Stahl’ın Temel Psikofarmakolojisi

Lityum: Trimonoamin Güçlendirici
lityum
yüksek aktivasyon
normal
bazal
hipoaktivasyon
kan-beyin
bariyeri
VMPFK
düzelmiş duygu durumu
amigdala
ŞEKİL 12-113 Depresyonda lityum. Lityumun etki mekanizması belirsiz olmakla birlikte, monoaminlerin
etkisini artırdığı düşünülmektedir ve böylece depresyonda etkiyi artırıcı bir ajan olarak kullanılır.
Vagus sinir stimülasyonu veya VSS, depresyonun tedavisinde Birleşik Amerika’da
ve bazı diğer ülkelerde onaylanmıştır. Burada cerrahiyle boynun sol kısmında vagus siniri
çevresinde sarılı implante kurşun ile birlikte sol göğüs duvarına yerleştirilmiş kalp pili
benzeri bir aletten sürekli salıverilen elektriksel uyarılar sağlanır. İmplante edilmiş uyarı
jeneratörü bir telemetrik cihazla programlanır ve bir bilgisayar aracılığı ile 24 saat boyunca
ve her 5 dakikada 30 saniye olacak şekilde vagus sinirine uyarılar gönderir. Ayarlanabilen
parametreler uyarı genişliği, sinyal sıklığı, cereyan çıkışı, sinyal “başlatma” ve
sinyal “kapatma” zamanıdır. Tedavi genel anestezi altında cerrahi implantasyon işlemini
gerektirir. İmplante edilen uyarı jeneratörünün pil ömrü 3-10 yıl arasında değişmektedir.
Vagus siniri beyinde özellikle noradrenerjik lokus seruleus ve serotonerjik ortabeyin
rafede trimonoamin nörotransmitter sistemi ile doğrudan ve dolaylı anatomik bağlantılar
gösterir (Şekil 12-114). Nörotransmitterlerin trans-sinaptik eksitasyonu vagus sinirinden
alınan girdiden kaynaklanmaktadır ve bu durum monoamin nörotransmitter merkezlerinde
nörotransmitterlerin salıverilmesini artırır ve böylece antidepresanlara yetersiz yanıt
veren hastalarda ilaçların terapötik etkilerini artırır (Şekil 12-114). Vagus sinir stimülasyonu
trimonoaminerjik modülatörün (TMM) özgün bir formu olabilir. VNS tarafından an-
Antidepresanlar
635