14.02.2017 Views

qronika+177

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

da is variantic?<br />

_ es reformebi SevardnaZis<br />

dros daiwyo da, bunebrivia, kanonmdeblobac<br />

unda Seqmniliyo... saerTo<br />

sasamarTloebis kanonma fundamenturad<br />

Seqmna konstruqcia,<br />

rogori unda yofiliyo sasamarTlo<br />

sistema da 1995 wlis konstituciiT<br />

prokuratura samTavrobo<br />

struqturebidan gamoiyvanes da<br />

marTlmsajulebis sistemaSi Seiyvanes,<br />

anu prokuratura ar iyo xelisuflebis<br />

interesebis gamtarebeli<br />

organo, vinaidan ar eqvemdebareboda,<br />

ase vTqvaT, mTavrobis<br />

subordinacias. es iyo reforma,<br />

magram am reformam imis gamo ver<br />

gaamarTla, rom saproceso kodeqsi,<br />

romelic 1998 wels miiRo saqarTvelos<br />

parlamentma da romlis<br />

avtoric profesori gia mefariSvili<br />

iyo, Zalian winmswrebi, progresuli<br />

gaxldaT, romelic cota<br />

adre miiRo qveyanam, vidre es<br />

realoba Seiqmneboda. amitom is<br />

Zalian humanuri, adamianuri, tolerantuli<br />

kodeqsi iyo, xolo saqarTvelos<br />

mosamarTleTa korpusis<br />

mentaloba prokurorTan iyo sab-<br />

Wouri da ar moergo axal kanons.<br />

aman sasamarTlo sistemis moSla<br />

gamoiwvia. amitom 2004 wels reformis<br />

aucilebloba dadga. rod-<br />

mariam balanCivaZe<br />

2016 wlis saparlamento arCevnebi „qarTulma ocnebam” sakonstitucio<br />

umravlesobiT moigo. pirveli, rac „ocnebis” xelisuflebam daaanonsa,<br />

sakonstitucio cvlilebebia. sakonstitucio komisias parlamentis<br />

Tavmjdomare irakli kobaxiZe xelmZRvanelobs. gazafxulze sakonstitucio<br />

cvlilebebis sayovelTao ganxilva unda moxdes. ras elodeba<br />

komisiis muSaobidan? ramdenad efeqturi iqneba prezidentis ufle-<br />

bamosilebis Sekvecis sakiTxi? rogor CaSala sasamarTlo reforma giga<br />

bokeriam da ratom moixada bodiSi mis magivrad mixeil saakaSvilma?<br />

am da sxva sakiTxebze „qronika+”-s<br />

valeri gelbaxiani esaubre-<br />

ba:<br />

_ `qarTulma ocnebam” sakonstitucio<br />

umravlesobis mopove-<br />

bisTanave konstituciis Secvlaze<br />

daiwyo saubari, Seiqmna kidec ko-<br />

misia. jer erTi, rogor SeafasebT<br />

komisiis kompetencias da ra cv-<br />

lilebebs elodebiT? elodebiT<br />

Tu ara, rom „ocneba” isev moir-<br />

gebs konstitucias sakuTar Tav-<br />

ze, rogorc es „nacionalurma<br />

moZraobam” gaakeTa Tavis droze?<br />

_ winaswar prognozi ar SemiZlia.<br />

raime niSanic ar ikiTxeba, rom<br />

warmodgenili aqvT, ra formatis<br />

sakonstitucio cvlilebebi ganxorcieldeba,<br />

magram winaswar daanonsebuli<br />

Temebi imaze mianiSnebs,<br />

rom amaTi ZiriTadi moTxovna saprezidento<br />

institutis modernizacia<br />

iqneba. Tu komisias mxolod<br />

es mizani aqvs, amisTvis komisiis Seqmna<br />

saerTod ar iyo mizanSewonili,<br />

imitom, rom „qarTul ocnebas”<br />

es sakanonmdeblo iniciativiT<br />

SeuZlia gaakeTos da aranairi problema<br />

ar aqvs, rom konstitucia<br />

Secvalos, magram Tu maT ideaSi<br />

aqvT, rom axal sakonstitucio cvlilebebs<br />

farTo reformuli funqcia<br />

hqondes, maSin, cxadia, ra vadac<br />

maT gamoacxades, es vada am<br />

reformas ar eyofa. prilamde es<br />

jgufi Sexvedrasac ver moaswrebs<br />

erTmaneTTan. warmoidgineT, komisia<br />

59 pirisgan Sedgeba da roca<br />

gadavxede, es aris partiuli dajgufebebi<br />

da arasamTavrobo seqtoridan<br />

mowveuli adamianebi.<br />

„qarTul ocnebas” 24 wevri hyavs,<br />

8 _ „nacionalur moZraobas” da 3<br />

_ „patriotTa alianss”, anu gamovida<br />

ise, rom 35 wevri 59-dan parlamentis<br />

wevria, parlamentis deputatebis<br />

umravlesoba sakonstitucio<br />

komisiaSia, rac mimaCnia,<br />

rom saWiro da mizanSewonili ar<br />

iyo, imitom rom parlamentis wevria<br />

da isedac monawileobs am<br />

procesSi. parlamentSi kanonproeqti<br />

gansaxilvelad Sedis, sakonstitucio<br />

komisiaSi farTo speqtri<br />

iyo saWiro, aq ki, ZiriTadad,<br />

politikuri istebliSmentia. warmoidgineT,<br />

aWaris avtonomiuri<br />

respublikis umaRlesi sabWos Tavmjdomare,<br />

mTavrobis Tavmjdomare,<br />

aseve afxazeTis mTavrobis Tavmjdomare<br />

da umaRlesi sabWos<br />

Tavmjdomare, movaleobis Semsrulebeli,<br />

sakonstitucio sasamarTlos<br />

Tavmjdomare, kontrolis palatis<br />

Tavmjdomare, iusticiis ministri,<br />

kidev uzenaesi sabWos Tavmjdomare<br />

da bevri... aris sakonstitucio<br />

istebliSmentis warmomadgeneli.<br />

isini SeboWili arian<br />

yvelanairi iniciativebisgan, vinaidan<br />

samTavrobo idea ufro imaTi<br />

politikis ganxorcieleba iqneba<br />

am adamianebis xarjze, vidre SemoqmedebiTi<br />

da marTla reformatoruli<br />

midgoma. warmoidgineT, 30<br />

wevri rom umravlesoba aris parlamentis<br />

SigniT da plus amas<br />

emateba kidev 10 samTavrobo warmomadgenloba,<br />

59-dan 40 uWiravs<br />

xelisuflebas da, axla, ratom<br />

akeTeben amas, rom yvelgan umravlesoba<br />

undaT hqondeT, es maTi<br />

problemaa. darwmunebuli var, bevri<br />

uars ityvis aq muSaobaze, Tu<br />

gamoikveTeba, rom mxolod erTi<br />

miznisTvis aris es komisia Seqmnili.<br />

maSin arasamTavrobo seqtori<br />

aucileblad aqedan gamova. opoziciur<br />

partiebs 4 adgili misces,<br />

es partiebi, bunebrivia, ar daeTanxmebian<br />

prezidentis institutis<br />

modernizacias.<br />

294 69 77; qronikaqronika@gmail.com<br />

kiTxvebi, ra Tqma unda, arsebobs.<br />

rac Seexeba am komisiis Semadgenlobis<br />

mesame nawils, anu arasamTavrobo<br />

seqtors, aq aris axalgazrda<br />

iuristTa asociacia, „saerTaSoriso<br />

gamWvirvaloba” da sxvadasxva<br />

liga, konstituciis dacva,<br />

adamianTa uflebebis dacva. mxolod<br />

ori mecnieria komisiaSi<br />

warmodgenili, avTandil demetra-<br />

Svili da joni xecuriani. danar-<br />

Cen mecnierTa korpusi komisiaSi<br />

ar aris. es Zalian sagangaSo da SemaSfoTebeli<br />

faqtia. universitetebSi,<br />

sadac mecnier-konstitucionalistebi<br />

kiTxuloben leqciebs,<br />

rogor<br />

CaSala<br />

axalgazrda Taobebs zrdian, anu am<br />

fundamentalizms nergaven, rasac<br />

hqvia konstitucionalizmi, es adamianebi<br />

ar arian warmodgenilni<br />

da samwuxaroa.<br />

magaliTad: paata cnobilaZe<br />

konstitucionalizmze erTaderTi<br />

wignis avtoria saqarTveloSi,<br />

romelic saxelmZRvaneloa yvela<br />

sauniversiteto swavlebaSi. ratom<br />

ar moxvda paata cnobilaZe am komisiaSi?!<br />

es niSnavs imas, rom kadrebi<br />

kvalificiur doneze ar SeirCa.<br />

rac Seexeba vadebs, rogorc<br />

wesi, roca sakonstitucio komisia<br />

iqmneba, iq samuSao jgufebi Tavebis<br />

mixedviT yalibdeba. magaliTad,<br />

moqalaqeTa uflebebis Tavze iqmneba<br />

erTi samuSao jgufi, parlamentis<br />

Tavze _ meore, prezidentis<br />

Tavze _ mesame, samarTaldamcav,<br />

anu sasamarTlo sistemaze _ mesame...<br />

daaxloebiT xuTi-eqvsi punqti,<br />

teritoriuli mowyoba, romelic<br />

problemaa... eqvsi samuSao<br />

jgufi mainc unda Seiqmnas. am samuSao<br />

jgufebma TavianTi sferoebis<br />

mixedviT unda waradginon proeqtebi,<br />

Tu rogor esaxebaT reforma.<br />

samuSao jgufebisTvis sami<br />

Tve darCeba, rom erTmaneTSi Sejerdnen.<br />

davuSvaT, erT samuSao<br />

jgufSi oTxi kacia, oTxivem rom<br />

cal-calke Tavisi Sexeduleba<br />

daweros, xom unda ikamaTon, rom<br />

erT azrze Camoyalibdnen? amitom<br />

es xangrZlivi procesia, es ar aris<br />

sufTa wera, rom gadawero da iq<br />

miitano. es aris xangrZlivi kamaTi...<br />

mere, erTad Sejereba iwyeba?<br />

davuSvaT, samuSao jgufis is<br />

varianti, romelic komisiis ganxilvazea<br />

gatanili, aris Tu ara SesabamisobaSi<br />

danarCenili jgufebis<br />

mier warmodgenil proeqtebTan?<br />

Zalian rTuli samuSao viTarebaa,<br />

romelic ase erTi xelis mosmiT,<br />

ra Tqma unda, ar mTavrdeba,<br />

amitom me kiTxvebi maqvs imasTan<br />

dakavSirebiT, rom Tu es farTomasStabiani<br />

konstituciuri reformaa,<br />

maSin dasaxelebuli vada absoluturad<br />

Seusabamoa, imitom,<br />

rom fizikurad SeuZlebelia. Tu<br />

erT sakiTxze unda moxdes konstituciuri<br />

cvlileba, vfiqrob, rom<br />

is nawili, rasac hqvia arasamTavrobo<br />

seqtori da opoziciuri partiebi,<br />

isini aucileblad datoveben<br />

komisias da misi legitimuroba<br />

eWvqveS dadgeba. amitom amisTvis<br />

saWiro iyo farTo konsensusi da<br />

xangrZlivi vada. is konsensusi,<br />

romelzec Cven vsaubrobT, marto<br />

partiebs Soris ar aris, samoqalaqo<br />

sazogadoebasTanac saWiroa,<br />

sasamarTlo<br />

reforma giga<br />

bokeriam?<br />

amas formaluri niSnebi axlavs,<br />

ver ityvi, rom warmomadgenloba<br />

ar aris, magram farTo warmomadgenloba<br />

ar gaxlavT. saqme is aris,<br />

rom raxan arasamTavrobo organizaciis<br />

xelmZRvaneli xar, es imas<br />

ar niSnavs, rom konstitucionalisti<br />

xar da saxelmwifos konstituciuri<br />

mowyobis, saxelmwifo<br />

urTierTobebis problemebi gesmis.<br />

raxan parlamentis wevri xar,<br />

es imas ar niSnavs, rom maRali kompetencia<br />

gaqvs da SeZleb, Seni<br />

qveynis momavali dainaxo im didi<br />

samyaros gamocdilebaSi, romelic<br />

yvela qveyanas daudga konstituciur<br />

problemebTan dakavSirebiT.<br />

ra Tqma unda, amas ufro meti mecnieruli<br />

warmomadgenloba sWirdeboda,<br />

romelsac meti informaciuli<br />

wyaro aqvs, meti mecnieruli<br />

wvdoma da meti damajerebloba<br />

aqvs argumentaciebis moxmobis<br />

dros. amitom es yvelaferi, jamSi,<br />

mafiqrebinebs, rom cota saeWvoa<br />

am vadaSi farTo reformebis dawyeba.<br />

_ batono valeri, Tumca Cven<br />

gamocdileba gvaqvs, rom „qar-<br />

Tulma ocnebam” aseve swrafad<br />

„gaakeTa” sasamarTlo reforma,<br />

sruliad gaiziara „nacmoZraobis”<br />

gamocdileba da sasamarTlo<br />

struqturebi im adamianebs Caa-<br />

bara, romlebsac wina xelisu-<br />

flebis pirobebSi ebaraT...<br />

_ am qveyanaSi sasamarTlo reforma<br />

rom ar ganxorcielda, eg<br />

axali ambavi ar aris, eg, albaT, samomavlo<br />

saqme ufroa. piriqiT,<br />

mgonia, rom sasamarTlo xelisuflebis<br />

xelmisawvdomoba mosaxleobis<br />

farTo fenebisTvis daamZimes.<br />

magaliTad: sakonstitucio sasamarTloSi<br />

umsgavsoba xdeba, sruli<br />

am sityvis mniSvnelobiT. ukve<br />

xelmiuwvdomelia sakonstitucio<br />

sasamarTlo Cveulebrivi, rigiTi<br />

adamianebisTvis. ar aqvs moqalaqes<br />

konstituciuri dacvis garanti am<br />

sasamarTlosgan. Cven gvaxsovs, rom<br />

„qarTuli ocneba” pretenziebs uyenebda<br />

im Semadgenlobas, romelic<br />

sakonstitucio sasamarTloSi iyo<br />

da seriozuli gadawyvetilebebi<br />

miiRo.<br />

ai, am bolo dros, sakonstitucio<br />

sasamarTlo ar iRebs warmoebaSi<br />

arc erT saqmes. magaliTad,<br />

uzenaesma sasamarTlom 11 wardgineba<br />

gaugzavna da uTxra, _ Sen<br />

rom es gadawyvetileba miiRe, ganmarteba<br />

momeci, Zvel kanonze Tu<br />

SeiZleba amis gamoyenebao? uzenaesma<br />

sasamarTlom ratom dasva es<br />

sakiTxi sakonstitucio sasamarTlos<br />

winaSe? imitom, rom samar-<br />

TalwarmoebaSi samarTlebrivi<br />

problema warmoSva, amitom uzenaesi<br />

sasamarTlos problema sakonstitucio<br />

sasamarTloSi unda<br />

gadawyvetiliyo. 11-ive wardginebaze<br />

sakonstituciom uari Tqva,<br />

ar ganvixilavo, dasaSvebi ar ariso.<br />

es aris konstituciuri momsaxureba?!<br />

_ konkretul saqmes exeboda<br />

es?<br />

_ iciT, ras exeboda? _ 2015<br />

wlis 22 ianvars sakonstitucio<br />

sasamarTlom aseTi gadawyvetileba<br />

miiRo, rom sisxlis samarTlis<br />

saqmeebSi iribi mtkicebulebebi ar<br />

SeiZleboda ganaCenis safuZvlad<br />

yofiliyo gamoyenebuli, es moqmed<br />

kodeqsSi... magram moqmed kodeqsamde<br />

Zveli kodeqsi iyo, romliTac<br />

miSas dros mTeli saqarTvelo, 400<br />

aTasi adamiani gasamarTlda. amitom<br />

daisva sakiTxi, ra vuyoT im<br />

kodeqsiT gamotanil ganaCenebs,<br />

rasac iribi Cvenebebi daedo safuZvlado?<br />

amis gamo uzenaesma sasamarTlom<br />

saapelacio sasamarTlodan<br />

uamravi kasaciuri sarCeli<br />

miiRo. uzenaesi sasamarTlo iZulebuli<br />

gaxda, sakonstitucio<br />

sasamarTlosTvis miemarTa da eTqva,<br />

rom Tqven rom es gadawyvetileba<br />

miiReT, ganmimarteT, Zvel kanonze<br />

moqmedebs Tu ara igive, anu<br />

Zaladakargulze? sakonstitucio<br />

sasamarTlom ar ganixila da Tqva,<br />

rom es sakiTxi adre xom ganvixileT,<br />

axla saWirod ar mimaCniao. Se<br />

dalocvilo, samarTlis xelmisawvdomoba<br />

ra aris? unda ganixilo...<br />

da is problema, rac samarTalSi<br />

warmoiSva, unda gadawyvito. es<br />

aris Seni amocana da ara is, rom<br />

skamze dajde, karg xelfassa da<br />

karg samsaxurSi mokalaTde da<br />

uariT istumro, ufro sworad,<br />

gaaRrmavo is problemebi, romlebic<br />

samarTalSi warmoiSva... iseve<br />

rogorc mec mivmarTe, weliwadnaxevari<br />

egdoT sarCeli, guSin<br />

momdis pasuxi... imitom, rom ori<br />

wlis winaT es sakiTxi ganxiluli<br />

maqvs da meored ar ganvixilavo.<br />

axla, es praqtikaa?! amas reforma<br />

hqvia?! bunebrivia, amas calsaxa pasuxi<br />

aqvs, _ ara! aseTi damokidebuleba,<br />

rom sakonstitucio sasamarTlo<br />

konstituciuri, fundamentaluri<br />

uflebebis dacvaSi xelisSemSlel<br />

funqcias TamaSobdes,<br />

jer ar maxsovs, qarTul samarTal-<br />

Si momxdariyos! axla ki xdeba. ratom<br />

xdeba? imitom, rom politikuri<br />

xelisufleba daSinebulia.<br />

es erTi, meore, _ rac „qarTuli<br />

ocneba” xelisuflebaSi movida,<br />

codvas ver vityvi, saqarTvelos<br />

sasamarTloebs Tavisuflebis<br />

xarisxi daetyoT. 80% SemTxveveb-<br />

Si, im 20%-s vitoveb imitom, rom<br />

mosamarTleebi Zveli SiSidan ver<br />

gamovidnen, magram danarCeni aSkarad<br />

gamocvlilia. ar iyo gamo-<br />

Zieba sworad nawarmoebi, braldeba<br />

iyo ganxorcielebuli da mosamarTlem<br />

gamamarTlebeli gamoitana.<br />

ra gamodis? erTi ukiduresoba<br />

qmnis meores, anu Tu samarTliani<br />

sasamarTlo gvaqvs, maSin es<br />

uwyebebi, bodiSs vixdi da Zvel<br />

„paraSaze” arian, komunistur provocirebas<br />

akeTeben, rom Tu mosamarTle<br />

samarTlianad moiqca, fuli<br />

aiRo, Tu usamarTlod moiqca,<br />

fuli aiRo... yvela SemTxvevaSi<br />

diskreditaciisken aris es procesi<br />

mimarTuli, imitom, rom imas ki<br />

ar amboben, ratom gamarTlda patimari,<br />

gamoZieba ratom Sewydao,<br />

ara, mosamarTles abraleben... da<br />

TavianT Tavs ver xedaven, imitom,<br />

rom aRmasrulebel xelisuflebas<br />

sasamarTlos did nawilze kvlav<br />

berketebi aqvs. aqedan gamomdinare,<br />

sasamarTlo reformis ganxorcielebaze,<br />

jerjerobiT, saubari<br />

adrea...<br />

_ logikurad iqamde mivediT<br />

da aucileblad unda gavixsenoT<br />

sasamarTlo reformis saTaveebi,<br />

roca xelisuflebaSi „nacionale-<br />

bi” movidnen da dRis wesrigSi<br />

swored sasamarTlo reformis<br />

gatarebis sakiTxi dadga. Tqven<br />

erT-erTi pirveli iyaviT am reformis<br />

saTaveebTan da, Tu Sei-<br />

Zleba, axla detalurad gaixsenoT,<br />

ra moxda maSin, ratom Cavar-<br />

8 N46(177) 27.12-17.01.2017 w.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!