konstruqcia,<br />
rogori unda yofiliyo sasamarTlo<br />
sistema da 1995 wlis konstituciiT<br />
prokuratura samTavrobo<br />
struqturebidan gamoiyvanes da<br />
marTlmsajulebis sistemaSi Seiyvanes,<br />
anu prokuratura ar iyo xelisuflebis<br />
interesebis gamtarebeli<br />
organo, vinaidan ar eqvemdebareboda,<br />
ase vTqvaT, mTavrobis<br />
subordinacias. es iyo reforma,<br />
magram am reformam imis gamo ver<br />
gaamarTla, rom saproceso kodeqsi,<br />
romelic 1998 wels miiRo saqarTvelos<br />
parlamentma da romlis<br />
avtoric profesori gia mefariSvili<br />
iyo, Zalian winmswrebi, progresuli<br />
gaxldaT, romelic cota<br />
adre miiRo qveyanam, vidre es<br />
realoba Seiqmneboda. amitom is<br />
Zalian humanuri, adamianuri, tolerantuli<br />
kodeqsi iyo, xolo saqarTvelos<br />
mosamarTleTa korpusis<br />
mentaloba prokurorTan iyo sab-<br />
Wouri da ar moergo axal kanons.<br />
aman sasamarTlo sistemis moSla<br />
gamoiwvia. amitom 2004 wels reformis<br />
aucilebloba dadga. rod-<br />
mariam balanCivaZe<br />
2016 wlis saparlamento arCevnebi „qarTulma ocnebam” sakonstitucio<br />
umravlesobiT moigo. pirveli, rac „ocnebis” xelisuflebam daaanonsa,<br />
sakonstitucio cvlilebebia. sakonstitucio komisias parlamentis<br />
Tavmjdomare irakli kobaxiZe xelmZRvanelobs. gazafxulze sakonstitucio<br />
cvlilebebis sayovelTao ganxilva unda moxdes. ras elodeba<br />
komisiis muSaobidan? ramdenad efeqturi iqneba prezidentis ufle-<br />
bamosilebis Sekvecis sakiTxi? rogor CaSala sasamarTlo reforma giga<br />
bokeriam da ratom moixada bodiSi mis magivrad mixeil saakaSvilma?<br />
am da sxva sakiTxebze „qronika+”-s<br />
valeri gelbaxiani esaubre-<br />
ba:<br />
_ `qarTulma ocnebam” sakonstitucio<br />
umravlesobis mopove-<br />
bisTanave konstituciis Secvlaze<br />
daiwyo saubari, Seiqmna kidec ko-<br />
misia. jer erTi, rogor SeafasebT<br />
komisiis kompetencias da ra cv-<br />
lilebebs elodebiT? elodebiT<br />
Tu ara, rom „ocneba” isev moir-<br />
gebs konstitucias sakuTar Tav-<br />
ze, rogorc es „nacionalurma<br />
moZraobam” gaakeTa Tavis droze?<br />
_ winaswar prognozi ar SemiZlia.<br />
raime niSanic ar ikiTxeba, rom<br />
warmodgenili aqvT, ra formatis<br />
sakonstitucio cvlilebebi ganxorcieldeba,<br />
magram winaswar daanonsebuli<br />
Temebi imaze mianiSnebs,<br />
rom amaTi ZiriTadi moTxovna saprezidento<br />
institutis modernizacia<br />
iqneba. Tu komisias mxolod<br />
es mizani aqvs, amisTvis komisiis Seqmna<br />
saerTod ar iyo mizanSewonili,<br />
imitom, rom „qarTul ocnebas”<br />
es sakanonmdeblo iniciativiT<br />
SeuZlia gaakeTos da aranairi problema<br />
ar aqvs, rom konstitucia<br />
Secvalos, magram Tu maT ideaSi<br />
aqvT, rom axal sakonstitucio cvlilebebs<br />
farTo reformuli funqcia<br />
hqondes, maSin, cxadia, ra vadac<br />
maT gamoacxades, es vada am<br />
reformas ar eyofa. prilamde es<br />
jgufi Sexvedrasac ver moaswrebs<br />
erTmaneTTan. warmoidgineT, komisia<br />
59 pirisgan Sedgeba da roca<br />
gadavxede, es aris partiuli dajgufebebi<br />
da arasamTavrobo seqtoridan<br />
mowveuli adamianebi.<br />
„qarTul ocnebas” 24 wevri hyavs,<br />
8 _ „nacionalur moZraobas” da 3<br />
_ „patriotTa alianss”, anu gamovida<br />
ise, rom 35 wevri 59-dan parlamentis<br />
wevria, parlamentis deputatebis<br />
umravlesoba sakonstitucio<br />
komisiaSia, rac mimaCnia,<br />
rom saWiro da mizanSewonili ar<br />
iyo, imitom rom parlamentis wevria<br />
da isedac monawileobs am<br />
procesSi. parlamentSi kanonproeqti<br />
gansaxilvelad Sedis, sakonstitucio<br />
komisiaSi farTo speqtri<br />
iyo saWiro, aq ki, ZiriTadad,<br />
politikuri istebliSmentia. warmoidgineT,<br />
aWaris avtonomiuri<br />
respublikis umaRlesi sabWos Tavmjdomare,<br />
mTavrobis Tavmjdomare,<br />
aseve afxazeTis mTavrobis Tavmjdomare<br />
da umaRlesi sabWos<br />
Tavmjdomare, movaleobis Semsrulebeli,<br />
sakonstitucio sasamarTlos<br />
Tavmjdomare, kontrolis palatis<br />
Tavmjdomare, iusticiis ministri,<br />
kidev uzenaesi sabWos Tavmjdomare<br />
da bevri... aris sakonstitucio<br />
istebliSmentis warmomadgeneli.<br />
isini SeboWili arian<br />
yvelanairi iniciativebisgan, vinaidan<br />
samTavrobo idea ufro imaTi<br />
politikis ganxorcieleba iqneba<br />
am adamianebis xarjze, vidre SemoqmedebiTi<br />
da marTla reformatoruli<br />
midgoma. warmoidgineT, 30<br />
wevri rom umravlesoba aris parlamentis<br />
SigniT da plus amas<br />
emateba kidev 10 samTavrobo warmomadgenloba,<br />
59-dan 40 uWiravs<br />
xelisuflebas da, axla, ratom<br />
akeTeben amas, rom yvelgan umravlesoba<br />
undaT hqondeT, es maTi<br />
problemaa. darwmunebuli var, bevri<br />
uars ityvis aq muSaobaze, Tu<br />
gamoikveTeba, rom mxolod erTi<br />
miznisTvis aris es komisia Seqmnili.<br />
maSin arasamTavrobo seqtori<br />
aucileblad aqedan gamova. opoziciur<br />
partiebs 4 adgili misces,<br />
es partiebi, bunebrivia, ar daeTanxmebian<br />
prezidentis institutis<br />
modernizacias.<br />
294 69 77; qronikaqronika@gmail.com<br />
kiTxvebi, ra Tqma unda, arsebobs.<br />
rac Seexeba am komisiis Semadgenlobis<br />
mesame nawils, anu arasamTavrobo<br />
seqtors, aq aris axalgazrda<br />
iuristTa asociacia, „saerTaSoriso<br />
gamWvirvaloba” da sxvadasxva<br />
liga, konstituciis dacva,<br />
adamianTa uflebebis dacva. mxolod<br />
ori mecnieria komisiaSi<br />
warmodgenili, avTandil demetra-<br />
Svili da joni xecuriani. danar-<br />
Cen mecnierTa korpusi komisiaSi<br />
ar aris. es Zalian sagangaSo da SemaSfoTebeli<br />
faqtia. universitetebSi,<br />
sadac mecnier-konstitucionalistebi<br />
kiTxuloben leqciebs,<br />
rogor<br />
CaSala<br />
axalgazrda Taobebs zrdian, anu am<br />
fundamentalizms nergaven, rasac<br />
hqvia konstitucionalizmi, es adamianebi<br />
ar arian warmodgenilni<br />
da samwuxaroa.<br />
magaliTad: paata cnobilaZe<br />
konstitucionalizmze erTaderTi<br />
wignis avtoria saqarTveloSi,<br />
romelic saxelmZRvaneloa yvela<br />
sauniversiteto swavlebaSi. ratom<br />
ar moxvda paata cnobilaZe am komisiaSi?!<br />
es niSnavs imas, rom kadrebi<br />
kvalificiur doneze ar SeirCa.<br />
rac Seexeba vadebs, rogorc<br />
wesi, roca sakonstitucio komisia<br />
iqmneba, iq samuSao jgufebi Tavebis<br />
mixedviT yalibdeba. magaliTad,<br />
moqalaqeTa uflebebis Tavze iqmneba<br />
erTi samuSao jgufi, parlamentis<br />
Tavze _ meore, prezidentis<br />
Tavze _ mesame, samarTaldamcav,<br />
anu sasamarTlo sistemaze _ mesame...<br />
daaxloebiT xuTi-eqvsi punqti,<br />
teritoriuli mowyoba, romelic<br />
problemaa... eqvsi samuSao<br />
jgufi mainc unda Seiqmnas. am samuSao<br />
jgufebma TavianTi sferoebis<br />
mixedviT unda waradginon proeqtebi,<br />
Tu rogor esaxebaT reforma.<br />
samuSao jgufebisTvis sami<br />
Tve darCeba, rom erTmaneTSi Sejerdnen.<br />
davuSvaT, erT samuSao<br />
jgufSi oTxi kacia, oTxivem rom<br />
cal-calke Tavisi Sexeduleba<br />
daweros, xom unda ikamaTon, rom<br />
erT azrze Camoyalibdnen? amitom<br />
es xangrZlivi procesia, es ar aris<br />
sufTa wera, rom gadawero da iq<br />
miitano. es aris xangrZlivi kamaTi...<br />
mere, erTad Sejereba iwyeba?<br />
davuSvaT, samuSao jgufis is<br />
varianti, romelic komisiis ganxilvazea<br />
gatanili, aris Tu ara SesabamisobaSi<br />
danarCenili jgufebis<br />
mier warmodgenil proeqtebTan?<br />
Zalian rTuli samuSao viTarebaa,<br />
romelic ase erTi xelis mosmiT,<br />
ra Tqma unda, ar mTavrdeba,<br />
amitom me kiTxvebi maqvs imasTan<br />
dakavSirebiT, rom Tu es farTomasStabiani<br />
konstituciuri reformaa,<br />
maSin dasaxelebuli vada absoluturad<br />
Seusabamoa, imitom,<br />
rom fizikurad SeuZlebelia. Tu<br />
erT sakiTxze unda moxdes konstituciuri<br />
cvlileba, vfiqrob, rom<br />
is nawili, rasac hqvia arasamTavrobo<br />
seqtori da opoziciuri partiebi,<br />
isini aucileblad datoveben<br />
komisias da misi legitimuroba<br />
eWvqveS dadgeba. amitom amisTvis<br />
saWiro iyo farTo konsensusi da<br />
xangrZlivi vada. is konsensusi,<br />
romelzec Cven vsaubrobT, marto<br />
partiebs Soris ar aris, samoqalaqo<br />
sazogadoebasTanac saWiroa,<br />
sasamarTlo<br />
reforma giga<br />
bokeriam?<br />
amas formaluri niSnebi axlavs,<br />
ver ityvi, rom warmomadgenloba<br />
ar aris, magram farTo warmomadgenloba<br />
ar gaxlavT. saqme is aris,<br />
rom raxan arasamTavrobo organizaciis<br />
xelmZRvaneli xar, es imas<br />
ar niSnavs, rom konstitucionalisti<br />
xar da saxelmwifos konstituciuri<br />
mowyobis, saxelmwifo<br />
urTierTobebis problemebi gesmis.<br />
raxan parlamentis wevri xar,<br />
es imas ar niSnavs, rom maRali kompetencia<br />
gaqvs da SeZleb, Seni<br />
qveynis momavali dainaxo im didi<br />
samyaros gamocdilebaSi, romelic<br />
yvela qveyanas daudga konstituciur<br />
problemebTan dakavSirebiT.<br />
ra Tqma unda, amas ufro meti mecnieruli<br />
warmomadgenloba sWirdeboda,<br />
romelsac meti informaciuli<br />
wyaro aqvs, meti mecnieruli<br />
wvdoma da meti damajerebloba<br />
aqvs argumentaciebis moxmobis<br />
dros. amitom es yvelaferi, jamSi,<br />
mafiqrebinebs, rom cota saeWvoa<br />
am vadaSi farTo reformebis dawyeba.<br />
_ batono valeri, Tumca Cven<br />
gamocdileba gvaqvs, rom „qar-<br />
Tulma ocnebam” aseve swrafad<br />
„gaakeTa” sasamarTlo reforma,<br />
sruliad gaiziara „nacmoZraobis”<br />
gamocdileba da sasamarTlo<br />
struqturebi im adamianebs Caa-<br />
bara, romlebsac wina xelisu-<br />
flebis pirobebSi ebaraT...<br />
_ am qveyanaSi sasamarTlo reforma<br />
rom ar ganxorcielda, eg<br />
axali ambavi ar aris, eg, albaT, samomavlo<br />
saqme ufroa. piriqiT,<br />
mgonia, rom sasamarTlo xelisuflebis<br />
xelmisawvdomoba mosaxleobis<br />
farTo fenebisTvis daamZimes.<br />
magaliTad: sakonstitucio sasamarTloSi<br />
umsgavsoba xdeba, sruli<br />
am sityvis mniSvnelobiT. ukve<br />
xelmiuwvdomelia sakonstitucio<br />
sasamarTlo Cveulebrivi, rigiTi<br />
adamianebisTvis. ar aqvs moqalaqes<br />
konstituciuri dacvis garanti am<br />
sasamarTlosgan. Cven gvaxsovs, rom<br />
„qarTuli ocneba” pretenziebs uyenebda<br />
im Semadgenlobas, romelic<br />
sakonstitucio sasamarTloSi iyo<br />
da seriozuli gadawyvetilebebi<br />
miiRo.<br />
ai, am bolo dros, sakonstitucio<br />
sasamarTlo ar iRebs warmoebaSi<br />
arc erT saqmes. magaliTad,<br />
uzenaesma sasamarTlom 11 wardgineba<br />
gaugzavna da uTxra, _ Sen<br />
rom es gadawyvetileba miiRe, ganmarteba<br />
momeci, Zvel kanonze Tu<br />
SeiZleba amis gamoyenebao? uzenaesma<br />
sasamarTlom ratom dasva es<br />
sakiTxi sakonstitucio sasamarTlos<br />
winaSe? imitom, rom samar-<br />
TalwarmoebaSi samarTlebrivi<br />
problema warmoSva, amitom uzenaesi<br />
sasamarTlos problema sakonstitucio<br />
sasamarTloSi unda<br />
gadawyvetiliyo. 11-ive wardginebaze<br />
sakonstituciom uari Tqva,<br />
ar ganvixilavo, dasaSvebi ar ariso.<br />
es aris konstituciuri momsaxureba?!<br />
_ konkretul saqmes exeboda<br />
es?<br />
_ iciT, ras exeboda? _ 2015<br />
wlis 22 ianvars sakonstitucio<br />
sasamarTlom aseTi gadawyvetileba<br />
miiRo, rom sisxlis samarTlis<br />
saqmeebSi iribi mtkicebulebebi ar<br />
SeiZleboda ganaCenis safuZvlad<br />
yofiliyo gamoyenebuli, es moqmed<br />
kodeqsSi... magram moqmed kodeqsamde<br />
Zveli kodeqsi iyo, romliTac<br />
miSas dros mTeli saqarTvelo, 400<br />
aTasi adamiani gasamarTlda. amitom<br />
daisva sakiTxi, ra vuyoT im<br />
kodeqsiT gamotanil ganaCenebs,<br />
rasac iribi Cvenebebi daedo safuZvlado?<br />
amis gamo uzenaesma sasamarTlom<br />
saapelacio sasamarTlodan<br />
uamravi kasaciuri sarCeli<br />
miiRo. uzenaesi sasamarTlo iZulebuli<br />
gaxda, sakonstitucio<br />
sasamarTlosTvis miemarTa da eTqva,<br />
rom Tqven rom es gadawyvetileba<br />
miiReT, ganmimarteT, Zvel kanonze<br />
moqmedebs Tu ara igive, anu<br />
Zaladakargulze? sakonstitucio<br />
sasamarTlom ar ganixila da Tqva,<br />
rom es sakiTxi adre xom ganvixileT,<br />
axla saWirod ar mimaCniao. Se<br />
dalocvilo, samarTlis xelmisawvdomoba<br />
ra aris? unda ganixilo...<br />
da is problema, rac samarTalSi<br />
warmoiSva, unda gadawyvito. es<br />
aris Seni amocana da ara is, rom<br />
skamze dajde, karg xelfassa da<br />
karg samsaxurSi mokalaTde da<br />
uariT istumro, ufro sworad,<br />
gaaRrmavo is problemebi, romlebic<br />
samarTalSi warmoiSva... iseve<br />
rogorc mec mivmarTe, weliwadnaxevari<br />
egdoT sarCeli, guSin<br />
momdis pasuxi... imitom, rom ori<br />
wlis winaT es sakiTxi ganxiluli<br />
maqvs da meored ar ganvixilavo.<br />
axla, es praqtikaa?! amas reforma<br />
hqvia?! bunebrivia, amas calsaxa pasuxi<br />
aqvs, _ ara! aseTi damokidebuleba,<br />
rom sakonstitucio sasamarTlo<br />
konstituciuri, fundamentaluri<br />
uflebebis dacvaSi xelisSemSlel<br />
funqcias TamaSobdes,<br />
jer ar maxsovs, qarTul samarTal-<br />
Si momxdariyos! axla ki xdeba. ratom<br />
xdeba? imitom, rom politikuri<br />
xelisufleba daSinebulia.<br />
es erTi, meore, _ rac „qarTuli<br />
ocneba” xelisuflebaSi movida,<br />
codvas ver vityvi, saqarTvelos<br />
sasamarTloebs Tavisuflebis<br />
xarisxi daetyoT. 80% SemTxveveb-<br />
Si, im 20%-s vitoveb imitom, rom<br />
mosamarTleebi Zveli SiSidan ver<br />
gamovidnen, magram danarCeni aSkarad<br />
gamocvlilia. ar iyo gamo-<br />
Zieba sworad nawarmoebi, braldeba<br />
iyo ganxorcielebuli da mosamarTlem<br />
gamamarTlebeli gamoitana.<br />
ra gamodis? erTi ukiduresoba<br />
qmnis meores, anu Tu samarTliani<br />
sasamarTlo gvaqvs, maSin es<br />
uwyebebi, bodiSs vixdi da Zvel<br />
„paraSaze” arian, komunistur provocirebas<br />
akeTeben, rom Tu mosamarTle<br />
samarTlianad moiqca, fuli<br />
aiRo, Tu usamarTlod moiqca,<br />
fuli aiRo... yvela SemTxvevaSi<br />
diskreditaciisken aris es procesi<br />
mimarTuli, imitom, rom imas ki<br />
ar amboben, ratom gamarTlda patimari,<br />
gamoZieba ratom Sewydao,<br />
ara, mosamarTles abraleben... da<br />
TavianT Tavs ver xedaven, imitom,<br />
rom aRmasrulebel xelisuflebas<br />
sasamarTlos did nawilze kvlav<br />
berketebi aqvs. aqedan gamomdinare,<br />
sasamarTlo reformis ganxorcielebaze,<br />
jerjerobiT, saubari<br />
adrea...<br />
_ logikurad iqamde mivediT<br />
da aucileblad unda gavixsenoT<br />
sasamarTlo reformis saTaveebi,<br />
roca xelisuflebaSi „nacionale-<br />
bi” movidnen da dRis wesrigSi<br />
swored sasamarTlo reformis<br />
gatarebis sakiTxi dadga. Tqven<br />
erT-erTi pirveli iyaviT am reformis<br />
saTaveebTan da, Tu Sei-<br />
Zleba, axla detalurad gaixsenoT,<br />
ra moxda maSin, ratom Cavar-<br />
8 N46(177) 27.12-17.01.2017 w.